________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથાની પ્રસ્તાવના અનુવાદ વાર ગુરૂ આવે છે પણ સૂર્યોદય વખતે ચંદ્ર તે દિવસે પુષ્ય નક્ષત્રમાં હતું અને બે કલાક પછી અકેલેષા નક્ષત્રમાં જાય છે. એટલે નક્ષત્ર ખડું આવતું નથી; તેથી ૯૬૨ એ વીર સંવતનું વર્ષ હોવું ન જોઈએ, વળી વીર સંવત લઈએ તે વિક્રમ સંવત ૪૯૨ આવે. એટલે સિદ્ધિ પિતાના ગુરૂ હરિભદ્ર જેઓ દંતકથાની પરંપરા પ્રમાણે વિક્રમ સંવત ૧૮૫૫ માં કાળધર્મ પામ્યા તેમનાથી પહેલાં થઈ ગયેલા થાય તેથી સિદ્ધષિને સંવત-કંઇ પણ શક વિના વિક્રમ સંવત ૯૬૨ એટલે ઇસ્વી સન ૯૦૬ છે. "
' જેનોમાં ચાલતી દંતકથા પ્રમાણે હરિભદ્ર કાળધર્મ પામ્યાનું વર્ષ વિક્રમ સંવત ૨૦૫ ( =ઈસ્વી સને પર૯ ) એટલે વીર સંવત ૧૦૫૫ છે. આ સાલ હરિભદ્રસૂરિના ગ્રંથમાં આપેલી કેટલીક હકીકતે સાથે બંધબેસ્તી આવતી નથી. પદર્શન સમુચ્ચય ગ્રંથમાં હરિભદ્ર દિગ્ગાગ શાખાના બૌધન્યાયને સંક્ષિપ્ત સાર આપે છે તેમાં પ્રત્યકાની વ્યાખ્યા પ્રત્યક્ષ અપનાવટાગ્રાન્ત એવી આપે છે જે વ્યાખ્યા ન્યાયબિંદુના પહેલા પરિછેદમાં ધર્મ કીતિએ આપેલી વ્યાખ્યા સાથે શબ્દશઃ મળતી છે. દિગ્ગાગની વ્યાખ્યામાં ગ્રાન્ત શબ્દ આવતું નથી. દિગ્ગાગની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે. પ્રત્યક્ષ દરના નામનાલ્યાવસંત (જુઓ ન્યાયવાર્તિક પાનું ; તાતપર્ય ટીકા પાનું ૧૦૨ અને સતીશચંદ્ર વિદ્યાભૂષણુની હિંદુસ્તાનના ન્યાયને મધ્ય કાળને ઈતિહાસ પાનું ૮૫ નોટ ૨) હરિભદ્રસૂરિએ આપેલી વ્યાખ્યામાં અગત્યને અસ્ત્રાન્ત શબ્દ વધે છે, તે ઉપરથી જ થાય છે કે તેમણે ધર્મકીર્તિનું અનુકરણ કરેલું છે અને ધમકીર્તિ દંતકથાવાળી હરિભદ્રસૂરિના કાળધર્મની તારીખ પછી ૧૦૦ વર્ષે થયેલા હોવાથી દંતકથાવાળી
૧ સિર પીટરસને પિતાના ચોથા શિક્ષણ ના પાને ૫ મે સિદ્ધએિ. ઉપમિતિમાં આપેલી તિથિ એ વીર સંવતની તિથિ છે એમ માનવાનું લખ્યું છે અને તે તિથિએ વિ. ક્રમ સંવત ૪૯૨ ને બદલે ૧૯૨ આવે એમ માની લીધું છે. આ પ્રમાણે દેખીતી ૧૦૦ વરસની ભૂલ હોવાથી તેમની કલપનાઓ નકામી થાય છે.
ર જુએ પીટરસનને ત્રીજે રીપે ટ. પરિશિષ્ટ પાનું ૨૮૪, સમયસુંદરસૂરિની ઈસ્વી સને ૧૬૩ માં રચેલી ગાથા સહસ્ત્રીની ૧૦૦ મી ગાથા. પmતા ને ટે પાઠ વેબરે અત્યારે આગમને સુધર્યો છે તે પાઠ ના જોઈએ (જુઓ વેબર વારીચનીસ ર સંસ્કૃત એન્ડ પ્રાન હન્ડગ્રી || પાનું ૯૨ ૩, બરખીને ૧૮૯૨ ). વિચામૃતસંગ્રહમાં હરિભદ્રને કાળ સમય વીર ૧૦૫૫ ને બદલે ૧૦૫૦ આપ્યો છે ( જુઓ વેબર, ઉપરને પાને) આ જગાએ પણ પાઠ વંચાતા છે તે વંariચારતા ને બદલે ભૂલ હેય. ઉપરના ગ્રંથના આધારે હરિભદ્રરિએ પચવતુકત્તિમાં લખ્યું છે કે વીરનિર્વાણ પછી ૫૦૦૦ વર્ષ પછી પૂર્વે નાશ પામે.
બ્રમમાં રાપવા : છે,
For Private And Personal Use Only
