________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાસ્થાનક સોળ (પર પરિવા.)
રોક કું- પ્રત્યક્ષ ફળ છે એમ સમજી શાણું જાએ એથી અળગા રહેવું. ૨.
જેમ ક એ તપનું અજીર્ણ-તપને નહિ જીરવી શકવાનું ફળ-છે, અહંકાર કરે એ જ્ઞાનનું અજીણું છે. વમન-વિશુચિકા થવી એ અજાદિક આહારનું અજી છે, તેમ પરનિંદા કરવી એ ક્રિયાનું અજીર્ણ છે. તેથી કરેલી ધર્મક્રિયા નિષ્ફળ થાય છે. ૩.
નિંદાપાત્ર વસ્તુને જે સ્વભાવ હોય તે મધ્યસ્થપણે જણાવ તે કંઈ નિંદા કહેવાય નહિ. પણ અમુક વ્યક્તિ-સ્ત્રી પુરૂષાદિકનું નામ લઈને જે નિંદા કરવામાં આવે તે મહા મંદમતિપણાનું કામ સમજવું. મતલબ કે અમુક આવે અને અમુક આવે ( હલકો-નાદાન) એમ કહેનાર પિતે વિચારશીલ-વિકી નહિ પણ મંદ મતિવાળે સમજ. ૪.
રાગ-દ્વેષ રહિત મધ્યસ્થપણે વસ્તુને વતુ ગતે કહેવી, તેમાં કાંઈ પણ મીઠું મરચું ભેળવવું નહિ, સરલપણે કઈ પણ વ્યક્તિ તરફ કટાક્ષ કર્યા વગર હિતબુદ્ધિથી સત્ય વાત કહેવી તેમાં નિંદા-દેષ લાગતું નથી એમ સૂયગડાંગસૂવ' માં કહેલું છે. ૫.
પરંતુ ક્રોધાદિક કષાયને વશ થઈ કઈ સી-પુરૂષને શી “આ કુશીલકુલટા, લંપટ-લબાડ” છે એમ કહેવું એ પ્રગટ નિંદા વચન જાણવું. દશવૈકાલિક સૂત્રમાં એમ સ્પષ્ટ રીતે ભાખેલું છે અને એવી અસભ્ય-અહિતકારી વચન વજીને સભ્ય અને હિત વચન જ વદવા ખાસ ભલામણ કરેલી છે. ૧.
જ્યારે કોઈ વસ્તુ ઉપર દેષ-ષ્ટિથી જોવામાં આવે ત્યારે તેની નિં કરવાને પ્રસંગ આવે છે અને ગુણ-દષ્ટિથી જે તેજ વસ્તુને નિહાળવામાં આવે તે તેની ઉપર રાગ જાગે છે. બાકી છસ્થ જેમાં કંઈ ને કંઈ અવગુણ તે હાય જ છે. સર્વગુણ તે વીતરાગજ છે. એમ સમદષ્ટિથી વિચારી રેષ-ષ્ટિ તજીને ગુણ-દષ્ટિ ધારણ કરી પ્રાપ્ત સંયેગમાંથી કંઈને કંઈ ગુણગ્રહણ કરે છે
નિંદક લે કે પિતાના મુખરૂપી સુવર્ણકળામાં પારકી નિંદા રૂપી મળે– વિષ્ટા ભરે છે, તેથી ચાલતી કહેવત મુજબ તેમનું જ મેં ગંધાય છે. પરંતુ સજન પુરૂષ તે નજીવી વરતુમાંથી પણ ગુણ-ગ્રહણું કરી લે છે-છેડામાંથી પણ ઘણે ગુણ રહે છે. અલબત આવા સતપુરૂષ જગતમાં વિરલા દેય . ૮
આ પાપસ્થાનક આછી કરેલે ઉલેખ વાંચી-સાંભળીને હે ભવ્યજને ! તમે પનિંદા કરવાનું કડું વ્યસન જલદી તજી દે, એથી તમને કશે શુષ લાભ સંપજે તેમ નથી અને નુકશાન તે પારાવાર થાય તેમ છે એમ સમજી રાતુર થઈને રે ! ( તમે જે કઈ શુભસુકૃત કરે તેને પણ ફરપિ મને
For Private And Personal Use Only
