Book Title: Atmanushasan
Author(s): Todarmal Pandit
Publisher: Ganeshprasad Varni Digambar Jain Sansthan

View full book text
Previous | Next

Page 204
________________ रोगकी वृद्धि मुनिके लिये खेदजनक नहीं १४३ हा हतोऽसि तरां जन्तो येनास्मिस्तव सांप्रतम् । ज्ञानं कायाशुचिज्ञानं तत्यागः किल साहसम्ः ॥२०३।। अर्थ-हाय ! हाय ! हे प्राणी ! तू अत्यंत ठिगाया, नष्ट भया, शरीरके ममत्व करि अति दुखी भया । कायाका अशुचि जानना यही ज्ञान है अर शरीरकू पवित्र जाननां यही अज्ञान है । शरीरका ममत्व छोड़ना, निरादर करि तजना यही बड़ा साहस है। भावार्थ-अनादि कालतें अपना स्वरूपकं तें न जान्या, परकौं आपा मानि नष्ट भया। शरीर अशचि तुं महा पवित्र । तेरा अर याका कहा संबंध? तातें देहसूं नेह तजि निर्ममत्व होहु, ज्यौं बहुरि शरीरका धारण न करै । आगै कहै हैं कि यद्यपि साधुकै शरीरसं ममत्व नाही, तथापि प्रबलरोगके उदयतें चित्तविर्षे व्याकुलता होती होयगी । श्लोक दोयमें वह ब्याख्यान करै हैं अपि रोगादिभिवृद्धैन मुनिः खेदमच्छति । उडुपस्थस्य कः क्षोमः प्रवृद्धेऽपि नदीजले ।।२०४॥ वसंततिलकाछंद जातामयः प्रतिविधाय तनौ वसेद्वा नो चेत्तनुं त्यजतु वा द्वितयी गतिः स्यात् । लग्नाग्निमावसति वह्निमपोह्य गेहं निर्याय वा व्रजति तत्र सुधीः किमास्ते ॥२०५॥ अर्थ-रोगादिककी वृद्धिहूकरि मुनि खेदकू प्राप्त न होय । जैसैं नदीका जल वृद्धि प्राप्त भया तथापि दृढ़ नावविर्षे तिष्ठया ताकू कहा विकल्प ? तैसै ज्ञानी मुनिनिकू रोगादिककी वृद्धिहूविर्षे कहा विकल्प ? अर अणुव्रती श्रावक कदाचि रोग उपज्या तौ निर्दोष औषधाादिकके योगरौं शांति करि शरीरविौं बसे । अर प्रबल रोगकी शांतता न जानै तौ अनशन वृत्ति करि शरीरकू तजै । ए दोय ही रीति । जैसैं घरकै अग्नि लागी तब सुबुद्धी ताहि बुझाय घरमैं बसै, अर बुझता न जानैं तौ घर छोडि दूर जाय बसै । तैसें शरीर रहतो जानैं तो योग्य औषधादिक करि रोगकी निवृत्ति करै, अर रहता न जानै तौ निर्ममत्व होय तजै । __ भावार्थ-श्रावक की तौ दोय रीति हैं। पवित्र औषधादिकका सेवन करै, तथा न भी सेवन करै । अर साधु इच्छा करि तौ औषधका सेवन न Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250