________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૮૨ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ આદિ ઘણય જ્ઞાતિઓ છે, જ્યારે શ્રાવકમાં એ (મુખમુદ્રામાત્રથી નહિં) સ્વભાવે જ તે ફક્ત શ્રાવક એક જ અને તે પણ સૌમ્ય હોય છે. જગતના પ્રાણીવર્ગને જ્ઞાતિ નહિં પણ વગ જ છે. અનેક જ્ઞાતિઓ અભય આપવાના સ્વભાવવાળ હેવાથી શ્રાવક વર્ગ બની શકે છે પણ શ્રાવક વર્ગ જગબંધુ સમાન તે પિતાની પ્રશમતાના અનેક જ્ઞાતિરૂપ બનતો જ નથી; છે જ નિમિત્તે જગતને સુખે સેવવા ગ્ય હોય નહિં. જૈન જ્ઞાતિમાં પણ શ્રાવક નામને છે. (૪) વિનયવાન હેય-એટલે કે જ્ઞાનાદિક વિકલપ જ રહેલો છે. જૈન એટલે શ્રાવક પ્રાપ્ત કરવાનાં અને પ્રાપ્ત કરેલ જ્ઞાનાદિકને એમ ઔધિક ભલે કહે, વાસ્તવિક તે નિર્મળ રાખવાનાં ગુર્વાદિક સુદઢ આલશ્રદ્ધાદિ ગુણને ધારણ કરે તે જ શ્રાવક કહેવાય અને પ્રતિ અતિ વિનય કરે છે. “વિનયછે. બલકે શ્રાવક નામ ધર્મસૂચક છે, જયારે વિના વિદ્યા નહિં તે કેમ સમકિત પાવે રે?” વણિક નામ તે ફક્ત વ્યવહારુ જ છે. આથી આ વાત એમણે હૃદયમાં ગૂંથી લીધેલી જ શ્રાવકને વણિક કહેનારા શ્રાવકપણાની હોય. (૫) નીતિવાન હોય-એટલે કે જે જે અપભ્રાજના કરે છે એ પણ અહિ સ્પષ્ટ કૃત્યથી આ લેકમાં અપયશ, દંડ અને થાય છે, કારણ કે જિનેક્ત ઉત્તમોત્તમ કારાગૃહાદિ પ્રાપ્ત થાય તેમ જ પરલોકમાં એકવીશ ગુણોને ધારણ કરનાર પુણ્યાત્મા જ દુર્ગતિ મળે તેવાં અનીતિમય સિંઘ કાર્યો શ્રાવક ધર્મને યેગ્ય છે.તે ૨૧ ગુણો આ પ્રમાણે- આચરવામાં પાપભીરુ હોય છે, બીકણ
હોય છે, આથી ઉભયલકે સુખના હેતુભૂત શ્રાવકના એકવીશ ગુણ
નીતિ-પથને એ કદી ય ઓળંગતો નથી. @ાનો વન નાયુa: તાશાપુરા (૬) અકર હોય-એટલે કે કેઇના પણ પ્રતિ મદયસ્થી ૪તનિયત સંઘનક્ષઃ કૃતજ્ઞો તેના મનમાં મલિન ભાવ હોત સહifક્ષBtવરા સગુણાંવ થ: નથી. અને એથી જ કઈ પ્રાણી પ્રતિ એ वृद्धाहो लाजतो यः शुभजनदयितो धर्मरत्नस्य योग्यः
* કૂર બનતો નથી. (૭) અશઠ હેય-એટલે કે અથ–(૧) ક્ષુદ્ર હેય નહિં-એટલે કોઇને પણ ઠગવાની વૃત્તિવાળ-કપટી હતો કે અતિગંભીર મનવાળો હોય. છિછરા નથી. ધર્મનાં કાર્યો કે ધર્માનુષ્ઠાને-લોકમનવાળો મનુષ્ય દરેક કાર્યમાં ઉતાવળીએ રંજન, આશંસા કે નિયાણ માટે એ કરતા જ હોવાથી તે સ્વપરને ચોકકસ ઉપકાર કરી નથી, ઉત્તમ ભાવપૂર્વક આત્મકલ્યાણ માટે જ શકતો નથી. (૨) રૂપવાન હેય-એટલે કે કરે છે. આથી જગતભરના પ્રાણીઓને એ પંચેન્દ્રિય જેને પ્રગટ હેય, શુભ સંઘયણવાળો અપૂર્વ વિધાસભાજન બની ધમકીતિને હોય અને અંગે પાંગ જેમનાં પૂર્ણ હોય સર્વ દિવ્યાપી બનાવે છે.(૮) મધ્યસ્થ હેયછે. આવી શુભ શરીર સંસ્થિતિને ધરનાર એટલે કે સધર્મના મને યથાર્થ જાણીને આત્મા ધર્મને કરતે જગતમાં પણ ધર્મની પાખંડીઓના પુરાણા કે નવીન ગ્રંથોથી ભરઅત્યંત પ્રભાવના કરે છે. (૩) સૌમ્ય હેય- માય નહિં બહુ લેકપ્રવાહને પણ તે તે પાખંએટલે કે પાપકર્મોને સેવે નહિં. કારણ કે ડામાં ભળ્યો દેખે છતાંય એ તુલસ શ્રાવિકાની
For Private And Personal Use Only
