Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 27

ધર્મશર્માલ્યુદય મહાકાવ્ય : સાનુવાદ
[ ૧૯૯] મુખશ્રી જેણે હરી સુશેની,
- તે ચંદ્ર બંદી શું રડી રોની ! ૬૩ તારા પ્રતિબિંબ પડંત જ્યાં તે,
એવી મણિ-ક્રિમ ભૂમિ રાતે; જેની સ્મૃતિ ચિત્ર નિહાળવાને,
કુતૂહલે ફાડતી આંખ જાણે ! ૬૪ દણ નિર્નિમેષા સુરની પડતી,
દોષાર્થ મા છે ! ઇમ રાત્રિ ચિતી; ને આરતીપાત્ર શું ચંદ્ર ત્યારે,
જે સ્વભુજેતા શિર મેં ઉતારે. ૬૫ બળી રહેલા અગુરુ ધૂમાડે,
થતાં નભ વ્યાખ ઘનાલ્પકારે; પ્રાસાદગે જહિ હેમકુંભ
જ પ્રભા દીસે વિઘલતા શી ચંગ. ૨૬ ચિયાલયના અતિ ઉચ્ચ ભાગે,
કૃત્રિમ જ્યાં કેસરીથી ડરીને; મૃગાંક જાણે મૃગને લઈને,
ભમી રહ્યા રાતદી” વ્યોમમાગે ૭
ડો. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા ઉલ્લેક્ષા. સ્પષ્ટીકરણ-ચંદ્રમુખીની મુખશ્રીની ચેરી એ ચંદ્રને ગુહે, એ ચંદ્ર રાજભુવનમાં પ્રતિબિંબ બહાને કેદ પકડાયો છે; તે રાજભુવન પહેરેગીરેવડે સુરક્ષિત છે એટલે છૂટવાની બારી નહિ હેવાથી બિચારે ચંદ્ર કેદી હાઈ ચંદ્રકાંતના દ્રવને બહાને રડી રહ્યો છે !
૬૪. જેમાં તારાઓના પ્રતિબિંબ પડે છે એવી મણિજડિત ફરસબંધી, રાત્રિસમયે, જે નગરની નાના પ્રકારની સમૃદ્ધિ નિહાળવાને કુતૂહલથી જાણે આંખો ફાડી રહી હોયની ! ઉલ્લેક્ષા.
- ૬૫. દેવોની આ નગર પર પડતી અનિમેષ દૃષ્ટિ દોષ ઉત્પન્ન ન કરો ! દેવોની નજર ન લાગો ! એમ જાણે ચિંતવીને રાત્રિ, સ્વર્ગભૂમિને જીતનારા જે નગરના શિર પર આરતીપાત્ર સમું ચંદ્રબિંબ ઉતારે છે ! ઉદ્વેક્ષા.
૬૬. બળી રહેલા અગુરુના ધૂમાડાવડે આકાશ ઘન-અંધકારથી વ્યાપ્ત થઈ જતાં, જે નગરના પ્રાસાદશિખરે પરના સુવર્ણ કુંભની પ્રભા-કાંતિ વિદ્યુલતા જેવી ચમકે છે ! ઘન અંધકાર–લેષ: (૧) ગાઢ અંધકાર, (૨) મેઘને અંધકાર. ઉપમાલંકાર.
૬૭. જ્યાં ત્યાલયોના સર્વોચ્ચ ભાગમાં કૃત્રિમ સિંહોથી જાણે ભયભીત થઈ, મૃગાંક-ચંદ્રમાં એક મૃગ લઈને, રાતદિવસ અંતરિક્ષમાં ભ્રમણ કરી રહ્યો છે ! ઉપેક્ષાલંકાર.