Book Title: Shrimad Rajchandra
Author(s): Atmanandji Maharaj
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005922/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Id GG-darzana paricaya zreNInags zrImad rAjacaMdra pUjya AtmAnaMdajI [ Do. mukunda sonejI ] Se sthita (( C )) MC 8SS zrI jayabhikhu sAhitya (60000ood A1 TOP TrasTa prakAzano Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sI. yu. ena. mahetA ane zrImatI zAradAbena yu. mahetA jenadana paricayazreNI zrImad rAjacandra lekhaka pUjya AtmAnaMdajI zrI jayabhikhu sAhitya TrasTa 13/bI, caMdranagara sesAyaTI, jayabhikhu mArga, pAlaDI amadAvAda-380 007 11, satya ( 97 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRtti julAI 1986 sarva haka lekhakanA pustakanI kiMmataH 5rU. cAra pustakanA seTanI kiMmataH 20 rU. mukhya vikretA : Adarza prakAzana, jumA masjida sAme, gAMdhIreDa, amadAvAda- 380 001 prakAza thI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa, 13/bI, caMdranagara * sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380 007 mudraka : kAntibhAI ma. mistrI, Aditya mulaya, rAyakhaDa, amadAvAda-380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandra vIsamI sadInA prathama paMktinA AdhyAtmika mahApuruSamAM jemanuM gauravapUrNa sthAna che, te zrImad rAjacaMdrajIne janma saurASTranA merabI rAjyanA vavANiyA gAme thaye hate. te zubha divasa kArtika suda punama, vi. saM. 1924nI devadivALIne hate. (ravivAra tA. 9-11-1867) teonA dAdAnuM nAma paMcANabhAI mahetA hatuM. jeoe pAsenA mANekaparA gAmamAMthI vavANiyAmAM AvIne vahANavaTAne ane zarAphano dhaMdho cAlu karyo hate. zrImadjInA mAtAnuM nAma devAbA ane pitAnuM nAma ravajIbhAI hatuM. dhArmika saMskAravALA bhaktimAna ane sevAbhAvI daMpatInA saMdarbhamAM be kathAonuM varNana Ave che ? pahelI kathA che eka vRddha ADatiyAnI ane bIjI kathA che eka saMtaphakIranI. A bannenI tana-mana-dhanathI khUba sevAbhAvasahita A daMpatIe je sevA karelI tethI prasanna thaI teoe, eka pratApI puruSa temane ghera putra tarIke janmaze evA AzIrvAda ApelA. A banAva banyA pachI keTalAka kALe zrImadjIne janma devadivALIne zubhadine thaye hate. gujarAtanA jinasamAjamAM A divasa kaLikALasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajInA janmadivasa tarIke ane pAlItANAnI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : jenalane zreNIH 1-3 yAtrAnA prAraMbhanA pavitra ane maMgalamaya divasa tarIke ujavAya che. janma samaye temanuM nAma lakSmInaMdana rAkhavAmAM AvyuM hatuM, paraMtu cAra varSanI vaye te badalIne rAyacaMdarAjacaMdra- ema rAkhavAmAM AvyuM, je nAmathI teo prasiddhi pAmyA. bALapaNathI ja zrImane temanA kuLa taraphathI vaiSNava dharmanA saMskAra maLyA hatA, kAraNa ke temanA dAdAjI kRSNabhakta hatA. temanI pAsethI zrImadjIe kRSNabhaktinI ghaNI vAta sAMbhaLI hatI. avAranavAra kathAprasaMgamAM jatA. temAM AvatI camatkAranI, mahaMta ke bhegI thavAnI ke bhapakadAra maMDapamAM harikathA kahevAnI vRtti paNa temane kaI kaI vAra thaI AvatI. bIjI bAju mAtA devAbA jaina dharmanA saMskAra lAvyAM hatAM. Ama bALapaNamAM temane uchera vaiSNava ane jaina saMskAranA mizra vAtAvaraNamAM thaye. gAmamAM je vaNika-vastI hatI te moTAbhAge pratimA- apUjaka hatI. vaLI te leke zuddhivALI kriyAo na karatA hovAthI tathA jagatkartAmAM na mAnatA hovAthI te dharmAvalaMbIo pratye temane vizeSa utsAha Avate nahIM. Ama chatAM vAMcananI khUba ja ruci hovAne lIdhe jyAre temaNe jenenA pratikamaNAdi sUtrenuM vAMcana karyuM tyAre temAM AvatI sarva jI pratyenI dayAbhAvanA ane kSamApanA dvArA pragaTa thata vinaya - A be guNe temanA saMskArI hRdayane sparzI gayA ane dhIme dhIme jaina sUtra" pratye temane prema vadhate gaye Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandra : : pa eka bAju ramatagamatamAM, unnata kalpanAomAM ane jIvanamAM AgaLa ja rahevAnI bhAvanAomAM teonA bAlyakALa vItatA hatA tA bIjI khAju bhaktipradhAna vaiSNava sa`skAra ane jJAnapradhAna tathA tyAgapradhAna jaina vAtAvaraNa madhye, pUrvanA temane ArAdhaka AtmA vairAgyapradhAna evA jaina dharma pratye vadhAre AkarSAtA jatA hatA. bALajIvananI A kumaLI vaye temanA jIvanamAM eka mahatvanA prasaMga banyo, te have ApaNe joI e. jAtismaraNujJAna vi. saM. 1931mAM, zrImadnA eka vaDIla snehIzrI amIcaMdabhAInu` sadaMzathI mRtyu thayu. A khAkhata zrImade dvAdAjIne pUchyuM' ke mRtyu eTale zuM? dAdAjIe prathama te nAnA bALakane javAba ApavAnu TALyu, paNa chevaTe temaNe hyu, " temanAmAMthI jIva nIkaLI gayA ane have te hAlI, cAlI ke kheAlI zake nahIM; vaLI khAvuM, pIvuM kazuM karI zake nahI. mATe temane taLAva pAsenA smazAnamAM ALavAmAM Avaze." '' bALaka rAjacaMdra A sAMbhaLI vicAramagna dazAmAM gharamAM Amatema phrI, chAnAmAnA taLAve gayA ane e zAkhAvALA AvaLanA jhADa upara caDayA tA citA bhaDa bhaDa khaLatI dekhAtI hatI ane DAghue AjubAju beThelA hatA. peAtAnA ja paricita, snehALa, svajanane leka bALI mUke te kevI vicitratA! zuM. A kruratA che? Ama banavAnuM kAraNu zuM ? Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheH H jenadana zreNI 1-3 ema zrImad vicAronI zreNIe caDI gayA. A UMDI vicAraNAthI temanuM jJAnanuM AvaraNa khasI gayuM ane temane AgalA bhavenuM jJAna thayuM. te AvaraNa uttarottara khasatuM rahIne teo jyAre jUnAgaDha gayA tyAre te vizeSapaNe asyAnA nirdeza maLe che. - A jAtismaraNajJAnanI sUcanA teoe "svAtmavRttAMtakAvyamAM karI cheH ogaNIsase ne ekatrIse A apUrva anusAra re; ogaNIsase ne betAlIse adbhuta vairAgya dhAra re, vaLI - " ladhuvayathI addabhuta thaye, tatvajJAnane bodha; A e je sUtha ema ke gati Agati kAM zeAdha ?" | punarjanma che, jarUra che, e mATe huM anubhavathI hA kahevAmAM acaLa chuM." (patrAMka 424) ItyAdi anya paNa aneka vacanathI ane vArtAlApathI temane jAtismaraNajJAna thayAnuM nizcitapaNe jANI zakAya che. jAtismaraNajJAnanI temanA pAramArthika jIvananA vikAsa upara mukhya asara e thaI ke teone parabhavanuM duHkha ityAdi jANIne vairAgya ghaNe vRddhi pAmyA ane mekSamArgamAM vizeSa niHzaMkapaNe pravRtti karavAnuM banI zakyuM. , vidyAbhyAsane kALa sAta varSanI vaya pachI zrImadune zALAne abhyAsa karavA mATe nizALe besADavAmAM AvyA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjathaLa : : @ - - - - - - - bALaka rAjacaMdranI yAdazakti ghaNI tIvra hatI, tethI eka ja vAra nizALamAM zIkhavAthI temane pATha smRtimAM rahI jatA. A prakAranA pitAnA "ekapAkIpaNAne nirdeza, temaNe "samuccayavayacarcAmAM karyo che. AvI smRtinA prabhAvathI sAta varSane abhyAsa temaNe be varSamAM ja pUre karyo hate. prakhara ane buddhizALI vidyArthI tarIke teoe vidyArthIomAM ghaNI cAhanA meLavI hatI. ekavAra zikSake temane Thapako ApatAM teo nizALe nahetA gayA. bIje divase vidyAthIoe zrImane nizALamAM na jotAM teo temane ghera gayA ane samAcAra meLavI zrImad jayAM khetaramAM beThA hatA tyAM gayA. A bAju zikSake rAha joI paNa kaI vidyArthI nizALamAM AvyuM nahIM tethI mAhitI meLavIne khetaramAM jyAM zrImad beThA hatA tyAM gayA ane samajAvIne temane pAchA laI AvyA. vidyA prApta karavAnI ane navI vastuo vAMcavAnI, jANavAnI ane zIkhavAnI temane khUba ja jijJAsA hatI. bALapaNamAM camatkRtionA AvirbhAva 1. ATha varSanI vayathI temaNe kavitA racavAnI zarUAta karI hatI je pAchaLathI tapAsatAM samApa jaNAI hatI. rAmAyaNa-mahAbhArata upara aneka kaDIo racI hatI. A vayamAM kavitva e temanA sahaja-kavipaNA ( Born Poet)ne pUrAve che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 :: jainadarzana zreNI : 1-3 2. pitAjInI dukAna upara besIne temaNe nyAyanItipUrvaka vyavasAya karyAM hatA, ane koI ne AchA-adhikA bhAva kahyo nahAtA ke ochuM--adhika tALI dIdhuM na hatuM. 