________________
સૂત્ર-૨
ઉવવાઈ ઉપાંગસૂર-સટીક અનુવાદ
ચિર-ચિરકાલ, આદિ-નિવેશ, બનેલું. તેથી જ પૂર્વ પુરષ-અતીત મનુષ્યો વડે પ્રાપ્ત-ઉપાદેયપણે પ્રકાશિત હતું. પોરાણ-ઘણા કાળનું હોવાથી પ્રાચીન. શબ્દપ્રસિદ્ધિ, તેની હોવાથી શદિત, વિ-દ્રવ્ય, તે જેની હોવાથી વિત્તિક અથવા આશ્રિત લોકોને વૃત્તિ દેનારુ. કીર્તિત-લોકો દ્વારા કીર્તિત અથવા કીર્તિ દેનાર. નાથ - ન્યાયનિર્ણાયકત્વથી ન્યાય અથવા જ્ઞાન-લોકોએ તેના પ્રાસાદથી જ્ઞાત સામર્થ્ય અનુભવેલ.
- સપડાગાઈપડાયમંડિત-પતાકા અને પતાકાને અતિકમતી પતાકાથી અતિપતાકા, તેના વડે મંડિત. સલોમહત્ય-રોમમય પ્રમાજનક યુક્ત. કયdય-િવેદિકા ચેલ લાઈય-જેની ભૂમિ છાણ આદિથી લેપિત છે તે, ઉલ્લોઈય-ચુનાદિ વડે સંમાર્જેલ દીવાલો યુક્ત. તે બંને વડે મહિતપૂજિત. ગોશીર્ષ-સમ્સક્તચંદન, દહથેળી વડે પાંચે આંગુલી સહિત થાપા મારેલ. ઉપચિત-નિવેશિત, ચંદનકળશ-માંગલ્ય ઘડા. ચંદનઘટ અને સારી રીતે કરેલ તોરણ યુક્ત દ્વારનો દેશભાગ હતો.
આસક્ત-ભૂમિમાં સંબદ્ધ, ઉસક્ત-ઉપરિસંબદ્ધ, વિપુલ-વિસ્તીર્ણ, વૃત-વર્તુળ, વસ્થારિય-લટકતી, માાદામકલાપ-પુષ્પમાળાસમૂહ. પંચવર્ણી સરસ સુરભિ વડે મુક્તપ્તિ પુપપુંજલક્ષણ ઉપચાર-પૂજા વડે યુક્ત. કાળો અગરુ આદિ ધૂપની જે મધમધતી ગંઘ, ઉદ્ધત-ઉદ્ભૂત, તેના વડે અભિરામ. તેમાં કંદરક-ચીડા, તુરક-
સિક, સુગંધી એવું જે પ્રવર વાસ (ચૂર્ણ) તેની ગંધ યુક્ત. ગંધવર્તીભૂત-સૌરભ્યના અતિશયથી ગંધદ્રવ્યગુટિકારૂપ તેિ પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય હતું.
નડન આદિ પૂર્વવતુ, ભયગ-ભોગી અથવા ભોજક-તેના પુજારી, માગધભાટ, ઘણાં લોકો-નગરના અને જાનપદ-જનપદના લોકોમાં વિશ્રુતકીર્તિક-વાતિ પ્રસિદ્ધ છે તેવા. બહુજનસ આહુસ્સ-દેવાને. આહનીય-સંપદાનભૂત. પાહણિજપ્રકર્ષથી આવ્હનીય. ચંદન-ગંધ આદિ વડે અર્ચનીય, સ્તુતિ વડે વંદનીય, પ્રણામથી, નમસણીય, પુષ્પ વડે પૂજનીય, વસ્ત્ર વડે સકારણિય, બહુમાનવિષયપણાથી સન્માનનીય, વૈજના આદિ-કલ્યાણ આદિ બુદ્ધિ વડે વિનયથી પર્યાપાસનીય, કલ્યાણઅહિત, મંગલ-અનર્થ પ્રતિહત હેતુ, દૈવત-દેવ, ચૈત્ય-ઈષ્ટ દેવતા પ્રતિમા, દિવ્યેદિવ્ય, પ્રધાન. સત્ય-સત્ય આદેશવથી, - * - સત્યસેવં-સેવાના સફળ કરવાથી. સન્નિહિત પાડિહે-દેવતાએ પ્રાતિહાર્ય કરેલચાગ-પૂજા વિશેષ, બ્રાહ્મણ પ્રસિદ્ધ, તેના હજાર ભાગ - અંશને સ્વીકારે છે. યોગ-પૂજ વિશેષ, ભાગ-વિંશતિ ભાગ આદિ, દાય-સામાન્ય દાનાતિ. - x •
• સૂત્ર-૩ (અધુ) :
તે પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય, એક મોટા વનખંડથી ચોતરફથી ઘેરાયેલ હતું. તે વનખંડ કૃષ્ણ-કૃણાલભાસ, નીલ-નીલાવભાસ, હરિત-હરિતાવભાસ, શીતશીતાવભાસ, નિશ્વ-નિધાવભાસ, તિd-તિવાવભાસ, કૃષ્ણ-કૃણછાય, નીલનીલછાય, હરિd-હરિતછાય, શીત-શીછાય, નિઃનિછાય, તિd-તિવછાય, ગહન અને સઘન છાયાથી યુક્ત, રમ્ય અને મહામેળ નિકુટંબ ભૂત હતું.
