________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાપસ્થાનક સામું ( પરંપરયાદ )
નહીં પચેલે આહાર જેમ વમન વિગેરે દ્વારા જેવે ને તેવા નીકળી જાય છે, શરીરમાં કિંચિત્ પણ પુષ્ટિના હેતુભૃત થતા નથી; તેમ ક્રોધીને તપ, અહું કારીનું જ્ઞાન અને પરનિંદા કરનારની ક્રિયા નિષ્ફળ જાય છે. પ્રાયે જ્ઞાનશૂન્ય માત્ર ક્રિયાના કરનારા અન્ય ક્રિયા નહીં કરનારા વિગેરેની નિદ્રા વિશેષે કરે છે. પરંતુ તેથી તેની ક્રિયા અજીણુ ભાવને પામે છે. અન્ન પાચન થઈને જેમ શક્તિ આપે છે, ધતુરૂપ થાય છે, તેમ શુભ ક્રિયા પણ જે પરનિંદા રહિત હાય તા અવશ્ય આત્મિક ગુણુની પુષ્ટિ કરનાર થાય છે; પણુ પરનિંદા સ`યુક્ત કરવામાં આવતી હોય તે તે તથાપ્રકારનુ ફળ આપતી નથી, તેથી તેને અજીબું અન્નની ઉપમા આપી છે. 3.
નિંદાના જે વમાલ છે તેજ સારા નથી-પ્રશંસનીય કે અંગીકરણીય નથી. તેપણ કદિ સામાન્ય રીતે જે વસ્તુ નિંદિત હોય તેની અથવા જે દુર્ગુણ નિતિ હાય તેની નિંદા કરવામાં આવે તે તે બહુ વાંધા ભરેલું નથી, પણ જે નામ લઈને કેઈની નિંદા કરે અને કહે કે અમુક માણસ કે અમુક સ્ત્રી આવાં છે તા તે મહા મૂર્ખ છે એમ સમજવુ, એટલા માટે કહે છેકે-એવી કઈ વસ્તુની કે ક્રુષ્ણુની નિંદા કરતાં કાર્યનું રૂપ પોતાના મનમાં ધારણુ કરીને નિંદા કરવી નહીં. પાત્ત પાતાના જુદા જુદા રંગ કાંનુસાર થાય છે. તેનું વન કરવું, પોતાનીજ તેવા દુર્ગુણાદિકને અંગે નિંદા કરવી તે તે નિદાનથી અર્થાત્ તેના
આ પાપસ્થાનકમાં સમાસ નથી. આ પ્રમાણે બીજી સૂત્રકૃતાંગ નામનું અંગ કહે છે; પરંતુ જે કઇ અન્ય સ્ત્રી કે પુરૂષને ઉદ્દેશીને તેનું નામ લઇને જે ભાષા મેડલવાથી કે જે વચન કહેવાથી અન્યને ક્રોધ ઉત્પન્ન થાય તેવું બેલે તા તે વચન નિદાનુ છે અને તેથી ઉપર કહી ગયા પ્રમાણે હાનિ થાય છે. એમ શ્રી દેવકાળિક સૂત્રમાં હેલુ છે, માટે તેવી રીતે વચનાના પ્રહાર કરવા નહીં. ૪-૫-૬. આ ત્રણે ગાથાને અ પરસ્પર સબધવાળે છે. ..
આ જગતમાં નિદા ને પ્રશંસા ઘણે ભાગે રાગ કે દ્વેષને લઇને થયેલી દોષટક કે ગુષ્ટિથીજ થાય છે; કાંઇ ખરેખર ખાત્રીપૂર્વક કે।ઇ માણસના ગુણ્ કે દોષ જોવાથી નિ ંદ્રા કે પ્રશંસા થતી નથી. ઘણા મનુષ્યે તે માત્ર કે।ઈની સાથે અભાવ થયે-અપ્રીતિ થઈ-અણુખનાવ થયો કે તેની નિદા કરવા મટી જાય છે; તેના સદ્દગુણુ પણ તેને દેખવાળા ભાસે છે. અને તે ગુણુને પણ્ અન્ય રૂપમાં ઉતારે છે. દાન દેતા હૈાય તે અભિમાનથી આપતા માને છે, શીળ પાળતા ડ્રાય તા શરીરશક્તિહીન માને છે, તપ કરતા હાય તે કન્નુસ માને છે, અને સારી ભાવના ભાવતા હાય તા તેને ઠગાઇ માને છે. આમ દરેક ગુર્જુને તે દેખવુ માની તે ગુણુની પણ પ્રશંસા કરવાને બદલે નિંદા કરે છે,
For Private And Personal Use Only
