Book Title: Namaskar Mahamantranu Swarup Part 02
Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009182/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMthinya pratibhA saMpanna paMcaparameSThi namaThAra mahAmaMtranuM svarUpa muni zrI naravAhanavijayajI nikSepa dvArA namaskAranI samaja nikSepa zabdano artha 'sthApana karavuM' evo thAya che. sthApana karavuM, AropaNa karavuM, nyAsa karavo, ityAdi nikSepanA ja paryAya zabdo che. zabdano arthamAM athavA arthano zabdamAM Aropa karavo, enuM nAma nikSepa che. pratyeka zabdanA kamatImAM kamatI keTalA artha thai zake che ? e praznano uttara nikSepa dvArA maLI zake che. koi zabdanA bhale seMkaDo artha thatA hoya arthAta saMDo arthomAM eno nikSepa karavAmAM Ave, to. paNa enA nAma, sthApanA, dravya ane bhAva, -e cAra atho to avazya thAya ja che. ene ja cAra nikSepa kahevAmAM Ave che. 'namaskAra' zabdanA paNa nAma namaskAra, sthApanA namaskAra, dravya namaskAra ane bhAvA namaskAra -e cAra arthe thai zake che, arthAta e cAra arthomAM 'namaskAra' zabda vAparI zakAya che. nAma ane sthApanA nama:' evuM nAma te nAma namaskAra che ane nama: evA be akSaro lakhavA athavA namaskAra karavAne pravartelA sAdhu AdinA "saMkocita karacaraNAdiyuta citrakarmAdigata AkAra' te sthApanA namaskAra che. dravya namaskAra dravya namaskAra be prakArano che. AgamathI ane no-AgamathI. upayoga rahita "namaskAra' evo zabda bolanAra AgamathI dravya namaskAra che. no-AgamathI dravya namaskAra jJazarIra, bhavya zarIra ane tavyatirikta, ema traNa prakAre che. 1. jJAtAno mRtadeha e no-AgamathI jJazarIra dravya namaskAra che. 2. bhaviSyamAM jANanAranuM zarIra e no-AgamathI bhavya zarIra dravya namaskAra che. 3. tathatirika dravya namaskAranA aneka prakAra che. jemake(a) mithyAtvathI upahata nihanavAdino bhAva namaskAra paNa dravya namaskAra che. (ba) upayoga rahita samyatvavAnano namaskAra paNa dravya namaskAra che. (ka) pogalika dravyane mATe karAto devAdikano namaskAra paNa dravya namaskAra che. (Da) bhayAdinA kAraNe bhikhArI rAjAne namaskAra kare, te paNa dravya namaskAra che. (i) asaMyatine bhAvathI karelo namaskAra paNa dravya namaskAra che. bhAva namaskAra bhAva namaskAra paNa be prakAre che. AgamathI ane no-AgamathI "namaskAra' nA arthane jANanAra ane temAM upayogavAna AtmAno namaskAra, AgamathI bhAva namaskAra che. mana vaDe "namaskAra' mAM upayogavAna "namo rihaMtANaM' ema vacana vaDe bolanAra tathA hAtha, Page 1 of 50 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paga, mastakAdinA saMkocAdi vaDe kAyAthI namanakriyA karanAro namaskAra 'no-AgamathI bhAva namaskAra' " che. ahIM ' no ' zabda niSedhavAcaka nathI, kintu mizravAyaka che. upayogarUpa 'Agama' ane vacanakAyAnI kriyArUpa ' AgamAbhAva' ubhayathI mizra hovAthI, tene no-AgamathI bhAva namaskAra kahevAya che. navakAramaMtra ApavAno vidhi sAmAnya rIte navakAramaMtra gaNavA mATe upadhAna tapanI ArAdhanA karavAnuM vidhAna zAstramAM kaheluM che. zAstramAM kahyuM che ke zrAvakanA ghare bALaka janme e bALakane enI mAtA cha mAsanuM thAya tyArI sUryAsta thAya e pahelAM bALakane stanapAna karAvIne suvaDAvI de. tyArathI sUryodaya na thAya tyAM sudhI e bALaka rAtanA samaye kAMi mAMge nahiM evI sthiti pedA kare. A rIte abhyAsa karAvatA ghIre dhIre e bALaka navakArazInA TAima pahelA na mAge e rIte Teva paDAve jyAre bALaka barAbara thai jAya ema lAge tyAre emAM pote bALakane navakArazInuM paccakkhANa Ape, rAtanA cauvIhAranuM paNa paccakkhANa Ape, A rIte navakArazI-covIhAra karAvatA karAvatAM sADAbAra upavAsa jeTalo tapa e bALaka pAse karAve. A jIvo mATe zAstra niyama karyo che ke aDatAlIza navakArazI barAbara eka upavAsa gaNAya A rIte sADAbAra upavAsanI 600 divasanI navakArazI thAya tyAre bALaka lagabhaga aDhI traNa varasano thAya eTale bALakane kahe tane gurUnA murkha, sArA divase bhagavAnanA maMdire occhava karI sArA muhUrta navakAra ApavAno che. A zabdo sAMbhaLatA bALakane aMtaramAM navakAra pratye bahumAna AdarabhAva vadhe ane ullAsa vadhe che. pachI jyAre e tapa pUrNa thAya eTale mA bApa potAnI zakti mujaba bhagavAnanA maMdire occhava rAkhI vAjate gAjate gurU mahArAjane potAnA ghare lAvIne caturvidha saMghanI hAjarImAM sArA divase sArA muhUrta te bALakane ubho karI saMgha samakSa gurU mahArAjanA mukhe navakAra apAve. A rIte navakAra pAmelo AtmA prAyaH karIne puNyanA udayathI sukha male to temAM chakI na jAya ane lIna paNa na bane. pApanA udayathI dukha Ave to temAM dIna paNa na bane ane samAdhipUrvaka veThavAnI zakti keLave A vidhi zAstramAM kahelo che. jJAnI bhagavaMtoe navakAramaMtrane gaNavAnA adhikAra mATe traNa guNo meLavavAnA kahyA che athavA e traNa meLavavAnuM dhyeya rAkhIne gaNavAnuM vidhAna kaheluM che, (1) kSamA guNa, (2) indriyanI saMyamatA guNa ane (3) samatAbhAva guNa. A traNeya guNone zAstromAM khAMto-dAMrtA ane zAMrtA A traNa zabdothI jaNAvelA che. kSamA guNa pAMca prakAre kahelo che. (1) upakAra kSamA, (2) apakAra kSamA, (3) vipAka kSamA, (4) vacana kSamA ane (5) dharma kSamA. (1) upakAra kSamA H- koipaNa jIve pahelA ApaNA upara upakAra karela hoya ane e upakAranA kAraNe e gusso kare to sahana karavo athavA koi jIva bhaviSyamAM ApaNA upara upakAra karaze evI bhAvanA hoya mATe e jIvo gusso game teTalo kare to paNa sahana karI kSamA guNane ghAraNa kara te upakAra kSamA guNa kahevAya che. A kSamA guNa AtmAnA guNone pedA karavAmAM sahAyabhUta thato na hovAthI saMsAra vRdhdhinuM kAraNa kahela che. AvI kSamA saMsAramAM rahelA jIvo potAno svArtha sAdhavA mATe satata jyAre jarUra paDe tyAre karatA ja hoya che. jemake vepArI vepAra karavA mATe peDhIe beThelo ho-grAhaka AvIne game teTalI gALo bole-apa zabdo bole to paNa te hasIne sAMbhaLI te che paNa sAmo javAba Apato nathI kAraNa ke jo sArmA jvAba Ape to grAhaka jato raheze mATe e game te bole to paNa zAMtithI sAMbhaLI le che kAraNa kArya eja grAhaka mAla levA Avaze ane paisA ApI jaze. A kAraNathI e svArtha vRttithI, saMsAranI vRdhdhi thatI hovAthI e kSamAne guNarUpe kahela nathI. Page 2 of 50 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) apakAra kSamA :- koie ApaNA upara apakAra karela hoya ane bhaviSyamAM e upakAra karanAra lAge-kAmamAM Ave evo lAge to te mANasa game teTalo gusso kare to paNa sahana karI kSamA rAkhe che te apakAra kSamA kahevAya che. A kSamA paNa AtmAnA guNo pedA karavAmAM upayogI thatI na hovAthI A kSamAM guNane saMsAra vRddhinuM kAraNa kahelI che. (3) vipAka kSamA :- karmanA udayathI krodha pedA thAya che to te karmanA udayane zamAvavA mATe kSamAne dhAraNa karavI joie. jeTalo zamAvavAno prayatna karazuM eTalo lAbha thaze evA vicArathI jIva kSamAne dhAraNa kare te vipAka kSamA kahevAya che. A kSamAM guNa paNa AtmAnA guNone pedA karavAmAM sahAyabhUta thato na hovAthI lAbhadAyI gaNela nathI. () vacana kSamA :- bhagavAne kahyuM che ke krodha karAya nahi. krodha karavAthI sauthI pahelA potAnA AtmAne ja nukzAna thAya che pachI bIjAne nukzAna thAya athavA na paNa thAya paNa potAnA AtmAne to. nukzAna thAya ja che. ' A vicAra karI bhagavAnanA vacana upara zraddhA rAkhIne krodha na karavo ane kSamAne dhAraNa karavI. e vacana kSamA kahevAya che. A kSamAM guNamAM AtmAno koipaNa prakArano svArtha na hovAthI AtmAnA guNone pedA karavAmAM sahAyabhUta thatI hovAthI A kSamAne upakAraka kahelI che. (5) dharma kSamA :- mArA potAnA AtmAno guNa kSamA che. krodha karavo-gusso karavo e to. AtmAno guNa nathI paNa doSa che mATe mArAthI gusso thAya ja nahi. ajJAna jIvothI game tevI pravRtti thAya paNa te jIva ajJAna hovAthI dayApAtra che paNa gussApAtra nathI. dayApAtra jIva hovAthI e jIva pratye gusso karIe to mAro dharma nAza pAme. mAro dharma dabAi jAya pragaTa thai zake nahi mATe enA para gusso karavo e mAruM potAnuM ajJAna gaNAya che. sAmo mANasa ajJAna hovAthI mAre enI sAthe ajJAna banAya nahi jo e jIva upara gusso karuM to ajJAnImAM ane jJAnImAM phra zo ? bIjA naMbare ajJAnI jIvo pratye gusso karatAM sauthI pahelA mArA AtmAno dharma nAza pAme che je mArI potAnI kSamAM guNarUpe che. e nAza pAmavAthI dharma pedA thai zake nahi mATe mArAthI gusso karAya ja nahi. jema zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjA saMsAramAM chellA bhave trIza varSa rahyA tyAM sudhI koi karma pApanuM udhyamAM AvyuM nahi ane saMyamano svIkAra karyo ke tarata ja pApa karmo udayamAM AvyA emanI zakti keTalI che ke du:kha ApanAra upara jarAka AMkha kATe to. pelo jamInamAM pezI jAya chatAMya bhagavAne nAnAmAM nAnA jIvo paNa je du:kha Ape te paNa kSamAM guNa potAno dharma jANIne sahana karyA enAthI AgaLa vadhIne AryadezamAM du:kho ochA lAgyA to anArya dezamAM du:kho bhogavavA mATe gayA ane chelle saMgame cha mahinA sudhI bhayaMkara upasargo karyA chatAMya bhagavAna kSamAne dhAraNa karIne rahyA che chelle jyAre saMgama thAkIne devalokamAM pAcho jAya che tyAre bhagavAne vicAra karyo ke saMsAra tAraka evA ame ane A mane pAmIne saMsAramAM hArI jAya che Ane paNa huM tArI zakato nathI. A jyAre vicAra kare che tyAre AtmAmAM rahelo krodha bhagavAnane kahe che ke AvA AtmA pratye kSamA karo cho to mAruM kAma kyAre paDaze ? A vAtano javAba ApatA kahe che ke mAre jarUra ja kyAM che ? AnA uparathI vicAra karo ke A dharma kSamA keTalI uMcI koTinI che. AvI kSamA Ave tyAreja jIvane kevalajJAna prApti jaldI thai zake mATe A kSamA guNa keLavavo khUba jarUrI che. namaskAramaMtra siddhi nAmanA graMthamAM namaskAra mahAmaMtranI sAdhanA karanAramAM kevA guNo hovA. joie tenuM varNana paMca parameSThi dhyAna mAlAmAM kareluM che. (1) zAMta-samatA (2) dAMta indriyone jItanAra (3) khAMta-kSamAM. sAcA sAdhakamAM eTale ArAdhanA karanAra AtmAomAM dayA joie-namratA joie-prArthanA aMtaranI joie-samatAbhAva joie ane zAMta svabhAva joie ATalA lakSaNo avazya hovA joie. Page 3 of 50 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI rIte paNa namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karanAra-gaNanAra AtmAomAM paNa kevA kevA guNo hovA joie enA mATe kahyuM che ke (1) zAMta-samatA bhAva, (2) dAMta-indriyonuM damana karanAra,(3) guNavAna dayA-paropakAra vagere, (4) saMtapurUSonI sevA karanAra, (5) viSaya kaSAyanuM vAraNa karanAra, (6) jJAna darzanano ArAdhaka-suvicArI, (7) syAdvAda rUpI rasathI raMgAyelo, (8) samatAno rasa temAM haMsanI mAphka jhIlavuM eTale taravuM athavA temAM nimagna rahevuM ane (9) zubha pariNAmanA nimittathI azubha saghaLAM karmone chole. AvA jIvo paMca parameSThi padone gaNavAno-sAdhanA karavAno adhikArI kahyo che. paMca parameSThinI sAdhanAno mULa hetu bhava bhramaNanI bhItimAMthI rakSaNa meLavavAno che. rakSaNa tyAre ja male ke janma maraNanI zRMkhalAno (sAMkaLano) sadAne mATe aMta AvI jAya. (1) zAMta = samatA guNa :- A guNa AtmAno che. anAdi kALathI jagatamAM bhaTakatAM bhaTakatAM jIvone anAdi svabhAva-anAdi karmanA yoge pedA thayelo che ke je anAdi karmano saMyoga rAga-dveSano pariNAma eTale anukULa padArthomAM gADha rAga rUpa pariNAma ane pratikULa padArthomAM gADha dveSa rUpa pariNAma rahelo che e jIvano atyaMtara saMsAra kahevAya che. A atyaMtara saMsAranA pariNAme bAhya saMsAra janma maraNa rUpa cAlato hoya che. jema jema jIvo anukULa padArthomAM rAga karatA jAya che ane pratikULa padArthomAM dveSa karatA jAya che tema tema teono bAhya saMsAra janma maraNa rUpa vadhato jAya che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke jema jema puNyanA udayathI anukULa padArtho male tema tema jIvane te padArtho gamatAM jAya che kAraNa ke e padArthomAM sukha budhdhi beThelI che. e sukha budhdhinA kAraNe anukULa padArtho jUe ane male ke tarata ja enA pratye gamo pedA thAya che. vAraMvAra e padArtho gamatAM thAya eTale enA pratye Asakti bhAva pedA thAya che. je je padArtho pratye Asakti vadhatI jAya che tema tema te te padArtho pratye mamatva budhdhi eTale mArApaNAnI budhdhi pedA thatI jAya che ane vadhatI jAya che. je padArtho pratye mArApaNAnI budhdhi vadhe che te padArtho pratye mUrchA pedA thatI jAya che. A svabhAvane AdhIna thaine jIvo pravRtti kare che enAthI sadA mATe azAMta rahe che eTale sadA azAMtimAM ja jIvatA hoya che evI ja rIte pratikULa padArtho jovAmAM Ave to enAthI nArAjI thAya che e padArtho pratye aNagamo thAya che eTale e padArtho gamatA nathI pachI vAraMvAra jotAM nArAjI pedA thAya che. enA pachI vAraMvAra pratikULa padArtho jotAM-anubhavatAM krodha pedA thato jAya che ane chelle e padArtho pratye dveSa budhdhi pedA thatI jAya che. A svabhAva anAdikALathI cAle che. AthI anukULa padArthothI e na male to meLavavA-maLelAne bhogavavA-vaghelAne sAcavavA-vadhAravA ane kAyama TakAvavA mATe tathA jAya to rovAmAM ane chelle mUkIne javuM paDe emAM paNa jIva nArAja hoya che. A badhAmAM sadA mATe azAMta ane azAMta ja jIva rahe che. evI ja rIte pratikULa padArthono saMyoga thayelo hoya eno viyoga karavA jaldI viyoga kema thAya enI vicAraNAomAM tathA pharIthI AvA padArthono saMyoga na thai jAya enI kALajI rAkhavAmAM paNa jIva sadA mATe azAMta rahe che. eTale enAthI paNa azAMtinA ja anubhava karyA kare che. AthI saMsAramAM anukULa padArthonA rAgathI-pratikULa padArthonA dveSathI jIvo azAMta hoya che. e azAMti dUra karavA mATe jIvane zAMta banavuM paDe. e zAMta svabhAva jIvane tyAre pedA thAya ke je rAgavALA padArthonA sukhano anubhava che tenA badale rAgavALA padArthomAM nirlepatAno anubhava kare to eja padArthomAM sAcA sukhano anubhava thAya. nirlepatA eTale para padArthomAM rAganA abhAvano anubhava karavo te. e anubhava jeTalo vizeSa thato jAya ane emAM sthiratA pedA thatI jAya to ja zAMta svabhAva guNano anubhava thAya. (2) indriyono saMyama karanAra :- pAMca indriyomAM je je anukULa viSayonA padArthone viSe indriyone joDe che ane emAM je sukhano anubhava thAya che enA badale anukULa viSayomAMthI e e Page 4 of 50 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyone pAchI khaseDavI ene saMyama kahevAya che. evI ja rIte pratikULa viSayomAMthI indriyone pAchI khaseDavI eTale na joDavI te asaMyama kahevAya che. e asaMyama karavo nahi te saMyama kahevAya che. A rIte indriyono saMyama karavo joie. (3) guNavAna-dayA :- anAdikAlathI jIvo haMmezA bIjA jIvonI ciMtA vicAraNA vizeSa kare che. paNa potAnA AtmAnI ciMtA vicAraNA karatA nathI. bIjAnI dayA karavI e guNa che. bIjA jIvanI ciMtA. vicAraNA karavI e jIvo du:khI na thAya e jIvonuM du:kha kema dUra thAya enI vicAraNA karavI e guNa jarUra che paNa enI sAthe sAthe potAnA AtmAnI ciMtA vicAraNA-dayA karavAnI zarUAta kare to e dayAno guNa suMdara rIte dipI uThe che ane sAthe sAthe potAnA AtmAnuM kalyANa vizeSa rIte pedA thatuM jAya che. A rIte jyAre potAnA AtmAnI dayA pedA thavA mAMDe eTale navakAra gaNavAnI yogyatA pedA thatI jAya che ane e rIte navakAra gaNatAM potAnA AtmAnI dayAno pariNAma sthira thato jAya che. potAnA AtmAnI dayA eTale huM kyAMthI Avelo chuM ? A manuSya janmane pAmyo chuM temAM evI rIte jIvana jIvuM ke jethI manuSya janmathI nIcenI gatimAM na javAya eTale tiryaMcagati ke narakagatine viSe na javAya enI kALajI rAkhIne jIvana jIvavAnI vicAraNA tene potAnA AtmAnI dayA kahevAya che. A dayA guNanA pratApe bIjA jIvo pratye dayAno pariNAma vizeSa pedA thato jAya che. emAM evA paNa vicAra Ave che ke A jIvo paNa mArA jevA che huM jema sukhane icchuM chuM tema A jIvo paNa sukhane icche che. mane jema du:kha pasaMda nathI ema A jIvone paNa du:kha pasaMda nathI mATe A jIvone du:kha na thAya-kIlAmaNA na thAya-pIDA na thAya enI kALajI rAkhIne mAre jIvavuM joie. AvA pariNAma pedA thavAthI bIjA jIvonI rakSA karavAnuM mana thAya te para-dayA kahevAya che. A rItanA dayAnA pariNAmathI navakAramaMtra bolavAno kSayopazama bhAva pedA thAya evuM puNya baMdhAtuM jAya che. A dayAnA pariNAmathI sAte karmono sthitibaMdha utkRSTa sthiti baMdharUpe thato nathI temAMya baMdhAtA azubha karmonI sthiti alpa baMdhAya che ane tenI sAthe azubha karmono rasa baMdha paNa alpa thAya che enI sAthe baMdhAtA zubhakarmonI sthiti alpa baMdhAya che ane zubha karmono rasa baMdha tIvra rase baMdhAya che ke jenA. pratApe bIjA bhavamAM navakAra maMtra sulabha banato jAya che. AvI dayAnA pariNAmane vAstavika rIte guNarUpe kahevAya che ke je AtmakalyANa karavAmAM sahAyabhUta thatI jAya che. - bIjoguNa paropakAra :- paropakAra eTale sAmAnyathI bIjA jIvonuM duHkha dUra karavuM ane bIjA jIvone sukhI karavA prayatna karavo te. AryadezamAM janmelA jIvone sAmAnya rIte bIjA jIvonA du:khane joine ataramAM dayAno pariNAmo pedA thAya che ane e dayAnA pariNAmanA kAraNe du:kha dUra karavAnI bhAvanA pedA thAya che. AthI pote potAnI zakti mujaba bIjA jIvonA du:khane dUra karavA mATe prayatna karatAM ja jAya che e guNa che. AmAM du:kha dUra karavA mATe prayatna karatAM ja jAya che e guNa che. AmAM duHkha dUra karavAmAM jo svArtha budhdhi pedA ya to e paropakAra guNa guNAbhAsa rUpe bane che. A paropakArano guNa niHsvArtha buddhithI keLavavAmAM Ave to AtmAne navakAramaMtra gaNavAmAM sahAyabhUta puNya baMdhAya che ke jenAthI AtmAne karmonI utkRSTa sthiti baMdhAtI nathI. ni:svArtha bhAva keLavIna paropakAra guNa keLavatAM AtmAmAM traNa avasthA rUpe guNa pedA thAya che. 1. pahelI avasthA :- bIjA jIvonA du:khe AtmA