3. agiyAra varSanI uMmarathI temaNe krAnce racavAnI zarUAta karI hatI, inAmI niSadhA pazu lakhavA mAMDacA hatA, chaTAdAra bhASaNe| ApavAnI zarUAta karI ane strIkeLavaNI viSe peAtAnA maulika vicAro rajU karyAM hatA. jemAMnA keTalAka 'buddhiprakAza' Adi mAsikAmAM chapAyA hatA. 4. khAra varSanI vaye temaNe ghaDiyALa upara traNa divasamAM traNaso kaDIo racI haiAvAnu manAya che. uparanI anekavidha racanAomAMthI gheADIkane khAdya karatAM koI paNa kRti upalabdha thatI nathI. 5. gujarAtI, hiMdI, saMskRta ane prAkRta-A bhASAo upara temaNe tera cauda varSa sudhImAM ThIka ThIka prabhutva meLavI lIdhu hatuM ane teo te bhASAnA graMthAnA bhAva kharAkhara sArI rIte samajI zakatA hatA. 6. chaTAdAra akSaro hAvAne lIdhe kacchanA darabAra taraphathI temane lakhavA mATe teDu maLyu hatuM. 7. vizvanA samagra jIve pratye vAtsalya ane prItibhAva tathA sahanazIlatAnA guNA paNa ATalI "maramAM temanAmAM vikaselA jaNAyA hatA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kizorAvasthAnI adUbhuta ane lokaprabhAvaka saLathI vIsa varSanI vayamAM zrImad rAjacaMdranI je mukhya viziSTa zaktio khIlI hatI te nIce pramANe che: 1. avadhAna-zakti avadhAna eTale aneka kAryo bhUla vinA ekasAthe karavAM ane yAda rAkhavAM. A kArya karavA mATe viziSTa skRti ane keLavaNI (training)nI AvazyakatA che. seLa varSanI uMmare merabImAM zrI zaMkaralAla bhaTTanA avadhAnanA prayoga zrImade prathama vakhata nihALyA. pitAnI adbhuta smaraNazakti vaDe temaNe te karavAnI vidhi barAbara jANI lIdhI ane be divasa pachI be hajAra mANasenI hAjarImAM teoe morabImAM ja bAra avadhAnane prayoga batA; jethI kavi, vidvAna ane sAhityakAra tarIkenI pratiSThA uparAMta addabhuta smaraNazakti mATe paNa teo vikhyAta thayA. A pachI anukrame jAmanagaramAM seLa ane beTAdamAM bAvana avadhAna teoe karI batAvyA hatA. boTAdanA A sAvadhAnI zaktinI gaNatarI karI kaI vidvAne kahyuM hatuM ke A puruSa eka kalAkamAM 100thI paNa adhika kaleke sahelAIthI kaMThastha karI zake. - zatAvadhAna : ogaNIsa varSanI vaye, tA. 22-11887 nA roja sAMjanA, muMbaInI pharAmajI kAvasajI rA 2 - Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10: tana merIH 1-3, InsTiAmAM teoe jAherasabhAmAM zatAvadhAnane prayoga karI batAvyuM hatuM. A sabhAnuM pramukhasthAna DaoN. pITarsane saMbhALyuM hatuM, jemAM samAjanA anekavidha agragaNya buddhijIvIo, vepArIo, vidvAne, tiSIo vagere basethI paNa vadhu saMkhyAmAM hAjara hatA ane sau keI e eka avAje A smaraNazaktinI adbhuta siddhinI prazaMsA karI hatI. A prayege pachI muMbaInI hAIkerTanA mukhya nyAyAdhIza sara cArlsa sArjanTa taraphathI temane yuropanA dezamAM AvavA AmaMtraNa maLyuM hatuM paNa zrImade te svIkAryuM na hatuM. - 2. jyotiSajJAna - avadhAnamAM saphaLatA prApta karIne ceDA kALa mATe make jetiSazAstra tarapha paNa zekha vyakta karyo hate. joke nAnapaNamAM teoe tiSa zIkhavAne prAraMbha karyo hato, chatAM tenuM UMDuM jJAna meLavavAnI jijJAsA ane preraNA temane zrI zaMkara paMcenI taraphathI prApta thaI hatI. muMbaInA zatAvadhAnanA prasaMge. aneka vidvAne ane jyotiSIo hAjara hatA temAMnA keTalAka temane maLyA hatA ane emanA saha gathI zrImade cheDA samayamAM "bhadrabAhusaMhitA' nAmanA adhikRta saMskRta tiSagraMthanuM gahana adhyayana karIne jyotiSavidyAmAM sArI pragati sAdhI hatI. A uparAMta manuSyanA hAtha, mukha vagerenuM avalekana karIne tenA bhaviSyanuM kathuna karavAnI.. vidyA --sAmudrikazAstravidyA - paNa temaNe Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandraH : 11 hastagata karI hatI. zrImadunA tiSajJAnanI prazaMsA sAMbhaLI aneka mitra-svajanee tene lAbha lIdhuM hatuM. A banne vidyAo uparAMta AMkhothI joyA vinA mAtra sparza dvArA graMthane oLakhavAnI zakti ane jIbhathI cAkhyA vinA vAnagIonA svAdane jANavAnI atIndriya jJAnazakti paNa temane siddha thaI hatI. A badhI zaktio viSe te vakhatanA prabuddha samAjane zuM pratibhAva hato tenI pratIti ApaNane muMbaI samAcAra, jAme-jamazeda, gujarAtI, Times of India, The Indian Spectator, Bombay Gazette ityAdi vartamAnapatramAM mAtra samAcArarUpe ja nahIM paraMtu tenA agralekhe (Editorials) dvArA sArI rIte thaI zake che. zatAvadhAnanI sabhAmAM tatkAlIna jaina samAja dvArA temane suvarNacaMdraka enAyata thaye hatA tathA "sAkSAta sarasvatI'nuM biruda paNa ApavAmAM AvyuM hatuM. uparokta viziSTa zaktio uparAMta kavi-vidvAnasAhityakAra tarIke, AdhyAtmika krAMtikArI tarIke teonuM je vyaktitva nAnI uMmarathI mAMDIne krame krame khIlyuM hatuM te ApaNe AgaLa upara yathA avasara joIzuM. zrImadunA adhyAtmika vikAsanA saMdarbhamAM atre khAsa ullekhanIya bAbata e che ke kAtinA zikharane pAmavAnuM, dhanAdinI sahajaprAptinuM ane vizALa cAhakavarga Ubhe karavAnuM jenAthI vipula pramANamAM banI zake tema hatuM tevI A addabhuta zaktione pravega karavAnuM zrImade anukrame Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 :. jenAdana zreNI: 1-3 20 varSa ane 24 varSanI vaye bilakula baMdha karI dIdhuM? avadhAnapragathI lakasaMparka vadhI javAnuM banavAnI saMbhAvanA hatI ja, tema vaLI jyotiSa dvArA mAtra bhautika unnatinI ja vizeSa saMbhAvanA hatI jethI te bannene teoe "kalipata'nI zreNamAM mUkI dIdhAM ane AtmArthasaMpannatA mATe zama, vairAgya, adhyayana, ciMtana ane ekAMtacaryAne ja potAnA jIvananuM mukhya dhyeya banAvyuM. vepAra ane vyavahAramAM | gRhastha avasthAmAM zrImade hajArano vepAra kheDyo, paNa nAnapaNathI ja temanAmAM nItinyAyanA je saMskAra hatA te kramazaH zAstrAsthayanAdithI vikAsa pAmatA gayA. mekSamALAnA zikSApATha-12mAM teoe zrAvakanAM je lakSaNe kahyAM che, te badhAM temaNe potAnA jIvanamAM AcarIne siddha. karyA hatAM. - zrI revAzaMkara jagajIvana tathA zrI mANekalAla trivedInA sahayogathI cAlatI temanI jhaverAtanI peDhIe pitAne vepAra raMguna, arabastAna, IMglenDa tathA yuropanA deza sudhI vistAryo hate. temAM nANa-viSayaka ane yuropIya deze sAthenuM kAmakAja zrImadda hastaka hatuM. mAla pite jAte ja tapAsIne kharIda, eka ja vecANabhAva rAkhave, vyAjabI nake ja le, keInuM dila dubhAya nahIM tema vartavuM, game teTale naphe thatuM hoya te paNa ApelA vacanathI pharavuM nahIM, hisAba cekhe ane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandra H : 13 kALajIpUrvaka rAkhave ItyAdi vepAranI uccatama praNAlikAene teo satatapaNe jALavatA, jethI theDA ja kALamAM temanI peDhIe ghaNuM pragati karI hatI. mahAtmA gAMdhIjI neMdhe che, "dharmakuzaLa e vyavahArakuzaLa na heya e vahema zrI rAyacaMdabhAIe beTo siddha karI batAvyuM hatuM. pitAnA vepAramAM pUratI kALajI ane hoMziyArI batAvatA. hIrAmatInI parIkSA ghaNI jhINavaTathI karI zakatA. ATalI kALajI ane hoMziyArI chatAM vepAranI tAlAvelI ke ciMtA na rAkhatA. jevI vepAranI vAta pUrI thAya ke tarata ja teo koI dhArmika pustaka ke beMdhapothI ughADI lekhana-vAMcanamAM lAgI jatA, kAraNa ke temanI rucine viSaya vepAra nahIM paNa AtmArtha hate." Ama, zrImad eka ziSTa, prAmANika ane kuzaLa vipArI tarIke ApaNI sAme tarI Ave che. | sAmAjika krAMtinA kSetre paNa zrImade strI-keLavaNI, koDAnA saMbaMdhane virodha, AryaprajAnI paDatInAM kAraNe, kharcALa lagnajamaNane virodha vagere viSaye upara gadyapadyamaya racanAo dvArA navajAgRtine prazaMsanIya prayAsa karyo hate. gRhasthAzrama praveza ApaNuM cAritranAyakanuM jIvana vi. saM. 1944mAM vIsa varSanI vaye gRhasthAzrama bhaNI vaLe che ane te anusAra zrI revAzaMkarabhAI jagajIvanadAsabhAI mahetAnA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : jaina zreNI 1-3 moTAbhAI zrI popaTalAlabhAInI suputrI jhabakabena sAthe teo vi. saM. 1944nA mahA suda bArasane divase lagnagraMthithI joDAya che. - zrImane bALapaNathI ja dharmanA ane vairAgyanA saMskAra sArI rIte daDha thayA hatA, te ApaNe AgaLa joI gayA chIe. Ama temanI jijJAsA dharma pratye vizeSa hevA chatAM teo yathAsamaye samabhAvathI gRhasthAzramamAM praveza kare che. Ama karavAmAM teozrIne dharma-artha-kAma-mekSanA puruSArthane aviruddhapaNe anusaravAnuM yogya lAgyuM haze ema mAnI zakAya. te chatAM, pUrvakarmanI vicitratA ane te vaye teo sarvasaMga-parityAganI aMtaraMga jijJAsA chatAM tene svIkAra karavAno nirNaya nahetA laI zakyA te spaSTa thAya che. gRhasthAzrama svIkArIne paNa temanuM lakSa AtmArthane gauNa karatuM nathI ane dharmabhAvanA kevI rIte vRddhi pAme tenI ruci ane daSTine satatapaNe teo vRddhigata karyuM jAya che, ane AgalAM be varSomAM teonA vyaktitvamAM tyAga, vairAgya, nirlepatA ane tattvajijJAsA vardhamAna thatI dekhAya che. A bAbata teoe te samaya daramiyAna lakhelA aneka patramAM spaSTa thAya che? ka "ii e saMsAranuM sarvottama sukha mAtra AvaraNika dRSTithI kapAyuM che, paNa te tema nathI ja." Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madu athaH A "ati ati svastha vicAraNAthI ema siddha thayuM che ke zuddha jJAnane Azraye nirAbAdha sukha rahyuM che, tathA tyAM ja parama samAdhi che." eka strInA saMbaMdhamAM kaI paNa prakAre rAga-dveSa rAkhavA mArI aMza mAtra IcchA nathI, paNa pUrve pArjanathI IcchAnA pravata namAM aTakyo chuM." * "jyAM sudhI grahavAsa pUrvakarmanA baLathI bhagava sTro che tyAM sudhI dharma, artha ane kAma ullAsita-udAsIna bhAve sevavA yogya che. bAhyabhAve gRhasthAzreNuM chatAM aMtaraMga nigraMthazreNI joIe, ane jyAM tema thayuM che tyAM sarva siddhi che. mArI AtmAbhilASA te zreNamAM ghaNuM mAsa thayAM vate che." eka "bane dharmamUti thavA prayatna karIe, moTA harSathI prayatna karIe ....... tame svacchatAne bahu Icchajo, mArI bhaktine samabhAvathI Irachajo." ka kuTuMbarUpI kAjaLanI keTarInA vAsathI saMsAra vadhe che. game teTalI tenI sudhAraNA karaze te paNa ekAMtathI jeTale saMsArakSaya thavAne che tene same hise paNa te kAjaLagRhamAM rahevAthI thavAnuM nathI. kaSAyanuM te nimitta che, mahine rahevAne anAdikALane parvata che." - A pramANe zrImaddanuM gRhasthAzramamAM rahevuM kaI ama maraNe nahIM paNa, pUrvakarmathI nivRtta thaI javA mATe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16H janana zreNIH 1-3 ja mukhyapaNe hatuM ema mAnI zakAya. vaLI AtmArthane sAdhanAra mATe gRhasthAzrama sarvathA bAdhaka che ema mAnanAra mATe zrImaddanuM jIvana eka spaSTa paDakArarUpa che. mokSane dhorImArga ane paropakAranI pravRttine mArga che ke nigraMthatAmAM sarvAge siddha thaI zake che paNa tathArUpa pravartana na banI zake te prabuddha ane sAvadhAna gRhastha-sAdhaka dharmamArganI ArAdhanA niHzaMkapaNe karIne AtmakalyANa sAdhI zake che te pragAtmaka baMdha ApaNane zrImadunA jIvanamAM pratyakSa jovA maLe che, - mAtra jarUNyiAta che satata pramANika puruSArthanI ane daDha dharma-ArAdhanAnI. ciMtana, manana ane AtmasAkSAtkAra zrImaddanuM samasta vyaktitva gaMbhIra ciMtana ane satata dharmAbhimukhatAnuM pratibiMba hevA chatAM samasta jIvasRSTi pratyenA temanA premapUrNa vyavahAranuM paNa ApaNane digdarzana karAvI jAya che. bALapaNathI ja lAgelI unnata jIvana jIvavAnI dhUna, jAtismaraNajJAna, gahana zAstrAdhyayana, vadhate ja vairAgya, sat'nA ja raTaNa ane anubhavanI satata jhaMkhanA, satata sadguNenI vRddhine puruSArtha ane sanzAstro dvArA jANelAM tanA arthanuM upazamabhAva sahita aMtardaSTipUrvaka UMDuM ciMtana-manana-A badhAM vividha satsAdhanA anuSThAnathI vi. saM. 1llAmAM temane huM AtmajJAnane prakAza thAya che: Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacandra = = = 1. "egaNIse suDatAlIse samakita zuddha prakArayuM re, zruta anubhava vadhatI dazA, nija savarUpa avabhAsyuM re ...dhanya re divasa." 2. "AtmA jJAna pAmyA te niHzaMsaya che; graMthibheda thaye te traNe kALamAM satya vAta che." 3. "jainadarzananI rItie jotAM samyakdarzana ane vedAMtanI rItie jotAM kevaLajJAna amane saMbhave che" mAtra sAmAnya satsaMgane vega maLe tevA chatAM, pitAne gRhasaMbaMdhI ane vyApArasabaMdhI vividha upAdhiene vega hovA chatAM, muMbaI jevA mahatpAdaka kSetramAM mukhyapaNe nivAsa hovA chatAM satata puruSArthathI, aMtaraMga sAdhanAnA baLa dvArA ane niraMtara tatvadaSTinA prAgathI manuSya AdhyAtmikatAnI jarUrathI vRddhi karI zake che e baLavAna baMdha ApaNane zrImadanA jIvananA A mahatvapUrNa ane rahasyamaya kALanA avalokanathI maLI zake che. A samaya (vi. saM. 1947nA aSADha mAsa pachInA thoDA mAsa) pachI tarata ja teozrIne nivAsa rAvaja (khaMbhAta pAse) mukAme hatA tyAre lakhAyelAM cAra kAvye teoe AtmadarzananI prasAdIrUpe ApaNane ApyAM che, tene Atmahitecchuoe svakalyANArthe barAbara upaga karI levA je che. te cAra kAvye A pramANe cheH I [1] he prabhu! he prabhu! zuM kahuM . [2] yama niyama sacama Apa ki . rA./3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja: jAma raNa: 1-3 [3] jaDa bhAve jaDa pariName...... [4] jinavara kahe che jJAna....... ekAMta sAdhanAne raMga . anaMtanI yAtrAnA rasika evA zrImadjIne zuddha AtmajJAnanI upalabdhi thaI te paNa temane AgaLanI dazAprApti mATene puruSArtha te cAlu ja rahyo - balake vadhAre jora pakaDate gaye, ane Azrama bhajanAvalimAM gAMdhIjIe sAmela karelA tathA saMta vinebAjIe kaMThastha karelA kAvya "apUrva avasaranI bhAvanA anusAra sarvasaMgaparityAganI dizAmAM teoe puruSArtha Adaryo. "kuTuMba" ane "lakSmI banene aparicaya thaI zake te hetuthI teo niyamitatAthI vadhu ane vadhu samaya mATe muMbaInI bahAranAM vividha "nivRttikSetramAM rahevA lAgyA jethI tyAga-vairAgyanI vRddhi sAthe pitAne ekAMta adhyayanaciMtana-mananane vega pratibaMdha vagara siddha thaI zake lekapratibaMdha, svajana-pratibaMdha, dehAdi-pratibaMdha ane saMkalpa-vikalpa-pratibaMdhane aparicaya karavAne temane puruSArtha samayanI apekSAe be vibhAgamAM vaheMcI zakAya? - vi. saM. 1947thI vi. saM. 151 (prathama tabakko) - vi. saM.15rathI dehavilaya paryata (bIjo tabakko), jene ApaNe have pachInA aMtima sAdhanAnA prakaraNamAM joIzuM. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacanha : : 19 prathama tabakko : A tabakkA daramiyAna temanA puruSArthane avarodhaka ghaNe viparita karmodaya hatuM tethI pragati paNa teTalA pramANamAM maMda gatithI ja thaI zake tema hatuM. yathA - tyAM Avyo re udaya kAra, parigraha kArya prapaMca re; jema jema te haDaselIe, tema vadhe na ghaTe eka paMca re ....dhanya0 * "jevI joIe tevI asaMgadazAthI vartAtuM nathI ane mithyA pratibaMdhamAM vAsa che. mATe ame asaMgatAne IcchIe chIe, kAM tamArA saMgane IcchIe chIe." & "upAdhina joga vizeSa rahe che. jema jema nivRttinA joganI vizeSa IcchA thaI Ave che, tema tema upAdhinI prAptine jega vizeSa dekhAya che. cAre bAjuthI upAdhine bhIDe che. keI evI bAju atyAre jaNAtI nathI ke atyAre ja emAMthI chUTI cAlyA javuM hoya te koIne aparAdha karyo na gaNAya." Ama aneka viparita saMjogo hevA chatAM AtmajJAna ane vairAgyanA baLa vaDe teo potAnA puruSArthamAM jarA paNa nyUnatA AvavA detA nathI, ane khUba ja sAvadhAnIthI AtmAnI nirmaLatA jaLavAya ane vRddhi pAme tevI sAvadhAnI rAkhyA kare che jethI saMyamagraDaNa pratye udyamavaMta anI zakAya ane maitrI, pramera Adi pragaTelI bhAvanAo. vizeSapaNe vRddhigaMta pAme. