________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
[ ૧૯૨ ] અનિવૃત્તિના અંતિમ સમય સુધી મિથ્યાત્વના લિકાનુ વેદન હાવાથી સમ્યગ્દર્શન સન્મુખ થયેલા આત્મા પણુ હજી મિથ્યાદષ્ટિ અર્થાત્ પ્રથમ ગુણસ્થાનમાં રહેલા જ માનવાના છે. જે સમયે આત્મા આપશમિક સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કરે છે તે અવસરે તે આત્માને નિરવધિ આત્મિક
આત્માની અખટ અને અવિનાશિની સમ્યગ્ દર્શનાદિ ભાવ-લક્ષ્મીને બગાડે છે. આ પરિસ્થિ તિને આત્મભાવ સાથે યથાર્થ એતપ્રાત કરનારા સાચા મહાત્માએ બાહ્ય શત્રુએના જીમે। તરફ કદાપિ લક્ષ્ય રાખતા જ નથી પરમાત્મા મહાવીર વિભુને ગેાશાલાએ, ગેાવાળીઆએએ તથા સ આનંદ પ્રાપ્તથાય છે. સેનાધિપતિ દુય શત્રુસમૂગમ,શૂલપાણિ જેવા અધમ આત્માએએ ઘણા ય ઉપસર્ગો કયા છતાં તે તરફ અન ંત શક્તિસ ́પન્ન પરમાત્માએ ધ્યાન તે। ન આપ્યું, ઊલ તે પરમતારક પરમાત્માએ તે પામર આત્માની ભાવદયા ચિ'તવી અને ગોશાલાને તે તેજોલે શ્યાના પ્રસંગમાં પશુ તિલેશ્યા મૂકીને અચાવ્યા. આ અનુપમ પ્રસંગ આપણને સાફ માર્ગદર્શન કરાવે છે કે જો તમેા ખરેખરા ધર્મવાસનાવાળા મહા અથવા તેવા થવાને ચાહતા હો તે તમાર બગાડનાર--તમારા તરફ વિપરીત દૃષ્ટિએ જોનારને પણ તમે ઉપકારની ષ્ટિએ દેખો અને તેના સ’રક્ષણમાં યથાશક્તિ ફાળા અર્પણ કરજો. નિર્પરાધી જીવાને ખચાવનારા તો દુનિયામાં ઘણા ય આત્મા છે, પરંતુ ખરું સમ્યગ્દષ્ટિપણું સાપરાધી આત્મા ઉપર ભાવદયારૂપી અમૃતનો ધોધ વરસાવી તેને બચાવવામાં જ જ્ઞાની મહિષઓએ કહેલ છે. ઔપમિક સમ્યક્ત્વનું સ્વરૂપ -
હુને જીતીને અત્યંત હર્ષોલ્લાસવાળા જેમ થાય તે પ્રમાણે સંસારી જીવા પણ આ પ્રસંગે અપૂર્વ વીલાસવાળા હોવાથી મહાસેનાધિપતિ જેવા અનીને પેાતાને સંસારચક્રમાં અનતા કાલપત પરિભ્રમણ કરાવનાર અને એથી જ ખરા શત્રુ ભુત મિથ્યાત્વ-રિપુને જીતી અતિશય આત્મિક
આનંદ પામે છે.
આખીનામાંથી આપણુને એ પણુ અપૂર્વ ખાધ મળે છે કે-આત્માના ખરા શત્રુએ આઠ કર્મો છે, તે આઠે કર્મોમાં પણ દુય શત્રુ મેહનીય છે અને તેમાં પણ મિથ્યાત્વ એ મુખ્ય છે, જેમ વિજય મેળવવાની ચાહનાવાળા પુરુષો સમરાંગણમાં શત્રુના સેનાપતિને પ્રથમ હરાવે તે જ સમગ્ર લશ્કરને ઘેાડા વખતમાં હરાવી શકે છે, તે પ્રમાણે કર્મમહારાજા સાથેના યુધ્ધમાં જેઓ પ્રથમ મિથ્યાત્વ માહને હરાવે છે તેએ વધુમાં વધુ અપાઈપુદ્દગલ જેટલા કાળમાં સમગ્ર કર્મશત્રુને ઝંઝેરી નાખી સંપૂર્ણ આત્મિક સામ્રાજ્ય પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આ જ કારણને લઇને શરૂ
આતમાં મિથ્યાત્વ મેહુના પરાજય કરવા માટે આત્મીય ફારવવાપૂર્વક ધણી જ એકાગ્રતા રાખવાની જરૂર પડે છે, જે આપણે સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ માટે અત્યાર સુધી જણાવેલકમ પ્રસંગે વિચારી ગયા છીએ. આ અભ્ય તર શત્રુએ જેટલી આપણી ખરાબી કરે છે તેટલી ખરાખી ખાહ્ય શત્રુએ કરતા નથી અને કરવાને સમર્થ પણ નથી. માહ્ય શત્રુએ ચાલુ વિનશ્વર સુખના સાધનાને જ્યારે બગાડે છે ત્યારે અભ્ય’તર શત્રુઓ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દર્શન છે. ઉપશમ, થાપામ અને ક્ષાયિક એ ઔપમિક સમ્યક્ત્વ એક આત્મિક સમ્યગ્ત્રણ પ્રકારના સમ્યક્ત્વમાં ક્ષયે પશમ સમ્યકૃત્વ એ પાગલિક ભાવનુ છે, જ્યારે ક્ષાયિક તથા ઉપગૃર્શનના ભેદ પ્રસંગે કહેવામાં આવશે. અહિં શમ અને આત્મિક ભાવના છે, જે વસ્તુ સભ્યતે આપણે એટલે જ ખ્યાલ રાખવાનો છે કે અનાદિ મિથ્યાદષ્ટિ સંસારચક્રમાં પરિભ્રમણ કરતાં ઉપર જણાવેલ ક્રમ પ્રમાણે ઓપામિક સમ્યગ્ દર્શન જ્યારે સર્વથી પ્રથમ પ્રાપ્ત કરે છે તે અવસરે અનન્તાનુમન્ત્રી ક્રોધ, માન, માયા અને
For Private And Personal Use Only