du:khI thavo te. potAnI pAse game teTalI Rddhi-siddhi-saMpatti hoya paNa te bIjAnA du:khane dUra karavAmAM sahAyabhUta na thatI hoya to te vyadhdhi-siddhi-saMpatti zuM kAmanI ? e addhi vagere rAgAdi pariNAma pedA karAvI-garva vagere pedA karAvI-IrSyA bhAva pedA karAvI AtmAne durgatimAM lai janArI bane che. Aje bIjA du:khI jIvone joine potAnuM haiyuM duHkhI bane che ? e roja AtmAne puchavAnuM che. ane kadAca aMtaramAM du:khA Page 5 of 50 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya to keTalA puratuM ? are re kevo du:khI che ? keTalo badho pIDAya che ? A vicArathI kadAca bahu bahu to thoDA paisA ke khAvAnuM ApavAnuM mana thAya paNa ethI AgaLa koi vicAra aMtaramAM Ave kharo ? ke bhUtakALamAM kevA pApa karIne Avyo che ke jenA pratApe ahIM keTaluM du:kha bhogave che. huM paNa ahIM jo pApa karIza to bhavAMtaramAM mAre paNa AvA du:khI thavuM paDaze mATe jeTalI zakti hoya te pramANe enuM du:kha dUra karavA prayatna karuM ke jethI bhavAMtaramAM mane duHkha na Ave ! AvA koi vicAro aMtaramAM pedA thAya che kharA ? AvA vicAro Ave to ja sAcI rIte du:khInA du:khane dUra karavAnuM mana thAya. nahi to are re karyA karavAnuM ! AnA uparathI vicAra e karavAno che ke sAruM puNya bAMdhavuM hoya to kayA vicArothI-kayI pravRttithI baMdhAya e jovAnuM che ! are re karI dayA karIe enAthI puNya baMdhAvAnuM paNa kevuM ? ane kevA pApa karIne Avyo che jo huM pApa karIza to mAre paNa evA du:khI thavuM paDaze ema vicArI dayAnA pariNAma lAvavA temAM kevuM puNya baMdhAya e vicAra karatAM thavAnI khAsa jarUra che. 2. bIjI avasthAnA vicAramAM bIjAnA sukhe potAno AtmA sukhI thAya eTale bIjAnA sukhane joine aMtaramAM AnaMda pedA thavo-karavo te. jyAM sudhI jIvo bIjAnA du:khe du:khI na bane tyAM sudhI bIjAnA sukhe sukhI banI zakatA nathI. potAnI pAse sAmagrI sArI hoya ane e sAmagrI jema bIjAnA duHkha dUra karavAnA upayogamAM na Ave to aMtaramAM thAya e sAmagrIthI huM sukhI zI rIte kahevAuM ? evI ja rIte potAnI pAse je sadhdhi-siddhi-saMpattinI sAmagrI hoya te sAmagrI bIjAne sukhI karavAmAM sahAyabhUta na thAya to aMtaramAM thAya ke A sAmagrIthI huM sukhI kai rIte kahevAuM ? jo A sAmagrI bIjAne sukhI banavAmAM sahAyabhUta thatI hoya toja huM sukhI. bIjA potAnA karatAM adhika sukhI hoya to aMtaramAM AnaMda thAya e sukhI che mATe huM sukhI chuM ! enA sukhamAM mAruM sukha che eTale mAruM sukha samAyeluM che. Aje AmAMnA vicAro Ave che kharA ? bIjAnA sukhanI sAmagrI jUe. potAnA karatAM adhika sukhI jue ke aMtaramAM IrSyA bhAva pedA thAya che khoTA Aropa mUkavAnA vicAro aMtaramAM Ave che. potAno sago bhAi hoya athavA potAno dIkaro hoya ke je sAmuM na joto hoya ane e sukhI adhika hoya to AnaMda thAya ke aMtaramAM enA pratye irSyA bhAvanA vicAro Ave ? A guNa Ave toja jJAnI bhagavaMto kahe che ke maLelo navakAra gaNatAM AtmAne puNyAnubaMdhi puNya baMdhAvavAmAM sahAyabhUta thAya ane e navakArathI AtmAnuM kalyANa jaldI thAya. Aje AmAMnA guNo aMtaramAM nathI. guNo pedA karavAnuM lakSya nathI. enA mATeno purUSArtha nathI mATe navakAra gaNavA chatAMya je phaLa malavuM joie je phlanI anubhUti thavI joie e thatI dekhAtI nathI. bAkI navakAra gaNavAthI kadAca AveluM du:kha nAza paNa pAme ane icchita sukha kadAca navakAra gaNavAthI malI paNa jAya paNa ethI AtmAne lAbha zuM ? A khUba khUba vicAra karavA jevI cIja che. 3. trIjI avasthA :- du:kha veThIne paNa bIjA jIvone sukhI karavAnI bhAvanA. koi ApaNane du:khA Apato hoya ane du:khathI ene sukha thatuM hoya to du:kha veThIne paNa bIjAne sukhI karavAnI bhAvanA e trIjI avasthAnA pariNAma gaNAya che. sAmo mANasa karmanA udayathI ApaNane duHkha Ape ane e du:kha ApavAmAM ene AnaMda thato hAya to du:kha veThIne paNa ene AnaMdita karavAno svabhAva keLavavo eTale ene sukhI karavAno svabhAva keLavavo te A trIjI avasthAvALA pariNAma paropakAra rUpe gaNAya che. A rIte je je jIvoe paropakArano svabhAva keLavyo hoya che te jIvo suMdara rIte jIvana jIvIne potAnA AtmAnuM kalyANa sAdho gayA che. jema gajasukumAla-metAraka muni. skaMdhaka muninA pAMcaso ziSyo ghANImAM pIlAtA pIlAtA AsvabhAvathI kevalajJAna pAmI mokSe gayA ityAdi ghaNAM draSTAMto che. A kAraNathI paropakAra sArI rIte karatAM karatAM A kakSAmAM jIva dAkhala thAya ane A kakSAne prANa karatAM adhika rIte sAcavIne jIve to potAnA AtmAnuM Page 6 of 50 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa karyA vagara raheto nathI. A kAraNathI navakAra maMtra gaNavAnI yogyatA mATe paNa paropakAra nAmano guNa joie che. (4) saMta purUSonI sevA karanAra :- AvA paropakArI jIvane koipaNa saMta purUSa male te saMta purUSane potAnAthI moTA ane mahAna mAnIne emanI savA bhakti karavAnI taka maLe to potAnA badhA kAmone choDIne sauthI pahelA sevA karavA lAgI jAya che. kAraNake paropakAra guNane kAraNe saMtapurUSo pratye bahumAna bhAva-Adara bhAva aMtaramAM vizeSa rIte pedA thayela hoya che ane keTalIka vAra emanI sevAmAM tatpara banatAM bhUkha ane tarasa Adi kaSTone paNa bhUlI jAya che. AvA guNavALA jIvone navakAra maMtra male to te maMtrane prANa karatAM adhika rIte sAcavIne evI rIte upayoga kare ke jethI potAnA AtmAne laghukarmI banAvI vahelAmAM vaheluM kalyANa sAdhI le che. AthI navakAra maMtra gaNavA mATe gaNatAM gaNatAM AvI yogyatA pedA karavAno prayatna karavo joie. (5) viSaya-kaSAyanuM vAraNa karanAra :- ni:svArtha bhAva pedA karavAnA svAbhAva vALA jIvo potAnA AtmAne saraLa banAvatAM jAya che ane e saralatAnAM kAraNe puNyanA udayathI maLelI sAmagrI cAlI jAya to paNa AvA jIvone kaSAya pedA thato nathI paNa aMtaramAM evA vicAro pedA thAya che ke puNya purUM thayuM mATe e sAmagrI gai emAM lai janArano zuM doSa che e to nimitta mAtra che. AvA vicAronA baLe viSayo pratye vizeSa rAga pedA thavA detAM nathI ane e sAmagrI cAlI jAya-koi lai jAya-koi nAza karI nAMkhe to evA jIvo pratye dveSa budhdhi-krodhAdi kaSAyo pedA thatAM nathI. AvA svabhAvanA pariNAmane viSayakaSAyanAM vAraNa karanArA pariNAma kahevAya che. (6) suvicArI :- AvA svabhAvavALA jIvone koi divasa moTe bhAge kharAba vicAro pedA thatAM nathI sadA mATe suvicAromAMja ramyA karatAM hoya che. potAnI zakti mujaba je jJAnaprApta karela hoya e jJAnane yAda karI karIne TakAvI rAkhavA prayatna karatAM hoya che. temAM zakti mujaba vadhAro karatAM jAya che. evI ja rIte je upakArIo pAsethI jJAnanI prApti thayelI hoya teonAM darzana karI karIne e upakArIonuM bahaNa adA karatAM thAya che. (jAya che.) AvI pravRttinA pratApe e jIvo jJAna-darzananAM ArAdhaka banatA jAya che. AvA jIvone sarva maMtromAM ziromaNI evo navakAramaMtra jo male to AvA jIvo eno gaNavAmAM upayoga karatAM karatAM potAnA AtmAnuM suMdara rIte kalyANa sAdhI zake che. navakAramaMtrane pAmIne ene gaNatAM gaNatAM AtmAne A rIte taiyAra karavAno che. vicAro ! navakAra maMtra janmatAnI sAtheja malyo che bolatA thayAM tyArathI bolIe chIe e navakAra maMtra atyAra sudhI keTalI vAra bolI gayA-sAMbhaLI gayA-smaraNarUpe gaNI lIdhA. AmAMthI AtmA koi guNathI keLavAyelo lAge che kharo ? e guNothI keLavavA mATe navakAra maMtra gaNavAno prayatna paNa jIvanamAM keTalo ? eTale AvA guNone pAmavAnA lakSyathI navakAra maMtra gaNatA hoie evuM paNa che kharUM ? to roja vicAraNA karavI paDaze ke navakAra gaNIe chIe paNa e gaNatAM gaNatAM kyAM sudhI pahoMcyA e jovuM paDaze. e jovAnuM cAlu che ? (7) syAdvAda guNathI raMgAyelo - AvA guNavALA jIvone koipaNa bAbatamAM eTale koipaNa padArthamAM pakkaDa hotI nathI. koi kahe Ama che to haze ? koi bIjo bIjuM kahe to ema haze ? evAja vicAromAM e ramato hoya che paNa rAgAdi pariNAma ke krodhAdi kaSAyanA pariNAmane AdhIna thaine moTe bhAge vicAraNA karavAvALo hoto nathI. bhagavAne je kahyuM te kharUM evA svabhAvathI jIvanAro hoya che. (8) samatA rasavALo - samatA rasavALo eTale anukULa padArthomAM eTale ke sukhanA padArthomAM lIna na bane ane du:khanA ane pratikULa padArthomAM dIna na bane evI rIte jIvana jIvavAno abhyAsa keLavavo te samatA bhAvavALuM jIvana kahevAya. Page 7 of 50 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A guNomAMthI koipaNa eka guNavALo hoya athavA ethI adhika guNavALo jIva hoya te navakAra maMtrane gaNavAno adhikArI kahelo che. AvA jIvone navakAra maMtranuM smaraNa karatAnI sAthe ja icchita padArtho je irache te tatkAla malyA kare che ane pratikULatAo ke rogAdi paNa navakAramaMtranA smaraNathI tatkAla dUra thayA vagara rahetA nathI. A kAraNe AvA jIvone navakAra maMtranuM smaraNa A bhavamAM jIvanA jIvatA zIkhavADe che ane paraloka suMdara banAvI vahelAmAM vahelA potAnA AtmakalyANane pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che. namarakkAra mahAmaMtra paMca parameSThi eTale-arihaMta sidhdha-AcArya-upAdhyAya ane sAdhu bhagavato e paMca parameSThi kahevAya che. e paMca parameSThi mahAmaMtrarUpa namaskAra sUtramAM akSaro aDasaTha che. pahelAM pAMca padonA pAMtrIza akSaro ane cUlikAnA cAra padonA tetrIza akSaro maLIne kula aDasaTha akSaromAM paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtra samApta thAya che. navakAramaMtranA nava pado gaNAya che te vibhakatyanta padam' jenA cheDe vibhakti che te pada gaNAya che. e arthamAM nahi paraMtu namo arihaMtANaM ityAdi vivakSita maryAdA yukta pado navakAramAM nava che ema samajavAnuM che. navakAranA nava padomAM prathama padamAM sAta akSara, bIjA padamAM pAMca akSara, trIjA padamAM sAta akSara, cothA padamAM sAta akSara, pAMcamAM padamAM nava akSara, chaThThA padamAM ATha akSara, sAtamAM padamAM ATha akSara, AThamA padamAM ATha akSara ane navamAM padamAM nava akSara che. e rIte pratyeka padanA akSaro malIne kula saMkhyA aDasaThanI thAya che. nava padovALA navakAranI saMpadAo ATha che. saMpadA eTale vizrAnti sthAno eTale aTakavAnA sthAnA athavA mahApado. e kAraNe navakAranA upadhAnanI vidhimAM navakArane ATha adhyayana svarUpa gaNIne pratyeka adhyayana dITha eka eka AyaMbila karavA dvArA kula ATha ja AyaMbilA karavA mAna karyuM che. navapadonI ATha saMpadAo kevI rIte gaNavI ? eno uttara be prakAre che. prathama uttaramAM prathama sAta saMpadAo prathamanA sAta padonI pada samAna che ane AThamI saMpadA chellA be padonI. malIne sattara akSara pramANe che. jemake "maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havai maMgala' bIjA uttaramAM chaThThI saMpadA be pada pramANa soLa akSara vALI che jemake - eso paMca namukkAro savvapAvapaNAsaNo. e rIte nava padamaya pAMtrIsa akSara pramANa mULa maMtra ane tetrIza akSara pramANa cUlikA sahita aDasaTha akSara pramANa paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtrane ATha saMpadAo vaDe bhakti sahita bhaNavAthI zAzvata sthAnanI prApti thAya che. ema caityavaMdana bhASya, pravacana sAroddhAra namaskAra paMjikA Adi aneka zAstromAM kramAvyuM che. paMca parameSThione namaskAra karavA rUpa mahAmaMtra zrI navakAramaMtra tarIke zrI jaina zAsanamAM suprasidhdha che. zrI jaina zAsananA maMtavya mujaba e zrI navakAra maMtra sarva mAMgalikonuM mULa che. samasta jenA zAsanano sAra che. agyAra aMga ane cauda pUrvano udhdhAra eTale sArabhUta che tathA sadeva zAzvata che. e zrI navakAra maMtranuM khyAna ApatAM zrI pravacana sAroddhAra vRttikAra mAne che ke sarva maMtraranAmutpatyA karaNasya prathamasya kalpita padArtha karaNeka kalpadruma sya viSa viSadhara zAkinI DAkinI yAkinyAdi nigraha niravagraha svabhAvasya sakala jagadvazIkaraNA kRSTayAdhavyabhicArI proDha prabhAvasya caturdaza pUrvANAM sAra bhUtasya paMca parameSThi namaskArasya mahimADatya bhataMvarI vartata trijagatyAkAlamiti niSpati pakSamatat sarva samaya vidAm // sarva maMtra ratnonI utpattinuM mULasthAna, sarva icchita padArthone pUrNa karavA mATe advitIya kalpavRkSa, viSa-viSa dhara-zAkinI-DAkinI-yAkinI Adi upadravono nigraha karanAra sakala jagatanuM vazIkaraNa karavA Page 8 of 50 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe avyabhicArI proDha prabhAva saMpanna cauda pUrvanA rahasyabhUta zrI paMca parameSThi namaskArano mahimA traNe jagatamAM sarvakALa mATe sauthI zreSTha ane ati abhUta che. e vAta sarva sidhdhAMta vedio nirvivAda paNe jANe che, mAne che ane svIkAre che. || jeo zrI navakAra maMtranA A prabhAvane jANatA nathI, mAnatA nathI, yA svIkAratA nathI teo sidhdhAMtanA rahasyane paNa jANatA nathI. sidhdhAMtanA rahasyane jANanAra zrI navakAramaMtranA prabhAvane paNa jANyA-mAnyA ke svIkAryA sivAya rahI zakatA ja nathI. sakala sidhdhAMta vedI upAdhyAyajI zrI yazo vijayajI mahArAjA svaracita zrI paMca parameSThI gItAmAM zrI navakAra maMtrano mahimA varNavatAM kramAve che ke zrI navakAra samo jaga maMtra na yaMtra na anya vidhA navi oSadha navi eha jape te dhanya, kaSTa TaLyAM. bahu ehane, jApe turata kidhdha, ehanA bIjanI vidyA nami vinamite sidhdha. II 1 zrI navakAra samAna jagatamAM anya koi maMtra nathI, vidhA nathI ke oSadha nathI. e navakAra maMtrane je koi hRdayanA bhAvathI jape che te dhanya che. enA jApathI aneka AtmAonAM kaSTo tatkAla nAza pAmyA che. bhagavAna zrI kaSabhadeva svAminA tIrthamAM zrI nami ane vinamine je vidhAo sidhdha thai hatI te vidhAonuM bIja paNa zrI navakAramaMtra ja hatuM. eja gItAmAM AgaLa cAlatAM e mahApurUSa mAne che ke sidhdha dharmAsti kAyAdi dravya, timaja navakAra bhaNe e bhavya | sarvazrutamAM vaDo e pramANyo, mahAnizithe bhali pare vakhANyo." lokamAM jema dharmAstikAyAdi Sa dravyo (dharmAstikAya-adharmAstikAya-AkAzAstikAya-jIvAstikAya-pudagalAstikAya ane kALa) prasidhdha ane svayaM sidhdha che. tema zrI navakAramaMtra paNa samasta lokamAM prasidhdha ane svayaMsidhdha eTale akRtrima eTale ke koie utpanna karyA vagarano che. ati gaMbhIra evA zrI mahAnizitha nAmanA cheda sUtramAM zrI navakAramaMtranI. bhAre prazaMsA karavAmAM AvI che ane sarvazruta skaMdhomAM tene mahAmRta skaMdha tarIke varNavavAmAM Avyo che. zrI. vizeSAvazyaka mahAbhASyamAM paNa paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhAtmaka zrI navakAra maMtranI sarva zrata atyaMtaranA aneka prakAre sidhdha karavAmAM AvI che. paMca parameSThi namaskAra e sarva maMgalamAM prathama maMgala che tethI te. sarva zratanI atyaMtara samAi jAya che. eTaluM ja nahi paraMtu zrI naMdI sUtramAM sarva zruta skaMdhonuM varNana karatI. vakhata paMca namaskArAtmaka paMca maMgala mahAmRta skaMdhane pRthaka zruta skaMdha tarIke varNavela nathI tethI paNa te sarva zruta atyaMtara che ema spaSTa siddha thAya che. zrI navakAramaMtrano je mahimA zAstromAM varNavelo che tenuM kAMika bhAna karAvavA mATe parama upakArI upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjA gurjara girAmAM gukti padhabadhdha zrI paMcaparameSThi gItAmAM AgaLa cAlatAM alaMkArika rIte zrI navakAra maMtrano mahimA varNavatAM mAne che ke parvatamAM jema merU, vRkSamAM jema kalpatarU, sugaMdhamAM jema caMdana, vanamAM jema naMdana, mRgamAM jema mRgapati (siMha), khagamAM jema khagapati (garUDa), tArAmAM jema candra, nadIomAM jema gaMgA, rUpavAnamAM jema anaMga (kAmadeva), devamAM jema indra, udadhimAM (samudramAM) jema svayaMbhUramaNa, subhaTamAM jema trikhaMDAdhipati eTale zrIramaNa (vAsudeva), nAgamAM jema nAgarAja (zeSanAga), zabdamAM jema ASADhI meghano gAja (garjanA), rasamAM jema ikSarasa. phlamAM jema araviMda (kamala), oSadhiomAM jema sudhA (amRta), vasudhApati (rAjAo) mAM jema raghunaMda eTale rAmacandrajI, satyavAdimAM jema yudhiSThira, dhIratAmAM jema niSpakampa dhruva, mAMgalika vastuomAM jema dharma, sAmudAyika sukhamAM jema susaMpa, dharmamAM jema dayAdharma, vratamAM jema brahmacaryavrata, dAnamAM jema abhayadAna, tapamAM jema satya, ratnamAM jema vrajaratna (hIro), naramAM jama nirogI nara (manuSya), zItalatAmAM jema himA Page 9 of 50 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane dhIratAmAM jema dhIra vratadhara tema sarva maMtromAM zrI navakAramaMtra e sArabhUta ane zreSTha che enA saghaLA upakAra sahasra mukhathI paNa kadI kahI zakAya tevA nathI. sarvazreSTha evA zrI navakAra maMtranI prApti thayA pachI paNa je AtmAo anya maMtronI abhilASA rAkhe che teonI karUNa dazAno citAra ApatAM eTale ke evA jIvo kevA prakAranA dayA pAtra che e jaNAvavA mATe zrI upAdhyAyajI mahArAjA pote ramAve che keH taje e sAra navakAramaMtra je avara maMtra seve svataMtra karma pratikUla bAula seve teha suratarU tyajI Apa Teve II navakAramaMtrano tyAga karIne jeo svataMtra rIte ane anya maMtronI upAsanA kare che e sArabhUta teonuM karmaja kharekhara pratikUla che anyathA (nahito) sarva icchitonA dAtAra suratarUno tyAga karI duHkha kara evA kaMTakone (kAMTAone) denAra bAvala vRkSanI upAsanA karavAnuM mana temane kevI rIte thAya ? bIjA je koi maMtra jagamAM phlane denArA che, te badhA eja zrI navakAra maMtranA bIjathI vAsita thayelA che. arthAt- zrI navakAra maMtranA bIjathI je maMtro vAsita nathI, te avyabhicArI phla denAra paNa nathI. eja vAtanuM nirUpaNa karatAM teozrI mAve che ke "ehane bIje re vAsita, hove upAsita maMtra, bIjo paNa phladAyaka, nAyaka che eha taMtaH amRta udadhi kusArA, sArA harata vikAra, viSayanA te guNa amRtano, pavanano nahi re lagAra." sarva maMtromAM zrI navakAra maMtra e nAyaka che. zrI navakAra maMtranA bIjathI vAsita maMtranI upAsanA karavAmAM AvI hoya, to ja te phLadAyI thAya che : anyathA