________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુ:ખિતેવુ કુરે દયા.
૨૫
તે અવ્યવસ્થિતપણે જ્યાં ત્યાં પવન આવે તેમ ઘસડાયા કરતે હોય છે. તેને
અંતઃકરણ પૂર્વક તેને માટે દયા લાવવી, તેને આ સંસારની સર્વ ઉપ ધિમાંથી છોડવવા યથાગ્ય વસ્તસ્વરૂપ બતાવવું, સમજાવવું, એગ્ય ઉપદેશ આપવા અને પિતાથી બને તેવાં સાધને તેને ચાજી આપવાં, તે સર્વના ભાવ દયામાં સમાવેશ થાય છે. ઉપરોકત વિશુદ્ધ ઇરાદાથી જાહેર ભાષણ કરવાં, વ્યાખ્યાન કરવું, આત્મતત્ત્વ સમજાવે તેવાં પુરત કે લેખ લખવા અને અન્ય જીવને હિત થાય તેવી એકાંત બુદ્ધિથી તેને પ્રગટ કરવાં, છપાવવા તે સર્વના આ ભાવદયામાં સમાવેશ થાય છે. અનેક જીવને શુદ્ધ મા તરફ વાળવા માટે દૂર દેશમાં મુસાફરી કરી ઉપદેશને શું છે ફરકાવ એવાજ આશયથી અન્ય ભાષામાં શુદ્ધ સાહિત્યને–આત્મતત્વજ્ઞાનને ફેલાવો કરવા અને તેને સસ્તી કિંમતે અથવા વગર કિંમતે ફેલાવવા ગોઠવણ કરવી, એ સર્વનો આશય જે અન્ય પ્રાણીઓનું ભવાભિનંદીપણું મટાડી તેને શુદ્ધ માર્ગ પર લઈ આવ. વાનો હોય તો તે સર્વને સમાવેશ આ “ભાવદયા ” માં થાય છે. તીર્થકર મહારાજને જીવ જ્યારે સંસારમાં સાદા આકારમાં હોય છે ત્યારે તેઓ અવલોકન કરીને જુએ છે, તો સંસારના સર્વ જીવો અનેક દુ:ખમાં ડુબેલા અને ત્રાસ પામતા તેમની નજરે પડે છે. એ વખતે તેમના મનમાં એવી પ્રબળ ભાવના થાય છે કે આ સર્વ જીવોને સંસાર બંધનથી મૂકાવી, વસ્તુસ્વરૂપ રમજાવી નિવૃત્તિ નગરીએ લઈ જઉં અથવા મોકલાવી આપુ, આવા એકાંત શુદ્ધ આત્મ પરિણામને અંગે તેઓ તીર્થકર નામકર્મને બંધ કરે છે,
સવિ જીવ કરૂં શાસન રસી, ઈસી ભાવદયા મન ઉલસી” આ દરેક તીર્થકરનો અગાઉના ભવમાં મુદ્રાલેખ હોય છે. તે વખતે પોતે જે કાર્ય હાથ ધરવા ધારે છે તેની મુશ્કેલીઓ પર કે ઘણે અંશે રહેલી દુ:શક્યતાપર વિચાર હોતો જ નથી. એમના મનમાં એમ જ રહે છે કે મારું ચાલે તે આ સર્વ જીવને આ દુ:ખમાંથી મુકાવી દઉં. ભાવદયાને ઉત્કૃષ્ટ ખ્યાલ આપે એવું આ દષ્ટાંત છે. ભાવદયામાં પરને ગે દયા આવે છે તે વાત ખાસ લાથમાં રાખવાની છે. અન્ય પ્રાણી આ સંસાકારાથી કેવી રીતે મૂકાય તેનો વિચાર કરો અને તેના સાધનો જવાં એ સર્વનો સમાવેશ આ ભાવદયાના વિષયમાં થાય છે.
૩. સ્વદયા–પિતાના સંબંધમાં આત્માવલોકન કરતાં આ પ્રાણીને સમજાય છે કે અનાદિ કાળથી પોતાનો ચેતન (પિત ) પરંભાવમાં એટલા આગાન રહે છે કે એને સ્વવસ્તુ કઈ છે અને પરવસ્તુ કઈ છે તેનું ભાન રહેતું નથી. પિતાનામાં જ્ઞાન દર્શન ચારિત્રાદિ વિશિષ્ટ ગુણ ભરેલા છે અથવા પિતે તે ગુણમય છે તે સ્વરૂપ ભૂલી જઈ અજ્ઞાન-મિથ્યાત્વને તાબે થઈ તે પિતાના સગાં
For Private And Personal Use Only
