Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 11

પ્રભુ મહાવીરે મોહમસ્ત જગતને ભાગધર્મનો જ ઉપદેશ શા માટે આપો? [ ૧૮૩]
માફક પોતાના જ ધર્મમાં સ્થિર રહીને લોક- (૧) વિશેષજ્ઞ હેય-પિતાને ઉપયોગી કે હેરીથી મધ્યસ્થ રહે, વેગળો રહે એટલે કે અનુપયોગી સર્વ પદાર્થોના ગુણદોષની વિશેપિતે તેમાં ભળે નહિં તેમ વિરુદ્ધ પણ પડે ષતા, પૃથત્વતા–તારતમ્યતાનો જાણ હોય છે, નહિં. એ તે કેવલી ભગવંતે બતાવેલા એટલે કે ગળખળ સમ ગણવાનો તેમજ આત્મગુણોનો જ સંચય કરવામાં રક્ત હય. ઊજળું બધું ય દૂધ માની લેવાની મૂર્ખાઈથી એ
©દીર્ઘદશી હોય-એટલે કે પરિણામ વિચાર્યા અત્યંત પર હોય છે. (૧૫) પરમ દયાળુ હોયવિના કોઈપણ કાર્યમાં પગલું જ ન ભરે, દયા જ ધર્મનું મૂળ છે એમ સમજીને સર્વ બલકે કાર્યને પરિણામે ઉભય લેકમાં પિતાને પ્રાણીઓ પ્રતિ દ્રવ્ય અને ભાવથી તે અનુકંપાલાભ થાય તેવું પરિણામે હિત વિચારીને જ વાન હોય છે. (નિરાધાર, અપંગ, આંધળા, કાર્ય કરે.(૧૦)પરહિતકારી હોય-અન્ય જને- લાં, લંગડાં, પાંગળાં, દીન કે દુઃખી સ્થિતિમાં ની ભાવદયા ચિંતવીને એને સદ્ધર્મમાં સ્થાપવા, પ્રાણીઓને અન્ન, વસ્ત્ર કે દ્રવ્યાદિ આપીને, એનાં સ્થાપીને સ્થિર કરવા અત્યંત લાગણી ધરાવે. દુઃખ ટાળીને એને સંતેષ પમાડવા પ્રયાન (૧૧)લબ્ધલક્ષ હેય-આગમના અર્થગંભીર કરે તે દ્રવ્યદયા કહેવાય અને અધર્મ અર્થોને ગુરુના ઉપદેશથી તાત્કાલિક ગ્રહણ કરી આચરનારા અન્ય આત્માઓ અધર્મને લે, શીખી લે, એવી ઉત્તમ લક્ષપ્રાપ્તિને ધર- પરિણામે દુર્ગતિના ભાજન બની ભવિષ્યમાં નારો હોય છે, આથી તો સૂત્રને વિષે શ્રાવ- ભયંકર પીડાના ભાગી ન થાય એમ ચિતવીને કેને સુધા:, ગ્રતા કહેલા.(૧૨) કૃતજ્ઞ એને સદુધર્મમાં જોડવા યત્ન કરે તે પ્રાણીઓ હેય-જિનેશ્વરદેવે બતાવેલા આત્મગુણોએ જ પ્રત્યેની ભાવદયા કહેવાય છે. શ્રાવકમાં પિતાને ગુણ બતાવ્યો છે એમ સમજીને જ આ દયા સંભવે છે) (૧૬) ગુણરાગી તત્વબુદ્ધિવાન તે બીજાઓને પણ ગુણી બના- હેય-પિત નિરંતર ગુણને જ રાગી (ઈને વવા ધર્મ તથા આત્મગુણોમાં જડે. ભગવાન નિત્ય નૂતન ગુણને સંગ્રહ કરે, પોતાનાથી ના વિરહ પણ તેવા ઉત્તમોત્તમ ગુણોને પ્રાપ્ત અધિક ગુણવાનું બહુમાન કરે-પૂજે, કરાવનાર પરોપકારી ગુરુદેવનું બહુમાન વિશિષ્ટ ગુણવાનને જરા પણ દુભવે નહીં કરે, આદર-ભક્તિ કરે, એવા ઉપકારીના અને નિર્ગુણોની ઉપેક્ષા કરે. (૧૭) ઉપકારને જાણીને ઉપકારી પ્રતિ અખલિત સત્યથી હોય-સ્ત્રીકથા, દેશકયા, ભક્તકથા સેવાભાવી હોય છે. (૧૩) સદાક્ષિણ્યતાવાળે અને રાજકથાદિ વિકથા-અશુભ કથા અસત્કથા હેય-અન્ય જનને આવી પડેલા ઉચિત કરવાથી આત્માને પ્રાપ્ત થએલું સદસદુ વસ્તુનું કાર્યોમાં જ્યારે પોતાની મદદની જ અન્યને પરિજ્ઞાન નાશ પામે છે, જ્યારે સત્કથાદિમાં આવશ્યક્તા હોય તેવા પ્રસંગે બીજાઓને નિત્ય રક્ત રહેવું એ ધર્મવૃદ્ધિનું કારણ છે. ગરજ વરતાવે નહિં, ઊલટું પિતાનાં પણ આ પ્રમાણે સદ્બુદ્ધિને ધારણ કરનાર તે આવશ્યક કાર્યને તજી દઈને સામાનાં કાર્યો ધર્માથી ધર્માત્મા સદા ય સત્કાર્ય જ કરવાને તાત્કાલિક કરી આપીને એ અન્ય જન પર વિવેક ધારણ કરે છે. (૧૮) પક્ષવાળા હોયઉપકાર કરે એવી શ્રેષ્ઠ દાક્ષિણ્યતાવાળે હેય. ધમક, શિયળવાન અને અનેક પ્રકારના સદા