Bhattikavyam

Author(s): Bhatti Mahakavi
Publisher: Pandurang Javaji

Page 491

४५८ भट्टिकाव्ये - चतुर्थे तिङन्तकाण्डे लक्षण-रूपे सप्तमो वर्गः,
लज्जानतेत्यादि - लज्जया आनता वियोगदुःखस्य पूर्वानुभूतस्य स्मरणेन विला साखा दीना सा पत्युरन्तिकं गत्वा सीता रुदितवती ॥ १५५१ - प्राप्त चारित्र्य-सन्देहस् ततस् तार्मुक्तवान् नृपः ॥
इच्छामे- 'नाssददे सीते ! त्वामहं गम्यतामतः '. २१
प्राप्तेत्यादि - ततोऽनन्तरं नृपो रामः ' रावणः किमस्यां खण्डितचारित्रशीलो न वा' इति प्राप्तचारित्र्यसन्देहस्तामुक्तवान् । किमित्याह - हे सीते ! ममेयमिच्छा यश्वामहं नाददे न गृह्णामि । ' २८१४ | इच्छार्थेषु लिङ्लोटौ १३।३।१५७१' इति लोट् । अतोऽनिच्छातः कारणाद्यथेष्टं गम्यताम् ॥ किमिति नेच्छतीति चेदाह -
१५५२ - रावणाऽङ्क-परिश्लिष्टा त्वं हल् लेख करी मम ॥ मतिं बधान सुग्रीवे, राक्षसेन्द्रं गृहाण वा ॥२२॥
रावणेत्यादि - रावणाङ्कपरिश्लिष्टा हरणसमये रावणोत्सङ्गे स्थिता सती परिश्लिष्टा परिमृदितवती त्वं मम हृल्लेखकरी चेतः पीडनशीला । '२९३४। कृञो हेतुताच्छील्य- |३|२|२०|' इति टः । '९८८ | हृदयस्य हृल्लेखयदण्लास-।६।३।५०।' इति हृदादेशः । कमहं शरणं यास्यामीति चेदाह - सुग्रीवे मतिं बधान बनीयाः उत्पादय । राक्षसेन्द्रं विभीषणं वा अनुगृहाण स्वीकुरु ॥
१५५३ - अशान भरताद् भोगान्, लक्ष्मणं प्रवृणीष्व वा ॥
कामाद् वा याहि, मुच्यन्तार्माशा राम- निबन्धनाः. २३
अशानेत्यादि - भरताद्वा भोगानशान भुङ्क्ष्व । सर्वत्र '२५५७। हलः श्रः शानज्झौ | ३|१|८३ |' इति शानच् । लक्ष्मणं प्रवृणीष्व वा अङ्गीकुरु । 'वृन वरणे' इत्यस्य रूपम् । '२५५८ । प्वादीनां ह्रस्वः | ७|३|८०|' | स्वेच्छया वा याहि भवत्यै यत्र रोचते तत्र गम्यताम् । रामनिबन्धनाः पुनरपि रामो मे पतिर्भूयादित्याशाः मुच्यन्तां त्यज्यन्ताम् ॥
किमिति चेदाह -
१५५४ - क्व च ख्यातो रघोर् वंशः
क्व त्वं पर- गृहोषिता ॥
,
अन्यस्मै हृदयं देहि, ना नभीष्टे घटामहे ॥ २४ ॥
क्व चेत्यादि -- परिशुद्धत्वात्सर्वत्र ख्यातः लोके विदितो रघोवंशः क्व । क च त्वं परगृहोषिता जातकलङ्कत्वात् । द्वयमप्येतद्दूरं मिनम् । सर्वत्र विधौ लोट् । अतोऽन्यस्मै हृदयं देहि चित्तं परस्मै देहि । वयं अनभिमते विषये न घटामहे । निमन्त्रणे लोट् ॥
१५५५ - यथेष्टं चर वैदेहि !, पन्थानः सन्तु ते शिवाः, ॥ कामास् तेऽन्यत्र तायन्तां, विशङ्कां त्यज मद्-गताम्.