________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશમરતિ પ્રકરણ અધ્યયનમાં સુધા તૃષાદિક ઉર પરિષહોનો વિજય. (તેમાં સ્ત્રી અને સત્કાર પરિષહ ભાવથી રીત અને કોષ ર૦ ભાવથી ઉઘણું જાણવા.) ચોથા સમ્યકત્વ અધ્યયનમાં શંકાદિક શલ્ય રતિ તત્ત્વાર્થથદ્વાન લક્ષણ દઢ-નિશ્ચિત સમકિત વર્ણવેલું છે. પાંચમા લોકસાર અધ્યયનમાં સંસારથકી ઉદ્વેગ, હિંસાદિકમાં પ્રવૃત્ત મુનિ કહેવાતા નથી, પરંતુ હિંસાદિકમાં અનેક દોષ જાણી તેથી નિવૃત્ત થયેલ કામભોગથી વિરકત નિપરિગ્રહી મુનિ કહેવાય છે, વળી તે સન્માર્ગ સેવી સારભૂત રત્નત્રયને પ્રાપ્ત થાય છે. છઠ્ઠા ધૂત અધ્યયનમાં રવજન, મિત્ર, સ્ત્રી, પુત્રાદિકની નિરપેક્ષતા, તેનો ત્યાગ, જ્ઞાનાવરણીયાદિક કર્મક્ષયનો ઉપાય, શ્રુત જ્ઞાનાનુસારે ક્રિયાનુષ્ઠાન તથા શરીર અને ઉપકરણ ઉપરની મૂછને ત્યાગ વર્ણવેલ છે. સાતમા મહાપરિજ્ઞા અધ્યયનમાં મૂળ ઉત્તર ગુણને સારી રીતે સમજી મંત્ર તંત્ર તેમજ આકાશગામી લબ્ધિનો પ્રયોગ ન કરો, અને પ્રત્યાખ્યાન પરિસ્સામાં તજવા યોગ્ય તજીને જ્ઞાન દર્શન તથા ચારિત્રમાં સદા ઉજમાળ થઈ રહેવા ઉપદિચ્યું છે. આઠમા વિક્ષયતના અધ્યયનમાં તપોવિધિ પ્રાધાન્યપણ હુણ કરેલ છે, શ્રાવકને દેશ વિમેક્ષ અને સાધુઓને સર્વ વિમેક્ષ, ક્ષીણકર્મા–મુકતોના આત્માને પણ સ્વજનિત કર્મ સાથે જે સર્વથા વિચગરૂપ મક્ષ તે સવિસ્તર ( વિસ્તાર પૃવક ભકત પ્રત્યાખ્યાન, ઇગિની અને પાદપોપશમન મરણ સહિત વર્ણવવામાં આવેલ છે. અને ઉપધાન શ્રત નામના નવમા અધ્યયન ભગવાન શ્રી વર્ધમાન સ્વામીએ પોતે સેવેલા તપનું સવિસ્તર વર્ણન કરવામાં આવેલું છે. તેમજ સ્ત્રીના સંગનો ત્યાગ અને બ્રહ્મચર્યાદિકનું લક્ષણ કર્યું છે. એ રીતે આચારાર્થ નવ અધ્યયને પૃથક્ પૃથક બતાવ્યું છે. પહેલી તથા બીજી ચૂલિકામાંના સાત સાત અધ્યયનમાં જે જે અધિકારે વર્ણવવામાં આવ્યા છે તેનું વિવેચન ટીકાકારે કરી બતાવેલ છે. ત્યાર પછી છેલ્લાં બે અધ્યયને કહેલા છે. કુલ અધ્યયન ૨૫ નો સાર નીચે પ્રમાણે છે.
અધ્યયન ૧ લું. (શસ્ત્ર પરિરા) - ૧ ત્રણે કાળ સંબંધી, મન વચન અને કાયાથી, કરવું કરાવવું અને અનમેદવું-એવી રીતે કર્મબંધના હેતુરૂપ ક્રિયાના ર૭ પ્રકાર થાય છે.
૨ પરિણાથી તત્સ બધી શુદ્ધ સમજ મેળવી લેવી અને પ્રત્યાખ્યાન પરિણાથી સમજીને ઉક્ત ક્રિયાનો ત્યાગ કરે.
૩ જેણે એ ક્રિયાના ભેદ ઉક્ત રીતે શુદ્ધ સમજેલા હોય તેજ કને સમજીને તેના કારણથી દૂર રહેનાર મુનિ છે, એમ જાણવું.
૪ જે પૃથ્વીકાય વિગેરે જેની વિરાધના કરવી અહિતકારી છે એમ જાણીને તજે છે તેજ મુનિ છે,
For Private And Personal Use Only
