Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 01

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

પ્રશમરતિ પ્રકરણप्रशमरति प्रकरण.
(મૂળ, અર્થ, વિવેચન. ) ( અનુસંધાન પુ. ૨૯ ના પૃષ્ટ ૨૪૧ થી) इति गुणदोपविपर्यासदर्शनाद्विपयमूर्छितो ह्यात्मा । भवपरिवर्तनभीरुभिराचारमवेक्ष्य परिरक्ष्यः ॥ ११२ ॥ सम्यक्त्वज्ञानचारित्रतपोवीर्यात्मको जिनैः प्रोक्तः ।
पञ्चविधोऽयं विधिवत्साध्वाचारः समनुगम्यः ।। ११३ ।। અર્થ–ગુણદોષના વિપયાસથી વિષયમૂર્શિત થયેલા આત્માનું, ભવભ્રમણથી ભય પામેલા ભવ્ય જનેએ આચાર ચિંતનવડે સમસ્ત પ્રકારે રક્ષણ કરવું. ૧૧૨.
દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ અને વીર્ય રૂપ પાંચ પ્રકારનો સાધુનો આચાર જિનેશ્વરએ કહેલો છે તેને સમ્ય રીતે અનુસરવું. ૧૧૩.
વિવેચન-આ રીતે જે કોઈ ગુણને દોષ રૂપે જુએ છે અને દોષને ગુણરૂપે જુએ છે, દષ્ટિવિપર્યાસથી વિપરીતતા દેખે છે અને શબ્દાદિક વિષયમાં તન્મય થઈ જાય છે-થયેલો હોય છે, તેવા મૂહ–અજ્ઞાન-અવિવેકી આત્માને નરકાદિક 'ભવભ્રમણની ભીતિ પામેલાઓએ પ્રથમ આચારાંગ સૂત્રના અર્થને અવગાહી 'લક્ષમાં લહી સારી રીતે બચાવી લેવો જોઈએ. ૧૧૨.
એ આચારા પાંચ પ્રકારનો છે. તે સંક્ષેપથી બતાવે છે:
તત્વાર્થ શ્રદ્ધાનું લક્ષણ પ્રથમ સમ્યકત્વાચાર, તે સમ્યત્વથી સહાય પામેલ બીજે મત્યાદિક જ્ઞાન પંચકાચાર, અષ્ટવિધ કર્મચરિત કરવાથી ત્રીજે ચારિત્રાચાર, અનશનાદિક દ્વાદશ વિધ તપ કરણ રૂપ ચોથો તપાચાર અને આત્મશક્તિ ફેરવવા રૂપ પાંચમે વીચાર–એ પાંચ પ્રકારને આચાર પ્રથમ અંગમાં અર્થથી શ્રી તીર્થકર ભગવંતોએ અને સૂત્રથી ગણધર મહારાજાઓએ નિરૂપેલો છે. તે સાધુનો આચાર મુમુક્ષુ જનેએ વિધિવત્ જાણો અને આચર જોઈએ. એ વિધિ કેવા પ્રકારને કહે છે ? તે કહે છે તેમાં સૂરગ્રહણવધિ અષ્ટમ ગાદિ, અને અર્થગ્રહણવિધિ અનુયોગ પ્રસ્થાપનાદિ રૂપ જાણો. તે સકળ સાધુ આચાર–કિયા કલાપ અહોરાત્ર આત્માથી જનેએ આચરવા યોગ્ય છે. નવ બ્રહ્મચર્યાત્મક ઉકત પાંચ પ્રકારને આચાર હવે અધ્યયના અધિકાર દ્વારવડે સંક્ષેપે કહે છે, ૧૧૩,