________________
[ ૪૩૨ ]
શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૪
આખાલગાપાલ પ્રસિદ્ધ છે. પરંતુ વિનયયુકત વિશેષણ, એક ભાગ જે રાજ શબ્દ તેની સાથે જોડાતું નથી. કદાચ જોડવામાં આવે તે વિનયવન્ત જે રાજા તેના પુત્ર એવા અનર્થ થઈ જાય. આટલા માટે તાર્કિકપ્રકાંડ ગદાધર ભટ્ટાચાર્યે વ્યુત્પતિવાદમાં નિયમ મૂશ્કેલ છે કે વ पदार्थः पदार्थेनावेति न तु पदार्थैकदेशेन "
એક વસ્તુ એ પણ વિચારવા જેવી છે કે કુકુડા એ ગૃહસ્થના ધરનું પોપટ જેવું પંખી યા ઉંદર જેવું જન્તુ નથી, પરંતુ શૂદ્ર અને હિંસક લોકેાના ધરનું પંખી છે. રેવતી જેવી શ્રીમન્ત ગાથાપત્નીને ત્યાં કુકડાનું હોવું તે જ પ્રથમ અસંભવિત છે. આ કુકડા શુદ્ધ હિ*સક લોકેાને ધેર હાય, ત્યાં પણ જે ખિલાડે કુકડાને માર્યાં હોય તેણે પોતાને ખાવા માટે મારેલ હાય તો પછી કેમ છેાડી દે. કદાચ તે ધરધણીએ બિલાડી પાસેથી ઝુંટાવી લીધેલ ડ્રાય તે તે પણુ ખીજાને કેમ આપી દે. વળી બિલાડીની એઠી વસ્તુ શુદ્ર લાકા પણ ન ખાય તેા બિલાડૅ સુંથેલ, ખાધેલ વસ્તુ રેવતી જેવી ધર્માત્મા શ્રીમન્ત ગાથાપત્નીને ત્યાં તે સંભવે જ શાની? આ બધીવિચારણા કરતાં જણાશે કે માંસાહારને લગતા અર્થ કાઇ પણ સ્થિતિમાં વ્યાજખી નથી, કિન્તુ વનસ્પત્યાહારને લગતા જ અથ લેવા ઉચિત છે. વનસ્પતિ અમાં સીધેસીધું ઘટી જાય છે, કારણકે, તેમાં વિરાલિકા નામની ઔષધિથી ભાવના અપાયેલ બિજોરાપાક એવા અ લેવામાં આવે છે.
કદાચ એમ પણ કહેવામાં આવે કે આવા બબ્બે અર્થવાળા શબ્દો મૂકી સ ંદેહજનક રચના કેમ કરી? આના જવાબમાં જણાવવાનું જે પ્રત્યેક જિનાગમ ચાર અનુ. યોગમય હાવાથી ઓછામાં ઓછા ચાર અર્થે તે તેમાંથી કાઢવાના હૈાય છે. આ ચાર અર્થ કાઢવા માટે અમુક અÖમાં વિશેષ પ્રસિદ્ધિ પામેલા શબ્દોને પણ ઓછી પ્રસિદ્ધિવાળા ખીજો અર્થ જણાવવા વાપરવા પડે છે. આ વાત સાહિત્યવેત્તા સારી રીતે સમજી શકે તેવી છે. આવા મુદ્દાઓથી આગમ સાહિત્ય ગીતાર્થ ગુરૂની જ જવાબદારીમાં રાખવામાં આવેલ છે. જીઓ— ગુહમ અક્ષીના સબ્વે મુસëા સ`સૂત્ર અને અર્થી ગુરૂમહારાજની ગતિને આધીન છે. ગીતા ગુરૂની નિશ્રા સિવાય શાસ્ત્રવિરૂદ્ધ સ્વતંત્ર વાંચનારને વિવિધ શંકા, કૂતર્ક અને અનČમાં ઉતરવું પડે છે.
આગળ ચાલતાં લેખકે આચારાંગ સૂત્રના દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધમાંથી સારરૂપ ૧૭ કલમે। ટાંકી છે. આ ખીન્ત શ્રુતસ્ક ંધમાં માંસવાળાને ત્યાં સાધુ ગાચરી ન જાય એ વાત આવે છે, છતાં લેખકે તેને સંભારી પણ નથી. કારણકે પેાતાને માંસાહાર સિદ્ કરવા છે તે ઉડી જાય. તથા આ કલમેામાં પણ ધણું વિચિત્ર લખાણ કરેલ છે. પરંતુ લેખનું કદ ધણું વધી ગયેલ હોવાથી હાલ તે બધી ચર્ચામાં નહિ ઉતરતાં, ૧૩મી અને ૧૭મી કલમ કે જેનાથી લેખક જૈન મુનિઓને માંસાહાર સિદ્ કરવાની આશા રાખે છે, તેના જવાબ આપવા ઉચિત સમજાય છે. જો કે આ એ કલમેાના પણ જવાબ અનેક રીતે આપી શકાય છે, છતાં તે બધું જતું કરી, એક સમયે આ એ ક્લમના મૂળ પાઠ પરથી માંસાહાર માનનાર પ્રા. હન યકૈાખીએ, સ્ખલના માલુમ પડતા માંસાહાર નહિ પણ વનસ્પત્યાહારને લગતા આ પાઠા છે, એમ જાહેર કરેલ છે, તે જ પ્રા. હન યકેાખીના ૧ પત્રના અનુવાદ અહિં દાખલ કરીએ છીએ—
