Buddhiprakash 1955 06 Ank 06

Author(s): Nagindas Parekh
Publisher: Gujarat Vidyasabha

Page 9

મારી કહાણ :: ૧૬૭ મોકલેલા અને અમે બને ત્યાં આઠેક માસ રહી મુનિઓ વિરોધ કરે છે અને મારી પાસે ભગવતીપાલી ભાષા અને મઝિમનિકાય ગ્રંથ શીખી આવ્યા. સત્રને વાંચતાં જરાય અચકાતા નથી. મને એમ કોલંબો, માલેગાકડે રોડ ઉપર આવેલા વિદ્યોદય પણ લાગેલું કે સમાજ એવભાવે અંધપરંપરાએ પરિવેણુમાં અમે ભણવા રહેલા. ત્યાંના આચાર્ય ચાલતું હતું. તેને અમુક એક ચોક્કસ ધ્યેયવાળો શ્રી સુમંગલ સ્થવિરે અને ત્યાંના ઉપાચાર્ય શ્રીજ્ઞાનેશ્વર કઈ સિદ્ધાંત હોય એવું નહીં જણાયેલું. પાલીસ્થવિર અમને ઘણા પ્રેમપૂર્વક પાલી ભાષા અને મારવાડમાં જવાનું અને ત્યાની ભગવતીસૂત્રને વાંચપિટકગ્રંથ શીખવ્યા. તેઓ કદર બૌદ્ધ હતા, છતાં વાની નેકરી કરવાનું ખાસ કૌટુંબિક કારણ હતું. અમારા તરફ તેમની સહાનુભૂતિ પુત્રવત હતી. મેં આગળ કહ્યું છે તેમ મહારાજશ્રીના નિયન આજે પણ મનમાંથી એમનાં ચિત્રો ખસતાં નથી. પ્રવચને સાભળી સાંભળીને મારું મન મારાં માતાજી કાલંબાથી આવ્યા પછી પાછા' અમે બને (ભાઈ તરક પણ ભારે અરુચિવાળું થયેલું. મારાં માતાહરગોવિંદદાસ અને હું) શ્રી યશોવિજય જૈન ગ્રંથ- જીએ આ જાણ્યું ત્યારે તેમણે મને કીધું કે “ભાઈ, માળાના કામમાં લાગી ગયા. તેમાં પંદર સત્તર તું તે પરણે ત્યારે ખરો, ઘણું આ નાનાભાઈને ગ્રંથ અમે બંનેએ સાથે રહીને સંપાદિત કર્યા. વહેલો પરણાવી દે જેથી મારું ઘર વહુવાળું થાય ગ્રંથમાળા માટે મારે બાર બાર કલાક અને કયારેક અને મારે નિરાંત થાય. ” એમના એ વચનને તો અઢાર અઢાર કલાક કામ કરવું પડતું. અહીં માન્ય કરીને મેં ભાઈના લગ્નના ખર્ચ માટે એ એ યાદ રાખવું જરૂરી છે કે પૂર્વોક્ત ભાષણ વગેરેની પાલીવાળી નોકરી સ્વીકારેલી અને નાના ભાઈના પ્રવૃત્તિ મેં ત્યારે જ કરેલી ત્યારે બનારસ તદન છેડી વિવાહ કરી દીધા. પણ આગળ લખ્યું તેમ એ દીધેલું.
જના પ્રવચનની અસર જે મારામાં થયેલી તે
આગમોના વાચનથી તદન નાબૂદ થઈ ગઈ અને મેં તા. જ્યારે મેં મુંબઈમાં “જૈન સાહિત્યમાં વિકાર " થવાથી થયેલી હાનિ ” એ વિશે ભાષણ કરેલું ત્યારે
ઉપર કહ્યું તેવું ભાષણ પણ આપ્યું અને જયારે
બરાબર સ્વાવલંબી થયો ત્યારે પહેલી વાર ભાવપૂજય ગાંધીજી મુંબઈમાં ગામદેવીમાં મણિભવનમાં હતા. ભાષણ પછી જન સંઘે મારા ઉપર છે. નગરમી જ પરણ્યા. એ લગ્ન માત્ર છ માસ લગ
ભગ રહ્યું. પછી એકાદ વરસ પછી ફરી વાર હું આક્રમણ કરેલું તે વિશે મેં મહાત્માજીને વાત કરી જ
અમરેલીમાં પર છું અને વર્તમાનમાં અમદાતે તેઓએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં મને સૂચવ્યું કે તમારી ?
વાદમાં રહું છું. વાત શાસ્ત્રની દષ્ટિએ તમને પ્રામાણિક લાગતી હોય
૧૯. ભગવતીને અનુવાદ કરતે હતો ત્યાં તે ગમે તેમ થાય તે પણ ડગશો નહિ અને કઈ
૧૯૨૧માં પૂજ્ય ગાંધીજીએ ગુજરાત વિદ્યાપીઠ ઉપર રોષે પણ ભરાશે નહીં. તમે મૂંઝવણમાં પણ
સ્થાપ્યું. તેમાં સંશોધન સંપાદનના કામ માટે એક પડશે નહીં. નવી વાત કહેનારને માટે સમાજ
માટે ગ્રંથસંગ્રહ કરવાની શરૂઆત કરેલી અને તેને હમેશ આમ જ કરતો આવેલ છે એ જાણીતું છે.
માટે શેઠ પુંજાભાઈએ સારું એવું દાન પૂ. ગાંધીજીને ૧૮. પ્રાકૃત ભાષા શીખ્યા પછી મેં ઘણું આપેલું. શ્રી રાયચંદ ગ્રંથભંડારને નામે વર્તમાનમાં મુનિઓને પણ એ ભાષા બનારસમાં જ શીખવી એ સંગ્રહ છે. એમાં સર્વધર્મ સમભાવની દૃષ્ટિએ દીધી તથા ભગવતીસૂત્રના અનુવાદને પ્રસંગ ભારતીય તમામ ધર્મોનું સાહિત્ય તૈયાર કરવું એવી ઊભો થયે તે પહેલાં મેં પાલી-મારવાડમાં રહીને શ્રી ગાંધીજીની ભાવના હતી. તે માટે ધર્માનંદ આખુંય ભગવતીસૂત્ર મુનિ ભક્તિવિજયજી (વર્તમાન કોસંબી, મુનિ જિનવિજયજી, પંડિત સુખલાલજી, વિજયભક્તિસૂરિ)ને શીખવી દીધેલું. મને એ વખતે અધ્યાપક આઠવલે, હરિનારાયણ આચાર્ય વગેરે આશ્ચર્ય થયેલું કે અનુવાદ કરવાને તે આ લોકોની એક મંડળી પિતપોતાના વિભાગનું કામ
જૂના