Haim Sanskrit Dhatu Rupavali Part 03

Author(s): Dineshchandra Kantilal Mehta
Publisher: Ramsurishwarji Jain Sanskrit Pathshala

Page 327

૨૬ '
હૈમ સંસ્કૃત ધાતુ રૂપાવલી (૪૮) મૃમ્ (ગર. વેદ્માષ્ટ) ૧. ધોવું, નિર્મળ કરવું ૨. શુદ્ધ કરવું સ્વચ્છ કરવું ૩. શુદ્ધ થવું ૪. માંજવું, વાસણ વિગેરેને ઘસીને સાફ કરવું. પ. સાફસૂફ કરવું, કચરો વગેરે દર કરવો. ૬. ઝાપટવું ૭ લોહવું, લૂછવું ૮. શબ્દ કેરવો.
(૪૯) તિ૬ (રગઉ નિદ્ સેઢિ, તીરે) ૧. ચાટવું ૨. ચાખવું, સ્વાદ લેવો. મનુ+તિ૬ ૧. સ્પર્શ કરવો, અડકવું ૨. ચાટવું ૩. ચાખવું
નિદ્ ૧. ખાવું ૨. ભક્ષણ કરવું ૨. ચાટવું ૩. ચાખવું વિ+નિદ્ ૧. ચુંબન કરવું ૨. ચાટવું ૩. ચાખવું - (૫૦) વત્ (ગર ૫. નિદ્ વરુ) ૧. બોલવું, કહેવું ૨. જણાવવું, સમજાવવું ૩. ભણવું, અધ્યયન કરવું. અનુવર્ અનુવાદ કરીને બોલવું ૨. પછીથી બોલવું ૩ યોગ્ય કહેવું. ૪. ભણવું ૫. અધ્યયન કરવું. પ્રવત્ ૧. પ્રવચન કરવું, ભાષણ કરવું, વ્યાખ્યાન કરવું, ૨. વિગતવાર કહેવું. ૩. બોલવાની શરૂઆત કરવી ૪. બોલવું, કહેવું પ્રતિ+વત્ ૧. પ્રત્યુત્તર આપવો, જવાબ દેવો.
(૫૧) વસ્ (ગ૨૫. સેદ્ વ)- ૧. ઈચ્છવું, પ્રકાશવું.
(પર) વસ્ (ગ.ર.આ. સેદ્ વતે)- ૧. વસ્ત્ર પહેરવું ૨. ઓઢવું ૩. પાથરવું. ૪. ઢાંકવું
(૫૩) વિદ્ (ગ.૨૫. સેદ્ વેર, વેટ)- જાણવું, સમજવું નિવિદ્ ૧. વિરક્ત થવું, વૈરાગ્ય આવવો. ૨. ખિન્ન થવું, ખેદ કરવો. ૩. કંટાળવું ૪. દુઃખી હોવું સમ+વિદ્ ૧. જાણવું ૨. મનન કરવું. સમવિદ્ (મા. વિરે) ૧. ધ્યાન ધરવું ૨. યોગાભ્યાસ કરવો.
(૫૪) ઇન (ગ.ર.પ. નિદ્ તિ)- ૧. હણવું, મારી નાખવું ૨. જખમી કરવું. ૩. માર મારવો. ૪. દુઃખી કરવું ૫. નષ્ટ કરવું, વિનાશ કરવો ૬. હરાવવું ૭. રોકવું, અટકાવવું ૮. લઈ લેવું, ઝુંટવી લેવું ૯. અંત કરવો, સમાપ્ત કરવું ૧૦. પડઘમ વિગેરે વાજિંત્ર ઠોકીને વગાડવું ૧૧. જવું ૧૨. જાણવું ૧૩. ગુણવું, ગુણાકાર કરવો. મ+નું આવું કરવું, દુર કરવું ૨. પાછુ વાળવું ૩. ઓછું કરવું. મ+હમ્ ૧. મુખથી વાજિંત્ર વગાડવું, ૨.