nikLa jAya che, ema zrI savajJazAstronuM kathana che. amRtasAgaranA kusArAthI sarva prakAranA viSanA vikAra nAza pAme che, te guNa amRtano che, nahi ke-kusArAone lAvanAra pavanano ! tema anya maMtrone paNa phLIbhUta karanAra zrI navakAra maMtranuM bIja che, arthAt-bIjarUpe rahela zrI navakAra maMtra che. e bIjathI rahita maMtro niHsAra che. eja vAtane teozrI nIcenA zabdomAM pharamAve che "jeha nirbIja te maMtra juThA, phlu nahIM sAhayUM hUi apuThA, jeha mahA maMtra navakAra sAdhe, teha doa loka alave ArAdhe." zrI navakAra mahAmaMtra rUpI bIja rahita maMtra saghaLA jUThA che. te phLatA to nathI, kintu nukzAna karanArA jarUra thAya cha. e kAraNe je AtmAo zrI navakAra mahAmaMtranuM ArAdhana kare che, te AtmAo ubhaya lokane saMpUrNa kRtArtha karanArA thAya che. zrI navakAra maMtranA vizeSa guNonuM varNana karatAM, teozrI chelle chelle mAve che ke"ratana taNI jema peTI, Page 10 of 50 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAra alpa bahu mUlya, cauda pUrvanuM sAra che, maMtra e tehane tulya : sakala samaya atyaMtara, e pada paMca pramANa, mahasue khuda te jANo, culA sahita sujANa." ratnothI bharelI peTInuM vajana ati alpa hoya che, kintu mUlya amUlya hoya che, tema zrI navakAramaMtra e zabdo vaDe TUMko che, kintu artha vaDe ananta che : cauda pUrvano sAra che. sarva sidhdhAntanI. aMdara e pAMca pado pramANabhUta mAnavAmAM Avela che ane cUlikAsahita samasta zrI navakAra maMtrane mahA zrutaskaMdha tarIke varNavavAmAM Avela che. zrI navakAra sivAya anya zAstrone mahA zrutaskaMdha nahi, kintu kevaLa zrutaskaMdha tarIke varNavela che. zrI navadara maMtranI utpatti : zrI navakAra maMtra zabdAtmaka che ane zabdo e dravyatA nitya hovA chatAM. paryAyatayA anitya che, tethI zrI navakAra maMtra paNa dravyatayA nitya mAnavo joie ane paryAyatayA anitya mAnavo joie. zrI navakAra maMtra e bhASAtmaka hovAthI sadeva zAzvata na ja hoi zake, evI dalIla karanArA dravya bhASA ane bhAva bhASAnuM svarUpa samajavA mATe sarvathA niSphaLa nivaDyA che. dravya bhASA e pudgalAtmaka che ane pugalanA paryAyo anitya hovAthI bhASAnA dravyo paNa anitya ja che. kintu bhAva bhASA je AtmAnA kSayopazamarUpa che, te AtmadravyanI jema nitya che. A sthaLe samajI levuM joie ke-zrI jaina darzane mAnela koi paNa nitya padArtha e kUTastha nitya nathI, kintu pariNAmI nitya che. eTale Atmadravya paNa pariNAmI nitya che. bhAva bhASA e AtmaguNarUpa hovAthI te paNa pariNAmI. nitya che. zrI navakAra maMtra dravya-bhAva ubhaya svarUpe zAzvata che : athavA zabdathI ane arthathI te nitya che, ema je kahevAya che tenI pAchaLa aneka apekSAo rahelI che. tene samajyA vinA ja sadeva zAzvata evA zrI navakAra maMtrane bhASAtmaka hovA mAtrathI azAzvata kahI devA taiyAra thavuM, e vicArako mATe leza paNa zobhAbharyuM nathI. navakAra (namarAra) sUtra. namo arihaMtANaM, namo sidhdhANaM, namo AyariyANaM, namo uvanjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM, eso paMca namukkAro, sava pAvapaNAsaNo | maMgalANaM ca savvasiM, paDhamaM havai maMgalaM | 5. saMskRta chAyA. Page 11 of 50 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namoDarhadabhaya: nama: siddhemya:| nama AcAryebhya: / nama upAbhyAyemya: | namo loke sarvasAdhubhya: / / USa paMvanamaraWAra:1 sarvapApaprAzana: I maMgalAnAM ca sarveSAM / prathamaM bhavati maMgalama / / 6. arthapATha namaskAra ho arihaMtone, namaskAra ho. sidhdhone, namaskAra ho AcAryone, namaskAra ho upAdhyAyone, namaskAra ho lokamAM rahelA sarva sAdhuone. A pAMcane karelo namaskAra sarva pApano sarvathA nAza karanAra che; ane te sarva maMgalomAM paheluM maMgala che. 7. vivecana pATha A namaskAra paMcaparameSThIne che, tethI te paMcaparameSThInamaskAra athavA paMcaparameSThItava: ema kahevAya che. A sarva mAMgalikanuM mULa, zrI jinazAsanano sAra, cauda pUrvano udvAra, ane mahAmaMtrarUpa che, ane tenuM kAraNa jene namaskAra karavAmAM Ave che te paMcaparameSThImAM rahelA prabhAvane laine che. to pahelAM paMcaparameSThI eTale zuM, ane tenuM darekanuM svarUpa zuM che te joie. parameSThI-eTale je parama = utkRSTa + iSTI = iSTatAvALA-ApanAra. namaskAra eTale namavuM te. A be prakAre che. dravyathI ane bhAvathI. dravyathI eTale be hAtha, be pagA ane mastaka vaDe supraNidhAna sArI rIte praNAma karavA rUpa; ane bhAvathI eTale vizudhdha, nirmaLa manathI. A baMne prakAre parameSThIne namaskAra karavAno che. parameSThI pAMca che. (1) arihaMta, (2) sidhdha, (3) AcArya, (4) upAdhyAya, (5) sAdhu. A darekanuM svarUpa joie. 8. arihaMta-zabdAthI arihaMta traNa pAThe lakhAya che. (1) arahaMta, 2) arihaMta ane (3) arahaMta. 1. (1) arahaMta (ahaMta- je yogya che. ahaM = yogya thavuM e dhAtuparathI) eTale je pUjAne-ATha mahApratihAryarUpa pUjAne yogya che te kahyuM che ke - arahaMti vaMdaNa nama, saNAi arahaMti pUasakkAraM / sidhigamaNaM ca arahA, arahaMtA teha vajjhati / / artha - je vaMdana, namaskArAdine yogya che, je pUjA satkAra karavA yogya che, ane je siddhi pAmavA yogya che tene arahaMta kahe che. (2) arahaMta - (araja - rajohananAta-raja haNavAthI rajavagaranA) eTale cAra AtmAnuNaghAtI karmarUpI rajane haNanAra. (3) (arahasya - jene rahasya nathI te) eTale potAne kevala jJAna-darzana prApta thayela hovAthI jene kaMi paNa chAnuM nathI te. (4) (a = nathI + raha = ekAMtapradeza + aMta = madhya bhAga. jene ekAMta pradeza ke madhya bhAgA nathI) eTale jene kaMi paNa vastu chAnI nathI te. (5) (a = nathI + raha = ratharUpI parigraha + aMta = vinAza-vinAza karanAra evA jarA-ghaDapaNa. Adi) eTale jene parigraha ke jarA Adi nathI te. (6) (arahaya-rahu = chAMDavuM, jeNe choDyo nathI) eTale jeNe svasvabhAva choDyo nathI te. Page 12 of 50 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. arihaMta. (arihaMtA-ari = zatru + hatA = haNanAra) eTale ATha karmarUpa zatrune haNanArA. 3. arhaMta (arUhata-rUhuM = ugavuM-upajavuM-jene ugavuM ke upajavuM nathI te) eTale jene karmo kSINa thai javAthI bIjo bhava levAno nathI te. namaskAranI vastu zrI arihaMtAdi pAMca parameSThI, e namaskAranI pAMca vastu che. e pAMca vastune namaskAra karavA mATe pAMca hetuo che. mArga, avipraNAza, AcAra, vinaya ane sahAyatA. e pAMca kAraNo mATe pAMcane namaskAra karavA yogya che. kahyuM che ke namo 3vipUUAso, AyAro viNayayA sahAyattaM / paMcaviha namokkAra, remi paUhiM heDa Ei 19ii" mArga, avipraNAza, AcAra, vinaya ane sahAyakatA -e pAMca kAraNo vaDe hu pAMca prakArano namaskAra karuM .' mAhitu ? pAMca hetuomAM prathama mArgahetu che. bhavaaTavImAM mArgadarzaka zrI arihaMta paramAtmAo hovAthI, teonA e mArgadarzaka guNane lai teo namaskAra karavA yogya che. kahyuM che ke 'aDavIe desiyattaM, taheva nijAmayA samupa'mi / chakkAya rakkhaNaTThA, HI govA te vRdhvati ||ii!' bhavATavImAM mArgadarzakapaNuM hovAthI, bhavasamudramAM niryAmakapaNuM hovAthI tathA bhava vanamAM chakAya. jIvonI rakSArthe mahAgopapaNuM hovAthI zrI arihaMtadevo mahA sArthavAha, mahA nirdhAmaka ane mahAgopa kahevAya che. zrI arihaMtadevonA eja eka mahAna upakAra che. sAthaouha : zrI arihaMtadeva rUpI sArthavAho, bhavya AtmArUpI musAphrone, dharmakathA rUpI udghoSaNA dvArAe, sAdhumArga ane sAdhakamArga rUpI saraLa ane vakramArge, iNDitapura zrI muktinagarImAM lai jAya che. te sArthavAho bhavATavImAM rAgadveSa rUpI vyApadothI rakSaNa kare che, krodhAdi kaSAyo rUpI dAvAgni AdinA bhayothI bhavya AtmAone bacAvI le che, viSayo rUpI viSaLono AsvAda karavAmAM nimagna thayelA AtmAone tenAthI choDAvI pariNAmahitakara-tapasaMyama rUpI hitakara Lono AsvAda letA banAve che, bAvIza pariSaho rUpI pizAcothI rakSaNa kare che, pAsatyAdi akalyANa mitro rUpI lUMTArAonI lUMTamAMthI choDAve che, ane nityodhama rUpI apramAdI prayANa vaDe jJAnarUpI azvo ane dhyAnarUpI hAthIothI joDAyelA pAMca prakAranA svAdhyAyarUpI rathamAM besADI nirvighna mokSapurInI prApti karAve che. niyamiza : zrI arihaMtadevo e bhavadadhinuM ullaMghana karAvavA mATe bhAvaniryAmako che. samudramAM jema Page 13 of 50 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukUla-pratikUla aneka prakAranA vAyuo hoya che, tema bhavasamudramAM paNa mithyAtvarUpI pratikUla vAyarAo ane sabhyatvarUpI anukULa vAyarAo vAi rahyA che. zrI arihaMtadevorUpI nipuNa nirdhAmako mithyAtvarUpI pratikULa vAyuthI bacAvI lai, samyakatvarUpI anukULa vAyunA yoge bhavyajIva rUpI poto (nAvaDIo) ne yathAvasthita jJAnarUpa karNadhAra vaDe bhayaMkara saMsArasAgaranuM ullaMghana karAvI isita sthAnarUpa mokSabaMdare pahoMcADI de che. mANopa : gopAlako jema sarpa-sthApadAdithI gAyonuM rakSaNa kare che ane pracura ghAsa-pANI Adi vaDe poSaNa kare che, tema SaDajIvanikAya rUpa gAyone zrI arihaMtaparamAtmA rUpI rakSako vyAdhi, jarA, mRtyu Adi zikArI prANIothI rakSaNa karI nirvighna nirvANapathe pahoMcADe che. - A rIte sarva zrI arihaMtadevo mArgadazaka, nirdhAmaka ane mahAgopa tarIkenuM kArya karanArA hovAthI bhavyajIvalokanA mahA upakArI che ane eja kAraNe teo lokottama mahApurUSo kahevAya che. saga-dveSAdine namAvanAra : dharmadezaktAdi guNovaDe zrI arihaMta devo jema jagata jIvonA upakArI che tema rAga, dveSa, kaSAya, indriya, parisaha ane upasargone namAvanAra hovAthI paNa teo jIvalokane namaskAra karavA yogya che. temAM prathama rAga e nAmAdi cAra prakArano che. nAma-rAga, sthApanA-rAga, dravya-rAga ane bhAva-rAga. nAma ane sthApanA samajavA sugama che. dravyarAga be prakAre che. eka AgamathI ane bIjo noAgamathI. AgamathI dravyarAga rAgapadArthane jANanAra anupayukta AtmA. noAgamathI dravyarAganA traNa prakAra che. eka jJazarIra, bIjo bhavyazarIra ane trIjo taduvyatirikta. jJazarIra ane bhavyazarIra sugama che. vyatariktanA be prakAra che. eka karmadravyarAga ane bIjo nokarpadravyarAga. karmadravyarAga eTale rAgavedanIya karmanA pudgalo. tenA cAra prakAra che. 1- yogya (bandha pariNAmAbhi mukha), 2- badhyamAnaka (ba% pariNAma prApta), 3- badhdha (nivRtta baMdha pariNAma arthAt jIvanI sAthe AtmasAt thayelA), ane 4udIraNAvalikA prApta (udIraNA karaNa vaDe kheMcIne udIraNA AvalikAmAM ANelA.) nokarpadravyarAga eTale rAgavedanIya karmanA pudgalonA ekadeza athavA tadanya. tadanyanA be prakAra che. eka prAyogika ane bIjo vestraki. kusummarAgAdi e prAyogika che ane sandhAbha rAgAdi e vastrasika che. bhAva-rANa : bhAva-rAga paNa be prakAre che. eka AgamathI ane bIjo no AgamathI. rAgapadArthajJa upayukta AtmA AgamathI bhAva-rAga che ane noAgamathI bhAva-rAga rAgavedanIyakarmodaya prabhava pariNAma vizeSa che. tenA be prakAra che. eka prazasta ane bIjo aprazasta. aprazasta pariNAma vizeSa traNa prakAre che. 1draSTirAga (sva svadarzanAnurAga), 2- zabdAdi viSaya viSayaka rAga te kAmarAga, ane 3- viSayAdi nimitta vinA ja avinIta akhatyAdi viSayaka rAga te sneha-rAga.prazasta-rAga tethI viparIta che. arihaMta, sidhdha, sAdhu, brahmacArI Adine viSe sarAgI AtmAone je rAga hoya che, te bhAva-rAga che. e ubhaya prakAranA prazasta-aprazasta athavA dravya-bhAva-rAgane namAvanArA arthAta dUra karanArA zrI arihaMtadevo che. dveSane namAvanAra : Page 14 of 50 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAganI jema dveSa paNa cAra prakAre che. temAM nAmasthApanA sugama che. noAgamartha dravyadveSajJa, bhavya, tadbatirikta, ema traNa prakAre che. tavyatiriktanA karmadravya-dveSa ane nokarmadravya-dveSa ema be bheda che. karmadravya-dveSanA yogya, badhyamAnaka, badhdha ane udIraNAvalikA prApta -e cAra prakAra che. nokarmadravya-dveSanA duSTa varNAdi aneka prakAra che. bhAvadveSa eTale dveSa mohanIyakarmano vipAka be prakAre che. eka prazasta ane bIjo aprazasta. ajJAna, avirati, mithyAtvAdi viSayaka dveSa te prazasta che ane samyaktva, virati, jJAnAdi viSayaka dveSa te aprazasta che. DAyane namAvanArA kaSAya cAra prakAranA che. krodha, mAna, mAyA ane lobha. temAM saMgraha nayanA mate krodha ane mAna, e aprItijAti sAmAnyavALA hovAthI dveSamAM antarbhAva pAme che ane mAyA tathA lobha e prItijAti sAmAnya yukta hovAthI rAgamAM antarbhAva pAme che. vyavahAra nayatA mate krodha, mAna ane mAyA -e traNe dveSa che, kAraNa ke-mAyA paNa paropaghAta mATe pravRtta thatI hovAthI aprIti-jAtimAM aMtarbhAva pAme che ane lobha e vyavahAra nayanA mate rAga che. RRjusUtra nayanA mate mAtra krodha e ja aprItirUpa hovAthI dveSa che. mAna, mAyA tathA lobha prIti-aprIti ubhaya viSayaka hovAthI rAga-dveSa ubhaya rUpa che. jemake-mAna e svaahaMkAra viSayaka hoya tyAre rAga ane paraguNa dveSaviSayaka hoya tyAre dveSa. eja rIte mAyA-lobha mATe paNa samajI levuM. arthAt AtmAne viSe mUrchAnI pradhAnatA hoya tyAre e traNe rAga bane che ane paropaghAtanI pradhAnatA hoya tyAre e traNa dveSa bane che. zabdAdi traNa nayonA mate mAna ane mAyA svaguNopakAra mUrchAtmaka hovAthI lobha arthAt rAga svarUpa ja che ane svaguNopakAra rahita eja mAnAdinA aMzo ane krodha paropaghAtAtmaka hovAthI dveSa ja che. Indriyone namAvanAra: 'ndrarayaliAn phandriyam / ' indra eTale jIva, tenuM liMga eTale cihana arthAt jIvane oLakhAvanAra te indriya. athavA 'ndre draSTa sRSTa haiM / ' e paNa indriya zabdanI vyutpatti che. AvaraNano abhAva thavAthI sarva vastune jANI zake che, temaja nAnAvidha bhavomAM bhamatA sarva vastuno upabhoga paNa tene thAya che, tethI jIva e paramaizvaryavAna kahevAya che. e paramaizvaryanA yogathI tathA sarvopalabdhinA bhogano yoga hovAthI jIvane indra kahevAya che. tenuM liMga agara cihna te indriya che. athavA bIjA zabdomAM jIva vaDe dekhAyela yA sarajAyela te indriya che. tenA paNa cAra prakAra che. nAmasthApanA sugama che. dravyendriya: dravyendriyanA be bheda che. eka nivRtti ane bIjI upakaraNa. nivRttinA pAchA be bheda che. eka bAhya ane bIjI atyaMtara. bAhya nivRtti aneka prakAranI hoya che. abhyantara nivRtti badhAne sarakhI hoya cha. abhyantara nivRttirUpa kSotraMdriya badhAnI kadaMba jAtinA puSpa jevI hoya che, cakSuindriya mAMsano goLo athavA masUranA dhAnya jevI hoya che, dhrANeMdriya atimuktaka puSpa jevI hoya che, rasaneMdriya kSetra eTale astrAnI dhAra jevI hoya che ane sparzaneMdriya sau saunA zarIranI AkRti pramANe vividha prakAranI hoya che. Antara nivRtti indriyanI zakti te upakaraNendriya che. vAtapitAdi doSo vaDe ne zaktino upaghAta thAya to Antara nivRtti indriyanI hayAtimAM paNa zabdAdi viSayonuM grahaNa thai zakatuM nathI. Page 15 of 50 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAtendriya bhAvendriya be prakAre che. eka labdhisvarUpa ane bIjI upayogasvarUpa. indriyAvaraNa karmano kSayopazama te labdhiindriya che ane zabdAdi viSayomAM indriyone thato pariccheda (jJAna) te upayogaiMdriya che. labdhiindriya hoya toja dravyendriyo prApta thAya che. upayogaindriyanI apekSAe sarva jIvo ekendriya che, kAraNa ke-eka kALe be indriyono upayoga koine hoto natho. labdhiindriyanI apekSAe sarva jIvo paMcendriya che, kemake-bakulAdi vanaspatione viSe bIjI indriyono upalaMbha thAya che. dravyendriyonI apekSAe jIvono ekendriyAdi vyavahAra thAya che. bAhyendriya rahita chatAM labdhiindriya vaDe sarva jIvo paMcendriya hoya che, kAraNa ke-bakulAdi vanaspatiomAM pAMce indriyono kSayopazama pratyakSa thAya che. ema je kahyuM tenI vizeSa samaja e che kebakulavRkSa - zRMgAra yukta suMdara strI madirAno kogaLo kare, agara tenA zarIra vaDe sparza kare, agara oSTha vaDe cUMbana kare to phLavALuM bane che. eja rIte candanAdinA gandha vaDe, sArUM rUpa jovA vaDe agara madhura zabdonA uccAraNa vaDe paNa tene phUlavApaNuM dekhAya che. caMpaka vRkSa - sugaMdhI jaLanA siMcana vaDe puSpodghamAdikane kare che. tilaka vRkSa - strInA kaTAkSa vaDe aMkurita thAya che. viharaka vRkSa - paMcama svara vaDe puSpa-aMkurAdikano udagama kare che. IndriyonI prAsano krama : prathama labdhindriya prApta thAya. tyAra bAda dravyendriya prApta thAya. dravyendriyamAM prathama bAhya tathA nivRtti indriya prApta thAya. pachI AMtara nivRtti indriyanI zaktirUpa upakaraNeMdriyanI prApti thAya, ane ante indriyArtha-indriyane viSayano pariccheda arthAt upayoga thAya che. pariSahone namAvanArA : mArgathI nahi DagavA ane vizeSa nirjarA karavA je sahana karavA yogya che, te kSudhA, tRSA, zIta, uSNAdi 22 prakAranA pariSaho che. te sarva pariSahone zrI arihaMtadevo namAve che. upasarnone namAvanArA : pIDA pAmavAthI agara je vaDe pIDA pamAya te upasarga cAra prakAranA che. eka devathI thanArA, bIjo manuSyathI thanArA, trIjo tiryaMcathI thanArA ane cotho AtmasaMvedanIya. temAM rAga nimitte-dveSa nimitte tathA parIkSA nimitte, athavA e traNe nimitte devo taraphthI upasarga thAya che. manuSyo taraphthI paNa e traNa nimitto uparAMta kuzIla prati sevana nimitte paNa upasargo thAya che. tiryaMco taraphthI bhaya nimitte, dveSa nimitte, AhAra nimitte tathA saMrakSaNa nimitte upasargo thAya che. AtmasaMvedanIya upasarga cAra prakAranA che. 1- netramAM paDelA kaNAdi khUMcavA, 2- aMgonuM stabdhita thavuM, 3- khADA vigeremAM paDI javuM ane 4- bAhu vigere aMgonuM paraspara athaDAvuM. e sarva prakAranA Page 16 of 50 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasargone zrI arihaMtadevo namAve che, vaza kare che, yAvat samULa nAza kare che. kahyuM ke"rAmavosasANa, rUMDhiyANi paMcavi / parisade vaso, nAnayaMtA nanorihA ||9||" rAga, dveSa kaSAya, pAMca indriyo, pariSaho ane upasargAne namAvanAra zrI arihaMtadevo che. temane namaskAra thAo. vaLI kahyuM che ke "iMdiya virAyakasAe, parisahe veyaNA uvasagge / ! ! zarino hatA, arihaMtA tena vuvaMti ||" indriya, viSaya, kaSAya, pariSaha, vedanA ane upasargo e duzmano che. ene haNanArA hovAthI zrI 'arihato' kahevAya che. eja rIte sarva jIvone duzmanabhUta AThe prakAranA karmone haNanArA hovAthI paNa teo arihaMta kahevAya che. athavA vandana, namaskAra, pUjA, satkAra ane siddhigamanane yogya hovAthI teo 'arhata' kahevAya che. athavA deva, asura ane manuSyo dvArA uttamottama pUjAne pAtra hovAthI tathA krodhAdi duzmano tathA badhyamAna karmarUpI raja ane badhdhakarmarUpI malane haNanArA hovAthI 'arihaMta' kahevAya che. e 'arihaMto' ne karelo namaskAra jIvane hajAro bhavathI choDAve che tathA bhAvapUrvaka karAto te namaskAra bodhi ( zrI jinadharma) nI prApti mATe thAya che.'arihaMto' ne karelo namaskAra dhanyapurUSone bhavano kSaya karanAro thAya che tathA hRdayamAM rahelo te vizrotasikA (durdhyAna) ne haranAro thAya che. e rIte 'arihaMta' ne karelo namaskAra mahAarthayukta che ema zrI jinAgamomAM varNavela che ane maraNanA avasare anya sarva kAryono tyAga karI anadhye ratnanI jema eka tene ja grahaNa karAya che athavA koi paNa ApattimAM zrI arihaMta namaskAra vAraMvAra ane nirantara smaraNa karavAmAM Ave che. zrI arihaMtone karelo namaskAra e sarva pApono nAza karanAra che eTaluM ja nahi, kintu sarva maMgaLomAM teja eka prathama maMgaLa che. eja vAtane zAstromAM nIcenA zabdothI kahelI che. "rihaMtabanugaro nIva, moyei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo hoi, puNa vohitAmA ||9||" A gAthAmAM, nAma, sthApanA, dravya ane bhAva, e cAre prakAranA namaskAranuM varNana che. jemake'arihaMta' zabda vaDe ' arhadAkAravALI budhdhi' te sthApanA namaskAra che. 