________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જિનરાજ ભક્તિ.
વંદન, નમન, પૂજન અને સ્તવનાદિવડે થાય છે. પરમાત્માની ભક્તિ કેમ કરવી? તે ચૈત્યવંદન ભાષાદિમાં બહુ સારી રીતે બતાવેલ છે તે ઉપરથી સંક્ષેપમાં અહીં બતાવવામાં આવે છે.
પરમાત્મા સાક્ષાત્ તો આ કાળે વર્તતા નથી એટલે તેમની ભક્તિના પ્રકાર ચિંતવતા તેમની મૂત્તિની ભક્તિ કરવી, તેમના ગુણાનુવાદ કરવા અને તેમની આજ્ઞાનું યથાશક્તિ પ્રતિપાલન કરવું. આ ત્રણ પ્રકાર ભક્તિસૂચક દષ્ટિએ પડે છે. ભક્તિ બહુમાનની અંદર દર્શન પૂજનનો સમાવેશ થાય છે. પરમાત્માની મૂર્તિ કે જે આ જીવને આત્મહિત સાધવામાં પરમ આલંબનભૂત છે તેમના ત્રણ કાળ દર્શન અને ત્રણ કાળ પૂજન કરવાનું શાસ્ત્રમાં કહેલું છે, પ્રભાતે દર્શન કરવા જતાં તે સાથે જ વાસક્ષેપવડે પૂજન કરાય છે, મધ્યાન્હના દર્શન વખતે અષ્ટપ્રકારે પૂજન કરાય છે અને સંધ્યાના દર્શન વખતે ધૂપદીપાદિવડે પૂજન થાય છે. આ ત્રણે વખત દર્શન પૂજનની સાથેજ ચૈત્યવંદનાદિ ભાવપૂજા તો કરવાની જ છે. કારણ કે દ્રવ્યપૂજા ભાવપૂજાને નિમિત્તેજ કરવામાં આવે છે. દ્રવ્યવિના ભાવની નિષ્પત્તિ સંસારી જીવને થઈ શકતી નથી, તેથી દ્રવ્યપૂજનની આવશ્યકતા છે. પરંતુ તે સાથે ભાવપૂજાને ભૂલી જવાની નથી કારણ કે દ્રવ્યપૂજા તે પરિમિત ફળને આપનારી છે અને ભાવપૂજા અપરિમિત ફળની દાતા છે,
દર્શન કે પૂજન કરવા જતી વખત પાંચ અભિગમને સાચવવા અને દશ ત્રિીક જાળવવા આ મુખ્ય ધ્યાનમાં રાખવાનું છે, તેની અંદર ભક્તિના તમામ પ્રકારનો સમાવેશ થઈ જાય છે. દર્શન કરવા માટે ઘરથી નીકળતાં અને માર્ગે ચાલતાં જે ફળ શાસ્ત્રકારે બતાવેલ છે તે માત્ર દર્શન પૂજન સંબંધી અથવા પરમાત્માના ગુણો સં. બંધી વિચાર કરતાં કરતાં એકચિત્તે ચાલ્યા જનાર માટે છે. માગે અનેક વ્યવસાય કરતાં, અનેક પ્રકારની વિકથાઓ કરતે, અનેક પ્રકારના આરંભસરંભ કરવાની આજ્ઞા આપતો જિનમંદિરે જાય તેને માટે એ ફળની પ્રાપ્તિ સમજવી નહીં. પ્રભાતે દર્શન કરવા જનારે સર્વ સ્નાન કરીને જવાની અપેક્ષા નથી, પરંતુ હાથ પગ વિગેરે અશુદ્ધ થયેલ શરીરના ભાગને જળવડે શુદ્ધ કરીને જવાની જરૂર છે. સંધ્યાકાળે પણ તે હકીકત ધ્યાનમાં રાખવાની છે. તે બંને વખતે પ્રભુની અંગ પૂજા કરવાની ન હોવાથી સર્વ સ્નાનની અપેક્ષા નથી. મધ્યાહે તે અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવાની છે તેથી તે વખતે તે બનતા સુધી પિતાને ઘરેથી જ સ્નાન કરી, શુદ્ધ થઈ, શુદ્ધ વસ્ત્ર પહેરી, માગમાં અપવિત્ર વસ્તુ કે મનુષ્ય માયા પશુ વિગેરેનો સંસર્ગ ન થાય તેવા ઉપયોગ પૂર્વક જિનમંદિરે જવાનું છે. સ્નાન કરવાનું સ્થળ છવાકુળ ન જોઈએ, સચિત્ત માટી વિગેરેવાળું ન જોઈએ, તડકે આવે તેવું અને પાણી સુકાઈ જાય તેવું જોઈએ,
For Private And Personal Use Only
