________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અંતર તૂટે કેવા પ્રકારે ?
લેખક ચાકસી 3
યોગીરાજ આનંદઘનજી આત્માની
ત્રણ અવસ્થાએ બતાવીને આગળ વધતાં પરાત્મભાવ અને સામાન્ય. આત્મભાવ વચ્ચે જે 'તર પડ્યુ છે એ કેવા પ્રકારે કાપી શકાય એની વિચારણા છઠ્ઠા તી કર શ્રી પદ્મપ્રભુના સ્તવનમાં ચલાવે છે.
પદ્મ યાને કમળના સ્વભાવ કાદવમાં
ઉત્પન્ન થવાના છે, જળથી એ વૃદ્ધિ પામે છે; છતાં આખરી દશા તરફ મીંટ માંડીશું તે જણાશે કે એ કાદવ અને એ પાણીને છેડી દઇ, તે જળની સપાટી પર શેાલી રહ્યું હોય છે. પદ્મપ્રભુ પણ ભાગરૂપી કાદવમાં ઉપયા, સાંસારિક વિલાસારૂપી જળથી વૃદ્ધિ પામ્યા છતાં એ સને લાત મારી પ`કજવત્ ચૌદ રાજલેાકની સપાટી પર વિરાજમાન થયા. તેઓ પેાતાના ઉદાહરણથી જ ખતાવી રહ્યા છે કે પ્રત્યેક આત્મા ધારે તે આ સ્થિતિ પ્રગટાવી શકે છે. આત્મા સંકલ્પબળ કેળવે તે પરમાત્મપદ દૂર નથી. જૈનદનમાં વૈકુંઠવાસને ઇજારા નથી અપાયા.
મગળાચરણ કરતાં પૂર્વે અંતર પાડવામાં અગ્રભાગ ભજવનાર જે કમ પ્રકૃતિ છે એને અરાબર પરિચય કરવા જરૂરી છે. એને પૂર્ણપણે અભ્યાસ કરી જ્યાં એને સામનેા કરવાના નિરધાર કર્યો કે અંતર તૂટયું જ સમજી લેવું.
k
કરમ વિપાકે કારણ જોઇને રે, કાઇ કહે મતિમંત ’એ ગાથાથી શરૂઆત કરતાં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય
અને ચાગરૂપ ચંડાળ ચાકડી જ એ 'તરના મૂળ કારણરૂપ છે એમ પુરવાર કરે છે. એને વિસ્તાર— (૧) પ્રકૃતિ અને સ્વભાવ, (૨) સ્થિતિ યાને કાળ-મર્યાદા, (૩) અનુરાગ કહેતાં રસની તીવ્રતા-ન્યૂનતા અને (૪) પ્રદેશ એટલે કના દળીયાના સંગ્રહ~એ રૂપ ચાર પ્રકારના અંધ છે. તે વડે વધવા માંડે છે. જ્ઞાનાવરણીય આદિ કમ'ની જે આઠ મૂળપ્રકૃતિ છે તેના વંશ વેલેા વટવૃક્ષની વડવાઈ માફક લખાતા લખાતા એક સેા ને અડાવન
સુધી પહોંચે છે.વડવાઇઓ અરસપરસ વીંટળાય છે, જમીન ભેગી થાય છે ને પુનઃ એમાંથી ફણગારૂપે અવતાર ધારણ કરે છે તેમ આ કરૂપ ઝાડ પણ મધ-ઉદય-ઉદીરણા અને સત્તારૂપ વેલાઆથી વીંટાય છે. અને વેલાઓમાં જેમ લાંબા-ટૂંકાની,જાડા-પાતળાની, ઊંચા-નીચાની વિવિધતા હોય તેમ આ પ્રકૃતિમાં પણ આશ્ચય પમાડે તેવુ વૈવિધ્ય ઉદ્ભવે છે. કાઈ ધ્રુવમંધી તે કોઇ વળી ભવિપાકી, કાઇ દેશઘાતી તે બીજી વળી સઘાતી. આને સંપૂર્ણ વિસ્તાર સમજવા સારું કાઁગ્રંથના પાના ફેરવવા ઘટે.
કૃતનિશ્ચયી આત્મા-જેણે પદ્મપ્રભુની માફક પદ્મ સમી કાયમી શેાભા મેળવવાના નિરધાર કર્યા છે તે કમ ગ્રંથના ઉપર વળ્યા વંશવિસ્તારથી ર'ચ માત્ર મુ ંઝાયાવિના-યથાર્થ રીતે એના અવગાહનમાં–રગબેર’ગી મંથનમાં
For Private And Personal Use Only