'namukkAra' zabda vaDe nAmanamaskAra che. 'bhAveNa' zabda vaDe bhAvanamaskAra che. ane ' kIramANo' zabda vaDe aMjaligrahaNAdi dravyanamaskAra che. e rIte eka ja gAthAmAM nAmanamaskAra, sthApanAnamaskAra, dravyanamaskAra ane bhAvanamaskAra-e cAre prakAre karAto namaskAra varNavyo che. e namaskAra jIvane ananta saMsArathI mUkAve che ane jyAM sudhI mukta na thAya tyAM sudhI bodhilAbha zrI jinadharmanI prApti mATe thAya che. "arihaMtanamukkAro, dhannANaM bhavakkhayaM karaMtANaM / hiyayaM aNummuyaMto, visuttiyA vArao hoi ||2||" hRdayamAM rahelo arhannamaskAra anAdi dhanavAlA parittasaMsArI ane pratanukarmavAna jIvonA punarbhavano kSaya karanAra tathA cittanuM visatrotagamana (apadhyAna) nivAranAra thAya che. Page 17 of 50 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "arihaMta namukkAro esa khalu vannio mahatthoni / jo maraNaMmi uvagge abhikkhaNaM kIrai vahuso ||3||" ahaMnnamaskAra e mahA arthavALo che. mRtyu samIpa Ave chate nirantara bahu vAra karAya che ane moTI ApattimAM dvAdazAMgIne choDI tenuM ja dhyAna ane smaraNa karAya che. agni AdinA bhaya vakhate gharamAM rahelI zeSavastuone choDI, jema mahA mUlyavALAM ratno agara ratna grahaNa karAya che athavA yudhdhamAM atizaya Apatti vakhate jema anya zastro choDI je amogha hoya teja zastra grahaNa karAya che, tema ahIM paNa maraNAdi mahAbhayo vakhate dvAdazAMga zAstro choDIne kevaLa eka arihaMta namaskAra ja karAya che, kAraNa ke-te namaskAra e dvAdazAMgAthe che. zaMkA - arihaMtanamaskAra e dvAdazAMgAthe zI rIte ? samAdhAna - dvAdazAMgI pariNAmavizuddhinA hetubhUta che ane teja kAryane namaskAra paNa kare che. mATe baMne vaDe eka ja kArya sidhdha thatuM hovAthI namaskAra paNa dvAdazAMgAtha che, ema kahevAmAM koi paNa jAtinI harakata nathI. athavA to zrI vItarAgasidhdhAntamAM eka paNa pada, ke je saMvegane pedA karanArUM tathA mohajALane chedanArUM che te nizcayathI dvAdazAMgAthe mAnela che. namaskAra aneka padAtmaka hovA chatAM vyavahArathI eka pada kahevAya che : ane upayukta nyAye te dvAdazAMgI, ke je gaNipiTaka-gaNadharonI peTI. kahevAya che, tenA arthasvarUpa hovAthI ati nirjarA mATe thAya che, mATe tenI mahAWtA kahelI che : ane e ja kAraNe ahaMnnamaskAra e abhIkSNa eTale nirantara ane bahuzaH eTale vAraMvAra karAya che. ridLamuvaDAro, savvapAvapUUAsano I maMgalA NaMca sabvesi, paDhamaM havai maMgalaM ||4||" "ardhanamaskAra, e sarva pApono nAza karanAra che ane sarva maMgaLomAM prathama maMgaLabhUta che." ahIM pApa" zabdanI traNa prakAre vyutpatti thAya che : je jIvane malina kare, je jIvanA hitane pIye athavA je jIvane saMsAramAM rAkhe, te pApa kahevAya che. tattvathI ATha karma eja pApa che. ahaMnnamaskAra te sarva pApano nAsa kare che : eTaluM ja nahi, kintu nAmAdi sarva maMgaLomAM ahaMnnamaskAra prathama che. athavA mokSarUpa mukhya purUSArthane sAdhanAra hovAthI pradhAna che. athavA zrI arihaMtAdi pAMca bhAvamaMgaLomAM prathama hovAthI prathama che. athavA pradhAntara paropakArasAdhaka hovAthI ahaMnnamaskAra e prathama eTale mUkhya maMgaLa che. uparyukta vAtane paramopakArI pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA paNa nIcenA zabdomAM gUMthe che "namaskAra arihaMtane, vAsita jehanuM citta, dhanya teha kRta puNya, teha jIvita tAsa pavittaH ArtadhyAna tasa navi hue, navi hue durgati vAsa, bhavakSaya karatAM re samaratAM lahie sukRta ullAsa. 1." "jeonuM citta zrI arihaMtanA namaskArathI vAsita che, te AtmAo dhanya che, kRtapuNya che ane teonuM jIvitavya pavitra che. arihaMtanA namaskAramAM parovAi gayelA cittavALAne kadi ArtadhyAna thatuM nathI, tenA pariNAme tenI durgati paNa thatI nathI, kintu jema jema tenuM adhika smaraNa thatuM jAya che, tema tema bhavano kSaya ane puNyanI vRddhi thatI jAya che." Page 18 of 50 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra mahAbhyamAM mahApurUSoe mAvyuM che kenamo arihaMtANaM iti saptAkSarA me saMta bhavAnuM nAzayanuM ! artha :- namo arihaMtANaM e sAta akSaro sAta bhavono nAza karanAra che. evI ja rIte zrI siMha tilaka sUri mahArAjAe maMtrarAja rahasyamAM kahyuM che kezveta varNanA arihaMto jIvonA roganI zAMti mATe che. zrI arihaMta devonA jJAnAtizaya upara uMDuM ciMtana karatAM jJAnanI vRddhi thAya che. vacanAtizaya upara uMDuM ciMtana karatAM ApaNI vANImAM vizadatA prApta thAya che ane te vANI anekanuM AkarSaNa karanAra bane che. pajAtizaya upara uMDuM ciMtana karatAM ApaNe pote sanmAnane prApta thaie chIe ane loka priyatAmAM vadhAro thAya che. apAyApagamAtizaya upara uMDuM ciMtana karatAM je koi Apatti AvelI hoya te dUra thAya che ane Apatti AvavAnA bhaNakArA vAgatA hoya to te vicAro ane AvanArI Apattio avazya dUra thAya che. jala tatvano guNa (pradhAna guNa) nirmaLatA che. te nirmaLatAnA pratika rUpe arihaMta padanuM dhyAna kaheluM che. arihaMta mahArAjanA bAra guNo azokavRkSa: surapuSpavRSTiH, divyadhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaMDalaM duMdubhirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm / / 1 / / bhAvArtha :-azoka vRkSa 1, devoe karelI puSponI draSTi 2, divyadhvani 3, cAmara 4, siMhAsana 5, bhAmaMDala 6, devaduMdubhi 7, chatra 8 e ATha jinezvara mahArAjAnA zreSTha prAtihAryo che. 9. arihaMtanA 12 guNa zrI arihaMta prabhunA bAra guNa che, temAMnA ATha prAtihArya kahevAya che ane cAra atizaya kahevAya che. prAtihArya eTale je pratihArI (daravAjAnA rakhevAla) tarIke prabhu pAse rahe che te te nIce pramANeH azokAkhyaM vRkSaM suraviracitaM puSpanikaraM dhvani divyaM zravyaM ruciracamarA vAsanavaram / vapurmAsa bhAraM samadhuravaM duMdubhimatha prabho: prekSyacchatra, trayamadhimana: kasya na mude / / artha :- 1. azokavRkSa, 2. devoe racelo puSpano samUha, 3. zravaNa karavA yogya dhvani, 4. manohara cAmarayugala, 5. uttama Asana, 6. bhAmaMDala, 7. madhura avAja karanAra duMdubhi vAjIMtra ane 8. traNa chatra. AvI rIte prabhunA aSTa prAtihAryane joi konA manamAM harSa na thAya ? (1) azoka vRkSa bhagavAnanA mastakanA upara devatAoe racelo, bhagavAnathI bAragaNo UMco hoya che. temAM A TuMDAvasarpiNI kALamAM prathama AdinAthanA mastaka upara traNa gAuno azoka vRkSa devAe karyo hato, kAraNa ke bhagavAnanI pAMcaso dhanuSyanI kAyA hatI, parantu zrI ajitanAthajIthI zrI pArzvanAtha mahArAjA sudhI bAvIza tIrthakara mahArAjAonA mastakanA upara temanA deha pramANathI bAragaNo UMco. Page 19 of 50 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azoka vRkSa devoe karelo hato. bhagavAna mahAvIra rAjAnA mastaka upara batrIza dhanuSya UMco azoka vRkSa devoe karelo hato. bhagavAnanI sAta hAthanI kAyA, tene bAra guNavAthI ekavIza dhanuSya thayA, ane je zAla vRkSanA nIce bhagavAnane kevalajJAna thayuM hatuM te agyAra dhanuSyanuM hovAthI uparanA ekavIza ane agyAra maLavAthI batrIza dhanuSya thayA, tethI mahAvIra mahArAjAnA mastakanA upara bAragaNo batrIza dhanuSyapramANa azoka vRkSa hato. (2) surapuSpavRSTi :- devatAo eka yojana bhUmimAM, cAre bAju, paMcavarNA sacitta puSponI vRSTi kare che. zaMkA - samavasaraNamAM devoye karelI puSpanI vRSTi sacitta che. ke acitta ? samAdhAna - prAyaH karI jalasthalarUpa sacitta hoya che. zrI samavAyAMga sUtramAM cotrIza atizayanA adhikAramAM kahyuM che ke-jala sthala saMbaMdhI pAMca prakAranA sacitta puSponI vRSTi DhIMcaNa pramANa, nIce viMTa rahelAnI, devatAo kare che. pravacanasArodvAramAM ogaNacAlIzamA dvAramAM paNa vizeSe karIne kahela che ke-devatAo samavasaraNane viSe eka yojana pramANa bhUmimAM, nIce biMTavALA, pAMca prakAranA sacitta puSponI DhIMcaNa pramANa vRSTi kare che. A uparathI te puSpo sacitta hoya che tevI saMbhAvanA thAya che. zaMkA - jIvadayArasika sAdhu, sAdhvIo te puSponA upara kevI rIte cAlI zake ? kAraNa ke, sacittanuM mardana jIvaghAtanA hetubhUta che. samAdhAna - koika kahe che ke te puSpavRSTi devatAe karelI che mATe sacita nathI. kiMtu acitta che. bojAo kahe che ke - nahi, te vAta satya nathI. devatAye karela chatAM paNa te puSponI vRSTi sacitta ja che. anya kahe che ke- jyAM jyAM puSpo hoya che tyAM tyAM sAdhu sAdhvIyo cAlatA nathI. apara kahe che ke - nahi, sarva jagyAe puSpo che. paraMtu kAraNa vinA muniyo potAnA sthAnathI UbhA thatA ja nathI. gItArtha mahArAjA salo Ape che ke-maMdara, mogaro, mAlatI, macakuMda, gulAba vigere pAMca prakAranA sacitta sugaMdhI puSponI devatAo samavasaraNamAM jAnupramANa vRSTi kare che. te sacitta puSpo ja che, paraMtu samavasaraNamAM vidhamAna jIvothI, gamanAgamanamAM caMpAyA chatAM paNa te jIvo maratA nathI, kilAmaNA pAmatA nathI, paraMtu tIrthaMkara mahArAjAnA atizayathI UlaTA vadhAre praphullita thai, mahAAnaMda pAme che, mATe jalasthala saMbaMdhI te puSponI vRSTi sacitta ja che. (3) divyadhvani :- bhagavAna jyAre dezanA Ape che tyAre bhagavAnanI vANIno mAlakoSa rAga devatAo vINAvaDe pUre che, tethI bhagavAnanI vANIno dhvani divya zobhe che. zaMkA - rAgo to ghaNAM che. chatAM dareka bhagavAna mAlakoSa rAgathI dezanA kema Ape che ? bIjA rAgamAM dezanA kema ApatA nathI ? samAdhAna - keTalAyeka rAgonA guNo rAga pramANe ja hoya che, tethI te rAgo gAvA bolavA ja joie. juo. 1) bhairavarAga. A rAgano guNa bhamAvavAno che. A rAga barAbara koine gAtA AvaDato hoya ane ghANI upara besI yathArtha bhairavIrAga koi gAto hoya to, vinA baLade ghANI tenI meLe ja pharavA mAMDe che, te bhairavI rAgano guNa che. 2) malhArarAga. A rAga jo barAbara gAnAro hoya to comAsAnI Rtu vinA paNa malhAra rAganA gAvAthI tatkALa AkAzamAMthI jaLanI vRSTi thAya che. Page 20 of 50 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3) hiMDoLArAga. A rAga barAbara gAtA AvaDanAra mANasa hiMDoLA upara besI gAya to, hiMcako nAkhyA vagara paNa hiMDoLo ApameLe cAlavA mAMDe che. 4) dIpakarAga. A rAgane yathAsthita jANanAra mANasa telanuM koDIyuM bharI, aMdara vATa mUkI, jo dIpakarAga gAya to agni vinA te rAganA pratApe dIvAnI jyota pragaTa thAya che. 5) zrIrAga. A rAga jo barAbara gAtA AvaDato hoya to gAtAnI sAthe ja AkAzamAMthI lakSmInI vRSTi thAya che. 6) mAlakoSa. A rAga jo barAbara gAtA AvaDato hoya to pAse paDelo patthara paNa gAnanA sAtheja poco rU jevo, mAkhaNanA piMDa jevo banI jAya che. tIrthaMkara mahArAjAne to jIvone bodha karavA sivAya bIjI koi icchA rahetI nathI, tethI mAlakoSa rAgamAM dezanA ApavAthI bhavya jIvonA hRdaya mAkhaNa jevA pocA thai javAthI koika dIkSA, koika dezavirati, koika samatidraSTipaNuM. vigere aMgIkAra kare che, te ja kAraNathI paramAtmA mAlakoSa rAgathI dezanA Ape che ane devatAo bhagavAnano rAga vINAthI pUravAthI, sAkara, zelaDI, drAkSa, kerIthI paNa lAkhogaNI mIThI bhagavAnanI vANI sAMbhaLI bhavya jIvonA hRdaya vairAgyathI vAsita banI jAya che. A cha rAgo bahu ja prazasta kahelA che. temAM mAlakoSa vizeSa prazasta che. (4) cAmara suvarNanI dAMDImAM ratno jaDelA evA ujjavala cAra joDI cAmarovaDe devatAo cAre dizAmAM bhagavAnane vIMje che. (5) ratnajaDita Asana-siMhAsana, devatAo samavasaraNane viSe bhagavAnane besavA mATe, ratnajaDita pAdapITha sahita, suvarNa maya divya siMhAsana banAve che. prabhu pUrva tarapha mukha karI te siMhAsana upara besI bhavya jIvone dharmadezanA Ape che. (6) bhAmaMDala - zarada RtunA sUryanA kiraNa jevuM divya bhAmaMDala devatAo bhagavAnanI pAchaLa banAve che. tethI prabhunI prabhAnI kAMti bhAmaMDalamAM saMkramaNa thavAthI tamAma jIvo prabhunA divyarUpane joi zake che. jo bhAmaDala na hoya to bhagavAnanuM rUpa anaMtagaNuM manahara hovAthI jema sUryanA sanmukha koithI na jovAya tema prabhu sanmukha joi zakAya nahi, kAraNa ke prabhunuM rUpa anaMtagaNuM che. (7) duMdubhi - devaAo AkAzamAM duMdubhi vagADI jagatanA jIvone jaNAve che ke pramAdane tyAga karI bhagavAnanI vANIne sevo. (8) chatra - dareka bAjuye traNa chatro, ema cAre dizAe maLIne bAra chatro prabhunA mastaka upara hoya che. te. atizaya eTale utkRSTatA A mUla cAra che. 1. apAyApagamAtizaya - (apAya = upadrava ane apagama = nAza) A be prakAranAM che:a-svAzrayI-eTale potAnA saMbaMdhamAM apAya eTale upadravano dravyathI ane bhAvathI nAza karyo che dravya upadrava-sarva rogo. bhAva upadrava-aMtaraMga evAM aDhAra bhUSaNa : aMtarAyAdAna lAbhavIryabhogopabhogagA: / hAso ratyarati rbhIti, jugupsA zoka eva ca // kAmo mithyAtvamazAnaM nidrA cAviratistathA / rAgadveSau ca tau doSau teSAsaSTAdazApyamI // (1) dAnAMtarAya, (2) lAbhAMtarAya, (3) vIryaMtarAya, (4) bhogAMtarAya, (5) upabhogAMtarAya, (6) hAsya, (7) rati, (8) arati, (9) bhaya, (10) zoka, (11) jugupsA = niMdA, (12) kAma, (13) Page 21 of 50 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva, (14) ajJAna, (15) nidrA, (16) avirati, (17) rAga, (18) dveSa. A rIte svAzrayI apAyApagama atizaya. ba. parAzrayI apAyApagama atizaya - ke jethI pArakAnA upadrava nAza pAme; eTale jyAM bhagavAn vicare tyAM dareka dizAmAM malIne savAso jojana sudhImAM prAyaH roga, marakI, vaira, ativRSTi, dukALa, vagere thAya nahi. (9) apAyApagamAtizaya svaAzrita aDhAra dardoSa rahita, paraAzrI prabhu vihAra kare te jagyAethI, uttara, dakSiNa, pUrva pazcima, agni, izAna, vAyavya ane nairUtya, UMce tathA nIce, ativRSTi, anAvRSTi, roga, zoka, bhaya, svacakra, paracakra, durbhikSa, DamarAdika, savAso yojanamAM hoya nahi. - 2. jJAnAtizaya - jenAthI bhagavAn lokAlokanuM svarUpa sarva prakAre jANe che te, kAraNa ke temane kevalajJAna che tethI kAMi paNa temane jANa bahAra rahI zakAtuM nathI. 3. pUjAtizaya - jenAthI zrI tIrthaMkara sarva pUjya che, eTale bhagavaMtanI pUjA rAjA, baladevAdi, devatA-iMdra Adi kare che, agara karavAnI abhilASA rAkhe che te. 4. vacanAtizaya - jenAthI zrI tIrthaMkaranI vANI deva, manuSya, ane tiryaMcane potapotAnI bhASAmAM samajAya che te; kAraNa ke temanI vANI saMskArAdi guNavALI che. A vANI 35 guNe sahita che. te guNo ' zrI jinadevadarzana' vagere pustakamAMthI joi levA. AvI rIte ATha pratihArya ane cAra atizaya maLI bAra zrI arihaMta bhagavAnA guNa thayA. have sidhdha bhagavAn viSe bolIzuM. (10) jJAnAtizaya - bhagavAna kevalajJAnathI lokAlokanA svarUpane jANanArA hoya. (11) pUjAtizaya - vAsudeva, baladeva, cakravartI cAra nikAyanA devo traNa jagatanA jIvo prabhune pUjavAnI abhilASA kare. (12) vacanAtizaya - bhagavAnanI vANI deva, manuSya ane tiryaMcone, bhIlanA ' saro' nA kathana mujaba darekane samajAya che. eka bhillane traNa strIyo hatI. ekadA vagaDAmAM bhillane eka strIe kahyuM ke he svAmin ! bhUkha lAgI che, khAvAnuM Apo. bIjIye kahyuM tRSA lAgI che pANI de, trIjIye kahyuM sArUM gAna kara, A traNene bhIlle 'saro nitya' eka ja zabdamAM judIjudI rIte samajAvI dIdhI. khAvAnuM mAganArIne saro nadghi bANa nathI, tethI kevI rIte jIvane mAryA vinA tane khAvA ApuM, bIjIne kahyuM ke saro nasthi, sarovara nathI, kyAMthI pANI lAvIne pAuM, trIjIne kahyuM ke saro natthi. mAro kaMTha sAro nathI, kevI rIte gAuM ? jyAre ajJAno bhilla jevo mANasa paNa jaMgalamAM potAnI strIyone eka ja zabdathI samajAve che tyAre anaMtaguNI tIrthaMkara mahArAjA potAnA eka ja zabdathI deva, manuSya, bhillo ane tiryaMcone samajAve temAM Azcarya zuM hatuM ? A bAbatamAM kalikAlasarvajJa, bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA potAnA banAvela kAvyAnuzAsanagraMthanI svopajJa alaMkAracuDAmaNi nAmanI TIkAo kahe che ke tevADhevI namanArI, zavamazthApizAvarI, tiryaMco pitarmiMcica, menire bhagavadgirama ||1|| bhAvArtha :- devo daivI bhASAmAM, manuSyo manuSyanI bhASAmAM, bhillAdika bhillanI bhASAmAM, tiryaMco tiryaMcanI bhASAmAM bhagavAnanI vANIne eka ja vakhate samajI zake che. A pramANe arihaMta mahArAjAnA bAra guNo kahyA. arihaMta devanA cotrIza atizayo Page 22 of 50 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roga rahita, sugaMdhayukta, adbhUta rUpa sahita zarIra hoya. rudhira, mAMsa, gAyanA dUdha jevuM, sugaMdhayukta zarIra hoya. carmacakSuvALA AhAra nihAra, dekhI zake nahi. 4. zvAsozvAsa kamalanA jevo sarasa sugaMdhavALo hoya. e uparanA cAra atizaya sahajathI janmanI sAthe ja hoya. 5. 