________________
અક૭
જૈનદર્શનમાં માંસાહારની ભ્રમણ
(૧૯)
હતી. હે ગૌતમ! મારું પ્રથમ માસું અસ્થિક ગામની નિશ્રામાં થયું અને બીજું ચોમાસું કરવા હું રાજગૃહી નગરીના નાલંદાપરામાં આવેલ વણકરની વણાટશાલામાં આવ્યો હતા. આ અવસરે ઉપર જણાવેલ મંખલિપુત્ર ગોશાલક પણ ત્યાં આવ્યું અને ચીજ વસ્તુ બાજુમાં મૂકી ગામમાં ભિક્ષાટન કરતો જગ્યા શોધવા લાગ્યો. છેવટે જગ્યા નહિ મળવાથી અમે હતા ત્યાં જ આવીને રહ્યા. આ દરમિયાન હે ગૌતમ! હું પ્રથમ ભાસક્ષમણના પારણે ભિક્ષાર્થે વિજય નામના ગાથાપતિને ત્યાં ગયે. તેણે ઘણું જ આદરથી વહરાવ્યું અને પંચ દિવ્ય પ્રગટ થયાં. લેકે વિજય ગાથાપતિની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. આ હકીકત ગોશાલકે જાણું અને જાતે જઈને પણ તપાસી. બાદમાં હે ગૌતમ! મને આવીને કહ્યું કે-“હે ભગવાન ! આપ મારા ધર્મ ગુરૂ છે અને હું આપનો શિષ્ય છું.” આ વાત મેં સ્વીકારી નહિ...ચાવતું ચોમાસું પૂર્ણ થયે હું કોલાક સન્નિવેશમાં ગયે; પાછળ રહેલ ગોશાલકે મારી ઘણી શોધ કરી. છેવટે પોતાનાં લુગડાં, રાંધવાનાં ભાજને અને ચિત્રફલક વગેરે લોકોને આપી, દાઢી મુછ મુંડાવી, મને આવીને મળ્યો. અને પ્રદક્ષિણું દઈ વંદન નમસ્કાર કરી કહેવા લાગ્યો કે “હે ભગવાન, આપ મારા ધર્માચાર્યું અને હું આપને અંતેવાસી છું.” હે ગૌતમ ! આ વાત મેં સ્વીકારી હતી. ત્યારબાદ મંલિ પુત્ર ગોશાલકની સાથે પ્રણત ભૂમિમાં ૬ ચોમાસાં પસાર કર્યો હતાં. ( [ સંક્ષિપ્ત વર્ણન હેવાથી, અને સ્થાન અનિયત હોવાથી એક ચોમાસું અને તદુપરાંત બે માસ વજભૂમિમાં પસાર થઈ ગયા હતા. તેને આ સ્થળમાં ઉલ્લેખ નથી છતાં પણ તે સમજી લેવાનાં છે. જુઓ કલ્પસુબાધિકા
" ततो वनभूम्यां बहव उपसर्गा इति कृत्वा नवमं वर्षारानं तत्र कृतवान् , चातुर्मासिकतपश्च, अपरमपि मासद्वयं तत्रैव विहृतवान्, वसत्यभावाच नवमं वर्षारात्रमनियतमकार्षीत् "
અર્થ–પ્રણતભૂમિનાં છ ચોમાસા બાદ કઠિન કર્મો ખપાવા લાયક ઉપસર્ગો વજભૂમિમાં થશે, એમ સમજી પ્રભુ મહાવીરે નવમું મારું વજભૂમિમાં કર્યું અને સાથોસાથ ચોમાસી તપ પણ કર્યો હતો. આ માસા ઉપરાંત પણ ભગવાન મહાવીર બે માસ ત્યાં જ વિચર્યા હતા. તથાવિધ સ્થાનના અભાવે નવમું માસું અનિયત થયું હતું.]
હે ગૌતમ ! એકદા મંલિ પુત્ર ગશાલકની સાથે સિદ્ધાર્થ ગામથી કૂર્મગામ તરફ મેં વિહાર કર્યો. રસ્તામાં એક સ્થળે પત્રપુષ્પવાળો તલને છોડ જોઇને ગોશાલકે મને પૂછ્યું કે આ તલને છોડ નિષ્પન્ન થશે કે નહિ? અને આ તિલ પુષ્પના સાત જીવો મરીને ક્યાં ઉત્પન્ન થશે? આના જવાબમાં મેં જણાવ્યું જે નિષ્પન્ન થશે. અને તિલ પુષ્પના સાત છ મરીને આ જ તલના છોડની એક શિંગમાં સાત તલરૂપે ઉત્પન્ન થશે. આ વાતની ગોશાલકને શ્રદ્ધા ન થઈ અને મને ખેટે ઠરાવવા ધીરેથી પાછલ રહી તે તલના છોડને ઉખેડી એક બાજુ મૂકી દીધા. ત્યારબાદ આકાશમાં ઘનઘોર વાદળ ચડી આવ્યાં, વૃષ્ટિ થઈ, અને તે તલને છોડ પાછો ભૂમિમાં જામી ગયે. અને મેં ઉપર જણાવ્યું તે પ્રમાણે તેની સ્થિતિ બની.
હે ગૌતમ! એક વાર મંખલિપુત્ર ગોશાલકની સાથે મેં કુંડગામ તરફ વિહાર કર્યો. આ ગામની બહાર વૈશ્યાયન નામને બાલ તપસ્વીએ, મશ્કરી કરનાર ગોશાળા પર