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaMDa : : jainadarzana zreNI : 1-3 teozrInI A dazA jemAM tyAgI jIvananI tIvra. jhaMkhanA chatAM vyavahArane yAga rahyAM kare che, tene samajavA mATe AdhyAtmika dRSTithI jainamAnI samajaNa Avazyaka che. AvI adhyAtmajJAnayukta dazAne teoe prayAgarUpe peAtAnA jIvanamAM kevI rIte utArI hatI tenu saumya; sarvAM'gI ane niSpakSa dRna teo parama-sakhA zrI seAbhAgabhAInA patramAM rajU kare cheH ' jJAnIpuruSane Atmaprati dhapaNe sa'sArasevA hoya nahIM, paNa prArabdhapratima dhapaNe hoya; ema chatAM paNa tethI nivavArUpa pariNAmane pAme ema jJAnInI rIta hoya che. je rItanA Azraya karatAM hAla traNa varSa thayAM vizeSa tema karyuM che ane temAM jarUra AtmadazAne bhulAve evA sabhava rahe tevA udaya paNa jeTalA banyA teTale samapariNAme vedyo che, joke te vedavAnA kALane viSe sa saganivRtti koI rIte thAya te sAru ema sUjhayAM karyu" che, tApaNu sasaMganivRttie je dazA rahevI joI e te dazA udayamAM rahe te alpakALamAM vizeSa karmInI nivRtti thAya ema jANI jeTalu anya teTalu te prakAre karyu che, paNa manamAM have ema rahe che ke A prasa`gathI eTale sakala gRhavAsathI dUra thavAya tema na heAya tepaNu vyApArAddhi prasa'gathI nivRtta, dUra rahevAya teA sArU', kemake AtmabhAve pariNAma pAmavAne viSe je dazA jJAnInI joIe te dazA A vyApAra vyahAthI mumukSu jIvane dekhAtI nathI.' Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacana : 2 A prathama tabakkA daramiyAna teoe mukhyapaNe je nivRttikSetramAM satsaMganI ane AtmasAdhanAnI ArAdhanA karI hatI tenI vigata A pramANe cheH samaya nivRttikSetra vi. saM. 1947 bhAdaraAse. rALaja tathA vavANiyA vi. saM. 1948 kAtika sudathI mAgarAra suda vavANiyA, morabI, ANaMda vi. saM. 1949 - bhAdaravA mAsamAM ATha-dasa divasa peTalAda tathA khaMbhAta vi. saM. 1951-zrAvaNathI Aso mAsa sudhIne lagabhaga be mahinAno samaya vavANiyA, rANapura, dharmaja aMtima sAdhanA ane dehavilaya [vi. saM. 195rathI 1957] A samaya teozrInI ugra ArAdhanAne kALa vizeSapaNe gaNI zakAya. upAdhine vega te daramiyAna ekasarate gaye ane bAhyAMtara asaMgadazA pragaTa karavAnI pitAnI nema ThIka ThIka aMze pAra paDI. A daramiyAna teo adhyayanaciMtana-manana uparAMta AhArane, vastrone, prasaMge ne, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : jainAdana zreNI 1-3 dehAdhyAsane tathA anyane daDhatApUrvaka apariciya karatA jethI saMyamI ane tyAgI jIvana saMpUrNapaNe ane sahaja rIte aMgIkAra karI zakAya. uttarasaMDAnA jaMgalamAM, kAviThAmAM tathA IDaramAM teo je rIte ugra ekAMtacaryAmAM rahetA te prasaMge mumukSuoe ullekha karyo che jemAM rAtre pitAnI sAthe keI ne paNa na rahevAnI AjJA ApavI, pathArIne upaga na kara, eka ja vastrane ane eka ja AhArane prayAga kare, pagarakhAM na vAparavA, DAMsa-macchara, ThaDIgaramI vagere samabhAve sahana karavAM ane mauna-dhyAna mATe ekAMte nirjana pradezamAM rahevuM vagere mukhya hatAM. varSanA cAra, che ke adhika mAsa sudhI muMbaIthI bahAra satatapaNe sAdhanA-kSetramAM satsaMgaasaMgadazAnI sAdhanA arthe rahevuM, relavenI TikiTanA paisA paNa pitAnI pAse na rAkhavA, gRhavyavahAranA prasaMgamAM bane tyAM sudhI na javuM, patravyavahArAdi paramArtha sivAya bhAgye ja kare athavA saMkSepamAM karo ItyAdi abhyAsa dvArA vi. saM. 1955mAM teoe vyApArAdine tyAga karI mAtA pAse dIkSA jIvananI mAgaNI karI, paNa bIjA varSe ja temanA zarIre temane sahakAra ApavAnuM choDI detAM vighna UbhuM thaI gayuM ane vi. saM. 1957mAM te temane dehavilaya thaye. nivRttisAdhanAnA A tabakkA daramiyAna teonI mukhya sthiti nIcenA gAmamAM rahI gata catara pradezaH kAviThA, ANaMda, naDiyAda, uttarasaMDA, : vase, kheDA, rALaja, vaDavA, khaMbhAta. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saurASTra pradeza sAyalA, merabI, vavANiyA, rAjakeTa, vaDhavANa, vIramagAma. anya pradezo H IDara, amadAvAda, nareDA, dharamapura, ItyAdi. Ama zuddhAtmajJAnanA prakAza pachI paNa satatapaNe AtmabaLanI vRddhi karI teoe mokSamArgamAM pitAnuM prayANa dehavilaya payata avirata gatithI cAlu rAkhyuM hatuM. ArAdhaka-varga jema jema puruSanI sugaMdhI phelAya che tema cAre dizAomAMthI bhamarAo te tarapha svayaM AkarSita thaI jAya che. A ja pramANe bALapaNamAM pitAnI nizALanA zikSake ane vidyAthIothI mAMDIne gAmanA vaDile, kavitA ane sAhityanA rasike, suMdara akSarenA cAhake, avadhAna, tiSa ane atIndriya jJAna dvArA prabhAvita thayelA hajAre manuSya tathA zAstranA gUDhArthonA rahasyane samajIne vidvAne ane jijJAsu sAdhakone tattvajJAnanA ane AtmAnA anubhavanA mAge deravAnI zaktithI prabhAvita thayele moTo prazaMsakavarga - A sau potapotAnI rIte zrImadjI tarapha Adara, sanmAna ane bhaktinI dRSTithI jotAM thaI jAya che. ahIM te mAtra cAra ja ziSya ane jijJAsuone paricaya prastuta che Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4jenarsane eNa: 1-3 [1] zrImadda ane zrI sebhAgabhAI: zrImadbhA samasta patrasAhityane lagabhaga ethe bhAga jemanA upara lakhAyeluM che tevA saraLatA, saumyatA, zaraNAgati, sAcI saMskAritA ane jijJAsAnI mUrti svarUpa zrI sebhAgabhAI zrImadunA parama sakhA hatA. umaramAM 44 varSe moTA hovA chatAM prathama mulAkAtanA anubhavathI ja teo zrImadunA ananya bhakta banI gayA ane kramazaH temane gADha prema ane mArgadarzana saMpAdana karI khUba ja ucca adhyAtmadazAne pAmIne chevaTe prazaMsanIya samAdhimaraNanI prApti karI. zrI AtmasiddhizAstranI racanA paNa zrImade zrI sebhAgabhAInI vinaMtIne svIkArIne ja karI hatI. bannene pArasparika sneha ane upakAra advitIya gaNI zakAya tevA rahyA che, ane A kaLiyugamAM paNa satsaMganA ge ucca adhyAtmanI zreNInI prAptinA namUnArUpa che. zrImade pitAnuM aMtara khelIne nijadazAnI ane sUkSma-siddhAMtanI carcA zrI sebhAgabhAInA patravyavahAramAM mukhyapaNe karI che, te sAthe sAthe teoe zrI bhAgabhAIne parama upakAra temane uparanA saMbaMdhanathI, patranA aMta bhAgamAM ane atyaMtara dhamAM paNa spaSTapaNe darzAvyuM che. temanA samArakarUpe zrI rAja-sebhAga satsaMga maMDaLa" e nAmanA I. sa. 1985mAM sAyalA mukAme eka AzramanI sthApanA karI che. [2] zrImadda ane zrI lAjasthApI zrImaddanA A ananya upAsaka kharekhara mahAne sva-para Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrImad rAjacanha : : 5 kalyANa sAdhI gayA. mULamAM sthAnakavAsI sAdhu tarIke dIkSita thayA hovA chatAM teoe pitAnuM jIvana zrImaddane sarvathA samarpaNa karIne, aneka prakAranAM kaSTo veThIne paNa apUrva gurubhakti ane ugra sAdhanA dvArA mahAna AtmakalyANa karyuM." zrImade paNa teone pitAnA AtmIya gaNIne muMbaImAM samAdhizatakanI 17 gAthAo samajAvI "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re e maMtra Ape hite ane pachI paNa IDaramAM ane vasamAM ghaniSTa ane viziSTa baMdha ApyuM hatuM, jene zrI laghurAjasvAmIe aMtaramAM dhAraNa karI rema rema gurubhakti ane AtmAnI dhUna jagAvI hatI. udAra ane vizALa guNagrAhaka dRSTithI ane jIvamAtra pratyenA vAtsalyathI teoe sthApelA agAsa AzramanA mAdhyama dvArA carotaranI sAmAnya, sAdI ane saraLa janatAne temaNe zrImadunA tatvajJAnanI cAlu gAmaThI bhASAmAM samajaNa ApI. temanA gabaLathI ghaNu manuSyone zrImaddanA sAhityanI ane vyaktitvanI zraddhA thaI jene purA Aje paNa agAsa AzramamAM cAlatA niyamita bhaktikama che. pitAnA dIrghakALanA saMyamI jIvananA pratyakSa samAgamathI zrImadunA vyaktitva ane kRtitvane baheLA pramANamAM prasArita karavAnuM zreya jeTaluM temane phALe jAye che teTaluM kaI anya ziSyane phALe jatuM nathI. * Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6H jaina darzana. evI H 1-3 vi. saM. 199ramAM khUba zAMta samAdhibhAvathI agAsa AzramamAM teone dehotsarga thaye, jyAM temanuM smAraka banAvavAmAM AvyuM che. [3] zrImadda ane zrI aMbAlAlabhAI: mULa khaMbhAtanA vatanI ane zrI. jUThAbhAI dvArA zrImadbhA saMparkamAM AvelA A sajjana jijJAsue sevAthI, bhaktithI, prazaMsanIya kSayapazamathI ane vairAgyathI AtmakalyANanI ucca zreNI