6. 9. kAMipaNa hoya nahi. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. thavAthI thAya che. 1. 2. 3. eka yojana bhUmimAM traNa lokanA loko samAya tevuM samavasaraNa hoya. tamAma jIvo potapotAnI bhASAmAM samaje tevI vANI hoya. prabhu vicare tenI AsapAsa pacIza yojana sudhI rogAdika upadravanI zAMti rahe, rogAdika vairabhAvanI zAMti rahe. durbhikSa-duSkALa TaLe. svacakra, paracakrano bhaya na hoya. marakI na hoya. iti, vinAza karanArA, jIvajaMtuonI utpatti na hoya. ativRSTi na hoya. anAvRSTi na hoya. prabhunI pAchaLa tejasvI bhAmaMDala hoya. e uparanA agyAra atizayo ghAtIkarmano kSaya maNi ratnamaya siMhAsana sahacArI hoya. bhagavAnanA mastaka upara traNa chatra hoya. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. pAMce iMdriyonA artho manojJa hoya. 28. sarva Rtuo, sukhadAyaka, samakALe phLanArI hoya. 29. sugaMdhI pANInI vRSTi karelI hoya. 30. samavasaraNamAM devatAe vRSTi karelA UMdhA DIMTavALA, paMcavarNA, paMca prakAranA sugaMdhI puSpo, jAnuM pramANa patharAyelA hoya. 31. samagra pakSiyo, bhagavAnane pradakSiNA daine . 32. 33. sadA AgaLa cAlanAra iMdradhvaja hoya. zveta cAmaronI cAra joDo aNaviMjAyA viMjAya. dharmacakra AkAzamArge AgaLa cAle. prabhuthI bAragaNo UMco azokavRkSa samavasaraNa upara chAyA karato rahelo hoya. caturmukhe zobhatA prabhu dezanA Ape. maNi, kanaka, rUpAmaya traNa gaDha hoya. surasaMcArita navakamalo para bhagavAna cAle. kAMTAo adhomukhA thai jAya. saMyama grahaNa karyA pachI keza ane nakho vadhe nahi. vAyu sAnukula hoya. sarve vRkSo nIcA namIne bhagavAnane praNAma kare. Page 23 of 50 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. AkAzamAM devatAo devadubhino nAda kare. e ogaNIza atizayo devonA karelA hoya che. arihaMta devanA pAMtrIza vaINI gaNo 1. je sthAne je bhASA bolAtI hoya te ardhamAgadhI bole. 2. UMce svare dezanA ApavAthI, eka yojana bhUmi pramANa samavasaraNamAM beThelA tamAma loko sAMbhaLe, tema bole. 3. grAmika tuccha nahi, paraMtu prauDha bhASA bole. 4. meghanI peThe garava sahita gaMbhIra vANI bole. 5. zabdo peta eTale paDaghA sahita vANI bole ane sAMbhaLanArA, chUTA chUTA zabdo sAMbhaLe. 6. sAMbhaLanArane saMtoSakAraka, mAnasahita saralatAyukta bole. sAMbhaLanArA dareka potapotAne AzrI kahe che ema jANe. 8. puSTa vistAra artha sahita bole. pUrvApara avirodha, eTale sarakho maLato artha bole. 10. moTAinA vacano bole, jethI sAMbhaLanArA ema kahe ke e to moTA puruSo ja bole, tathA abhimata sidhdhAMtokta bole. 11. evuM spaSTa bole ke koi sAMbhaLanArane saMdeha rahe nahi. 12. prabhu je arthanuM vyAkhyAna kare, tene koi dUSaNa ApI zake nahi. 13. ghaNo kaThaNa sUkSma viSaya paNa, sAMbhaLanAranA hRdayamAM turata pariName tema bole. 14. prastAvane ucita bole, ane maLato artha Ave tema vRddhavAdInA peThe bole. 15. prabhune je vAta kahevAnI icchA hoya te sidhdhAMtokta bole. viSaya, saMbaMdha, prayojana, ane adhikAra sahita bole. 17. padaracanA, apekSA laine bole. 18. navatattva, ane cha dravyanI paTutA bolavAmAM hoya tema bole. snigdha, madhura bole. 20. paramarma na jaNAya tema caturAithI bole. 21. dharma artha pratibadhdha bole. 22. udArapaNe dIpaka jevo prakAza karI artha bole. 23. jene viSe paraniMdA ane potAnI prazaMsA na dekhAya tema bole. 24. je bolavAthI lokone evo bhAsa thAya ke e sarvajJa che, ema bole. 25. vyAkaraNa sahita bole. AzcaryakArI bole. 27. svastha citte dhIratA sahita bole. 28. vilaMba rahita bole. 29. mananI bhrAMti rahita bole. 30. deva, manuSya, tiryaMca, potAnI bhASAmAM samaje tema bole. 31. ziSyone jema vizeSa buddhi upajavApaNuM thAya tema bole. 32. padanA arthane anekapaNe vizeSa AropaNa karI bole. 6. Page 24 of 50 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. sattva pradhAnapaNe eTale sAhasika paNe bole. 34. punarukti doSa rahita bole. 35. sAMbhaLanArane kheda na upaje tema bole. arihaMta padanaM vizeSa AkhyAna : (1) "BradayadrAca: I' jemane "raha' eTale ekAnta rUpa sthAna tathA aMtara eTale giriguNAdino madhya bhAga paracchanna nathI. sarvavedI hovAthI samasta vastusamUha, tenA para apara bhAga ityAdi pragaTa che te arihaMta che. (2) "3 rahaMtA !' e zabdanA nirukti padabhaMjanavazAta nIce mujaba aneka artho nIkaLe che. (a) 'utkartha rAnane ' samavasaraNAdi bAhya lakSmI ane saMjJAnAdi AMtara lakSmI vaDe jeo atyaMta zobhe che. (2) "rAtti sadrarzanAdri' samyagadarzanAdi jeo Ape che. (ha) "hatti mohAdvIk ' mohAdine jeo haNe che. (hA) 'AchA maLyopaBtye prAmanugrAma !" bhavya jIvonA upakAra mATe jeo grAmAnugrAma vicare che. (ta) "tattvatti gharmaDhezanAM ' bhavyajIvonA bodha mATe jeo niraMtara dharmadezanA Ape che. (tA) "tAyaMte tIrathatti vA sArvanIvari I" jeo mohAdi zatruothI sarva jIvonuM rakSaNa kare che, athavA sarva jIvone jeo bhavasamudratho tAre che. (3) "3 radyaca: I' varSAvigi #Ami chinya: "raha thato ti vavanAt I' prakRSTa rAgAdinA hetubhUta manojJa-amanojJa viSayono saMparka thavA chatAM koi paNa sthaLe Asakti nahIM dhAraNa karanArA-kSINarAga ane kSINamoha. (4) '32hayaca:' 'tmisvabhAvamatyanaca: rai tyAre ti vanAi ' siddhi gatine viSe jJAnAdi AtmasvabhAvane nahIM choDanArA-anaMta jJAna darzanAdi guNone dhAraNa karanArA. (5) 'urayabhya: I" "mavamadhyetiha5:, raNa rizatI DIta vavanA' sarva karma kSaya thavAnA. anaMtara samaye ja lokAgre janAra hovAthI bhavamAM nahi rahenArA. (6) "B2thAMteya:' ratha zabda sakala parigrahanA upalakSaNabhUta che. aMta eTale vinAza zabda jarAdinA upalakSaNabhUta che. jeo sakala parigrahanA tyAgI che tathA jarA maraNAdine jItI janArA che. (7) "pharamamAnebhyaH" rabha eTale rAjasika vRtti AdithI nivRtta thayelA, atuccha svacchatAdi parama vizuddha bhAvane varelA. ahIM sudhI "BIRhaMta' padanA artha lakhyA have 'rihaMta' ane " daMta' padanA keTalAka artha jaNAve che. (8) "urihaMtavUcaH" iMdriya, viSaya, kaSAya, pariSaha, vedanA, upasarga, rAga, dveSa ane karma Adi bhAva zatruone haNanArA. (9) UriVII-gharmaghaQUI mAMta:' ari eTale dharmacakra vaDe zobhatA. dharmacakra zabdathI upalakSitA anya sakala zastrono tyAga karanArA. (10) ruhaMtAIt ' sarvathA bIja baLI javA pachI jema aMkura utpanna thato nathI tema karmabIja baLI javAthI bhavarUpI aMkura jeone Ugato nathI. (11) "rupabhAtapIThAdi tAraVIDnAdribhUtaM va dhvatti' aru zabdathI upalakSita Page 25 of 50 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghaLI pIDAo ane tenA kAraNabhUta anAdi karmasaMtatine haNanArA. (12) 'Uvac:' saMsAramAM have jemane koi ruMdhanAra-rokanAra nathI arthAt bhavano tyAga karanArA. zrI arihaMtanI upamAo 1. mahAdeva - rAga, dveSa, moha sarvane parAjaya karavAthI duniyAmAM gaNAtAM sarva deva karatAM moTA hovAthI mahAdeva kahevAya che. 2. viSNu - nirmaLa jJAna ane darzanathI vizva vyApI sarva padArthone jANatAM dekhatAM hovAthI viSNu kahevAya che. 3. brahmA - nirUpama mokSamArga sAdhavAno kharo (satata) upayoga hovAthI brahmA kahevAya che. 4. ziva - ziva (mokSa) rUpa sthAnane prApta karela hovAthI ziva kahevAya. 5. zaMkara - traNeya bhuvananAM jIvone zAMti karanAra hovAthI zaMkara kahevAya che. zrI arihaMta devanuM svarUpa tatthaDarihaMte DaDhArasa-dosa vimukake visudhdha nANamae / payaDiyatatte nayasura-rAe jJAeha nisyaMpi Ile bhAvArtha :- he bhavya jIvo. zrI arihaMtAdi nave padomAM prathama pade rahelA zrI arihaMta devo ke je aDhAre deSothI vimukta che. vizudhdha jJAnamaya che. tatvone prakaTa karanAra che ane surezvaro paNa jeonI AgaLa namI paDelA che teonuM tame haMmezane mATe paNa dhyAna karo. AvA guNamaya zrI arihaMta thanArA AtmAo ja A vizvamAM anya mukti gAmi AtmAo karatAM alpa hoya che. A puNyAtmAonI yogyatA ja koi viziSTa prakAranI hoya che. e yogyatAnA yoge ja te AtmAo tevA thaine zrI arihaMta thAya che ke jenA yoge teonuM svarUpa vacanAtIta thai jAya che. te puNyAtmAo mAtAnA garbhamAM paNa viziSTa prakAranA matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna A traNe jJAnone sAthe laine ja Ave che ane ethI te puNyAtmAo potAnA cyavana-janma-dIkSA ane nirvANa kalyANakanA samayane ghaNI ja sArI rItie jANe che. te puNyAtmAonAM e pAMce prasaMgo kalyANaka tarIke oLakhAya che. ane te pAMce prasaMgo bane te samaye, traNa lokamAM udyota thAya che ane parama duHkhamAM paDela nArakInAM jIvone paNa sukha thAya che. A pAMce prasaMgo indro potAnA siMhAsananA kaMpavAthI jANe che ane teo paNa e pAMce prasaMgone ghaNAM ja ThAThathI ujave che ane zrI naMdIzvara dvIpamAM jaine mahAmahotsava kare cha. A tArakono eke eka prasaMga jagannA jIvone koi anerI ja viziSTatAonuM pradarzana karAve che ane bhavya jagat mATe eka evuM taravAnuM sAdhana dharma tIrtha sthApe che ke jenI sarasAi karavAne jagatanuM eka paNa darzana hAma nathI bhIDI zakatuM eTaluM ja nahi paNa itara darzanomAM je kAMi kAMi sArUM draSTigocara thAya che te paNa A tArake sthApelAM dharmatIrthanuM ja che paNa bahAranuM nathI. arthAt sarvakalyANanA prarUpako akalyANakArI mArga mAtranA sthApako A tArako sivAya anya koi paNa AtmAo che ja nahi, e eka sunizcita vAta che. zrI namo arihaMtANaM padanuM dhyAna dharatAM dharatAM upakAra budhdhino guNa pedA thato jAya che. jema jema e padanuM dhyAna jIva vAraMvAra karato jAya ane te pariNAma pAmatuM jAya tema tema upakAra budhdhi sahaja rIte pedA thatI jAya. namo arihaMtANaM padathI mokSamAM gayelA anaMtA arihaMtone namaskAra thAya che. bhaviSyamAM anaMtA Page 26 of 50 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMto thaze eone paNa namaskAra thAya che. tathA vartamAna kALamAM mahAvideha kSetrane viSe vIza viharamAna kevalI bhagavaMto arihaMta rUpe rahelA che teone paNa namaskAra thAya che. temaja eka eka lAkha pUrva varSe mahAvideha kSetramAM vIza-vIza tIrthaMkara paramAtmAo cyavana pAme che teone, janma pAmelAne, kumAra avasthAmAM rahelA, rAjyAvasthAmAM rahelA zrI tIrthaMkara paramAtmAone namaskAra thAya che. temaja tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karIne narakamAM gayelA (rahelA) asaMkhyAtA arihaMtanA AtmAone, vaimAnika devalokamAM rahelA, tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karIne rahelA asaMkhyAtA arihaMtanA AtmAone A namo arihaMtANaM padathI namaskAra thAya che. aMtima upadeza A rItie pramAda prANImAtranuM ekAMte ahita karanAra che; eja kAraNe upakArIo pramAdano tyAga ane apramAdamAM yatna karavAno upadeza jorazorathI Ape che. pramAda bhayaMkara hovAthI tIrthapatinA AtmAo paNa e zatruthI sAvadha rahetA. eja kAraNe prathama tIrthapati zrI RSabhadeva svAminA eka hajAra varSanA chadmasthakAlamAM pramAdakAla bheLo karavAmAM AvatAM mAtra ekaja ahorAtra jeTalo thayo che ane carama tIrthapati zrI vardhamAna svAminA sADAbAra varasa ane paMdara divasa jeTalA chadmasthakAlamAM pramAdakAla bheLo karavAmAM AvatAM mAtra eka aMtarmuhUrta jeTaloja thayo cha. e tArako paNa pramAdathI ATalA sAvadha rahe to bIjAe keTalA rahevuM joie e khuba vicAro. upakArI mahApurUSo pramAdanuM kAramuM pariNAma darzAvI enA parityAgano ane apramatta banavAne upadeza ApatAM mAve che ke "nesi tu pamANAM, macchar3a vhAlo birahyo gharmo | te saMsAramAMta, hiMDati pamAyavosenaM IIII tamhA khalu ppamAyaM, caiuNaM paMDieNa puruseNaM / haMsaLabALaritte, gayaLo gappanAnno 3 ||zA" arthAt - je AtmAono dharmamAM kAla pramAdanA yoge nirarthaka jAya che te AtmAo, pramAdanA doSathI anaMtakAla sudhI saMsAramAM bhramaNa kare che : te kAraNathI nizcayapUrvaka paMDita purUpe, pramAdane tajIne samyagdarzana, samyagajJAna ane samyakcAritramAM apramAda karavo eja yogya che. pramAdane vaza paDelA AtmAo pramAdanA yoge potAnAM dharmakAryone ArAdhatA nathI paNa nArAja kare che. pramAdavaza AtmAo, dharmane ArAdhavAnA kAlamAM dharmane nathIja ArAdhI zakatA. evuM eka paNa dharmAnuSThAna nathI ke jenI ArAdhanA pramAdI AtmAo sArI rItie karI zake, eja kAraNe upakArIo mAve che ke- 'pramAdI AtmAo, pramAdanA pratApe dharmanAM upayogI kAlane phogaTa gumAve che ane eja hetuthI pramAdarUpa doSathI pramAdavaza paDelA pAmaro anaMtakAla sudhI A anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che; te kAraNathI evA kAramA pramAdanA doSathI bacavA icchatA paMDita purUSe, e kAramA pramAdano parityAga karI ratnatrayInI ArAdhanAmAM apramatta banavuM joie.' prabhuzAsanamAM teja paMDitAi sAcI manAya che ke-je viSayAdika pramAdathI bacAvI AtmAne ratnatrayInI ArAdhanAmAM ujamALa banAve che. prabhuzAsananA premIoe AvI paMDitAi mATe ja prabaLa prayatno karavAnI jarUra che. jeo AthI viparIta paMDitAine pracAre che teo janatAnA dharmano saMhAraja kare che. jeo potAnuM ane paranuM hita karavA icchatA hoya teoe pramAdathI bacavuM ja joie. namo sidhdhANa Page 27 of 50 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sidhdha bhagavaMtone namaskAra thAo. sidhdhanuM svarUpa-ATha guNa sidha-sAdhavuM jeNe aMtima sAdhya evuM je mokSapada sAdhyuM che te sidhdha. vizeSamAM je ATha karmathI mukta thai mokSamAM birAje che, je anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra, anaMta vIryAdi anaMta guNothI pUrNa che, je anaMta jJAna ane anaMta darzanavaDe lokAlokanuM svarUpa kSaNe kSaNe jANI ane joi rahyA che te sidhdhadeva che. temanI sthiti sAdi ane anaMta che. jyAre ATha karma khapAvI-nAza karI sidhdha dazA meLave che, tyAre temanI te dazAnI zarUAta thai, mATe temanI sthiti sAdi = zarUAta karI sahita, ane mokSamAMthI cavavAno phrI janma levAno abhAva hovAthI anaMta kALa sudhI sidhdhanA sidhdha rahevAnA eTale ke temanI sthitimAM Ara anaMta kAlasudhI nahi thavAno hovAthI temanI sthiti sidhdhapaNe anaMta che. sidhdha ATha karme rahita che, ane ATha guNe karI sahita che. A ATha karmamAMthI eka eka khapAvavAthI eka eka sidhdhano guNa prApta thAya che. AnuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che. sidhdhanA ATha gaNo karma te karma javAthI maLatA sidhdhanA guNa. 1. jJAnAvaraNIya kevala jJAna-anaMta jJAna (AthI lokA(AvaraNa = DhAMkaNa; lokanA svarUpane samasta prakAre jANI. eTale jJAnane DhAMkanAra) zakAya che.) 2. darzanAvaraNIya kevala darzana-anaMta darzana (AthI lokA lokanA bhAva samasta prakAre dekhI zakAya che.) 3. aMtarAya anaMta vIrya-bala. aMtarAya karma javAthI. anaMtadAna-lAbha-bhoga-upabhoga-vIrya maya thavAya che. 4. mohanIya anaMta cAritra-kSAyika samyakatvanirmoha thavAthI anaMtacAritra utpanna thAya che. noMdha - ekathI cAra karmo ghanaghAtI AtmAnA satya svarUpanA saMhAraka che. 5. nAma arUpIpaNuM. nAma karma hoya tyAM zarIra hoya, ane zarIra hoya tyAM rUpa, rasa, gaMdha, sparza, varNa Adi hoya tethI nAma karmano kSaya thavAthI arUpI guNa utpanna thAya che. 6. gotra agurula=bhArIpaNuM nahi tema halakApaNuM nahi. gotra karma kSaya thavAthI uMcA nIcapaNuM rahetuM nathI. 7. vedanIya avyAbAdha sukha = (annanahi+ Page 28 of 50 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI sukha du:khA vyAbAdha=pIDA) pIDA vagaranuM, nirvedavedavAmAM-sahavAmAM nIya-nirapAdhika anaMta sukha; kAraNake Ave che. A AnaMdamAM sukhadu:kha hotuM nathI. 8. AyuSya akSaya sthiti, AyuSya karmano nAza thavAthI sidhdha thavAya che, ane bIjo janma thato nathI, tethI sidhdhanI avasthA sAdi anaMta che. noTa - pAMcathI ATha AMkaDAvALAM karmo aghAtI che, eTale dhanaghAtI nathI. upara kahyA pramANe ATha karma kSaya karavAthI-khapAvavAthI je ATha guNo prApta thAya che, te sidhdhanA guNo che. A karma mukhya rIte ATha che, ane bIjI rIte jotAM aneka che, paNa te saghaLAno samAveza ukta ATha karmomAM thAya che; A AThane paripUrNa jANatAM aneka karmonI prakRti, sthiti, rasa, pradeza vagerene yathArtha jANI zakAya che. sidhdha bhagavAnanA ATha gaNo (1) jJAnaguNa-jJAnAvaraNIya karma kSaya thavAthI lokAlokanuM svarUpa vizeSapaNe jenAvaDe jANe te. (2) darzanaguNa-darzanAvaraNIya karmakSaya thavAthI kevala darzananI utpatti thavAthI, lokonuM svarUpa sArI rIte dekhe te. (3) avyAbAdha sukha-vedanIya karma kSaya thavAthI sarva prakAre bAdhA rahita, nirapAdhika anaMta sukha utpanna thAya te. (4) lAyaka samyaktva mohanIya karma kSaya thavAthI, je utpanna thayu te. (5) akSaya sthiti - Ayukarmano kSaya thavAthI, je sthiti utpanna thai te rUpa, varNa, gaMdha, rasa, sparza rahita thayA te. (6) arUpI, nAma karmakSaya thavAthI. (7) agurulaghu - gotra karmano kSaya thavAthI, haLavo bhAre temaja UMca-nIcapaNuM tenAmAM nathI te. (8) vIrya - aMtarAyakarmano kSaya thavAthI temane svAbhAvika AtmAnuM anaMta baLa hoya che, je baLe lokanuM aloka ane alokanuM loka, karI nAkhe, tevuM baLa hoya te. e prakAre sidhdha bhagavAnanA ATha guNo kahyA. bIjA paNa sidhdha bhagavAnanA ekatrIsa guNo. 5. saMsthAnarahita. 3. vedarahita. 5. varNarahita. 