Jain Darshanma Mansaharni Bhramna

Author(s): Vijaylavanyasuri
Publisher: Jain Satya Prakash

Page 9

[ ૪૧+ ]
થી જનસત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૨
કાઢીને તાપના ગાળાની જેમ કે. જૈનધર્મના ઊંડા જ્ઞાનના અભાવે લેખક આ ભૂલના ભાગ બનેલા છે. તેમને તેજોલેસ્યાનું સ્વરૂપ કેાઇ જન વિદ્વાન પાસે સમજવાની જરૂરત છે. પંચમ સારાંશના જવામ—ગોશાલક પ્રભુ મહાવીરના શિષ્યાભાસ હતા. તેનું જીવન કુતૂહલી હતું. પ્રભુના ખીજા ચામાસા બાદ તે શિષ્ય તરીકે ૭ વર્ષ થી અધિક સમય સુધી પ્રભુ મહાવીરને શરણે રહ્યા હતા. આ સાથે રહેવાના સમયમાં પણ વચ્ચે વચ્ચે જૂદો પણ રહ્યા હતા. આવી પરિસ્થિતિ છતાં પણ લેખક શરૂઆતમાં ગેાશાલક તથા મહાવીર સાથે પણ રહ્યા હતા એમ લખી એ મિત્ર યા સમકાટીની વ્યક્તિ હોય એવું જણાવવાનું રૂપક આપે છે, તે ગેાશાલકને શિખરે ચડાવવાની મનેાભાવનાને આભારી છે.
ષષ્ઠ સારાંશના જવામ—ગોશાલક જિન હતા જ નહિ જે વાત પ્રભુ મહાવીરે જણાવી હતી અને ગૈાશાલકે પ્રાંતે કબુલ પણ કરી હતી. તા પછી ગોશાલક પ્રથમ જિન હતા કે નહિ તેની ચર્ચા કરવી નકામી છે. કદાચ ગે!શાલકે પોતાને જિન તરીકે ઓળખાવવા જે પ્રયાસ સેવ્યેા હતેા તેને આશ્રીને લેખક પ્રાથમિક જિન ગણુાવવા માગતા હોય તો તેમાં પણ પ્રાથમિકપણું ઘટી શકતું નથી.
પરમાત્મા મહાવીર ચારિત્ર અંગીકાર કર્યાં બાદ ૧૨૫ વર્ષે જિન અને સત્ત થયા હતા. આ સાડા બાર વર્ષના કાળમાં શરૂઆતનાં મે ચામાસાં ગયા બાદ ગાશાલક તેમના શિષ્ય થયા હતા. કાલક્રમે પ્રભુ મહાવીર નવમું ચામાસું વભૂમિમાં કરી તદુપરાંત પણ ત્યાં એ માસ વિચરી કૂ`ગામ તરફ વિહાર કરી ગયા હતા. આ સમયે પણુ ગાશાલક સાથે જ હતા. રસ્તામાં તલના છોડના પ્રશ્ન, વૈસ્યાયનનું ગેાશાલક પ્રત્યે તેજોલેશ્યાનુ મૂકવું, પ્રભુ મહાવીરનું શીતલેસ્યા મૂકી ગેાશાલકને બચાવવું, તલના છેડની બીના સત્ય ઠેરવી, ગોશાલકનું નિયતિવાદનું ગ્રહણ કરવું; ઈત્યાદિ અનેક ઘટના બન્યા બાદ ગેાશાલક પ્રભુ મહાવીરથી જૂદા થયા. આ જૂદા થવાની ક્રિયા પ્રભુના ચારિત્ર કાલની ગણુનાએ ૧૦મા વર્ષના ઉત્તર દલમાં થઇ હતી. હવે પરમાત્મા મહાવીરને જિન અને સત્તુ થવાને લગભગ ત્રણ વર્ષ જેટલા કાળ બાકી રહ્યો કહી શકાય. આ દરમિયાન અલગ પડેલ ગાશાલકે અનુકૂલ સાગે પામી તેજોલેસ્યા સાધવી શરૂ કરી; જેમાં છ માસને અવિધ જોઈ એ છે. આ સાધ્યા બાદ શરીર પરથી તપના ધા રૂઝાવી લેાકના વિશેષ પરિચયમાં ઉતરવા લાગ્યા, એટલે કે પ્રભુ મહાવીરદેવથી પૃથક્ થયા પછી, તેજોલેસ્ય સાધી, લાકાના પરિચયમાં આવવા સુધીમાં ગાશાલકના લગભગ ૧ વર્ષ જેટલેા સમય પસાર થયા ગણી શકાય. આ ૧ વર્ષ બાદ કરતાં હવે ભગવાન મહાવીરને જિન અને સત્તુ થવાને બે વર્ષ લગભગના સમય બાકી રહ્યો છે. આ એ વર્ષોંની શરૂઆતમાં ગોશાલક પાસે તેજોલેશ્યા ભલે હાય પરંતુ જિન યા સર્વજ્ઞ તરીકે પ્રસિદ્ધ થવાની સામગ્રી તે। હતી જ નહિ. માનવ ખાલી ખીસે જિન યા સર્વજ્ઞ કહેવરાવવા લલચાય, અથવા દુનિયા તેને માની હૈ યા લાંબા કાળ સુધી તે નભી શકે એ બનવું અસ ંભવિત છે. પરંતુ દુનિયાનાં શુભાશુભ નિમિત્તો કહે અને તે વાત સાચી પડે જાય, ત્યારે જ માનવ જિન યા સન્ કહેવાવા લલચાય છે, અને દુનિયા પણ અમુક અંશે માને છે. આ શુભાશુભ નિમિત્તોનુ યથાર્થ વક્તૃત્વ છદ્મસ્થાને માટે અષ્ટાંગ નિમિત્તાદિના અધ્યનને આધીન છે. આ અધ્યયનના સાધન તરીકે, પૂર્વીમાંથી ઉદ્ધરીને અષ્ટાંગ નિમિત્તને રચનાર જે છ દિશાચરો