________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક સૈનિક હતે. લશ્કરમાં ત્રીસ વર્ષ એથી સહુ પ્રથમ તે મનુષ્ય માટે ટેવની કરી કર્યા બાદ તે નિવૃત થે. નિવૃત્ત થયા ઉપકારક અંશોને લાભ લેવો જરૂરી છે, તેથી પછી એક દિવસ તે રસ્તામાં હાથમાં દૂધની જીવનમાં નાનપણથી સારી ટેવ પાડવી. બાળભરેલી તપેલી લઈ ચાલી જતા હતા. રસ્તાની કના શુદ્ધ નિર્મળ ચારિત્ર્યને વિકસાવે એવી ડાબી બાજુના એક મોટા ચોગાનમાં લશ્કરને ટેવ જે નાનપણથી પડી હોય તે ખરાબ પરેડ કરાવાતી હતી. આ સૈનિક ત્યાંથી નિકળે કરવાની ઈચ્છા થતાં જાગૃત મન સાથે નહિ તેજ વખતે એક હકમ સૈનિકોને અપાય. આપે ને આપણે બૂરે રસ્તે સ્વાભાવિક રીતે
એટેન્શન.” (હોશિયાર) જ્યારે એટેન્શનનો લપસી નહિ પડીએ. દા. ત. એક માણસને હુકમ મળે ત્યારે સૈનિકે એકદમ હાથ સીધા અત્યંત ગરીબીથી ત્રાસીને કે લેભમાં પડીને રાખી ટટાર ઊભા રહી જવું જોઈએ. ત્રીસ
* ડી અપ્રમાણિકતા કરી લેવાનો વિચાર આવ્યું. વર્ષથી આ હુકમ સાંભળવાને ટેવાયેલા આ
પણ જીવનમાં અપ્રમાણિક્તાનો આશરો લેવાની સૈનિકના કાન ચમકયા ને તે સાથે જ લશ્કરી
ખી તેને કદી ટેવ નહોતી, તેથી નિશ્ચય કર્યા છતાં શિસ્તની ચપળતાથી હાથમાનું દૂધનું વાસણ
ખરેખર અપ્રમાણિકતા કરવાનો સમય આવ્યા ફેકાઈ ગયું ને હાથે બે બાજુ સીધા થઈ ગયા,
ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે તેનાથી સાચી વાત પગ ચાલતા અટકી કૂચની જેમ સાથે સાથે
પ્રમાણિક રીતની બોલાઈ ગઈ ને અપ્રમાણિકતા ગોઠવાઈ ગયા. આમ ક્ષણ બે ક્ષણ ગઈ ને
- માટે કરેલી સર્વ તૈયારી વ્યર્થ ગઈ એટલે ઢળેલું દૂધ જોતાં સૈનિકને યાદ આવ્યું કે પોતે બાળપણથી સારી ટેવ પાડી હોય તે એ હવે નોકરી નથી કરતે, ને તેણે આ રીતે દધ મનુષ્યને ઉચ્ચ જીવનના ઘડતર માટે કરવા ફેંકી દેવાની જરૂર નહોતી. ખાલી તપેલી પડતા પુરૂષાર્થમાં સ્વાભાવિક રૂપે મદદગાર થાય. નીચેથી ઊઠાવી, પિતા પર હસતે સૈનિક ત્યાંથી ને તેથી મનુષ્ય સરળતાથી ઊંચા ધ્યેય તરફ આગળ ચાલ્યો.
આગળ વધે પણ એ સારી બૂરી ટેવ વચ્ચે
વિવેક રાખવાનું કામ નાનપણમાં માબાપે ને દાખલે સરસ છે. એ બતાવે છે તેનું પછી જાતે જ કરવાનું છે. ટેવ પિતે તટસ્થ છે. આપણું ઉપરનું આધિપત્ય. સાધારણ રીતે તેનું બળ સારી કે ખરાબ બંને પ્રકારની ટેમાં ટેવથી થતા કાર્યોમાં જાગૃત મન પરેવાતું નથી સ્વાભાવિક સહજતાથી જ પ્રગટ થવાનું છે, એથી જે ટેવના કાર્યને આપણે છોડવા માગીએ તેના પ્રમાણ કે પરિમાણમાં સારા ખરાબના એમાં જાગૃત મન સીધી સ્વાભાવિક રીતે પૂરતે પ્રકારને આધારે ભિન્નતા આવતી નથી. એ સાથ આપતું નથી, એ માટે એને ખેંચવું ભિન્નતા માત્ર મનુષ્યની સંક૯પશક્તિ દ્વારા ને પડે છે, પુરૂષાર્થ કરે પડે છે. ટેવ સારી કે વિવેકબુદ્ધિ દ્વારા જ સમજી શકાય છે. એથી બૂરી આમ આપણું ઉપર અનેક પ્રકારનું સારી ટેવે કદાચ બાળપણમાં ન પડી હોય ને આધિપત્ય ભગવતી હોય છે તેના અનેક દાખલા મનુષ્ય ખરાબ ટેવનો ભાગ જ્યારે બની ગયો શોધીએ તે મળી આવે એમ છે. તે બધી જ હોય ત્યારે ટેવના આ આપણી ઉપર આધિપત્ય બાબતમાં ટેવને આટલા આધિપત્યને આપણે ભોગવતા બળને ધીરે ધીરે પૂરતી વિવેકબુદ્ધિથી સ્વીકારી લઈએ તો શું થાય ? જીવનમાં દૂધ કસીને અને દ્રઢ સંકલ્પશક્તિ દ્વારા તોડતા જેવાં તત્ત્વમયે સંસ્કાર પણ એ દ્વારા ઢળી જાય. રહીએ, એ માટે પૂરતા પુરૂષાર્થ કરીએ, ત્યારે જ
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