• વિવેચન-૩ (અધુરુ) :
પળો - સર્વે દિશામાં, સમતા-વિદિશામાં. કિહ-કાળો વર્ણ, કિહાવભાસકાળી પ્રભા, કાળા જેવી લાગે તે કૃષ્ણાવભાસ. એ પ્રમાણે નીલ-નીલોભાસ આદિ જાણવું. તેમાં નીલ-મયૂરની ડોક જેવું હરિત-પોપટના પુચ્છ જેવું, સી - શીત, સ્પર્શની અપેક્ષાઓ. - x • સિદ્ધ-સ્નિગ્ધ, રૂક્ષ નહીં. તિq-વણદિ ગુણના પ્રકર્ષથી તીવ. કિમહેકિહચ્છાય-કૃષ્ણ શબ્દ અને કૃષ્ણચ્છાય આનું વિશેષણ છે, તેથી પુનરુક્તતા નથી. તેથી કહે છે - કણ એવો કૃષ્ણચ્છાયા. છાયા-સૂર્યથી આવરણજન્ય વસ્તુ વિશેષ. ઘણકડિય-કડિછાય એટલે અન્યોન્ય શાળાના પ્રવેશથી ઘણી નિરંતર છાયા. મદા મૈદ નિશુરવમ્ય - મહામેઘના વૃંદ સમાન.
• સૂ-૩ (અધુરેથી)
તે વૃક્ષો ઉત્તમ મૂળ, કંદ, અંધ, વચા, શાખા, પ્રવાલ, પત્ર, પુષ્પ, ફળ અને બીજવાળા હતા. તે વૃક્ષો અનુક્રમે સુજાત, સુંદર વૃતભાવ પરિણત હતા. તે એક સ્કંધ, અનેક શાખા, અનેક શાખા-પ્રશાખાના વિસ્તારવાળા હતી. તેના સઘન, વિસ્તૃત, બદ્ધ કંધો અનેક મનુષ્ય દ્વારા ફેલાયેલ ભુજાઓથી પણ ગૃહીત થઈ શકતા ન હતા. તેના પાંદડા છિદ્ર રહિતસાન, અધોમુખ, ઉપદ્રવરહિd હતા. તેના પીળા પાન ઝરી ગયા હતા. નવા-લીલા-ચમકતા પાનની સઘનતાથી
ત્યાં આંધણ અને ગહનતા દેખાતી હતી. નવી-તરુણપાન, કોમલ-ઉજ્જવલહલતા એવા કિસલય, સુકુમાલ પવાલ વડે શોભિત, ઉત્તમ કુ શિખરથી શોભિત હતા.
તે નિત્ય કમિત, નિત્ય માયિત, નિત્ય લવચિક, નિત્ય તબકીય, નિત્ય ગુલયિત, નિત્ય ગોષ્ટિક, નિત્ય યમલિક, નિત્ય જુવલિક, નિત્ય વિનમિત, નિત્ય પ્રણમિત, નિત્ય કુસુમિત-માયિત-લવકીય-સ્તબકીય-ગુલયિત-ગોષ્ટિકયમલિક-યુવલિક-વિનમિત-રણમિત-સુવિભક્ત-પિંડ મંજરી વર્તક ધારણ
કરેલ હતા.
પોપટ, મોર, મેના કોયલ, કોહંગક, ભંગાસ, કોંડલક, જીવ-જીવક, નંદીમુખ, કપિલ, પિંગલાંક્ષ, કારડ, ચક્રવાક, કલહંસ, સારસ આદિ અનેક પક્ષી ગણ યુગલ દ્વારા કરાતા શબ્દોના ઉid અને મધુર સ્વસહાય વડે ગુંજિત અને સુરમ્યા હતા. મદમાતા ભમરો તા ભમરીઓના સમૂહ તથા મકરંદના લોભથી અન્યોન્ય સ્થાનોથી આવેલ વિવિધ જાતિના ભ્રમરની ગુનગુનાહટ વડે તે સ્થાન ગુજયમાન હતું..
તે વૃક્ષ અંદથી ફળ-ફુલ વડે અને બહારથી પાન વડે ઢંકાયેલ હતું. » અને પુણો વડે ઉચ્છન્ન અને પ્રતિલિચ્છન્ન હતું. તેના ફળ સ્વાદુ, નિરોગી, અકંટક હતા. વિવિધ ગુચ્છ-ગુલ્મ અને ઉત્તમ મંડપથી શોભિત હતું. વિચિશુભ દવા યુકત હતું. વાપી-પુષ્કરિણી અને દીર્ઘિકામાં ઝરોખાવાળા સુંદર ભવન બનેલા હતા.
