________________
અર્ફ ૭]
જૈનદનમાં માંસાહારની ભ્રમણા
[ ૪૩૫ ]
ખાઈ શકાય અને ઘણા ભાગ તજી દેવા પડે એવા હોય તે પદાર્થ ભિક્ષા તરીકે સાધુએ ગ્રહણ કરવા નહિ. આ જ હકીકત આ દશમા ઉદ્દેશકના પૂના પાઠાને પણ લાગુ પડે છે. વિશેષમાં મસ’ અને ‘મચ્છુ વાળા પાઠની પૂર્વના પાઠમાં શેરડીના ભાગાના નિર્દેશ છે.
“એથી હું ન ભૂલતા હે। તે એ મસ અને મચ્છવાળા પાઠથી શેરડીના જેવા અન્ય પદાર્થાનું સૂચન કરાયેલું છે. "
આ પ્રમાણે પ્રા. હ`ન યકાખીના પત્રને સારાંશ છે,
પ્રેા. યકેાખી એક વખત કયા વચાર પર હતા, છતાં પણ અન્માન્ય ગ્રંથનું અવલાયન કરતા પોતાના પૂના વિચારે અસમીચીન જણાતા તેથી ખસી જા માંસાહાર ન કરે તે વિચાર પર આવ્યા છે. પ્રસ્તુત લેખક પણ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિએ વિચાર કરી શુદ્ધ સનાતન વિચાર પર આવે એ મુદ્દાથી ઉપરના કાગલના અનુવાદ આપ્યા છે.
..
લેખક એક સ્થળમાં જણાવે છે કે— “ પશુને બન્ને વનસ્પતિ ખાએ તે। હિંસક મટીને અહિંસક બન્યા એમ તા નજ કહી શકાય. માત્ર હિંસાના પદ્મમાં ફેર પડયા. પણ હિંસા તા સરખી જ રહી.”
લેખકના આ વિચારો જૈનદર્શન યા યુક્તિવાદ માન્ય રાખી શકે તેમ છેજ નિડુ,
આ વિચારા હસ્તિતાપસની માન્યતાને અમુક અંશે મળતા કહી શકાય. તેની પણ એ માન્યતા હતી કે ધાન્યમાં અને પશુમાં સરખી હિંસા હોવાથી અનેક ધાન્યના જીવને મારવા એના કરતાં એક હસ્તીને મારીને ખાવામાં એછી હિંસા છે. આ હસ્તિતાપસને આકુમારે યુતિવાદથી પ્રતિમાથી મા` પર આણ્યા હતા. આ વાત જૈન સાહિત્ય દીવા જેવી બતાવી રહ્યું છે. વનસ્પતિના ખીજની હિંસા અને પાછળની સ્થિતિ ક્યાં ? અને માંસાહારમાં પંચેન્દ્રિયની હત્યા અને જીવ ગયા બાદ તે માસમાં અગણ્ય જીવાની ઉત્પત્તિ કયાં ? જૈનેતરની દૃષ્ટિએ લેખક જણાવવા માંગતા હોય તો તે પણુ માન્ય થઈ શકે તેમ નથી.
અહિંસાવાદને માનનાર કાઇ પણ જૈનેતર એમ કહેવા તૈયાર નહિ જ હાય કે ૧ ધ'ના દાણામાં અને ૧ હસ્તિની હિંસામાં સરખી જ હિંસા હૈાય. આ સ્થિતિ છતાં માંસાહારને સિદ્ધ કરવાની ધૂનમાં લેખકે કાળ્યું તેમ લખી નાખેલ છે.
શાસનદેવ તેમને સદ્દબુદ્ધિ સમર્પી એ ભાવનાપૂર્વક આ લેખને હાલ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે. અસ્તુ !
