________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કયા પ્રસ્તાવનામાં અનુવાદ,
પર ૧) બતાવવામાં આવ્યું છે કે સિદ્વર્ષિની ગુરૂ પરંપરાની તથા હરિભદ્રસૂરિ સાથેના તેમના સંબંધની હકીકત પ્રભાચ પ્રભાવક ચરિત્રમાં ખેટી આપી છે, અને નીચેની હકીકતથી આપણને જણાશે કે તેઓએ સિદ્ધષિ સંબંધી લખેલી બીજી હકીકતે પણ વિશ્વાસને પાત્ર નથી.
પ્રભાવક ચરિત્ર મુજબ સિદ્ધર્ષિ ગુજરાતમાં આવેલા શ્રીમાલ (ભીનમાલ)ના રહીશ હતા. તેમનું પેઢીનામું નીચે મુજબ તે ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલું છે?—
સુપ્રભદેવ (વલાટ રાજાના મંત્રિ)
શુભંકર
માઘ
સિદ્ધ
હવે શીશુપાલવધ ગ્રંથના છેલ્લા લેકે ઉપરથી આપણે જાણીએ છીએ કે માઘ વર્મલાટ રાજાના મંત્રિ સુપ્રભદેવને પિત્ર અને દત્તક પુત્ર હતા. વસંતગઢના લેખ ઉપરથી માલમ પડે છે કે વર્મલાટ રાજા વિક્રમ સંવત ૬૮૨
એટલે ઈસ્વી સને ૬૨૫ માં રાજ્ય કરતા હતા. તેથી માઘ કવિ સિદ્ધર્ષિના કાકાને દિકરો હેય એ વાત તદન અસંભવિત છે; કારણ કે માઘકવિ સાતમા સૈકાના મધ્યમાં થઈ ગયા અને સિદ્ધર્ષિ દશમા સૈકાની શરૂઆતમાં થયા. માઘ પણ સિદ્ધર્ષિની પેઠે શ્રીમાલના રહીશ હતા. તે સિવાય પ્રભાવકચરિત્રમાં લખેલી ખોટી હકીકત શા કારણથી ઉદ્દભવી હશે તે કપવું મુશકેલ છે. માઘકવિ જુવાનીમાં ભોજરાજાના મિત્ર હતા એવી હકીક્ત ૧૫ મા લેકમાં લખી છે તે એક બીજી ભૂલ છે. પણ અગીઆરમાં સૈકાના પહેલા અર્ધભાગમાં રાજ્ય કરી ગયેલા ધારાનગરીના ભેજ રાજાની સભામાં કાળીદાસ, માઘ, ભવભૂતિ અને બીજા નામાંકિત કવિઓ હતા એવી ભૂલ ભરેલી માન્યતા હિંદુસ્તાનના ઘણુ ગ્રંથકારની છે. .
પ્રભાવક ચરિત્રના ૧૪મા ના ૨૨ અને તે પછીના શ્લેકમાં સિદ્ધ ર્ષિએ જૈન ધર્મ અંગીકાર કર્યાની અદ્દભુત વાત લખી છે. આ વાત વીર સંવત ૬ ૦૯માં દિગંબર આમ્નાયના બેટીકગણુના સ્થાપક શિવમૂતિના ધર્મપાલનની
૧ જુએ, ગ્રીન ૨ ક. ગેસેલએટ ડર વીરેન્સ ચેટને ઝુ ગોટીનગન, ૧૯ માંની ડોકટર કીલોને દાબેલી મુદ્રાલેખ સંબંધીની નેટ.'
૨ જુઓ, ભાજપ્રબંધ.
૩ જુએ, જમન ઓરીએન્ટલ સોસાઈટીનું પત્ર, પુસ્તક ૩૩ પાનું ૨, આ વાત હરિભદરિ રચિત આવશ્યક ટીકામાં પણ મળી આવે છે,
For Private And Personal Use Only
