Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Sudhabai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai

Page 473

| પાંચમું પદ વિશેષ (પર્યાય પદ)
૪૦૭ ]
બેઇન્દ્રિયથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય; પ્રદેશની અપેક્ષાએ તુલ્ય; અવગાહનાની અપેક્ષાએ તુલ્ય; સ્થિતિની અપેક્ષાએ તિટ્ટાણવડિયા; વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, બે જ્ઞાન, બે અજ્ઞાન અને અચક્ષુદર્શનની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવડિયા હીનાધિક છે.
આ જ રીતે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા બેઇન્દ્રિય જીવોના પર્યાયો વિષયક કથન કરવું જોઈએ. વિશેષતા એ છે કે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા બેઇન્દ્રિયોમાં જ્ઞાન નથી. મધ્યમ અવગાહનાવાળા બેઇન્દ્રિય જીવોના પર્યાયોના વિષયમાં જઘન્ય અવગાહનાવાળા બેઇન્દ્રિયની જેમ કહેવું. વિશેષતા એ છે કે સ્વસ્થાનમાં(મધ્યમ અવગાહનામાં) અવગાહનાની અપેક્ષાએ ચૌઠાણવડિયા ન્યૂનાધિકતા છે. २७ जहण्णठिईयाणं भंते ! बेइंदियाणं पुच्छा ? गोयमा ! अणंता पज्जवा पण्णत्ता । से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ जहण्णठिईयाणं बेइंदियाणं अणंता पज्जवा पण्णत्ता?
गोयमा ! जहण्णठिईए बेइंदिए जहण्णठिईयस्स बेइंदियस्सदव्वट्टयाए तुल्ले, पए सट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्ठयाए चउट्ठाणवडिए, ठिईए तुल्ले, वण्णगंधरसफासपज्जवेहि, दोहिं अण्णाणेहिं, अचक्खुदंसणपज्जवेहिं य छट्ठाणवडिए।
एवं उक्कोसठिइए वि । णवरं दो णाणा अब्भहिया । अजहण्णमणुक्कोस ठिइए जहा उक्कोसठिईए । णवर ठिईए तिट्ठाणवडिए । ભાવાર્થ - પ્રશ્ન- હે ભગવન! જઘન્ય સ્થિતિવાળા બેઇન્દ્રિય જીવોના કેટલા પર્યાયો છે? ઉત્તર- હે ગૌતમ ! અનંતપર્યાયો છે. પ્રશ્ન- હે ભગવન્! તેનું શું કારણ છે કે જઘન્ય સ્થિતિવાળા બેઇન્દ્રિયોના અનંત પર્યાયો છે?
ઉત્તર- હે ગૌતમ! જઘન્ય સ્થિતિવાળા એક બેઇન્દ્રિય, જઘન્ય સ્થિતિવાળા બીજા બેઇન્દ્રિયથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય; પ્રદેશોની અપેક્ષાએ તુલ્ય; અવગાહનાની અપેક્ષાએ ચૌઠાણવડિયા; સ્થિતિની અપેક્ષાએ તુલ્ય વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શની અપેક્ષાએ તથા બે અજ્ઞાન અને અચક્ષુદર્શનની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવડિયા છે.
આ જ રીતે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા બેઇન્દ્રિયના પર્યાયોનું કથન કરવું જોઈએ. વિશેષતા એ છે કે તેમાં બે જ્ઞાન અધિક કહેવા જોઈએ. જે રીતે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા બેઇન્દ્રિયના પર્યાયોનું કથન કર્યું છે તે જ રીતે મધ્યમ સ્થિતિવાળા બેઇન્દ્રિયના પર્યાયોનું પણ નિરૂપણ કરવું જોઈએ. વિશેષતા એ છે કે સ્થિતિની અપેક્ષાએ તે તિટ્ટાણવડિયા છે. | २८ जहण्णगुणकालयाणं बेइंदियाणं पुच्छा ? गोयमा ! अणंता पज्जवा पण्णत्ता । से केण्डेणं भंते ! एवं वुच्चइ जहण्णगुणकालयाणं बेइंदियाणं अणंता पज्जवा पण्णत्ता? ।
___ गोयमा ! जहण्णगुणकालए बेइंदिए जहण्णगुणकालगस्स बेइंदियस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, पएसट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्ठयाए चउट्ठाणवडिए, ठिईए तिट्ठाणवडिए, कालवण्णपज्जवेहिं तुल्ले, अवसेसेहिं वण्णगंधरस-फासपज्जवेहिं, दोहिं णाणेहिं, दोहिं अण्णाणेहिं, अचक्खुदंसणपज्जवेहिं य छट्ठाणवडिए ।
एवं उक्कोसगुणकालए वि । अजहण्णमणुक्कोसगुणकालए वि एवं चेव, णवरं