________________
[ ૪૨૨]
શ્રી જન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૪
શ્રાવસ્તી નગરી ચીતરી અને ગોશાલકે જણાવ્યા પ્રમાણે કરી પાછા દ્વાર ખોલી નાખ્યાં. અને લેક સમક્ષ ધામધુમથી તેને અવસાન મહોત્સવ ઉજવ્યો. પ્રભુ મહાવીર અન્યત્ર વિહાર કરી ગયા.
આ સમયે મેંટિક નામનું ગામ હતું, તેના ઈશાન કોણમાં શાલકોપ્ટક નામનું ઉદ્યાન હતું તેની સમીપે માલુકા નામનું વન હતું. તથા એ નગરીમાં રેવતી નામની ગાથાપત્ની રહેતી હતી. પરમાત્મા મહાવીર રામાનુગ્રામ વિહાર કરતા આ મેંદ્રિક ગામની બહારના શાલકોપ્ટક ઉધાનમાં સમોસર્યા. આ સમયે પરમાત્મા મહાવીરનું શરીર રોગથી ઘેરાયેલ હતું. પિત્તજ્વર ઊગ્ર રૂપમાં હતું અને દસ્તમાં લોહી પડતું હતું. પ્રભુની આ સ્થિતિ જાણી મિથ્યા દર્શનીઓ બેલી રહ્યા છે કે મહાવીર સ્વામી ગોશાલકે મૂકેલ તેજોલેસ્યાના તાપથી પિત્તજ્વરવાળા થયા છે. અને ગોશાલકના જણાવ્યા પ્રમાણે છ માસમાં જ છઘસ્થભાવે મરણને શરણ થશે. આ બીના, માલુકા વનની પાસે તપતપતા સિંહ નામના અણગારના જાણવામાં આવી, જેઓ પ્રભુ મહાવીરના અનન્ય રાગી આત્મકલ્યાણ શિષ્ય હતા. આથી સિંહ અણુગારના મનમાં વિચાર આવ્યો કે આ રોગમાં પરમાત્મા જે દેહ છોડી દેશે તે મિથ્યાદર્શનીઓના મિથ્યા પ્રલાપ સત્ય ઠરશે. આ વિચારથી તેમણે દુઃખના આવેશમાં કરૂણ વિલાપ શરૂ કર્યો. આ હકીકત જાણું પ્રભુ મહાવીરે મુનિઓ મોકલી સિંહ અણગારને બોલાવી લીધા અને કહ્યું કે હે સિંહ, હું ગોશાલકની તેજેલેશ્યાના આઘાતથી છ માસમાં કરવાનું નથી, પ્રત્યુત સાધિક ૧૬ વર્ષ પર્યત જિન સ્વરૂપમાં જ વિચરીશ (છતાં પણ બાહ્ય દેખાતા વ્યાધિથી ગભરાતા હે તે તેને મટાડવા હું ઉપાય બતાવું છું) આ મેંઢિક ગામમાં રેવતી નામની ગાથાપત્ની રહે છે. તેણીએ મારા માટે “ટુ વયના વાહિયા” બે કેળાં (બે કેળાને કેળાપાક) તૈયાર કર્યો છે તેને નહિ લેતાં, ગઈ કાલે પિતાના માટે જે “મારા સુરક્ષા બિરાલિકા ઔષધિથી સંસ્કારેલ બિજોરું (બિજોરાપાક) કરેલ છે. તેને લાવો. આ વાત સાંભળી સિંહ અણુગારના આનન્દનો પાર ન રહ્યો. અને બિજોરાપાક લાવી પ્રભુને આપે. પરમાત્મા મહાવીરે પણ બિલમાં સર્પ ઉતરી જાય તેમ રોગરહિતપણે શરીરરૂપ કહામાં તેને ઉતારી દીધું. આ બીજોરાપાક અંદર જતાં જ વ્યાધિ શાંત થઈ ગયો, અને દેવ દેવી, શ્રમણ શ્રમણી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા વર્ગમાં આનંદને પાર રહ્યો નહિ.
આ ઉપર જણાવેલ હકીકત ભગવતી સૂત્રના પંદરમા શતકની છે. આમાં પ્રભુ મહાવીરે રેવતી નામની ગાથાપત્નીને ત્યાંથી શું લાવવું અને શું ન લાવવું તેના સંબંધમાં સિંહ અણગારને જણાવેલ હતું, તે વર્ણનના મૂલ પાઠ માંહેલા અમુક શબ્દોને આધારે લેખક પ્રભુ મહાવીરને માંસાહાર સિદ્ધ કરવા માંગે છે.
આ બાબતમાં ખરું સ્વરૂપ શું છે, અને શું હોઈ શકે તેને નિર્ણય કરવા વિવાદગ્રસ્ત શબ્દાવાળો પાઠ આપી પછી તેના પર વિચાર ચલાવીશું, મૂલપાઠ
"तं गच्छह णं तुमं सीहा! मेंढियगामं नगरं रेवतीए गाहवतिणीए गिहे, तत्थ णं रेवतीए गाहावतिणीए ममं अट्ठाए दुवे कवायसरीरा उवक्खडिया, तेहिं नो अट्ठा, अत्थि से अन्ने पारियासिए मजारकडए कुक्कुडमंसए તમrદ, પપળ મા ”