1. zarIrarahita. 2. gaMdharahita. 1. saMgarahita. 5. rasarahita. 1. janmarahita. 8. sarahita. bIjA paNa eDIza guNo. pAMca prakAranA jJAnAvaraNIya karmathI rahita. nava prakAranA darzanAvaraNIya karmathI rahita. Page 29 of 50 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be prakAranA vedanIya karma rahita. be prakAranA mohanIya karma rahita. cAra prakAranAM Ayu karma rahita. be prakAranA nAmakarma rahita. be prakAranA gotrakarma rahita. pAMca prakAranA aMtarAya karmarahita. zrI sidhdha paramAtmA namaskAra' nI bIjI vastu zrI sidhdha paramAtmA che. "sidhdha" AtmAo aneka prakAranA hoya che. kahyuM che ke: "kamme zilpe ya vijjA a, maMte joge ya Agame / ultha--BmiUAI, tad b+HvaU 3 IIchA "karmasidhdha, zilyasiddha, vidhAsidhdha, maMtrasidhdha, yogasidhdha, Agamasidhdha (caudapUrvadhara), arthasidhdha (mammaNazeTha), yAtrAsidhdha, abhiprAyasidhdha (abhayakumAra), tapasidhdha (dRDha) karmakSayasidhdha ema aneka prakAranA sidhdha che." temAM karmasidhdhAdinuM ahIM prayojana nathI. kevaLa karmakSayasidhdhanuM ja prayojana che. jJAnAvaraNIyAdi AThe karmonuM samUla umUlana karanAra AtmA "karmaya-sidhdha' kahevAya che. kahyuM che ke - ___dIhakAlarayaM jaM tu, kamma se siymtttthhaa| siyaM yaMtaM ti siddhassa, sidhdhattamuva jAyai ||1||" "dIrdhakALanAM upArjana karelAM ATha prakAranA karma jemaNe bALI nAMkhyA che, te AtmA sidhdhapaNAne prApta kare che." athavA "mAtaM risataM yena purA narma, yo vA gato nirvRtisaudhamUrthina / khyAtoDanuzAstA pariniSThatArtho, ya: soDaratu sidhdha: 9tamaMAbho me IIkA" "bAMdhela purANa karma jemaNe bALI nAMkhyA che, athavA jeo nivRttirUpI prAsAdanA zikhara upara ArUDha thayA che, athavA jeo anuzAsaka tarIke prasidhdha thayA che, athavA jemanAM saghaLAM prayojano sidhdha thayAM che, evA je sidhdha paramAtmA che, te mane maMgalabhUta thAo." zrI sidhdhonuM lakSaNa darzAvatAM ananta jJAnio mAne che ke "asarIrA jIvaghaNA, uvauttA daMsaNe a nANe a / sAgAramaNAgAraM, lakkhaNa meaM tu sidhdhANaM ||1|| kevalanANa uvauttA, jANaMtI savvabhAvaguNabhAve / pArAMti aqo prabhu, vaDhiTTIDivitAhi AzA Page 30 of 50 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nANaMmi daMsaNaMmi a, itto egayaraMmi uvauttA / satvassa kevalissa, jugavaMdI natthi uvaogA ||3||" zarIra vinAnA, jIvanA pradezo vaDe ghana, darzana ane jJAnamAM upayukta, tathA sAkArI ane anAkArI, e sidhdhonuM lakSaNa che. (1) kevalajJAnamAM upayukta hovAthI sarva bhAvonA guNaparyAyane jANI rahyA che tathA tene ja ananta evI kevaLadraSTi vaDe joi rahyA che. (2) pratisamaye jJAnopayoga yA darzanopayogamAM upayukta che (kAraNa ke, sarva kevaLajJAnI bhagavantone eka samaye be upayoga hotA nathI." zrI sidhdha paramAtmAnA svarUpanuM varNana karatAM vadhumAM jJAnIpurUSo mAve che ke "avyAbAdhapaNAna pAmelA sidhdhAtmAone je sukha hoya che, te sukha nathI hotuM manuSyone ke nathI hotuM sarva prakAranA devone. samasta devagaNanA sukhane sarva kALanA pradezo vaDe anantaguNuM karavAmAM Ave ane tene anantAnanta vargo vaDe guNavAmAM Ave, to paNa te muktisukhanI tole AvI zake tema nathI. sidhdhanA eka jIvanuM sarva kALanuM sukha ekatra karavAmAM Ave ane tene ananta bhAgo vaDe bhAgavAmAM Ave, to paNa sarva AkAzapradezane viSe samAi zake nahi : arthA-sarva AkAzapradeza karatAM sidhdhanA jIvonuM sukha anantagaNuM che." jema koi gAmaDIo bahu prakAranA nagaraguNo ne jANavA chatAM, upamAnA abhAve tene kahI zakato nahIM, tema sidhdhonA sukhanI koi upamAM nahi hovAthI, tene kahI zakAtuM nathI : to paNa kAMika samajamAM Ave te khAtara zAstromAM kramAvyuM che ke jema koi purUSa sarva icchAone tRpta karanAra amRtatulya bhojananuM bhakSaNa karI sudhAtRSAthI vimukta banelo atyaMta tRptinA sukhane anubhave che, tema atula evA nirvANasukhane pAmelA sidhdhAtmAo. paNa sarvakAla mATe tRpta che tathA zAzvata ane avyAbAdha sukhane pAmelA hovAthI sadAkALa sukhI che." zrI sidhdhAtmAo sarvakarmathI nirmukta thayelA hovAthI 'sidhdha' che. ajJAnanidrAthI prasuta jagatane viSe pArakAnA upadeza vinA jIvAdi tattvone jANanArA hovAthI "budhdha' che : saMsAranA athavA sarva prayojanasamUhanA pArane pAmelA hovAthI "pAragata" che : ane anukrame caturdaza guNasthAnaka upara ArUDha thaine athavA samyagadarzana, samyaga jJAna ane samyakracAritranuM kramapUrvaka Asevana karIne muktisthAnane pAmelA hovAthI "paramparagata' che : karmakavacathI unmukta che tathA ajara, amara ane asaMga che: arthAtazrI sidhdhanA AtmAo sarva du:khathI rahita thayelA hoya che, janmajarA-maraNAdinAM baMdhanothI vimukta banelA hoya che ane sadAkALa zAzvata ane avyAbAdha sukhane anubhavI rahyA hoya che. evA sidhdhone karelA namaskAranuM La darzAvatAM paNa niryuktikAra bhagavAna mAne che ke "sidhdhANa namukkAro, jIvaM moei bhavasaharasAo / bhAveNa kIramANo, hoi puNa vodhilAbhAe ||1|| sidhdhANa namukkAro, dhannANaM bhavakhyaM karaMtANaM / hiayaM aNumbhuyaMto, visottiyAvArao hoi ||2|| sidhdhANa namukkAro, esa khalu vaniA mahatthotti / jo maraNaM mi uvagge, abhikkhaNaM kIrai bahuso ||3|| sidhdhANa namukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM ||4||" "zrI sidhdha paramAtmAne karelA namaskAra jIvane hajAro bhavathI mUkAve che. bhAvapUrvaka karAto te namaskAra valI bodhilAbhane mATe thAya che. (1) zrI sidhdhono namaskAra dhanyapurUSonA bhavano kSaya kare che, hRdayamAM tenuM anusmaraNa karavAthI durgAnano nAza thAya che. (2) zrI sidhdhone karelo namaskAra, kharekhara, Page 31 of 50 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA arthavALo varNavalo che : je maraNa vakhate nirantara ane vAraMvAra karavAmAM Ave che. (3) zrI sidhdhono namaskAra sarva pApano sarvathA nAza karanAra che ane sarva maMgalomAM prathama maMgala che.(4)" pU. paramopakArI upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjA paNa mAve che ke"namaskAra te sidhdhane, vAsita jehanuM citta, dhanya teha kRtapuNya te, jIvita tAsa pavittaH ArtadhyAna tasa navi hue, navi hue durgativAsa, bhavakSaya karatAMre samaratAM, lahie sukRta abhyAsa.1" "zrI sidhdhanamaskArathI jeonuM citta vAsita che, te AtmAo dhanya, kRtapuNya ane pavitra jIvanavALA che. te AtmAne ArttadhyAna thatuM nathI, durgatino vAsa maLato nathI, bhavano kSaya thAya che ane vAraMvAra smaraNa karavAthI sukRtano abhyAsa thAya che." namaskAra mahAtmyamAM mahApurUSa ramAve che ke H namo sidhdhANaM iti akSara paMcaka jarA maraNAdi du:khAdavad trAyatAm II bhAvArtha :- namo sidhdhANaM A pAMca akSaro jarA eTale ghaDapaNa athavA vRdhdhAvasthA maraNAdi du:khone viSe rakSaNa kare che. eTale ke jIva janmyo che tethI lAMbu AyuSya hoya to vRdhdhAvasthA AvavAnI ja che. te vakhate je duHkha paDe temAM A pada jIvone dIna banAvyA vagara samAdhipUrvaka duHkha veThavAnI zakti ApI rakSaNa kare che. temaja janmelo jIva avazya maraNa pAmavAno ja che to maraNanA duHkha vakhate paNa jIvone dIna banAvyA vagara samAdhi bhAva pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che mATe rakSaNa ApanAra che. paNa e bIjuM pada AtmAmAM jIvo dhyAna dharatAM dharatAM pariNAma pamADatAM jAya to A cIja banI zake. evI ja rIte A bIjuM pada pariNAma pamADatAM jIvone AtmAnA sukhanI AMzika anubhUti karAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. anukULa padArthonA sukhanI oLakha duHkharUpa-duHkhanuM phLa ApanAra tathA duHkhanI paraMparA vadhAranAra- pedA karAvanAra rUpe oLakha pedA karAvI vAstavika sukha duHkhanA leza vinAnuM, paripUrNa ane AvyA pachI nAza na pAme evA sukhanI icchA pedA karAve ane AMzika anubhUti karAve che. maMtrarAja rahasyamAM zrI siMhatilaka sUri mahArAjAe pharamAvyuM che ke rakta varNanA sidhdho emanuM dhyAna karatAM karatAM trilokanuM eTale traNa lokanuM vazIkaraNa karAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. navapadanA varNanamAM kahyuM che keagni tatvano guNa dAhakatA che. eTale jalAvavAno che tenA pratika rUpe sidhdha paramAtmAno rakta varNa kahelo che. sidhdhapa svarUpa kharekhara zrI arihaMtapadanI ane zrI arihaMtapade virAjatA zrI arihaMtadevonI upAsanA e sidhdhapadanA arthe ja che. zrI arihaMtadeva jevA parama tArakanI upAsanA zrI sidhdhapada sivAyanA koi bIjA ja irAde karavI, e bhayaMkara ajJAnatA che. zrI sidhdhapadanI mahattA samajAvavA mATe zrI sidhdhapade virAjatA zrI sidhdha paramAtmAonuM dhyAna dharavAno upadeza ApatAM bhagavAna zrI gautama svAmijI mahArAjA pharamAve che ke : panarasabheya pasidhdha sidhdhe dhaNakamma baMdhaNa vimukte / sidhdhANaMta caukke jJAyaha tammayamaNA sayayaM ||10|| bhAvArtha :- he bhavya jIvo ! tame tanmaya thaine jina-ajina Adi paMdara bhedothI prasidhdha, ATha Page 32 of 50 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmonAM baMdhanothI vimukta ane sidhdha thayela che anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha ane anaMtavIryarUpa anaMta catuSTaya jeone tevA zrI sidhdha paramAtmAonuM niraMtara dhyAna karo. A uparathI sahajamAM khyAla AvI zake ema che ke- AtmAnuM svarUpa anaMtajJAnamaya, anaMtadarzanamaya, anaMtasukhamaya ane anaMtavIryamaya che ane te svarUpane AcchAdita karanAra AtmA sAthe anAdithI vaLagela gADhakarma baMdhana che. mATe te karmanA baMdhanane dUra karavAmAMja udhamanI sAcI saphlatA che. kAraNa ke tema karavAmAM ja sAcI svAtaMtratAnI prApti thAya che. jyAM sudhI AtmAnI sAthe maLIne ekameka thai la karmane sarva prakAre dUra karavAno udhama na thAya tyAM sudhI sidhdhapadanI prApti thai zake tema nathI ane saMpUrNa svataMtratA, saMpUrNa samAnatA ane saMpUrNa tathA zAzvata sukha sidhdha pada sivAya bIje che ja nahi. duniyAmAM to te vastuono aMza paNa nathI. namo AyaMriyANa AcArya bhagavaMtAne namaskAra thAo. zrI AcArya bhagavaMto AcArya cAra prakAranA che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. nAma ane sthApanA sugama che. 'drabhAcArya' zilpAdi zAstrone zIkhavanArA che ane 'bhAvAcArya' pAMca prakAranA AcAranuM pAlana karanArA, karAvanArA ane upadezanArA che. jJAnAdi pAMca prakAranA bhAvAcAromAM upayukta hovAthI, teo bhAvAcAryo kahevAya che. evA bhAvAcAryone karelo namaskAra, pUrvasaMcita pApono vinAza karanAra thAya che. bhAvAcArya, e zrI jinazAsananA AdhAra che, caturvidha saMghane ullAsa pamADanAra che ane zrutajJAnanA bale sakalA vastune prakAzita karanArA che. zrI jinezvaradevo muktimArga batAvIne muktimAM cAlyA jAya che, tyAra bAda nigraMthapravacananuM dhAraNa, pAlana ane poSaNa karanAra AcArya bhagavaMto ja hoya che. bhAvAcAryo pASANamAM paNa aMkurA utpanna karavAnI jema mUrkha ziSyone paNa paMDita banAvI de che. sUtromAM bhAvAcAryane zrI jinezvara samAna kahyA che ane temanI AjJAnuM zrI jinanI AjJAnI jema pAlana karavAnuM mAna karyuM che. bhAvAcAryonI AjJA vinA vidhA ke maMtra LatA nathI : teja vidhA ane maMtra temanI AjJAthI tatkALa Le che. dharmopadeza ApavAmAM jeo niraMtara udhata rahe che tathA sUri, gaNadhara, gaNI, gacchAdhArI, anyAna, pravacanadhara, bhaTTAraka, bhagavAna, mahAmuni, sadgurU, mRtadhara, Adi dIvya nAmone dhAraNa kare che, tevA AcAryone karelo namaskAra paNa zrI arihaMta ane zrI sidhdha paramAtmAne karelA namaskAranI jema aciMtya Lane ApanAro thAya che. zrI AcAryanamaskAranuM varNana karatAM zrI niryuktikAra bhagavAna mAne che ke "AyariyanamukkAro, jIvaM moyei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi pUNa bohilAbhAe ||1|| AyariyanamukkAro, ghanANaM bhavakkhayaM karaMtANaM / hiayaM aNummuyaMto, visottiyAvArao hoi ||zA AyariyanamukkAro, esa khalu vannio mahatthotti / jo maraNaMgi uvagge, abhikkhaNaM kIrai bahuso ||3|| AyariyanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, paDhama havai maMgalaM ||4||" "zrI AcArya bhagavaMtone karelo namaskAra jIvane hajAro bhavothI choDAve che ane bhAva pUrvaka karAto te bodhinA lAbhane mATe thAya che. Page 33 of 50 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. AcAryanamaskAra dhanyapurUSone bhavano kSaya karAvanAra thAya che tathA hRdayamAM anudhyAna karAto te cittanI vistrotasikA gamanano nivAranAra thAya che. 2. AcAryanamaskAra e rIte mahA arthavALo mAnelo che, ke je maraNAvasara prApta thaye chate nirantara ane vAraMvAra karAya che. 3.. AcAryanamaskAra e sarva pApano praNAza karanAra che ane sarva maMgalonuM mULa che. 4.." AcArya mahArAjanA chatrIsa guNo "paDiruvAi cauddhasa,khaMtI AI ya dasaviho dhammo, bArasa ya bhAvaNAo, sUriguNA hUMti chattIsaM ||1||" bhAvArtha :- pratirUpa 1, tejasvI 2, yugapradhAna (utkRSTa AgamanA pAragAmI arthAta sarvazAstranA jANakAra) 3, madhura vacanavALA 4, gaMbhIra 5, dhairyavAn 6, upadezamAM tatpara ane rUDA AcAravALA 7, sAMbhaLeluM nahi bhUlanArA 8, saumya 9, saMgrahazIla 10, abhigraha mativALA 11, vikathA nahi karanAra 12, acapala 13, ane prazAMta hRdayavALA 14 e pratipAdika cauda guNa. (1) kSamA, (2) Arjava, (3) mArdava, (4) mukti , (5) tapa, (6) saMyama, (7) satya, (8) zauca, (9) akiMcana, (10) brahmacarya e kSamAdika dasa prakArano yatidharma, (1) anitya, (2) azaraNa, (3) saMsAra, (4) ekatva, (5) anyatva, (6) azuci, (7) Azrava, (8) saMvara, (9) nirjarA, (10) lokasvarUpa, (11) bodhidurlabha, (12) ane dharma-e bAra bhAvanA. e pramANe AcAryanA chatrIsa guNa che. bIja paNa AcArya mahArAjanA chatrIza guNo (1) pAMca iMdriyonA trevIza viSayamAMthI, potAne anukULa hoya, tenA upara rAga na kare, ane pratikULa hoya tenA upara dveSa na kare. navavidha kRmi dhAraNa karanAra (1) strI, pazu, napuMsaka rahita sthAne rahenAra. (2) strInI kathA, vArtA, sarAge, prItiyukta kare nahi. (3) je Asane strI beThI hoya te Asane brahmacArI puruSa be ghaDI sudhI na bese. puruSane Asane strI paNa traNa pahora na bese. (4) strInA aMgopAMga sarAge nirakhe nahi. (5) bhIMta pramukhane AMtare strI, puruSa, banne sUtA hoya athavA kAma viSe vAto karatA hoya tyAM besI rahe nahi. (6) pUrva avasthAmAM strI sAthe karela kAmakrIDAnuM smaraNa kare nahi. (7) sarasa, snigdha AhAra le nahi. (8) nIrasa AhAra paNa ati mAtrAme vajana upara le nahi. (9) zarIranI zobhA vibhUSA kare nahi. cAra sSAcA krodhAdika cAra kaSAya, te cAritranA ghAtaka pariNAmavizeSa jANavA, tenAthI mukta thavuM te. pAMca mahAvrato Page 34 of 50 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) prANAtipAtaviramaNa-trikaraNa yoge chakAyanA jIvonI rakSA karavI. te hiMsA kare, karAve, anumode nahi. (2) mRSAvAdaviramaNa- krAdha, lobha, bhaya, hAsyathI, dravya, kSetra, kALa, bhAva saMbaMdhI, mana, vacana, kAyAe karI asatya bole nahi, bolAve nahi, bolatAMne bhalo jANe nahi. (3) adattAdAnaviramaNa-pArakAnI kAMi paNa vastu dIdhA vinA le nahi, levarAve nahi, lenArane bhalo jANe nahi tathA tIrthaMkara-adatta, guruadatta, svAmIadatta, le nahi, levarAve nahi, lenArane bhalo jANe nahi. (4) maithunaviramaNa-audArika te nava prakAre, manuSya ane tiryaMcanI strIne mana, vacana kAyAe karI, seve nahi, sevarAve nahi, sevatAne bhalo jANe nahi, tathA nava prakAre devatAonI strIne viSe paNa upara pramANe jANavuM. e aDhAra prakAre brahmacaryanuM pratipAlana kare. (5) navavidha parigraha rahita-dhAtumAtra mUrchArUpe rAkhe nahi, dharmasahAyaka, audhika, cauda upakaraNa tathA aupagrahika je saMthAro, uttarapaTTo, dAMDo, pramukha te khapa pramANe rAkhe, te uparAMta gAMsaDI bAMdhI, gRhasthane ghare mUke nahi ane temAM mUrchA rAkhe nahi. pAca AcAra (3) (1) jJAnAcAra-jJAnane bhaNe-bhaNAve, lakhe-lakhAve, bhaMDAra kare-karAve, tenA upara rAga kare. (2) darzanAcAra-samyaktva pALe, bIjAne pamADe, pamADelAne yuktithI sthira kare. cAritrAcAra-cAritra pALe, paLAve, pALatAne anumode. tapAcAra-bAra bhede tapa kare; karAve, karatAne anumode. vIryaMtarAya-dharma anuSThAnane viSe baLavIrya phorave ityAdi. (4) (5) pAca samiti (1) iryAsamiti-dhuMsara pramANa draSTi rAkhI, badhI dizAye joto-upayoga rAkhato cAle. (2) bhASAsamiti-sAvadha vacana bole nahi, niravadha vacana bole. (3) eSaNAsamiti-AdhAkarmAdika beMtAlIza doSa rahita, iMgAlAdika pAMca doSa mAMDalInA TALe. AdAnabhaMDanikSepaNAsamiti-draSTie joi, pUMjI, pramArjI pAtrA pramukha le mUke. (4) pAriSThApanikA samiti-laghunIti, vaDInIti, draSTiye joi, pUMjI, aNujANaha jasaggo kahIne paraThave, pachI traNa vAra vosire vosire kahe. (5) traNa guti dezathI tathA sarvathI yoganI nivRtti te gupti. (1) managupti, (2) vacanagupti, (3) kAyagupti - A traNa prakAre gupti che. (1) asatkalpaviyojinI, Arttarodra dhyAnane anuyAyI, te zatru tathA rogAdika, mAThI vastunI apekSAe hiMsAdika AraMbha saMbaMdhI, manoyoganI nivRtti, te azubha dhyAna athavA bhAvanAthI manane nivRttAvavAne prastAve thAya te. (2) samatAbhAvinI, siddhAMtane anusAre dharma dhyAnanI anuyAyI bhAvanAye karI sahita, paralokasAdhaka, samatAnA pariNAmarUpa, manoyoganI nivRtti, te e guptino avakAza, zubha bhAvanA ane Page 35 of 50 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha dhyAnanA abhimukha kALe thAya te. (3) AtmArAmatA, zelezIkaraNakALe samagra manoyoganI nivRtti te. vacanagatinA be bheda (1) mInAvalaMbinI-hoMkAro, khoMkhAro, kASTha, pASANanu kravuM, netrapallavI, karapallavI pramukha chAMDIne mauna rahevuM tathA sakala bhASAyoganuM rUMdhavuM te. (2) vAniyaminI-bhaNavuM, bhaNAvavuM, pUchavuM, praznottara devo, dharmopadeza devo, parAvartanA pramukhane kALe yatanApUrvaka lAkane tathA