Agam 03 Ang 03 Sthananga Sutra Part 02

Author(s): Abhaydevsuri, Jambuvijay
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay

Page 548

प्रथमं परिशिष्टम् - टिप्पनानि
पप्पडगपायए घायए य फुडिए तहेव बोधव्वे । काले खारे य तहा, 1 लोले तह लोलपच्छे य ॥३०॥ व्या० पर्पटकपाचकः ४२ घातकः ४३ च तथैव स्फुटितः ४४ बोद्धव्यः । कालः ४५ क्षारश्च ४६ तथा लोलः ४७ तथा लोलपाक्षश्च ४८ । अत्र च गाथापञ्चके चादयः शब्दाः क्वचिद्गाथापूरणफलाः क्वचित्समुच्चयार्थाश्च व्याख्येया इति ॥३०॥
सप्पविसप्पे मुच्छियपमुच्छिए तह य लोमहरिसे य । खरफरुसअग्गिवेविय, उदड्डए चेव विद्धट्ठे (हड्डे) ॥२७॥ व्या० सर्प १२ विसर्पों १३ मूर्छित १४ प्रमूर्छितौ १५ तथा च लोमहर्षश्च १६ खरपरुष १७ अग्नि १८ वेपिताः १९ उद्दग्धः २० चैव विदग्धः २१ इति ॥ २७॥ “विगए विre मंडलजिब्भे जरए तहेव पज्जरए । अपइट्ठिए य खंडे, पप्फुडिए पावदंडे य ।।२९।। व्या० विगतः ३२ विनयः ३३ मण्डल ३४ जिह्वौ ३५ ज्वरकः ३६ तथैव प्रज्वरकः ३७ अप्रतिष्ठितः ३८ च खण्डः ३९ प्रस्फुटितः ४० पापदण्डः ४१ चेति ॥२९॥” देवेन्द्रनरकेन्द्रप्रकरणटीका ॥
-
[पृ० ६२८] “यथा- मज्झा उत्तरपासे, आवत्ता अवरओ मुणेयव्वा । सिट्ठा दाहिणपासे, पुव्विल्लाओ विभइयव्वा ||३२|| व्या० मध्याः मध्यशब्दोपपदा उत्तरपार्श्वे विलयविलात्मप्रभृतयो नरकावासा आवलिकाप्रविष्टा विज्ञेयाः । त एव आवर्त्ताः आवर्त्तोपपदाः अपरतः' अपरस्यां दिशि मुणितव्याः । तथा शिष्टाः इति शिष्टशब्दोपपदा विलयप्रभृतय एव दक्षिणपार्श्वे, किमुक्तं भवति ?पौरस्त्यात् नरकावाससंघाताद् इच्छन्ति (इत्थं त्रिः ) विभक्तव्याः नामान्यपेक्षाच ( क्ष्याव ) शेषदिग्वर्तिनो विभागवतो विधेया नरकावासाः । इदमुक्तं भवति - पूर्वस्यां विलयो विलात्मा स्तनितः, एवमवशिष्टनामानोऽष्टचत्वारिंशदपि नरका वाच्याः । उत्तरस्यां पुनर्मध्यविलयो मध्यविलात्मा मध्यस्तनित इत्यादि । अपरस्यामावर्त्तविलय आवर्तविलात्मा आवर्तस्तनित इत्यादि । दक्षिणस्यां शिष्टविलयः शिष्टविलात्म शिष्टस्तनित इत्यादीति ॥ ३२॥
१३३
अधुना पङ्कप्रभायाम् - आरे तारे मारे, वच्चे तमए य होति णेयव्वे । खाडखडे य खडखडे, इंदरा थी ||१०|| व्या० आरः १ तारः २ मारः ३ वर्चः ४ तमकश्च ५ भवति ज्ञातव्यः, खाडखडश्च ६ खडखडः ७ 'इन्द्रकनरका ः ' नरकेन्द्रकाश्चतुर्थ्यां नरकपृथिव्याम्। एतदेवान्यत्र किञ्चिद्विशेषेण प्रत्यपादि, तद्यथा- 'आरस्तारश्च मारश्च वर्चस्कस्तमकस्तथा । खण्ड: खडखडः सप्त, स्युश्चतुर्थ्यामितीन्द्रकाः ॥१||' इति ॥१०॥
देवेन्द्रकानेव प्रमाणतोऽभिधित्सुराह - तेरस बारस छ प्पंच चेव चत्तारि चउसु कप्पे । गेवेज्जेसुं तिय तिय, एगो उ अणुत्तरेसु भवे ॥ १२९ ॥ व्या० त्रयोदश सौधर्मेशानयोः प्रथमद्वितीयकल्पयोः समभूमिकयोः । द्वादश सनत्कुमारमाहेन्द्रयोस्तृतीयचतुर्थयोर्देवनिवासयोः समतयाऽवस्थितयोः । षड् ब्रह्मलोके पञ्चमदेवलोके । पञ्च चैव लान्तके षष्ठे । चत्तारि ति