prApta karI. vAraMvAra teonI nizrAmAM aneka mumukSuo zrImaddane belAvatA ane sau zrImadunA apUrva bedhane lAbha meLavatA. temanI tIvra smaraNazaktine lIdhe zrImadda temane zAstranA ke pa2nA utArA karavA mATe ApatA. zrI AtmasiddhizAstranI racanA naDiyAda mukAme vi. saM. 15ranA Aso vada ekamanI sAMje thaI, tyAre zrI manI pAse phAnasa laI UbhA rahenAra zrI aMbAlAlabhAI ja hatA. AtmasiddhinA je artha "zrImad rAjacaMdra graMthamAM chapAyA che tenuM lekhana paNa zrI aMbAlAlabhAI e ja karyuM hatuM, ane pAchaLathI te zrImaddanI daSTi nIcethI paNa pasAra thayuM hatuM. "zrImad rAjacaMdu' graMthamAM labhagabha 127 jeTalA patro zrI aMbAlAlabhAI upara lakhAyelA che je temanI zrImadda sAthenI ghaniSTatA sUcave che. zrImaddanA dehAvasAna pachI temanuM sAhitya ekatrita karavAmAM ane vyavasthita Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI rAjaca% : : 7 karavAmAM teone ananya sahaga zrI manasukhabhAIne (zrImadnA nAnA bhAI) prApta thayuM hatuM. vi. saM. 1961mAM eka mumukSunI sevA karatAM temane plegane roga lAgu paDyo ane teone dehatsarga thaye. [4] zrImadda ane zrI jeThAbhAI ? zrImadunA alpakALanA sAnidhyathI pitAnuM AtmakalayANa nAnI uMmaramAM karanAra A eka mahAna jijJAsu AtmA hatA. vi. saM. 1944mAM jyAre zrImad mokSamALA chapAvavA amadAvAda AvyA tyAre zrI jesIMgabhAInA nAnA bhAI tarIke teo zrImanA paricayamAM AvyA ane pUrvasaMskAranI baLavattaratA ane jJAnInA bedhane dhAraNa karIne adhyAtmavikAsa sAthe. zrImade temane saMbodhIne lakhelAM vizeSaNe parathI temanI ucca aMtaraMga dazAne ApaNane khyAla AvI zake che. trevIsa varSanI yuvAna vaye vi. saM. 1946mAM teoe svargavAsa karyo. [5] zrImadda ane manasukhabhAI: merabInA rahIza zrI manasukhabhAI karatacaMda mahetAe zrImane ceDA kALanA paricayamAM jJAnI tarIke oLakhI lIdhA hatA, ane zrImad pratye temane ananya bhakti utpanna thaI hatI. - zrImaddanA bedhathI teonI sadAcAramAM draDhapaNe thiratA thaI hatI. vizALa zAstra-adhyayana, vidvattA, sAhityanipuNatA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 :: jainadarzana eNI : 1-3. ane bhaktinA samanvayathI temaNe zrImadranA hRdayamAM paNa sAruM sthAna prApta karI lIdhuM hatuM. zrImadda temane je kAma ApatA te teo khUba cIvaTathI karatA ane "zAMta sudhArasa' graMthane anuvAda temaNe zrImanI AjJAthI ja karyo hate. teoe lakhele "zrImad rAjacandra jIvanarekhA nAmane graMtha prakAzita thayela che. temanA suputra DaoN. bhagavAnadAsabhAIe "prajJAbedha-mekSamALA" ane "adhyAtma rAjacandra" nAmanA graMthe bhaktibhAvathI lakhela che. [6] zrImadda ane gAMdhIjI gAMdhIjIe pitAnA mArgadarzaka tarIke mAnelA traNa puruSamAM, AdhyAtmika mArgadarzaka tarIke zrImad rAjacandra (kavi rAyacaMdabhAI) agragaNya che. "satya", "ahiMsA ane brahmacarya" saMbaMdhInI preraNA pite zrImadanA jIvanamAMthI lIdhelI che te nirdeza gAMdhIjIe karela che, ane spaSTapaNe kahyuM che ke keI eka vyaktinA jIvanamAMthI huM sauthI vadhAre zIkhe houM te te zrI rAyacaMdabhAIne jIvanamAMthI zIkhe chuM. AphrikAnA vasavATa daramyAnanA dharmamaMthananA kAmamAM gAMdhIjIe 27 prazno zrImadjIne pUchyA hatA jene khulAse meLavIne gAMdhIjIe pUrNa saMtoSa vyakta karyo hate ane dharmane badalavA mATenI mitranI salAhane asvIkAra karyo hate. - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjatha%H 29 zrImadunI janmajayaMtinA vyAkhyAmAMthI tathA AtmakathAmAMthI zrImadda pratye gAMdhIjIe vyakta karele AdarabhAva ApaNane sArI rIte jANavA maLe che. gAMdhIjIne eka "mahAtmA ane zrImane eka dharmAtmAnuM biruda ghaNu lekhakoe ApeluM che, te bannenA vyaktitvamAM raheluM sAmya pragaTa karavAnI sAthe sAthe banenA. jIvana dhyeyanI bhinnatAne paNa nirdeza kare che. uparyukta mahAnubhAve upara zrImad rAjacandrajInI khUba ja asara thaI ane temanA jIvananI dizA ja jANe ke badalAI gaI! paraMtu A uparAMta bIjA paNa aneka puruSa upara temanA jIvananI ane baMdhanI asara paDI. jemAM mukhya che mala zrI popaTalAla mahekamacaMdabhAI zAha "bhAIzrI" jeoe. kAviThAmAM bodha pAmI vaDavA mukAme zrImad rAjacandranA nAme saMsthA UbhI karI. ja marabInA nyAyAdhIza zrI dhArazIbhAI saMghavI, jeo zrImaddanA viziSTa jJAnathI prabhAvita thayA hatA ane aMtima caryAmAM sevAmAM rahyA hatA. 2. zrI mANekalAla ghelAbhAI jeo zrImade racelI Atma siddhinA vAMcana mATe sarva prathama thayelI cAra pratamAMthI - eka prata meLavavA mATe bhAgyazALI thayA hatA. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 : jenA zreNI 1-3 che zrI revAzaMkara jagajIvanadAsa jhaverI, jeoe zrI paramakRta prabhAvaka maMDaLanI vyavasthA ghaNAM varSo sudhI saMbhALI hatI. * zrI manasukhabhAI ravajIbhAI mahetA, jeo zrImadunA nAnA bhAI hatA. jIvananI mAtra chellI avasthAmAM ja teo zrImadune kaMIka aMze oLakhI zakyA. zrImad sAhitya pragaTa karavAmAM temaNe mukhya ane prazaMsanIya kahI zakAya tevuM kArya karyuM. * zrI tribhavana mANekacaMda jeo khaMbhAtanA eka agragaNya - mumukSu hatA. * zrI jhaverabhAI zeTha jeo zrImanI kaviThAnI ekAMta carcA vakhate temanI sevAmAM rahetA. * zrI jesIgabhAI ujamazI jeo "kSamALA pragaTa karavAmAM sahAyaka thayA hatA ane jeonA vaMzajo haju sudhI sArI rIte zrImanA bhakta-upAsaka rahyA che. A uparAMta sarvazrI matIcaMda giradhara kApaDiyA, laheracaMdabhAI khImajI devajI, vrajalAlabhAI zaMkarabhAI DuMgarazIbhAI choTAlAla mANekacaMda, vinayacaMdra popaTabhAI daphatarI, anupacaMda malakacaMda vagere sajajane upara paNa zrImane ThIka ThIka prabhAva paDyo hate. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka preraka prasaMga zAMtine prabhAva khaMbhAtanA zrI choTAlAla mANekacaMda vagere sAthe eka vakhata zrImadu dharmajathI vIrasada jatA hatA. rastAmAM eka sAMkaDI keDI AvI. te parathI badhA pasAra thatA hatA. te vakhate teoe te keDI para sAmethI be sAMDhane laDatA laDatA AvatA joyA. sAmethI dhasI AvatA sAMDhane joIne bIjA sarvene gabharATa chUTakyo, paNa zrImade badhAne jaNAvyuM ke sAMDha najIka Avaze tyAre zAMti thaI jaze. paraMtu bhayane lIdhe choTAbhAI vagere sAthIo pAsenA khetaramAM chupAI gayA. mAtra zrImad ane temanI pAchaLa zrI saubhAgabhAI tathA DuMgarazIbhAI zAMtithI AgaLa vadhyA. banne sAMDha najIka AvatAM ja zAMta banI UbhA rahI gayA, ane badhA zAMtithI pasAra thaI gayA. AtmAnI ciMtA eka jijJAsue zrImaddane prazna karyo : "pRthvIne zAstramAM sapATa kahI che ane hAlamAM dhake goLa kahe che, temAM kharuM zuM?" zrImade sAme savAla pUchaLyo : "tamane sapATa hoya te phAyado ke geLa hoya te phAyade?" jijJAsue kahyuM: "huM e ja jANavA mAguM chuM." zrImade pUchayuM : "tame tIrthakara bhagavAnamAM zakti vadhAre mAne che ke hAlanA zedhakema?" Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 : : jainadarAna zreNI: 1-3 C jijJAsue jaNAvyuM tItha kara .bhagavAna para. ' zrImade kahyuM : 'tI kara para zraddhA rAkhA ane zakA kADhI nAkhA. AtmAnuM kalyANu karaze te tamane pRthvI sapATa ke gALa, jevI haze tevI, koI harakata karaze nahi,' * maraNanA bhaya kacchanA vatanI padamazIbhAI e zrImane eka vakhata pUchyuM, " sAhekhajI, mane bhayasaMjJA vizeSa rahe che, te tenA zA upAya ? " zrImade pUchyuM, " mukhya bhaya zenA rahe che ? " " maraNanA, '' te mATe zrImade kahyuM, " maraNa te AyuSyabaMdha pramANe HH tA thAya che. jyAM sudhI AyuSya pUruM na thAya tyAM sudhI maraNu tA nathI. tA pachI enA bhaya rAkhavAthI zA kAyado ? e rIte mana dRDha rAkhavu." Apune cetavyA thavANiyAmAM zrImadnA gharathI thADe dUra rahetA eka garAziyAne gheADA para besI sAMje pharavA javAnA nityakrama hatA. e rIte garAziyA khApu eka vakhata pharavA nIkaLyA tyAre zrImad temane sAmA maLyA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sIma zacandraH H 33 : zrImade temane jaNAvyuM, "bApu, Aje ghI laIne pharavA javAnuM mAMDI vALe." ghaNuM kahevA chatAM bApu mAnyA nahi, pharavA gayA. bahAra gAma pahoMcyA tyAM te ghaDIe tephAna zarU karyuM ane temane pachADyA. khabara paDatAM cAra jaNe temane phALamAM UMcakI ghera lAvyA, paNa thoDA samayamAM temanuM maraNa thayuM. cha mahinA pachI paraNuje zrImad vIrajI desAI nAmanA eka bhAIne kAkA kahetA. teo banne eka vakhata sAMje pharavA gayA hatA, tyAre zrImade desAIne pUchayuM ke, "kAkA, mArA kAkIne kAMI thAya te tame bIjIvAra paraNe kharA?" desAIe kAMI javAba na Ape. thoDA divasa bAda desAInAM patnI maraNa pAmyAM. - tyAra pachI sAthe javAne pharIthI eka prasaMga Avyo tyAre zrImade desAIne pUchayuM, "kAkA, tame have paraNaze?" desAIe javAba na ApatAM mAtra meTuM malakAvyuM. zrImade kahyuM, "kAkA, tame paraNavAne vicAra karatA ho te te cha mAsa pachI rAkhaje." Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja HH jaina e H 1-3 cha mahinA thayA. rAMdhaNa chaThane divasa Avye. te divase virajI desAI sAMje bahArathI ghera AvyA tyAre khALamAMthI nIkaLela sarpa temane karaDavo. sarpanuM jhera utAravA ghaNI mahenata karI, paNa jhera UtaryuM nahi, tyAre desAIe kahyuM, navA upacAra karI mAre cevihAra bhaMgAvaze nahi. mane te kahenAre e vAta kahI dIdhI che." prAmANikatA eka vakhata zrI tribhuvanadAsa bhANajI ane zrImad muMbaImAM hAIkorTa pAsenA benDasTenDa tarapha pharavA gayA hatA. tyAre tribhuvanabhAIe emane prazna karyo hato ke, "eka jena tarIke prAmANikapaNuM kevuM hovuM joIe?" enA uttaramAM zrImade hAI kerTane buraja dekhADI temane kahyuM ke, "pelI dUra je hAI korTa dekhAya che, tenI aMdara besanAra jajanuM je prAmANikapaNuM hoya tenA karatAM jainanuM prAmANikapaNuM ochuM te na ja hovuM joIe. eTale ke enuM prAmANikapaNuM eTaluM badhuM vizALa hovuM joIe ke te saMbaMdhI keIne paNa zaMkA na thavI joIe, eTaluM ja nahi paNa te aprAmANika che ema keI kahe te sAMbhaLanAra te vAta sAcI paNa na mAne, evuM tenuM pramANikapaNuM sarvatra jANItuM devuM joIe." Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaddha : : ma satyane Agraha zrImatI lagabhaga 13 varSanI vaye banele eka prasaMga che. eka vakhata jeThamalajI nAmanA vidvAna manAtA sAdhue zrImanA jJAnathI khuza thaI merabImAM temane kahyuM ke tame "DheDhakamata" dIpAve. je vakhate satyanA AgrahI zrImade tatkALa javAba ApyuM ke, "satya vastu haze te ja kahevAze." niSkAraNa karUNa zrImadda eka vakhata morabIthI vavANiyA jatA hatA. sTezane mUkavA mATe zrI manasukhabhAI mahetA Adi keTalAka mumukSuo gayA hatA. gADI AvavAne samaya hato tethI badhA dharmacarcA karatA hatA. te arasAmAM manasukhabhAIne keI belAvavA AvatAM ghera javuM paDayuM. tethI gADI AvatAM sudhIne satsaMgane lAbha javA badala temane manamAM ne manamAM khUba kheda thaye. te kheda pragaTa na karatAM manasukhabhAI ghera gayA. paNa e kheda zrImad pAmI gayA ane pachIthI gADI. AvI gaI hovA chatAM teo vavANiyA na jatAM badhA sAthe morabI pAchA pharyA ane bIje divase manasukhabhAIne satsaMgane lAbha ApyuM. jJAnInI niSkAraNa karuNA te A manane navaruM na melavuM eka vakhata muni mehanalAlajIe zrImadune prazna karyo ke, "mana sthira thatuM nathI, te zuM upAya karavo" Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: jai na zreNI : 1-3 zrImade uttaramAM jaNAvyuM ke, "eka paLa paNa nakAme kALa kADhave nahi. keI sAruM pustaka virAgyAdinI vRddhi thAya tevuM vAMcavuM, vicAravuM. e kAMI na hoya te chevaTa mALA gaNavI. paNa je manane navaruM melaze te kSaNavAramAM satyAnAza vALI de tevuM che. mATe tene saddavicArarUpa rAka Ape. jema Dhorane kAMIne kAMI khAvAnuM joIe, dANAne Topale AgaLa mukyo hoya te te khAyA kare che, tema mana Dhera jevuM che. bIjA vikalpa baMdha karavA mATe savicAra rUpa rAka ApavAnI jarUra che. mana kahe tethI UlaTuM vartavuM, tene vaza thaI taNAI javuM nahi, tene game tethI ApaNe bIje cAlavuM." upasaMhAra - Ama zrImad rAjacandrajInuM mukhya vyaktitva AdhyAtmika rahyuM che, ane temanA TUMkA AyuSyane lIdhe temane jIvana saMdeza temanA vidyamAnapaNamAM bahujana samAja sudhI pahoMcI zakyo nathI. paraMtu ApaNe e na bhUlIe ke teo mAtra eka mahAna saMta ja nahIM paNa eka prabuddha keLavaNIkAra, janmajAta kavi, lekettara smaraNazaktidhAraka, viziSTa tarkapaTutAnA svAmI, anekavidha atIndriya jJAnanA adhikArI, samAja sudhAraka, ahiMsA-satyanA prayegavIra ane pUjArI, strIjAtinI sudhAraNAnA ane bhAratanI saMskRtinA mahAna himAyatI ane sarvadharma samabhAvanA eka viziSTa tirdhara hatA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacandraH : 37 adhyAtmapremI sajajoe, samAjanA sAcA hitecchuee, bhAratanI asmitAnA agresaroe, gujarAtI sAhityakAroe, jainadharmanA ArAdhakee ane zrImadunA anuyAyI vage A vAtane na visaravI joIe ke je pramANamAM ApaNe zrIdayAnaMda sarasvati, zrImoTA, maharSi dvaya zrIramaNa ane zrI araviMda, AcArya zrI vijayavallabha ke zrIbuddhisAgaranA vyaktitvane samAjamAM upasAvyuM che, te rIte A mahApuruSanA vyaktitvane upasAvI zakyA nathI. zrIAtmasiddhizAstra, zrImekSamALA, apUrva avasara, ane bIjA aneka AdhyAtmika patro ane kAvyo dvArA AdhyAtmika sAdhakane, ane samAja tathA dharmanI nItimattAnA dharaNene UMce lAvavA niSpakSapaNe ucca kakSAnuM sarvatomukhI mArgadarzana ApanAra A mahApuruSane game te kAraNosara ApaNe yathArtha paNe oLakhI zakyA nathI ane tethI temanA upadezane yathAyogya lAbha paNa laI zakayA nathI. kevaLa bhAvukatA ke kevaLa deSadarzanane bAjumAM rAkhI, kharekhara madhyastha thaI, ApaNe sau je temane oLakhIzuM te te ApaNane ghaNuM lAbhanuM kAraNa banaze ane dUra-sudUranA leone paNa temaNe beThelA zAzvata satya-siddhAMtanI jANa thavAnI sAthe sAthe zAMti, prema, sadaguNe pratyene pramoda, vicArenI sahiSNutA, sAtvikatA, satya-ahiMsA ane vizvabaMdhutvane samAjamAM phelAve thaze je sau koIne kalyANanuM ja kAraNa che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadanI upadezaprasAdI zrImadde 37 vaSa~nI TUMkI jiMgImAM ApaNate dhaNA vistRta, parama upakAraka ane sarvAMgrAhI kheAdha ApyA che. te saM 'zrImad rAjacandra' nAmanA agAsathI prakAzita thayelA graMthamAM pragaTa thayA che. sAdhaka mumukSue te jarUra tenuM satsaMganA yAge vAMcana-manana karavu joIe. ahIM te mAtra sAmAnya vAcakavarga mATe temanA upadezamAMthI thADI vizeSa upakArI, saraLa ane vyavahArajIvanamAM upayAgI sAmagrI saMkSepamAM rajU karIe chIe, je sau koIne jIvana unnata banAvavAnI preraNA Ape che. 1. sAmAnya sannAthAra ane nIti-nyAya (1) sarvAM jIveAmAM samadaSTi - kivA koI prANIne jIvitavyarahita karavAM nahIM, gA uparAMta tenAthI kAma levuM nahIM. (2) julamIne, kAmIne, anADIne uttejana ApatA hai| te| aTakaje. (3) ji MdagI TUMkI che ane jALa lAMkhI che, mATe jaMjALa TUMkI kara to jiMdagI sukharUpa lAMkhI lAgaze. (4) pavitratAnuM mULa sadAcAra che. (5) kaMI parApakAra, dAna, lAbha ke anyanuM hita karIne Avye hA te| Anada mAna, nirabhimAnI rahe. (6) tAruM, tArA kuTuMbanu, mitranuM, patnInuM, mAtA-pitAnuM, gurunuM, vidvAnanuM, satpuruSanuM yathAzakti hita, sanmAna, vinaya, lAbhanuM kartavya thayuM hoya te AjanA divasanI te sugaMdhI che. (7) parinaMdA e ja sabaLa pApa navuM. (8) A lokamAM sukhanuM kAraNa ane paralAkamAM sukhanuM kAraNa je sa`sArapravRttithI thAya tenuM nAma vyavahArazuddhi. