Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 02

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથાની પ્રસ્તાવનાને અનુવાદ
૪૫
-
-
(૩) દુર્ગસ્વામિન, જેઓ ધનવાન બ્રાહ્મણ હતા અને જૈન સાધુની જેઓએ
દીક્ષા લીધી હતી તથા જેઓએ ભિઠ્ઠમાળ (દક્ષિણ મારવાડમાં આવેલા
હાલના ભિન્નમાળ) માં કાળ કર્યો હતો દુર્ગસ્વામિ સિદ્ધના ગુરૂ હતા અને મુખ્યત્વે કરીને તેમની અનુકરણીય ધર્મવૃત્તિ માટે સિદ્ધ તેમની સ્તુતિ કરે છે. ગુરુ અને શિષ્ય બંનેને ગર્ગસ્વા. મીએ દિક્ષા આપી હતી. સ્વામી સંબંધી કંઈ હકીકત સિંદ્ધર્ષિએ આપી નથી. પણ સિદ્ધાર્ષિએ પૂજ્યભાવરૂપ ઘણી સ્તુતિ આચાર્ય હરિભદ્રની કરી છે. પ્રશસ્તિમાં હરિભદ્રસૂરિની સ્તુતિના લેકનું ભાષાંતર ની મુજબ છે,
“જે હરિભદ્ર ધર્મગ્રંથ રચવામાં આનંદ માને છે તથા સત વાતને ટેકે આપવાથી પિતાના મનમાં ખુશી થાય છે તથા જે પિતાના અપ્રતિમ ગુણોથી પોતે ગણધર હોય તે ભાસ આપે છે.
જેમના મનના જુદા જુદા ભાવ છતાં ચંદ્ર તથા શ્વેત કમળના જેવી શુદ્ધ ચળકતી નિર્મળતા દેખાડે છે તેવા શાન્ત હરિભદ્રસૂરિના મન ઉપર વિચાર કરતાં હાલના જમાનાના મનુ સંત પુરૂના ગુના વર્ણનની સત્યતા કબૂલ કરે છે.
આવા હરિભદ્રસૂરિના ચરણની રજ તુલવ હું સિદ્ધાર્ષિએ સરસ્વતીની બનાવેલી આ ઉ૫મિતિ ભવપ્રપંચા ક્યા કહી છે.” અથવા
ધર્મમાં મને પ્રવેશ કરાવનાર આચાર્ય હરિભદ્ર છે. આ ગ્રંથના પહેલા પ્રસ્તાવમાં ધર્મબોધકરનું વર્ણન છે તે ધર્મબોધકર સત્ય રીતે આચાર્ય હરિ ભદ્ર તેિજ છે.
જે હરિભદ્ર પિતાની અગાધ શક્તિથી મારામાંથી દુવિચારરૂપ ઝેરને દૂર કર્યું છે અને દયા લાવી સુવિચારોરૂપ અમૃત મારા ફાયદા માટે શેધી કાઢયું છે તે હરિભદ્રને મારા નમસ્કાર છે.
' “જે હરિભકે શું બનવાનું છે તેની અગમચેતી કરી મારા માટે ચેત્યવંદન ઉપર લલિત વિસ્તાર નામની ટીકા બનાવી છે તે હરિભદ્રને મારે નમસ્કાર છે. ”
મારી ખાતરી છે કે હરિભદ્રસૂરિ અને સિદ્ધાર્થના સંબંધ વિષેના ઉપરના કે વાંચતાં દરેક નિપક્ષપાત વાંચકને ખાતરી થશે કે આમાં શિષ્ય પિતાના ખાસ ગુરૂનું વર્ણન કર્યું છે, પણ પરંપરા ગુરૂનું વર્ણન કર્યું નથી. અને જે પહેલાં યુરોપીયન વિદ્વાન પ્રેફેસર 'લ મને આ લેકોને અર્થ કર્યો છે તેમનું પણ આ પ્રમાણેજ સમજવું હતું. અને આ આપણા અનુમાનને ઉપમિતિ ભવ
૧ જુઓ, જમન ઓરીએન્ટલ સોસાઈટીનું માસિક વોલ્યુમ ૪૩ પાનું ૫૪૮,..