________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૮
ન ધર્મ પ્રકાશ
નિગમત્તિ.
ગયા ફાગુન માસના અંકમાં જ્યારે “ભક્તિને મિષે થતી આશાતનાઓ”ને લેખ લખવામાં આવે ત્યારે કેટલાએક બંધુઓ તરફથી એવી માગણી થઈ હતી કે એ લેખની સાથે–તેની પુષ્ટીમાં ભક્તિ કેવી રીતે કરવી તે સંબંધી લેખની પણ આવશ્યકતા છે. કારણ કે કેટલાએક સુજ્ઞ બંધુઓ તો રસદરહુ લેખ ઉપરથી જ ભક્તિને પ્રકાર સમજી શકે છે, પણ કેટલાએક સરલ છે માટે સ્પષ્ટપણે ભક્તિનું જ પ્રતિપાદન કરનાર લેખની આવશ્યકતા છે. આવી માગણી ઉપરથી આ લેખ લખવાની પ્રવૃત્તિ થઈ છે.
તીર્થકર મહારાજા આપણા પરમ ઉપકારી છે, આપણને મોક્ષને શુદ્ધ માર્ગ બતાવનારા છે અને સર્વ દોષ વિમુક્ત હવા સાથે સર્વ ગુણસંયુક્ત છે. એવા પરમાત્માની ભક્તિ, વંદન, નમન, પૂજન અને સ્તવનાદિવડે થાય છે. તેમ કરવાને પ્રથમ હેતુ એ છે કે ઉપકારીનો ઉપકાર માનવો એ કૃતજ્ઞતા છે. ઉપકાર માન્ય ત્યારે જ કહી શકાય કે યથાશક્તિ-શક્તિને કિંચિત્ પણ ગોપવ્યા સિવાય તેની ભક્તિ કરવામાં આવે. બીજે હેતુ તેઓ શુદ્ધ માર્ગોપદેશક છે તે છે. આ જીવે અને ઘાપિ પર્યત અશુદ્ધ મોપદેશકે બતાવેલા માર્ગે ચાલીને જ સંસારમાં પરિભ્રમણ કર્યું છે. જેઓને પોતાને જ શુદ્ધ માર્ગની પ્રાપ્તિ થઈ ન હોય તે અન્યને શુદ્ધ માર્ગ ક્યાંથી બતાવે ? લાકક દે અને લોકિક ગુરૂઓ પોતેજ શુદ્ધ માર્ગના અનભિજ્ઞ પણાથી હજુ સંસારમાં લટકતા છે, તેઓ શુદ્ધ માગોપદેશકપણાને દાવો કરતા હોય–કરે છે તે તે મિથ્યાભિમાન છે. જ્યાંસુધી સર્વથા રાગદ્વેષને ક્ષય ન થાયવીતરાગપણું પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાંસુધી ખરેખર શુદ્ધ માર્ગ બતાવી શકાતોજ નથી. કારણ કે અર્વાપણું જ્યાંસુધી હોય ત્યાંસુધી સંપૂર્ણ શુદ્વમાર્ગ કહી શકાય નહીં અને ખરું સર્વરૂપણું વીતરાગ દશામાં જ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. પરમાત્માની ભક્તિને આ બીજો હેતુ છે. ત્રીજે હેતુ તેઓ સર્વ ગુણસંપન્ન છે–અનંતગુણોના સ્વામી છેતે સાથેજ સર્વ દોષથી સર્વથા નિમુક્ત છે. એવા પરમાત્માની ભક્તિ આપણે આ ભામાં પણ તેવા ગુણે પ્રકટ કરે છે. ગુણીની ભક્તિ ગુણ નિષ્પન્ન કરે છે એ વાત શાસ્ત્રસિદ્ધ છે. આ ત્રણ હેતુ મુખ્ય છે. બીજા પણ પરમાત્માની ભક્તિના અનેક હેતુઓ છે. આટલા ઉપરથી એ પરમાત્મા ભક્તિ કરવા યોગ્ય છે અને ભક્તિ કરી તે આપણ અનિવાર્ય ફરજ છે, તો હવે ભક્તિ કેવી રીતે કરવી? તેનો વિચાર કરીએ
ઉપર કહેવાઈ ગયું છે કે પરમાત્માની અથવા કોઈપણ શ્રેષ્ઠ ગુણવાનની ભક્તિ
For Private And Personal Use Only