zAstrAnusAre mukhe vastrAdika daine bolatAM je sAvadha yoganI nivRtti te. DAyaskRtinA be bheche (1) ceSTAnivRttirUpa-te kAyotsarga avasthAye, kAyayoganI sthiratA, athavA sakala kAyayoganuM dhavuM te. (2) yathAsUmaceSTAniyaminI-te zAstrAnusAre, sUvuM, besavuM, UThavuM, levuM, mUkavuM, javuM-AvavuM, UbhuM rahevuM ityAdi ThekANe kAyAe karI potAne chede pravartatI ceSTAe karI nivartamAna thAya te. e prakAre AcAryamahArAjanA chatrIza guNo kahyA. bIjA paNa chatrIza chatrIzI eTale AcArya mahArAjAnA bAraso channa 1296 guNo hoya che. AcAca-zAthI (1) A = maryAdAthI-te saMbaMdhe vinayathI + caryate yaH jenI sevA thAya che te. arthAta jinazAsananA arthanI upadezaktAvaDe te upadezaktAnI icchA rAkhanAra jIvo jene seve che te. (2) "IvavihaM 3IyAra, 3yaramA tathA pacAsaMtA | 3yAre hRsaMtA, uriyA te vRti ||" artha :- je pAMca prakArano AcAra AcaranAra tathA prakAzaka- dekhADanArA che ane je AcArano upadeza ApanAra che tene AcArya kahevAmAM Ave che. AmAM mukhya "AcAra' zabda levAmAM Avyo che. teno artha A = maryAdAe + cAra = vihAra e thAya che. (3) A = iSa-thoDuM-aparipUrNa + cAra = ziSya. tene viSe je sAdhu-bhalA che te AcArya. eTale je aparipUrNa-A yukta che ke ayukta che evo bheda pADavAmAM anipuNa paNa vinayI ziSya tene yathArtha zAstrArtha upadezaka rahI kare te AcArya. (4) je AdaravA yogya-aMgikAra karavA yogya vastune pote aMgikAra kare, ane bIjA pAse karAve te AcArya. (Acara-AcaravuM.) AcAryanA chatrIsa guNa (1) "paDiruvAi cauddasa, khaMtImAI ya dasaviho dhammo / ca bhAvamo , sUri || hRti chatIsaM ||" pratirUpAdi cauda guNa - (1) pratirUpa, (2) tejasvI, (3) yugapradhAna (utkRSTa AgamanA pAragAmI. arthAta sarva zAstranA jANa, (4) madhura vacanavALA, (5) gaMbhIra, (6) dhairyavAna, (7) upadezamAM tatpara ane Page 36 of 50 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUDA. (3) bIjA paNa aneka prakAre chatrIsa guNo nivedana karyA che, temAMno nIceno paNa eka prakAra "aThavihA gaNisaMpai, caugguNA navari huMti battisaM / viNaoa caumbhao, chattIsaguNA ime guruNo / / " pravacanasArodvAra. sAra-aSTavidha-ATha prakAranI gaNisaMpadAnA cAra cAra bheda karatAM batrIza thAya che, tenI sAthe. vinayanA cAra bheda meLavatAM gurUnA 36 guNa thAya che, te ATha gaNisaMpadA ane cAra prakAranA vinayanAM nAma A prakAre che. (1) AcArasaMpan, (2) zrutasaMpata, (3) zarIrasaMpata, (4) vacanasaMpata, (5) vAcanAsapata, (6) matisaMpata, (7) prayogasaMpata, (8) saMgrahaparijJAsaMpata. A darekanA cAra bhAga maLI 32 guNa thayA. have cAra vinaya te. (1) AcAravinaya, (2) mRtavinaya, (3) vikSepaNavinaya ane (4) doSaparighAtavinaya. ema kula 36 guNa thayA Ano vizeSa vistAra pravacanasArodvArathI jANavo. AcAravALA, 8 sAMbhaLeluM nahi bhUlI janArA, 9 saumya, 10 saMgrahazILa, 11 abhigraha mativALA, 12 vikathA nahi karanAra, 13 acapaLa, ane 14 prazAMta hRdayavALA. zAMti Adi daza dharma-(1) kSamA, (2) Arjava, (3) mArdava, (4) mukti , (5) tapa, (6) saMyama, (7) satya, (8) zauca, (9) akiMcanatva, ane (10) brahmacarya. A daza prakArano yatidharma. ane bAra bhAvanA - (1) anityabhAvanA, (2) azaraNa, (3) saMsAra, (4) ekatva, (5) anyatva, (6) azuci, (7) Azrava, (8) saMvara, (9) nirjara, (10) lokasvarUpa, (11) bodhidurlabha, (12) dharmabhAvanA. (2) A sivAya chatrIsa guNa je kahyA che, te A sAmAyika sUtramAM kahelA "paMcidiya' sUtramAM kahela che, tethI te ane te para vistAra pAchaLa karela che te joi levo. namo AyariyANaM iti saptAkSarAH saptanarakANAm durgazca nAza kurvantu || namaskAra mahAvyamAM jaNAvyuM che ke trIjA padano ekAgratAthI jApa karavAthI sAteya nArakInA duHkhono tathA durgatinAM duHkhono nAza kare che. maMtrarAja rahasyamAM zrI siMha tilaka sUri mahArAjAe mAvyuM che ke suvarNa raMganA AcAryo jala-agni ane zatrunA mukhanuM staMbhana kare che arthAt A trIjA padanA jApathI jalanuM-agninuM ane zatrunA mukhanuM staMbhana thAya che. zrI arihaMtadevo e kAMi zAsananI hayAtI sudhI sAkSAta svarUpe sthAyI nathI hotA ane tAraNahAra dvAdazAMgInI sUtrarUpe racanA pote nathI karatA eTale prabhumArgane sthAyi karavA ane suMdara rItie pracalita rAkhavA mATe trIjA padanI AvazyaktA paNa anivArya che. A trIjA pade virAjatA maharSio, e zAsananA. parama AdhAra che ane e ja kAraNe bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kramAve che ke 'pavayaNa rayaNa nihANA sUriNo jattha nAyagA bhaNiyA | saMpai sabaM dhamma taya hiTTANe jao bhaNiyaM ||1|| kaiyAvi jiNavariMdA pattA ayarAmAM pahaM dAuM I. AyariehiM pavayaNe dhArijjA sayayaM sayala para ' bhAvArtha :- zrI jinAgamamAM pravacana rUpI ratnonAM nidhAna samAM sUrIzvaro nAyaka tarIke kahelA che kAraNa ke vartamAna kALamAM sarvadharma temanA ja AdhAre kahela che. vaLI zrI jinezvara devo to mokSamArganuM Page 37 of 50 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradAna karIne kyAranAye ajarAmara pade-mokSapade pahoMcI gayA ane vartamAna kALamAM je sakala pravacana che. te saghaLuMya AcArya bhagavAno e ja dharI rAkhyuM che. mATe ja e parama upakArI kramAve che ke.... jahatitpagarassANA alaMdhaNijjA tahA ca sUrINuM | salvesiM pUyaNijja tivaiyaro jaha sahAya Ayario || tassANAe vaTTaNa mubhAvaNa mitya dhammassa... bhAvArtha - jema zrI tIrthaMkara devanI AjJA alaMghanIya che tema sUri mahArAjAono AjJA paNa alaMghanIya che. saghaLAone jema zrI tIrthaMkaradeva pUjanika che tema zrI AcArya bhagavAna paNa pUjanika che ane zrI AcArya bhagavAnanI AjJAmAM vartavuM e A zAsanamAM dharmanI prabhAvanA che. AthI tadana spaSTa thAya che ke - prabhu zAsanamAM zrI arihaMtapada jeTalI ja mahattA zrI AcAryapadanI che ane te pada upara rahelA paramarSio zrI arihaMtadevonI mAphTa ja upAsanA karavA yogya che. eja kAraNathI jema zrI arihaMtadevonuM ane sidhdha AtmAonuM dhyAna karavAnuM che tema zrI AcArya bhagavAnonuM paNa dhyAna karavAnuM ane e ja vAta kramAvatA bhagavAna zrI gautamasvAmijI mahArAjA kramAve che ke.... "paMcAyAra pavitte vizudhdha sidhaMta desaNujjad I parIvayArikkAre nicca jJAeha sUrivare ||11|| bhAvArtha :- he bhavyo ! pAMce AcArothI pavitra vizudhdha sidhdhAMtanI dezanA karavAmAM ujamALa ane paranA upakAramAM ja eka tatpara evA sUrivaranuM tame nitya dhyAna karo. (dharo) AthI samajI zakAze ke- zrI arihaMta devanA zAsanamAM arihaMta devanA amuka hakkone dharAvanAra ane zAsananA parama AdhAra samA zrI AcArya bhagavAno-jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra-A pAMce AcArothI pavitra hoya eTale ke e pAMce AcArone pote pALe ane bIjAne paLAve, vaLI te tArako eka paropakAra karavAmAM ja tatpara hovAthI, zrI jinezvaradevonAM vizudhdhA sidhdhAMtanI ja dezanA ApanArA hoya, zAstra nirapekSa draSTie duniyA tarapha jovAnI A zAstra nA pADe che. prabhunA zAsanamAM rahevA icchanArathI sidhdhAMtane mukIne eka paNa vicAra na karAya. A sidhdhAtamAM dravya kSetrakALa ane bhAva badhuMya che. je je kALe je yogya nahotuM enI paNa A zAstra noMdha karI che. taravA-tAravAnA tamAma rastA sidhdhAMtamAM che. vIsamI sadI kAMi emanI draSTimAMthI bAtala nathI. eka eka vastu samajAvavA cAra cAra nikSepA (nAma-sthApanA-dravya ane bhAva) kahyA ane sAta naya (sAta mUkhyA bAkI to aneka naya) kahyA sidhdhAtamAM badhI ja vastunuM pratipAdana che. AthI samajI zakAze ke- koipaNA kAraNasara pAMce AcAra pALavAmAM koi rakta rahetA hoya paNa paropakAra mATe dezanA vizudhdha sidhdhAMtane anusarIne na de, e A zAsanamAM kadI ja na cAle, sAco paropakAra vizudhdha sidhdhAMtAnusArI dezanAmAM ja samAyelo che ane vizudhdha sidhdhAMtone anusaratI dezanA mokSamArgane ja pratipAdana karanArI poSanArI ane khIlavanArI che tathA mokSamArgane batAvavA jevo A jagatamAM koi upakAra ja nathI. mATe pAMce AcAronAM zudhdha rItie pAlaka ane vizudhdha AgamAnusAri dezanAnA dAtAra je maharSio trIje pade birAje che, te maharSionI upAsanAthI avazya AtmAno udhdhAra thAya che. kAraNa ke- zrI. arihaMtadeve sthApelA. mokSamArganA saMgrAhaka prakAzaka ane pracAraka teja maharSio che. A tArako zrI jinezvaradevanAM zAsanathI evA raMgAyelA hoya che ke-te tArakanA zAsana sivAya vizvanI eka paNa vastu teone mana satya nathI. lAgatI ane parama tAraka zrI jinezvara devoe mAvelA koipaNa anuSThAno temane anupAdeya ke akaraNIya nathI bhAsatA. ethI te tArako jIvanabhara zrI jinezvaradevoe vihita karelA anuSThAnonI upAsanA sAthe jagatanA jIvone te anuSThAno pratye ja AkarSita karavAnI mano bhAvanamAM rame che ane mukti padanI prApti na thAya tyAM sudhI eja tAraka zrI jinezvara devonI caraNa sevAnI tIvra abhilASA dhare Page 38 of 50 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tathA e ja eka abhilASAne sadgha karavA mATe zrI jinezvara deve mAvelI eka paNa AjJAno anAdara na thAya, tenI te tArako saMpUrNa kALajI dharAve che ane te AjJAnI sAme svecchAcArI pAkhaMDIo. taraphTI AvatAM AkramaNone vikherI nAkhavA mATe jIvananI paNa paravA karyA vinA niraMtara potAnI saghaLI zaktine ekatrita karI jhajhumyA kare che. kAraNa ke e ja eka jIvanadhyeya che. potAnA e jIvana dhyeyane purUM karanAra zAsana rakSaka yogya AtmAne taiyAra karyA pachI ja, teo viziSTa abhigrahovALuM jIvana svIkArI zaka che ane te pachI dhAre to mona dharI zake che. te pahelA chatI zaktie tArako mona dharatA ja nathI. namo uvajajhAyANa zrI upAdhyAya bhagavo upAdhyAyanuM nAma "3vajJAya" athavA "ujJAyi' paNa che. jenI samIpe ziSyo dvAdazAMga sUtronuM adhyayana kare, te upAdhyAya che. dvAdazAMga svAdhyAyakaraNamAM upayukta, pApanuM parivarjana karanAra, dhyAnanA. upayogamAM tallIna ane karmano vinAza karavAmAM udhamI 'uvajJAya' kahevAya che. 'snAya' zabda paNa upayogakaraNamAM tathA dhyAnanA nirdezamAM vaparAyelo che. arthAta- zrI upAdhyAyabhagavanto sadA upayogI ane nirantara dhyAnI hoya che. e ja rIte zrI upAdhyAyabhagavanto AcAryapadane yogya hoya che, gurUnA saghaLA guNoe karIne chAjatA hoya che ane agIyAra aMga tathA bAra upAMganuM adhyayanAdi tathA caraNasittarI ane karaNasittarInuM pAlanAdi karanArA hovAthI sadAya pacIsa guNoe karIne yukta hoya che. upAdhyAya, vAcaka, pAThaka, adhyApaka, zrutavaddha, zikSaka, WvIra, apramAdI, sadAnirviSAdI , advayAnaMdI, Adi uttama nAmone dhAraNa karanArA, nirantara zrI jinAjJAnA pratipAlaka tathA agaNya guNothI vibhUSita hoya che. evA pUjya zrI upAdhyAyabhagavaMtone karelo namaskAra, hRdayanA durgAnAdine dUra karI nAMkhe che ane sarva manovAMchita sukhone maLavI Ape che. zrI upAdhyAyanamaskAra saMbaMdhamAM niryuktikAra bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmijI mahArAjA kramAve che "uvajjhAyanamukkAro, jIpaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo, hoi paNo bohilAbhAe ||1|| dvanDayana [qDAro, ghannAi avayaM chavitApa | hiaya aNummuyaMto, visottiyAcArao hoi ||2|| uvanjhAyanamukkAro, esa khalu vanio vahatthotti / jo maraNammi uvagge, abhikkhaNaM kIraI bahuso ||3|| uvanjhAyanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesi, paDhamaM havai maMgalaM ||4||" "upAdhyAya-namaskAra, e jIvane hajAro bhavathI choDAve che ane bhAvapUrvaka karAto te bodhilAbhane mATe thAya che. 1... upAdhyAya namaskAra dhanyapurUSone bhavakSayane mATe thAya che tathA hRdayamAM anusmaraNa karAto te apadhyAnane nivAranAro thAya che. 2... A upAdhyAyanamaskAra mahArthavALo che ema varNavAyela che tathA je maraNa prApta thaye chate nirantara ane vAraMvAra karAya che. 3. upAdhyAya namaskAra sarva pApano vinAza karanAra che ane sarva maMgalomAM prathama maMgala che. 4..." upAdhyAyazAtha (1) upa= pAse arthAta je pAse AvyA hoya ke rahetA hoya te sAdhu vagere pratye + adhyAya = Page 39 of 50 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsa-eTale sidhdhAMtono abhyAsa karAve te tathA jenI pAse AvI adhIyate = abhyAsa thAya che-bhaNAya che te. (2) upa = (jenI) pAse + adhikayena gamyate-adhikapaNAe javAya che te. (3) ik dhAtu = smaraNa karavuM eTale sUtrathI jina pravacananuM jethI smaraNa thAya che te. tethI kahyuM che ke (4) " bArasaMgo jiNakhAo, saijhAo kahio buhehiM / taM uvahasaMti jamhA, uvaijhAyA teNa vuccaMti || " artha :- dvAdazaaMga ke jenuM zrI jinabhagavAne vyAkhyAna karela che tenI sajjhAya karavAnuM paMDite-budhdhe kahela che tethI je dvAdazAMgIna upadeze tene upAdhyAya kahIe. uvajjhAyamAM ukAra che ane jakAra che te baMnenA artha nIce kahyA che : (5) "utti uvaogakaraNe, jAtti jjhANassa hoi tiddeze / BLLa hUMti munnA, so annovi pannArDa ||" artha :- ukAra je che te upayoga karavAne arthe che, tethI 'u' no 'uva' thayo ane uva pachI jakAra che te dhyAnanA nirdeza arthe che. AthI 'u' ane 'ja' be akSarathI uvajjhAya e paryAyArtha thayo che. (6) uparanuM bIjI rIte kahIe to jarA paryAya phera artha thAya che te A pramANe :"utti uvaogakaraNe, patti apAvaparivajjhaNe hoI / jatti a jANarasa kae, utti a osakkaNA kamme ||" artha :- u akSara upayoga karavAne arthe che, 5 akSara te pApanA parivarjana eTale samastaprakAre varjavAnA arthe che, ja akSara te dhyAnanA karavA arthe che ane phrI Avato u varNa te karmanA osaravAnA ochA thavAnA arthe che. A rIte cAra akSara bhegA maLavAthI upAjkAo, e zabda thAya che, te paryAyAMtare upAdhyAyanuM ja nAma che. (9) upAdhino-zrutanA upAdhi + Aya = upAdhyAya. upAdhi eTale pAse vasavuM ane Aya eTale lAbha te pAse vasavAno athavA iSTaphLano athavA zobhana upAdhino lAbha che jethI te upAdhyAya. (8) upa = upahata-haNAyelA jeNe adhyAya ke AdhyAya karyA che te upAdhyAya. have AdhyAyano artha e thAya che ke Adhi-mananI pIDA + Aya = mananI pIDAno lAbha ane adhyAya eTale adhi = TuMkI buddhi-kubuddhi + Aya = lAbha; athavA adhyAyamAM dhye dhAtu paNa thAya ke jeno artha dhyAna karavuM ane a e nakAra ke kutsitapaNuM sUcave che eTale badhAno artha kharAba dhyAna-kudhyAna paNa thai zake. TuMkamAM uparanA adhyAya athavA AdhyAya-e baMne jeNe upahata-haNAyalA karyA che te upAdhyAya. (9) upa = pAse ane adhyAya zabda adhyayana karavuM te parathI thayela che. je gurU Adi gItArthanI pAse saMpUrNa zAstrano abhyAsa karI pAraMgAmo thayela che ane jenI pAse sAdhuo ane gRhastho jJAnano abhyAsa kare che te. upAdhyAyajInA 25 guNa. 1-11 agIyAra aMga tathA 12-23 bAra upAMga-e trevIzane bhaNe tathA bhaNAve ane 24-25 caraNasittarI tathA karaNasittarI e baMnene zuddha rIte pALe-ema pacIsa guNa. have A pacIsa guNa anukrame vivacanathI kahe che : agIyAra aga Page 40 of 50 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) AcArAMga - AmAM sAdhunA parisaha Adi AcAra vagere varNavela che. (2) sUtrakRtAMga - ( sUyagaDAMga) temAM 363 pAkhaMDIo (kuvAdIo) nuM svarUpa vagere batAvela che. sthAnAMga - (ThANAMga) AmAM daza sthAna (adhyAya) che temAM pahelAmAM eka eka bola bIjAmAM be be ema dazamAmAM daza daza bola jenA jenA hoya tenI vyAkhyA karI che. (3) (4) samavAyAMga - eka bethI saMkhyAta asaMkhyAta anaMta bolanI vyAkhyA sAthe 54 uttama purUSonA adhikAra vagere che. (5) bhagavatI (athavA vivAhaprajJapti) AmAM gautamasvAmIe pUchelA 36000 prazna che temaja sAdhu, sAdhvI, zrAvikA, vagere tema sUkSma bhaMgajAla-jIva vicAra Adi bAbatonuM vivecana che. (6) jJAtA dharmakathA - draSTAMto dvArA dayA-satya vagerenI puSTi karela che. tathA temAM aneka dharmakathAo che. (9) upAsakadazAMga - AnaMda Adi 10 zrAvakonA adhikAra che. aMtagaDa - mokSagAmI jIvo pradhumnAdinA adhikAra che. (8) (9) anuttarovavAi - AmAM 33 jIvo ke je anuttara vimAnamAM gayA che ane ekabhava karI mokSe sIdhAvaze tenAM varNana che. (10) prazna vyAkaraNa - AmAM AzrayadvAra ane saMvaradvAra saMbaMdhI vivecana che. (11) vipAkasUtra - du:khavipAka ane sukhavipAkanA varNana sAthe tenA draSTAMta tarIke ghaNAnA adhikAra ApelA che. bAra upAga uparanA uparAMta bAramu aMga nAme draSTivAda che. A bAre aMga (eTale zarIra) kahevAya che, ane tenA upAMga eTale te aMganA hAtha, paga, AMgaLI Adi bAra che te nIce pramANe :(1) uvavAi - AmAM keTalAMka mahAna purUSonA caritra, kevala samuddAta ane mokSanAM sukha vagere bAbatonuM varNana che. A AcArAMganuM upAMga che. - (2) rAyapaseNI - A suyagaDAMganuM upAMga che. AmAM zrI kezI svAmIno paradezI rAjAnI sAthe thayela saMvAda che. (3) jIvAbhigama - A ThANAMganuM upAMga che. AmAM aDhI dvIpa, covIsa daMDaka AdinuM varNana che. (4) prajJApanA (pannavaNA) - A samavAyAMganuM upAMga che. AmAM sarva lokanuM svarUpa vagere che. (5) jaMbudvIpa prajJapti ( pannati) - A samavAyAMganuM upAMga che. AmAM jaMbudvipanuM kSetra, parvata vagere vistArathI varNana che. (6) caMdra prajJapti - jJAtAjInuM paheluM upAMga che. AmAM caMdramAnA vimAna, gati vagere adhikAra che. (7) sUrya prajJapti - jJAtAjInuM bIjuM upAMga che. AmAM sUryanA vimAna vagerenuM varNana che. (8) kapriyA - niriyAvalikA zrutaskaMdha-upAsaka dazAMganuM upAMga che. AmAM koNika putrathI zreNika rAjAnuM mRtyu vagere bAbata che. (9) kappavaDaMsiyA - aMtagaDa dazAnuM upAMga che. AmAM zreNIka rAjAnA daza putra dikSA lai devalokamAM gayA che teno adhikAra che. (10) puSTyiA - anuttarovavAinuM upAMga che. AmAM caMdra sUrya vagerenI pUrva karaNIno, somala brAhmaNa ane zrI pArzvanAtha svAmIno svAMda vagere adhikAra che. Page 41 of 50 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) puSka culIyA - prazna vyAkaraNanuM upAMga che. AmAM zrI vagereno pUrva karaNInA adhikAra che. (12) vanti dazAMga - A vipAka sUtranuM upAMga che. AmAM balabhadrajInA putra vagerenA adhikAra 11 aMga ane 12 upAMganI sajhAya. aMga igyAra sohAmaNAM sAhelaDI re, AcAraMga suyagaDAMgato; ThANAMga samavAyAMga vaLI sAi, bhagavati paMcama aMgato. -1 jJAtA dharmakathA chaThTha sA., sAtamuM upAsaMga dazAMga to; aMtagaDa aNuttaro navAiyA sA., prazna vyAkaraNa dazamAMga to. -2 sukhaduHkha vipAka igyAramuM sAi, have upAMga kahuM bArato. uvavAi rAyapaseNiyAM sAo, jIvAbhigama vicArato. -3 pannavaNA jaMbupannatI sA., jehamAM kSetra vicArato; caMdapannati surapannati sA0, havi paNa ekamAM saMbhArato. -4 kapriyA, kaMvaDisiyA sA., jehamAM vimAnavicArato; puDyiA ne puliyA sA , nirayAvaLI ema bArato. -5 sUtra artha gurUthI lahI sAi, bhaNe bhaNAve jehato; te vAcakane vaMdiye sAi, jJAnavimaLa zuM nehato. -6 caraNa sijherI je nitya karavuM te caraNa-cAritra. "vayasamaNadhammasaMjama, veyAvaccaM ca baMbhagattio / nANAtiyaM tava joi, nikAhAruM parameya II" artha :- vrata (5 mahAvrata), zravaNa dharma (10 zAMti Adi), saMyama (10 prakAre), vaiyAvRtya (10 prakAre), brahmagupti (9 prakAre), jJAnAdika trika, tapa (12 prakAre), krodhanigraha Adi (4 kaSAyano nigraha) A rIte caraNanA bheda 70 thayA. 