________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ગયા હતાં. એન એટીએને ત્રાસ હતા, માનવમાત્ર કિકત્તવ્યમૂઢ હતા, પ ંડિતો, લેખકો અને વક્તાએને રાગદ્વેષના કાળા ચશ્મા લાગ્યા હતા, સમાજના આગેવાને શરાબપાન, પરસ્ત્રીગમન જેવા ભોગવિલાસામાં પૂર્ણ મસ્ત બન્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં દયાસાગર ભગવાને કહ્યું કે હું જીવા! તમે જે દિથી જીવના સ્વરૂપને અને સંસારને જુએ છે તે ષ્ટિને જરાક બદલી નાખેા.” તે આ પ્રમાણે:—
<<
જીવ જેમ અનાદિનિધન સત્યસ્વરૂપે છે તેમ સંસાર પણ અનાદિનિધન સત્યસ્વરૂપે છે. અને દ્રવ્ય તથા પર્યાયના મિશ્રણથી તેના વ્યવહાર અબાધિત છે. કોઈકાળે પશુ પર્યાય વગરના જીવ નથી તેમજ દ્રવ્ય વિનાના સંસાર નથી. બંને વસ્તુઓ પ્રત્યક્ષ, આગમ અને અનુમાન સિધ્ધ છે.
તમે તમારી અને આંખો ખૂલી રાખીને ચાલે તે વાંધો નથી. પણ એક આંખ બંધ રાખીને ચાલવાની હિંમત કરશે. નહી.
એજ પ્રમાતે પર્યાય રૂપી આંખને સવથા અંધ, કરીને તમે જો દ્રવ્યરૂપે જ જીવને જાણવા માંગશે તા તત્ત્વજ્ઞાનની પૂર્ણતાને પામી શકશે નહિ, અને દ્રવ્યને તિરસ્કાર કરીને પર્યાયદ્રષ્ટિને મુખ્ય બના— વશે। તા સત્ય સ્વરૂપ સંસાર પણ તમને એકાન્તે ક્ષણિક અને મિથ્યા જેવા લાગશે, પરન્તુ આ બંને દ્રષ્ટિએ તમારી ઠીક નથી.
સ્વદ્વાદને સીધા અને સ'ક્ષિપ્ત અથ આ છે. દ્રવ્યની દ્રષ્ટિએ જીવ નિત્ય છે પણ પર્યાય વગરના આત્મ કોઈ કાળે હતા નહિ, છે નહિ, અને રહેશે પણ નહિ, આ અપેક્ષાએ જીવ અનિત્ય પણ છે. ક્ષણિક પણ છે.
એજ પ્રમાણે સંસારની વાદિવડાદની વાતે પશુ અપેક્ષાએ વિચારર્વ હિાવડુ છે. કેઇપણ વાત યા પ્રસ’ગ સાથે તમે ‘પણુ' શબ્દ લગાડીને ખેલ જે
મહુાવીર જન્મકલ્યાણક અ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરન્તુ ‘જ’ લગાડીને બાલશા નહિ, જેમકે આપણી માન્યના, આપણી સંસ્થા પણ સાચી છે અને બીજાએની માન્યતા તથા સંસ્થા પણ સાચી છે. મારા ગુરુ પણ મહાવ્રતધારી હાવાના કારણે સાચા છે. કારણકે મહાવ્રતની પાલના બંનેમાં સમાન છે. તીર્થાની રક્ષા કરવાની અપેક્ષાએ આણંદજી કલ્યાણુજીની પેઢી પણ સાચી છે અને સમાજના કલેવરને સુધારવા માટે કટિબધ્ધ થયેલી કેન્ફન્સ નામની સંસ્થા પણ સાચી છે. કારણકે સમાજને તીર્થાંની પણ જરૂર છે અને પોતાના સામાજિક જીવનને સદ્ધર અનાવવાની પણ અત્યન્ત આવશ્યકતા છે.
આ પ્રમાણે સ્યાદ્વાદ આપણા જીવનના અણુઅણુમાં જો પ્રવેશ કરી જાય તો જોઇ લે ચમત્કાર કે આપણા વૈર વિધ અને સંઘ કેવા શાન્ત થઈ જાય છે.
પરન્તુ એ ‘પણ’ શબ્દના સ્થાને તમે જો કદાગ્રહી બનીને ‘જ’ શબ્દને પ્રયાગ કરવા ગયા તા સમાજને વૈર તથા વિધના મા મલશે, ગુરુએના નામે સંઘની હાળી સળગશે અને આપણે ધર્મ જ આપણા માટે વિષાનુષ્ઠાન જેવા ખનશે. ૨ પક્ષપાત :
બીજાઓના મન્ત્રબ્યા સાથે સહમત થયા વિના પોતાના જ મન્તબ્યા પર મહાવીરસ્વામીના સિદ્ધાન્તની છાપ લગાડવી. એ પક્ષપાત કહેવાય છે, અને એ જ કારણે આપણે બીજાઓને સાંભલવા માંગતા નથી, બીજાઓ સાથે બેસી શકતા નથી. અરે ! એ પક્ષપાતના પાપે જ જૈનધર્મીને માનનારા મહાવીરસ્વામીને પૂજનારા આપણા સ્વામીભાઇ જેવા દિગંબર અને સ્થાનકવાસી ભાઇએ સાથે, અને તપાગચ્છને માનનારા પરન્તુ આપણી નક્કી કરેલી ગુરુ પર પરાના જે નથી તેમની સાથે પણ આપણે બેસી શકતા નથી. (અનુસંધાન પાના ૭પ ઉપર)
For Private And Personal Use Only
h