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrImada rAjayantaH ? kaTa 2. sarvadharma samabhAva ' (1) tuM game te dharma mAnatA hoya tene mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, te dharma ane te sadAcArane tuM sevaje. [ deharA ]. (2) bhinna bhinna mata dekhIe, bheda daSTine eha; eka tattvanA mULamAM, vyAkhyA mAno teha. teha tattvarUpa vRkSanuM, Atmadharma che mULa; svabhAvanI siddhi kare, dharma te ja anukULa. (doharA) (3) jAti veSane bheda nahIM, kahyo mArga hoya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na koya. (4) amane te brAhmaNa. vaiSNava game te samAna che. jenA kahevAtA hoya, ane matavALA heya to te ahitakArI che; matarahita hitakArI che. (5) rUDhie kaMI kalyANa nathI, AtmA zuddha vicArane pAmyA vinA kalyANa thAya nahIM. 3. mAnavadeha (1) jJAnIo kahe che ke e (mAnava) bhava bahu durlabha che. ati puNyanA prabhAvathI e deha sAMpaDe che; mATe ethI utAvaLe AtmasArthaka karI levuM. mAnavapaNuM vidvAne ene kahe che ke, jenAmAM vivekabuddhi udaya pAmI hoya. te vaDe satyAsatyane nirNaya samajIne paramatatva, uttama AcAra ane sata dharmanuM sevana karIne teo anupama mekSane pAme che. manuSyanA zarIranA dekhAva uparathI vidvAne tene manuSya kahetA nathI; paraMtu tenA vivekane laIne kahe che. - koI paNa anya dehamAM pUrNa sadvivekane udaya thatuM nathI ane mokSanA rAjamArgamAM praveza thaI zakato nathI. keTalAka mUrkha durAcAramAM, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: jaina zreNI 1-3 ajJAnamAM, viSayamAM ane aneka prakAranA madamAM maLela mAnavadeha vRthA gumAve che. amUlya kaustubha hArI bese che. e nAmanA mAnava gaNAya, bAkI to vAnararUpa ja che. motanI paLa nizcaya ApaNe jANI zakatA nathI, mATe jema bane tema dharmamAM tvarAthI sAvadhAna thavuM. (2) durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMtavAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM, paNa A manuSyadehane kRtArthatA che, ke je manuSyadehe A jIve jJAnI puruSane oLakhyA, tathA te mahAbhAgyane Azraya karyo. (3) sarva prANunI apavAda sivAya sukha prApta karavAnI je IcchA, te bahu aMze manuSyadehamAM siddha thaI zake che, tevuM chatAM teo sukhane badale duHkha laI le che; ema mAtra mehadaSTithI thayuM che. (4) cakravatInI samasta saMpatti karatAM paNa jene eka samayamAtra paNa vizeSa mUlyavAna che evo A manuSyadeha ane paramArthane anukULa evA yoga saMprApta chatAM je janmamaraNathI rahita evA paramapadanuM dhyAna rahyuM nahIM te A manuSyatvane adhiSThita evA AtmAne anaMtavAra dhikkAra che ! jemaNe pramAdane ya karyo temaNe paramapadane jaya karyo. 4. satsaMga satsaMga e sarva sukhanuM mULa che. satsaMga maLyo ke tenA prabhAva vaDe vAMchita siddhi thaI ja paDI che. game tevA pavitra thavAne mATe satsaMga zreSTha sAdhana che. sasaMgane sAmAnya artha keTale ke, uttamano sahavAsa ... AtmAne satya raMga caDhAve te satsaMga. mokSane mArga batAve te maitrI uttama zAstramAM niraMtara ekAgra rahevuM te paNa satsaMga che. puruSone samAgama e paNa satsaMga che. satsaMgathI prApta thayeluM eka vacana amUlya lAbha Ape che. jyAM zAstronA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mad rAjaca : 41 suMdara prazno thAya, jyAM uttama jJAnadhyAnanI sukathA thAya, jyAM purUSanAM caritra para vicAra baMdhAya, jyAM tavajJAnanA taraMganI laharIo chUTe, jyAM saraLa svabhAvathI siddhAMtavicAra carcAya, jyAM mokSajanya kathana para puSkaLa vivecana thAya evo satasaMga te mahAdurlabha che. moTA puruSoe ane tene laIne ame e draDha nizcaya karyo che ke jIvane satsaMga e ja mokSanuM parama sAdhana che. pitAnI sanmArgane viSe gyatA jevI che, tevI yogyatA dharAvanArA puruSone saMga te satsaMga kahyo che. moTA puruSanA saMgamAM nivAsa che, tene ame parama satsaMga kahIe chIe. kAraNa enA jevuM parama hitasvI sAdhana A jagatamAM ame joyuM nathI ane sAMbhaLyuM nathI. jIva pitAnI kalpanAthI kalpe ke dhyAnathI kalyANa thAya ke samAdhithI ke yogathI ke AthI AvA prakArathI, paNa tethI jIvanuM kaMI kalyANa thAya nahIM. jIvanuM kalyANa thavuM te jJAnI puruSanA lakSamAM heya che ane te parama satsaMge karI samajI zakAya che, mATe tevA vikalpa mUkI devA. | sarva duHkhathI mukta thavAne abhiprAya jene thaye heya, te puruSe AtmAne gaveSa, ane AtmA gaveSa hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanane Agraha apradhAna karI satsaMgane gaSo tema ja upAso. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAne AtmabhAva sarvathA tyAga. potAnA sarva abhiprAyane tyAga karI pitAnI sarva zaktie te satsaMganI AjJAne upAsavI. tIrthakara ema kahe che ke je koI te AjJA upAse che, te avazya satsaMgane upAse che, ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che, ane AtmAne upAsanAra sarva duHkhathI mukta thAya che. * miyAgraha, svacchaMdapaNuM, pramAda ane IndriyaviSayathI upekSA na karI hoya to ja satsaMga phaLavAna thAya nahI, athavA satsaMga Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ara?? jevA zreNI: 1-3 ekaniSThA, apUrvabhakti ANuM na hoya to phaLavAna thAya nahIM. je eka evI apUrvabhaktithI satsaMganI upAsanA karI hoya to aha5kALamAM mithyAgrahAdi nAza pAme ane anukrame sarva doSathI jIva mukta thAya. 5. bhakti ane bhaktimArga (1) jJAnI pratye barAbara pratIti thAya ne rAta-divasa te apUva jaga sAMbharyA kare to sAcI bhakti prApta thAya...te jJAnI puruSanAM sava cAritramAM aikyabhAvane lakSa thavAthI tenA hRdayamAM virAjamAna paramAtmAne aikyabhAva hoya che; ane e ja parAbhakti che. (2) ghaNuM ghaNA prakArathI manana karatAM amAro draDha nizcaya che ke bhakti e sarvoparI mArga che, ane te puruSanA caraNa samIpe rahIne thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de te padArtha che...jJAnI puruSanA caraNamAM mananuM sthApana thavuM prathama kaThaNa paDe che, paNa vacananI apUrvatAthI, te vacanane vicAra karavAthI tathA jJAnI pratye apUrva dRSTie jevAthI, mananuM sthApana thavuM sulabha thAya che. jJAnI puruSane Azraya karavArUpa bhaktimArga jine nirUpaNa karyo che, ke je mArga ArAdhavAthI sulabhapaNe jJAnadazA utpanna thAya che. (3) bhakti e sarvotkRSTa mArga che. bhaktithI ahaMkAra maTe, svachaMda TaLe ane sIdhA mArge cAlyuM javAya; anya vikalpa maTe, A e bhaktimArga zreSTha che. (4) zuddha saccidAnaMdasvarUpa anaMta siddhanI bhaktithI tema ja sarvadUSaNarahita, karmamalahIna, mukta, nirAgI, sakaLabhayarahita, sarvajJa, sarvadazI jinezvara bhagavAnanI bhaktithI Atmazakti prakAza pAme che. talavAra hAthamAM levAthI jema zaurya ane bhAMgathI nazo utpanna thAya che, tema e guNaciMtavanathI AbhA svarUpAnaMdanI zreNIe caDhato. jAya che. darpaNa hAthamAM letAM jema mukhAkRtinuM bhAna thAya che tema Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIma rAjayakaka siddha ke jinezvarasvarUpanAM ciMtavanarUpI darpaNathI AtmasvarUpanuM bhAna thAya che. tika chaMda] samabhAvI sadA pariNAma thaze, jaDa maMda adhogati janma jaze, zubha maMgaLa A paripUrNa cahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe. 6. sukha (1) jagatamAM koI evuM pustaka vA lekha vA keIe sAkSI trAhita tamane ema nathI kahI zakato ke A sukhane mArga che, vA tamAre Ama vartavuM vA sarvane eka ja krame UgavuM; e ja sUcave che ke tyAM kaMI prabaLa vicAraNA rahI che. (2) je anitya che, je asAra che ane je azaraNarUpa che te A jIvane prItinuM kAraNa kema thAya che te vAta rAtridivasa vicAravA yogya che. je sukha bhayavALAM che te sukha nathI paNa duHkha che. je vastu prApta karavAmAM mahA tApa che, je vastu bhegavavAmAM ethI paNa vizeSa tApa rahyAM che; tema ja pariNAme mahA tApa, anaMta zoka ane anaMta bhaya che; te vastunuM sukha te mAtra nAmanuM sukha che, vA nathI ja. Ama hovAthI tenI anuraktatA vivekIo karatA nathI. | (3) aMtaramAM sukha che; bahAra zodhavAthI maLaze nahIM, aMtaranuM sukha aMtaranI samazreNImAM che; sthiti thavA mATe bAhya padArthonuM vismaraNa kara, Azcarya bhUla. samaNa rahevI bahu durlabha che; nimittAdhIna vRtti pharI pharI calita thaI jaze; na thavA acaLa gabhIra upayoga rAkha. e krama kaMthAgya salA AvIza te tuM muMjhAIza nahIM. nirbhaya thaIza. (4) mAyika supanI sarva prakAranI vAMchA game tyAre paNa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 :: nAhana ekIH 1-3 . choDayA vinA chUTaka thavAno nathI; te jyArathI e vAkaya zravaNa karyuM, tyArathI ja te kramane abhyAsa kara egya ja che ema samajavuM. 