Book Title: Bhamini Vilas ka Prastavik Anyokti Vilas
Author(s): Jagannath Pandit, Janardan Shastri Pandey
Publisher: Vishvavidyalay Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 189
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir १५६ भामिनी-विलासे उसकी ओर आशा लगाए रहते हैं, उन्हें निराश कर देता है । मेघको इस अन्योक्ति द्वारा कवि किसी अविवेकी धनिकको फटकार बताता है हे धनमदान्ध ! जो दीन याचक हैं उन्हें तो तुम कुछ देते नहीं, जिन्हें आवश्यकता ही नहीं है उनके लिये उदारता दिखाते हो । तुम्हारी यह निर्विवेकिता स्पष्ट ही है। अप्रस्तुत जलधरके वृत्तान्तसे यहाँ प्रस्तुत किसी धनिकके वृत्तान्तकी प्रतीति होती है अतः अप्रस्तुतप्रशंसा अलंकार है । पंडितराजने रसगंगाधरमें इसे अर्थान्तरन्यासका उदाहरण कहा है । किन्तु वहाँका पाठ इस प्रकार हैदीनानामथ परिहाय शुष्कसस्यान्यौदार्य वहति पयोधरो हिमाद्रौ । औन्नत्यं विपुलमवाप्य दुर्मदानां ज्ञातोऽयं क्षितिप भवादृशां विवेकः ।। यह प्रहर्षिणी छन्द है। लक्षण-म्नौजोंगस्त्रिदशयतिः प्रहर्षिणीयम् । ( वृत्त० ) ॥ ९१ ।। सज्जन महिमा गिरयो गुरवस्तेभ्योप्युर्वी गुर्वी ततोऽपि जगदण्डम् । तस्मादप्यतिगुरवः प्रलयेऽप्यचला महात्मानः ।।१२।। अन्वय-गिरयः, गुरवः, तेभ्यः, अपि, उर्वी, गुर्वी, ततः, अपि, जगदण्डम् , तस्मादपि, अतिगुरवः, प्रलये, अपि, अचलाः, महात्मानः। शब्दार्थ--गिरयः = पहाड़। गुरवः = महान् हैं। तेभ्यः अपि = उनसे भी। उर्वी=पृथ्वी। गुर्वी = गुरु ( विशाल ) है । ततः = उससे भी । जगदण्डं = ब्रह्माण्ड ( महान् है )। तस्मात् अपि = उससे भी। अतिगुरवः = अत्यन्त महान् । प्रलयेऽपि = प्रलयकालमें भी। अचला:= स्थिर रहनेवाले । महात्मानः = महात्मा लोग हैं। टीका-गिरयः = पर्वताः । गुरवः = महान्तः, भवन्ति । तेभ्यः = For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218