________________
અ' ]
જૈનદર્શનમાં માંસાહારની ભ્રમણા
[x]
કહેવામાં આવે કે જેનું કારણુ અલૌકિક હાય તે કા` પણ અલૌકિક કહેવાય, અર્થાત્ કારણમાં રહેલ જે અલૌકિકત્વ તેના કાર્યોંમાં ઉપચાર કરીશું. તો આપણુ વ્યાખી નથી, કારણુ કે આનું કારણુ તેજોલેભ્યાસમ્બંધી તેજ પુજ છે અને આ પુંજ લોકા દેખી શકે છે માટે અલૌકિક નથી. આ પુંજ જનતા દેખી શકે છે તેને માટે ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રના ચિત્રસભૂતિ અધ્યયનની વૃત્તિ જોઇ લેવી. કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે આ તેજપુ ંજ પણુ તપેાજન્ય વિશિષ્ટ શક્તિથી જ ઉપયોગમાં લઇ શકાય છે અને આ વિશિષ્ટ શક્તિ અલૌકિક છે માટે તેજ:પુંજ પણ અલૌકિક અને આ તેજપુંજના સંસર્ગથી થયેલ પિત્તજ્વર તે પણ અલૌકિક છે. આ વાત પણ વ્યાજી નથી. કારણુ કે આમ માનવામાં સારાંશ એ આવ્યે કે પોતાના કારણુનું પણ કારણુ અલૌકિક હાય તા પાતે અલૌકિક કહેવાય છે. અને તેમાં વૈદ્યક પ્રક્રિયા કામ આવી શતી નથી. આ સારાંશ કાઇ પણ રીતે ઘટી શકે તેમ નથી. જેમ કાઇ માણુસે પાપકર્મના ઉદયે પથ્ય સેવ્યું અને તાવ આવ્યેા. આ સ્થલમાં તાવનું કારણ કુપથ્ય અને તેનું કારણ પાપકમ, આ પાપકર્મ અલૌકિક હોવાથી આ તાવ પણ અલૌકિક ઠરશે, અને અલૌકિક માનવા જતાં વૈદ્યક પ્રક્રિયાથી કાયદો ન થવા જોઇએ અને થતા દેખીએ છીએ. ઉપર જણાવેલ પ્રકરણના પરિચયથી પાકગણુ સમજી શકશે કે વિવાદગ્રસ્ત શબ્દોના કાળાપાક અને બિજોરાપાક અર્થ કરવા ઉચિત છે.
કદાચ કાઈ ભાગ્રહવશ બની માંસાહારને લગતા જ અથ લેવા લલચાય તો તે યુકત નથી, કારણુ કે તેમાં દરેક શબ્દની સાર્થકતા થઈ શકતી નથી અને વાયા બાધિત છે. જીએ કપાતના અર્થ કબૂતર લેવામાં આવે તે શરીર શબ્દ નકામે પડે છે, કારણ કે એ કબૂતર તૈયાર કરેલ છે, એ વાત જણાવવાની છે. શરીર શબ્દ સાથે જોડાયેલ હાવાથી બે કબુતરનાં શરીર તયાર કર્યાં છે એ અર્થ થાય, અને શરીરમાં તે પિંછાં ચાંચ પગ વગેરેના પણ સમાવેશ થાય છે, અને તેના ઉપયાગ હાઈ શકતા નથી. વનસ્પતિને લગતા અથ લેવામાં કાઈ પણ શબ્દ નકામે। પડતા નથી તેમજ વાયાર્થે પણ અબાધિત રહે છે, કારણ કે કબૂતરના શરીર જેવા વવાળાં મે કાળાં તૈયાર કરેલ છે, એવા અર્થ લેવાય છે. તથા કુકુટમાંસ શબ્દના કુકડાનુ માંસ એવા અર્થે લઈ એ તે। મારસ્કૃત જે વિશેષણ છે તેના સંબંધ ટી શકતા નથી. કારણુ કે મારકૃતના સીધે અ તા એ નીકળે છે કે બિલાડે બનાવેલું, અને કુકડાનું માંસ કાઈ ખિલાડે બનાવેલ નથી, પરંતુ કુકુડાના જીવે જ શરીર આંધતા સાથેાસાથ બનાવેલ છે. કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે માજા કૃત–એટલે ખિલાડે મારેલું તા પણ ઘટી શકતું નથી. કારણ કે કુકુડાના માંસને કાંઇ ભરવાનું હાઈ શકતું નથી, કિન્તુ કુકડાને ભારાનું હોય છે. કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે માર્કૃતના અર્થ બિલાડે મારેલ એવા જે થાય છે, તેના સંબંધ કુકુડમાંસમાં નહિ કરતાં એક વિભાગ જે કુકુડ તેમાં ીશું. ત્યારે અથ એવા થશે કે બિલાડે મારેલ જે કુકડા તેનું માંસ. આ વાત પણ વ્યાજખી નથી, કારણ કે વિશેષણના વિશેષ્યના એક દેશમાં સબંધ થઈ શકતા નથી. જેમ “ વિનયયુક્ત રાજપુત્ર આ સ્થળમાં વિનયુકત એ વિશેષણુ છે તેના સમ્બંધ રાજપુત્રમાં થતા હોવાથી રાજપુત્ર વિનયવન્ત છે, એવા અ
99