5) dehathI bhinna, svaparaprakAzaka, parama jyoti svarUpa e A AtmA temAM nimagna thAo. he Aryajane ! aMtarmukha thaI, sthira thaI te AtmAmAM ja rahe te anaMta apAra AnaMda anubhavazo. | sarva jagatanA jIvo kaMI ne kaMI meLavIne sukha prApta karavA icche che; meTe cakravatI rAjA te paNa vadhatA vaibhava, parigrahanA saMkalpamAM prayatnavAna che; ane meLavavAmAM sukha mAne che; paNa ahe! jJAnIoe te tethI viparIta ja sukhane mArga nirNata karyo ke kiMcitamAtra paNa grahavuM e ja sukhane nAza che. viSayathI jenI Indriyo Arta che, tene zItaLa evuM Atmasukha, Atmatatva, kyAMthI pratItimAM Ave? 7. vairAgya (1) gRhakuTuMbAdi bhavane viSe anAsakta buddhi thavI te vairAgya che. (2) vairAgya e ja anaMta sukhamAM laI janAra utkRSTa bhomiyo che. (3) sapuruSa karatAM mumukSune tyAga-vairAgya vadhI javo joIe. mumukSuoe jAgrata jAgrata thaI vairAgya vadhAravo joIe. puruSanuM eka paNa vacana sAMbhaLI pitAnA viSe doSa hovA mATe bahu ja kheda rAkhaze ane doSa ghaTADaze tyAre ja guNa pragaTaze. (4) jJAna, vairAgya sAthe ane vairAgya jJAna sAthe hoya che, ekalAM na hoya. | (deharA) vairAgyAdi saphaLa te, je saha AtamajJAna, tema ja AtamajJAnanI prApti taNAM nidAna. tyAga virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna; * aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna. (5). Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacanA : 8. sadguru-saruSa (1) guru traNa prakAranA kahevAya che (1) kAzvasvarUpa (2) kAgaLasvarUpa (3) paththarasvarUpa. kASThasvarUpa guru sarvottama che, kAraNa saMsArarUpI samudrane kAsvarUpI guru ja tare che ane tArI zake che. kAgaLasvarUpa guru e madhyama che. te saMsArasamudrane pote tarI zake nahIM; paraMtu kai puNya upArjana karI zake e khIjAte tArI zake nahIM. paththarasvarUpa te pote bUDe ane parane paNa mUDADe kAosvarUpa guru mAtra jinezvara bhagava MtanA zAsanamAM che. : doharA H kSaNa kSaNa je asthiratA, ane vibhAvika mA; te jenAmAMthI gayA, te anubhavI guru joya. AtmajJAna samadarzitA, vicare uya prayega; apUrvI vANI parama zruta, sadguru lakSaNa yogya. (2) sadgurunuM mAhAtmya : seve sadguru caraNane, tyAgI daI nija pakSa; pAme te paramAa, nija padanA le lakSa. svacchaMdra mata Agraha tajI, varte sadguru lakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. jina pravacana du+myatA, thAke ati matimAna; avalaMbana zrI sadguru, sugama ane sukhakhANa. (3) nirAbAdhapaNe jenI maneAvRtti vahyA kare che, sa'kalpa-vikalpanI matA jene thaI che. paMca viSayathI viraktamuddhinA aMkurA jene phUTatha che; klezanAM kAraNa jeNe nirmULa karyAM che; anekAMtadRSTiyukta ekAMta Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaH kenAna teNI: 1-3 -daSTine je sevyA kare che, jenI mAtra eka zuddha vRtti ja che; te pratApI puruSa jayavAna varte. - ApaNe tevA thavAno prayatna karavo joIe. (4) A kALamAM puruSanuM durlabhapaNuM hevAthI, ghaNe kALa thayAM purUSane mArga, mAhAsya ane vinaya ghasAI gayA jevAM thaI gayAM hovAthI ane pUrvanA ArAdhaka jIvo ochA hovAthI, jIvane sapuruSanuM eALakhANa takALa thatuM nathI. ghaNuM che te puruSanuM svarUpa paNa samajatA nathI kAM te cha kAyanA rakSapALa sAdhune, kAM te zAstra bhaNyA hoya tene, kAM te kaI tyAgI hoya tene ane kAM te DAhyo hoya tene puruSa mAne che, paNa te yathArtha nathI. 9 mumukSu-AtmAtha-jijJAsu (1) mumukSatA e che ke sarva prakAranI mahAsaktithI muMjhAI eka "mekSane viSe ja yatna karavo; ane tIvra mumukSatA e che ke ananya preme mekSanA mArgamAM kSaNe kSaNe pravartavuM. mumukSu jIvamAM samAdi kahyA te guNa avazya saMbhave che; athavA te guNo vinA mumukSatA na kahI zakAya. mATe vicAravAnI che te lakSa rAkhI yathAzakti vairAgyAdi avazya ArAdhI, sadagurune vega prApta karI, kaSAyAdi doSa cheda karavAvALo e ane ajJAnathI rahita thavAno satya mArga prApta karavo. nitya te paricaya rAkhatAM, te te vAta zravaNa karatAM, vicAratAM pharI pharIne puruSArtha karatAM te mumukSatA utpanna thAya che, te mumukSatA utpanna thaye jIvane paramArthamArga avazya samajAya che. vItarAga puruSanA samAgama vinA, upAsanA vinA, A jIvane mumukSatA kema utpanna thAya ? samajJAna kyAMthI thAya ? samyagdarzana kyAMthI thAya? samyagyAritra kyAMthI thAya? kemake e traNe vastu anya sthAnake hetI nathI. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadu rAjava :: 47 \ (2) vizALa buddhi, madhyasthatA, saraLatA ane jitendriyapaNuM - ATalA guNo je AtmAmAM hoya te tattva pAmavAnuM uttama pAtra che. [deharA] yA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga vairAgya; teya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda pachI dayA, tyAM AtmArtha nivAsa. maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra; karuNA ke maLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. (3) AraMbha ane parigrahane jema jema moha. maTe che, jema jema tene viSethI potApaNAnuM abhimAna maMda pariNAmane pAme che. tema tema mumukSatA vardhamAna thayA kare che. anaMtakALanA paricayavALuM e abhimAna prAye ekadama nivRtta thatuM nathI. eTalA mATe tana, mana, dhanAdi je kaMI pitApaNe vartatA hoya che, te jJAnI pratye arpaNa karavAmAM Ave che; prAye jJAnI kaMI tene grahaNa karatA nathI, paNa temAMthI pitApaNuM maTADavAnuM ja upadeze che ne karavA gya paNa tema ja che ke AraMbha parigrahane vAraMvAranA prasaMge vicArI vicArI pitAnAM thatAM aTakAvavAMtyAre mumukSutA nirmaLa hoya che. 10. jJAna (1) je vaDe vastunuM svarUpa jANIe te jJAna. (2) jJAna e dare parela soya jevuM che, ema uttarAdhyayana sUtramAM kaheluM che. dare parovela soya khevAtI nathI tema jJAna hovAthI saMsAramAM bhUluM paDatuM nathI. (3) jJAna te che ke jenAthI bAhya vRttio rokAya che, saMsAra parathI kharekharI prIti ghaTe che, sAcAne sAcuM jANe che. jenAthI AtmAmAM guNa pragaTe te jJAna. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 : jenI zreNIH 1-3 () je jJAna karIne parabhAva pratyeno meha upazama athavA kSaya na thaye, te jJAna "ajJAna" kahevA yogya che. arthAta jJAnanuM lakSaNa parabhAva pratye udAsIna thavuM te che. [copAI] jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa, jJAna taNA zaMkA nahIM sthA5; prabhubhakti tyAM uttama jJAna, prabhu meLavavA guru bhagavAna. (6) sarva kalezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne upAya eka AtmajJAna che. vicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM. ane asatsaMga tathA asa...saMgathI chavanuM vicArabiLa pravartatuM nathI, emAM kiMcita mAtra saMzaya nathI...sarva padArthanuM svarUpa jANavAne hetu mAtra eka AtmajJAna karavuM e che. je AtmajJAna na thAya te sarva padArthanA jJAnanuM niSphaLapaNuM che. jeTaluM AtmajJAna thAya teTalI AtmasamAdhi pragaTe. [deharA ] jaba ja nija rUpake, taba jA saba leka; nahIM jA nija rUpake, saba jAnyo se pheka. (8) harigIta] nahIM graMthamAMhI jJAna bhADuM jJAna nahi kavicAturI, nahi maMtrataMtra jJAna dAkhyAM, jJAna nahi bhASA karI; nahi anya sthAne jJAna bhAkhyuM, jJAna jJAnImAM kaLe, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLo. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lll e