5 mahAvrata - 1. prANAtipAtaviramaNa, 2. mRSAvAdaviramaNa, 3. adattAdAnaviramaNa, 4. mathunaviramaNa, 5. parigrahaviramaNa. ( 10 prakAre yati dharma - 1. kSamA, 2. mArdava (komalatA), 3. Arjava (saralatA), 4. mutti (lobha tyAga-saMtoSa), 5. tapa, 6. saMyama (Azravano tyAga), 7. satya (jUThano tyAga), 8. zauca (pavitratA), 9. akiMcanatva (dravyarahitapaNuM), 10. brahmacarya (methunatyAga). 17 prakAre saMyama - 1. pRthvIkAya, 2. apakAya, 3. agnikAya, 4. vAyukAya, 5. vanaspatikAya, 6. dvIdriya, 7. trIMdiya, 8. caturiMdriya, 9. paMcedriya. -e sarva jIvonI hiMsA na karavI. 10. ajIva saMyama (sonA vagere niSedha karelI ajIva vastuno tyAga), 11. prekSAsaMyama (yanApUrvaka vartavuM), 12. upekSAsaMyama (AraMbha tathA utsutra prarUpaNA na karavI te), 13.pramArjanasaMyama (sarva vastune pramAjIne-pUMjIne vAparavI te) 14. pariSThApanA saMyama, (yatnapUrvaka paraThavavuM te), 15. manaHsaMyama (manane dharmavRttimAM rAkhavuM te), 16. vacanasaMyama (sAvadha vacana na bolavuM te), 17. kAyAsaMyama (upayogathI kAma karavuM te 10 prakArano vaiyAvRtya - 1. arihaMtano, 2. siddhano, 3. jinapratimAno, 4. zratasiddhAMtano, 5. AcAryano, 6. upAdhyAyano, 7. sAdhuno, 8. cAritradharmano, 9. saMghano, 10. samakitadarzanano-vaiyAvRtya. Page 42 of 50 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtya eTale vinaya, mAna, satkAra vagere. pAThAMtare nIce lakhelA daza prakAranA vaiyAvRtya gaNAya che. 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. tapasvI, 4. ziSya, 5. glAnasAdhu, 6. sthavira, 7. samanojJa ( sarakhA samAcArIvALA) 8. caturvidha saMgha, 9. kulacaMdrAdi, 10. gotra. e dazano vinaya. 9 prakAre brahmacaryanI gupti - (1) strI pazu ane napaMsaka jyAM rahetAM hoya te jagyAno tyAga, (2) sarAge strI sAthe kathA vArtA na karavI, (3) strInA Asane be ghaDI sudhI besavuM nahi, (4) sarAge strInA aMgopAMga jovAM nahi, (5) strIpurUSa jyAM krIDA karatAM hoya tyAM bhIMta vagerenA aMtare rahevuM nahi, (6) bhogavyAM sukha saMbhAravA nahi, (7) sarasa AhAra na karavo, (8) ati mAtrAe AhAra na karavo, (9) zarIranI zobhA na karavI. 3 jJAnAdi - eTale (1) jJAna, (2) darzana, (3) cAritra. 12 prakAranAM tapa - 1. anazana, 2. uNodarI, 3. vRttisaMkSepa (aneka prakAranA abhigraha-niyama karavA te) 4. rasatyAga, 5. kAyakaleza, 6. saMlInatA (iMdriyone vaza rAkhavI te -A cha bAhyatapa. have cha atyaMtara tapa nAme :- 1. prAyazcita, 2. vinaya, 3. vaiyAvRtya, 4. svAdhyAya (sajhAya dhyAna karavuM) 5. dharmakathA, 6. kAyotsarga. 4 kaSAyano tyAga - 1. krodha, 2. mAna, 3. mAyA, 4. lobha -e cAra kaSAyano tyAga karavo. karaNasittarI prayojana thayAM thakAM karI levuM, ane prayojana na hoya tyAre na karavuM te karaNa. ( sarakhAvo ' caraNa') "piMDavisohI samii, bhAvaNa paDimAya iMdiyaniroho | paDilehaNa guptio, abhiggahaM ceva karaNaM tu // " artha :- 4 piMDavizuddhi, 5 samiti, 12 bhAvanA, 12 paDimA, 5 iMdriyono nirodha, 25 pratilekhanA, 3 gupti ane 4 abhigraha-e sarva maLI sIttera karaNanA bheda thayA tethI karaNasittarI kahevAya che. vivecana- have te nAmavAra kahe che : 4 piMDavizuddhi - 1. AhAra, 2. upAzraya, 3. vastra, 4. pAtra. e cAra vizuddha eTale betAlIsa doSarahita grahaNa karavA te. 5 samiti - 1. iryA, 2. bhASA, 3. eSaNA, 4. AdAnabhaMDamatta nikhepaNA, 5. pariSThApanikA - A pAMce samitinuM vivecana.'paMcidiya' sUtramAM AgaLa kahIzuM. 12 bhAvanA - 1. anitya, 2. azaraNa, 3. saMsAra, 4. ekatva, 5. anyatva, 6. azuci, 7. Azrava, 8. saMvara, 9. nirjarA, 10. lokasvabhAva, 11. bodhidurlabha, 12. dharma-bhAvanA. 12 pratimA - 1. eka mAsanI, 2. be mAsanI, 3. traNa mAsanI, 4. cAra mAsanI, 5. pAMca mAsanI, 6. cha mAsanI, 7. sAta mAsanI, 8. sAta dinarAtanI, 9. sAta dinarAtanI, 10. sAta dinarAtanI, 11. eka dinarAtanI, 12. eka rAtanI-pratimA. e darekamAM amuka amuka jemake covIhAra Adi karavo te. 5 iMdriyono nirodha - 1. sparza, 2. rasa, 3. dhrANa, 4. cakSu, 5. zrota. -iMdriyanirodha. 25 pratilekhanA-AnI gAthA e che keH "muhapoti colapaTTo, kappatigaMdonisijja rayaharaNaM / saMthArutarapaTTo, sapehA 3nga! sUre ||9|| anne bhAMti ekkA rasamo daMDa utti uvagaraNa caudasagaM, paDilehijjar3a diNassa paharatige / 3ghADorisIda pabingona DinehA ||" Page 43 of 50 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be 1. muhapatti, 2. colapaTTa, 3. unanuM kalpa, 4-5. sutaranAM be kalpa, 6. rajoharaNanuM aMdaranuM sutaranuM niSijhDa, 7. bahAranuM paga lUchavAnuM niSijhjha, 8. ogho, 9. saMthAro, 10. uttarapaTTo, 11. dAMDo. A agIyAre cIjonI paDilehaNA prabhAtamAM sUryanA udaya thayA pahelAM karAya che; bAkInI cauda upakaraNanI pratilekhanA pahorane aMte karavAmAM Ave che te kahe che : 1. muhapatti, 2. colapaTTa, 3. gocchaka, 4. pAtra, 5. pAtrabaMdha, 6. paDalAo, 7. rajastrANa, 8. pAtrasthApana, 9. mAtraka, 10. patadgAha, 11. rajoharaNa, 12. unanuM kalpa, 13-14. sutaranAM be kalpa. Ama uparanI 11 ane A 14 maLI pacIsa pratilekhanA karavAnI che. ane teno vizeSa vistAra pravacanasArodvAramAMthI joi levo. 3 gupti - 1. mana, 2. vacana, 3. kAyagupti. Ano vistAra 'paMcidiya' sUtramAM AgaLa thaze. 4 abhigraha - abhigraha eTale pratijJA. (1) dravyathI, (2) kSetrathI, (3) kAlathI, (4) bhAvanAthI-abhigraha. A prakAre karaNasitterInA bheda thayA. namo uvajjhAyANaM iti padaM me saptavyasanAnAm nAzaM kurvantu / A cothA padano ekAgra citte jApa karavAthI sAta vyasanono nAza karavAmAM sahAyabhUta thAya che eTale sAta vyasanothI mukta kare che. maMtrarAja rahasyamAM zrI siMha tilakasUri mahArAjAe pharamAvyuM che ke upAdhyAyano nIla varNa, aihika lAbha eTale ke A lokanA sukhanA lAbhane mATe che eTale ekAgracitte cothApadanuM dhyAna dharavAthI A lokanuM sukha malyA kare che. zAsananI rakSA mATe je rItie trIje pade virAjatA zrI AcArya bhagavAnonI AvazyaktA che, eja pramANe te tArakonI AjJAmAM maMtrI tarIke vicaratAM zrI upAdhyAya bhagavAnonI paNa AvazyaktA che. jema rAjAone rAjataMtra calAvavA mATe maMtrIonI jarUra paDe che. tema zrI AcArya bhagavAnone paNa gaNanuM taMtra calAvavA mATe zrI upAdhyAya bhagavAnonI jarUra paDe che. eTale jema zrI AcArya bhagavAno trIje pade virAjamAna che. tema zrI upAdhyAya bhagavAno cothe pade virAjamAna che. e cothe pade virAjatA maharSionuM svarUpa darzAvI teonuM dhyAna dharavAno upadeza ApatA bhagavAna zrI gautama svAmijI mahArAjA pharamAve che ke... gaNAtittIsu niutte suttatthajhAvaNaMmi ujju te / sajjhAe lINamaNe samma jhAeha uljhAe // 1 // bhAvArtha :- he bhavyo ! gaNanI taptimAM yojAyelA eTale ke-gaNanI sAraNAdika kriyAomAM adhikArI sUtra / ane arthanuM adhyApana karavAmAM udhamavALA tathA svAdhyAyamAM lIna manavALA zrI upAdhyAya bhagavAnonuM tame dhyAna karo. jema zrI AcArya bhagavAno paMcAcArothI pavitra rahevA sAthe vizudhdha AgamAnusAri dezanA dvArA eka paropakAramAM rakta rahe che tema zrI upAdhyAya bhagavAno svAdhyAyamAM lInacitta rahevA sAthe AkhA munigaNane sAraNA vAraNA coyaNA ane paDicoyaNA karavAmAM tathA sUtra ane arthanuM adhyayana karAvavAmAM rakta rahe che. Aja kAraNe te tArako pAMca paikInA cothA parameSThi pade birAje che, kharekhara A zAsanamAM trIjA ane cothA parameSThipade virAjatA maharSio ajaba upakArIo che. e banne parameSThio prabhunA zAsanane sAcavavAmAM, dIpAvavAmAM ane khIlavavAmAM kazI ja kamInA rAkhanArA nathI hotA. e tArakonuM jIvana dhyeya ja prabhunA zAsanane sAcavavAnuM, dIpAvavAnuM ane khIlavavAnuM hoya che. zrI AcArya bhagavAno pAMce AcAramAM pavitra rahI, zudhdha sidhdhAMtanI dezanA dvArA anya AtmAo nirvighna paNe prabhunA mArge Page 44 of 50 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlI potAnuM kalyANa sAdhe evI yojanA karanArA hoya ane maMtristhAne rahelA zrI upAdhyAya bhagavAno zrI AcArya bhagavAnanI AjJAmAM vicaratA munigaNanI saghaLI ciMtA karanArA hoya che. yogya ziSyagaNane AgamanA sAra e de, bhaNAve e, ane pote paNa svAdhyAyamAM lIna rahe, e maharSio je rUpe ApavA yogya hoya te rUpe sAdhuone jJAna Ape ane e rIte munigaNane jJAnathI tRpta karavAnI tathA sumArge suyogyapaNe yojavAnI ciMtAmAM tatpara ja hoya. namo loe savva sAhUNaM lokamAM rahelA sarva sAdhu bhagavaMtone namaskAra thAo. zrI sAdhu-bhagavanto nirvANasAdhaka yogane sAdhanArA hovAthI ane sarva prANione viSe Atma-samAna buddhine dhAraNa karanArA hovAthI, sAdhu bhagavanto bhAva sAdhuo kahevAya che. teo viSayasukhathI nivartelA hoya che H vizuddha cAritra ane niyamone dhAraNa karanArA hoya che H tAttvika guNone siddha karanArA hoya che : tathA anya muktisAdhaka purUSone temanI sAdhanAmAM sahAya karanArA hoya che. lokasaMjJAno tyAga karanArA, kSamAdi daza prakAranA dharmane dhAraNa karanArA tathA lAbhAlAbha, mAnApamAna ane loSTha-kAMcanane samAna gaNanArA hoya che. gurU-AjJAmAM tatpara, prAyazcittAdi jala vaDe pApamalanuM gAlana karanAra, niraMtara zuddha svAdhyAyakaraNamAM tallIna ane bhramarapare gocaracaryAmAM ughukta zrI sAdhu-bhagavaMto, e jaMgama tIrtha che. zrI sAdhu-bhagavaMto saMbaMdhamAM pU. paramopakArI upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja eka sthaLe pharamAve che ke "kalezanAzinI dezanA, deta gaNe na prayAsa, asaMdIna jima dvIpa, tathA bhavijana AzvAsa : taraNa tAraNa karUNApara, jaMgama tIratha sAra, dhana dhana sAdhu suhaMkara, guNa-mahimA bhaMDAra. -1" "nirantara dharmopadeza ApavAmAM jeo prayAsane gaNatA nathI tathA bhavya AtmAone AzvAsana levA mATe jeo sthira dvIpanI garaja sAre che, svayaM tare che ane anyane tAravAmAM tatpara che, evA karUNAthI bharelA sukhakara sAdhupurUSo nirantara karUNAmAM tatpara hovAthI ane guNo tathA mahimAnA bhaMDAra hovAthI jaMgama tIrthaMtulya che ane jagatmAM vAraMvAra dhanyavAdane pAtra che." e sAdhu-bhagavaMtonAM aneka pavitra nAmo che. temAMnA keTalAMka ati prasiddha che ane keTalAMka aprasiddha che. jemake-muni, bhikSu, saMnyAsI, nigraMtha, zAnta, dAnta, kSAnta, mahAvratadhara, aNagAra, yogI, tattvajJa, vAcaMyama, RSi, dIkSita, akiMcana, zramaNa e prasiddha nAmo che. sarvasaha, samatAmaya, niSnAtakarma zarIra, guptendriya, AtmaupAsI, mukta, mAhaNa, mahAtmA, avadhUta, zuddhalezI, azaraNazaraNa, adhyAtmadhAma, urdhvaretA, anubhavI, tAraka, mahAzaya, bhadaMta, mohajayI, goptA, paMDita, vicakSaNa, ityAdi aprasiddha nAmo che. e jAtinAM mAMgalika nAmone dhAraNa karanArA niSkalaMkita jIvanane jIvanArA, guNasamudra sAdhu-bhagavaMtone karelo namaskAra paNa, AcAryabhagavaMto tathA upAdhyAya bhagavaMtone karelA namaskAranA samAna phlune ApanAro thAya che. eja vAtane jaNAvatAM niryuktikAra bhagavAna zrI bhadrabAhu svAmijI mahArAjA pharamAve che ke"sAdUna namuvAro, nIvaM mor3a mavasahassAzo | mAvena hIramALo, hor3a ghuLo vohilAmANa ||9|| Page 45 of 50 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhUNa namukkAro, dhannANaM bhavakkhayaM kuNaMtANaM / hiayaM aNummuyaMto, visottiAvArao hoi ||2|| sAhUNa namukkAro, esa khalu vanio mahatthetti / jo maraNaMmi uvagge, abhikkhaNaM kIraI bahuso ||3|| sAhUNa namukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesi, paDhamaM havai maMgalaM / / 4 / / " "bhAvasahita sAdhunamaskAra jIvane hajAro bhavathI mukta karAve che ane bodhilAbha mATe thAya che. 1... sAdhunamaskAra dhanya AtmAonA bhavano kSaya kare che tathA hRdayamAM rahelo te vistrotasikAnuM haraNa kare che. 2. A sAdhunamaskAra mahAIvALo che -ema zAstramAM varNavAyela che ane maraNa vakhate te nirantara ane vAraMvAra karAya che. 3... sAdhunamaskAra sarva pApano praNAza karanAra che tathA sarva maMgaLomAM prathama maMgaLa che. 4..." eja vAtanuM vAcanapravara zrI yazovijayajI mahArAjA nIcenA zabdomAM kathana kare che. "namaskAra aNagArane, vAsita jehanuM citta, dhanya teha kRtapuNya teha, jIvita tAsa pavitta : ArtadhyAna tasa navi hue, navi hue durgativAsa, bhavakSaya karatAMre samaratAM lahie sukRta ullAsa. -1 paMca navakAra e suprakAza, ehathI hoe savi pApa nAza : sakala maMgala taNuM eka mUla, sujaza vidhA vivekAnukUla -2." "zrI arihaMta, zrI siddha, zrI AcArya, zrI upAdhyAya ane samasta zrI sAdhu -e pAMcane karelo namaskAra sarva pApono vinAza karanAra che, sarva maMgalonuM mULa che ane uttama prakAranA yaza, vidhA ane vivekane mATe sadA anukUla che." sAdhu-zabdArtha (1) " nivAsidiU nopa, nahIM rAti sahUino | samA ya savvabhUesu, tamhA te bhAvasAhuNo / / " artha :- nirvANa-mokSane sAdhavAnA je joga che te sAdhe che te sAdhuo che. ane je sarvabhUto pratye corAsI lAkha jIvayonIthI upajelA sarva jIvo pratye sama eTale samatA dharanArA che te bhAva sAdhu che. sAdhu emAM sAdhu dhAtu che jeno artha sAdhavuM e thAya che. A artha upara lAgu pADavAmAM Avyo. (2) saMyamane dhAraNa karanAra te sAdhu. (3) asahAyane sahAya karanAra te sAdhu. tethI kahyuM che ke: "asahAi sahAyattaM, kareti me saMjama karaMtassa / UUU[ b[2vi, v[mAmi haM savvasAhUi Id" artha - asahAyane sahAya karanAra, ane mane (asaMyamapaNuM TALI) saMyama karanAra-iMdriyanigraha karAvanAra che, e kAraNathI sarva sAdhune huM namaskAra karuM chuM. (4) saMyamakArI janone sahAyatA dhAraNa karanAra te sAdhu. sarva' sAdhune namaskAra karyA che, tethI te (1) "sarva' mAM jinakalpI, sthavirakabhI, sthitikalpI. vagere badhA bhedavALA sAdhuono samAveza thAya che. (2) sarva eTale sArva arthAta sarva jIvone hitanA Page 46 of 50 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra, athavA sarva zubha yogone sAdhanAra te sArva sAdhu, athavA sArva eTale arihaMta tene sAdhanAra-temanI AjJA pramANe ArAdhanAra ta sArva sAdhu. (3) sarva-zrAvya eTale je vAkyo zravaNa karavA yogya che tene viSe sAdhu eTale nipuNa te zravya sAdhu. (4) sarva-savya eTale dakSiNa-potAne anukUla je kArya tene viSe sAdhu eTale nipuNa te savya sAdhu. ekalA "sarva sAdhu" ema kahevAthI 'sarva' e zabdathI dezatA tathA sarvatA baMne dekhADI zakAya che, paNa ahIM jarA paNa bAkI na hoya evuM aparizeSa batAvavA mATe "loka' e zabda mUkela che tethI 'namo. loe savva sAhUNaM" vaLI 'loka' mUkavAthI jyAM jyAM sAdhu hoya te sarva sAdhuno samAveza thAya che. sAmanirAjanA sattAvIza gaNa "chanvaya chakAya rakkhA, pAMciMdiyaloha niggaho khaMtI / bhAvavizuddhi paDile-haNA ya karaNe visaddhi ya / / saMjamajoe jutto, akusala maNavayaNakAyasaMroho; sIyAipIDasahaNaM, maraNaM uvasaggasahaNaM ca / / " cha vrata - prANAtipAtaviramaNa, mRSAvAdaviramaNa, adattAdAna viramaNa, methunaviramaNa, parigraha viramaNa, ane rAtribhojana viramaNa. cha kAyanI rakSA - pRthvIkAyarakSA, apakAyarakSA, teja:kAya rakSA, vAyukAyarakSA, vanaspatikAyarakSA ane trasakAyarakSA. - pAMca iMdriyano nigraha - sparzedriya, raseMdriya, ghANaMdriya, cakSureMdriya ane zroteMdriya e pAMcA iMdriyano nigraha eTale vaza karavI. AvI rIte sattara thayA, have (18) lobhanigraha - lobhane vaza karavo te, 19 zAMti-kSamA, (20) bhAvanI vizuddhi eTale cittanI nirmaLatA, (21) vastra vagerenuM paDilehaNa karavAmAM vizuddhi. (22) saMyamanA yogamAM yukta rahevuM (eTale pAMca samiti, traNa gutine AdaravAM, ane vikathA, aviveka, nidrA vagereno tyAga karavo.) (23) akuzalA manano saMrodha eTale azubha mArge jatAM manane rokavuM, (24) akuzala vacanano saMrodha eTale azubha mArge vacana pravartatuM hoya tene rokavuM, (25) akuzala kAyAno saMrodha eTale azubha mArge kAyA pravartatI hoya tene rokavI (26) zItAdi pIDA-parisahanuM sahana, ane (ra7) maraNano upasarga sahana karavo te. AvA guNe karI sahita sAdhuone nIcalI TuMka gAthAmAM namaskAra karIe : "visayasuhaniyattANaM, visuddhacArittaniyamajuttANaM / tacca guNasAhayANaM, sAhaNa kiccanjhAyaNa namo / / " artha :- viSaya sukha (zabdAdika pAMca prakAranA) thI nivRtta thaelA, vizuddha caritra ane niyamathI. yukta, ane tathya-sAcA guNanA sAdhaka, ane kRtyakRtya thavAnA-mokSa pAmavAnA kAryamAM udhamavaMta evA sAdhune namaskAra thAo. upasaMhAra upara paMca parameSThI kayA kayA ? teno artha, tathA tenA badhA maLI 108 guNa paNa kahyA, tethI chelle te guNanI saMkhyA barAbara dhyAnamAM rahe mATe kahIe chIe ke - bAra guNa arihaMta deva, aNamiye bhAve; siddha ATha guNa samaratAM, du:kha dohaga jAve. -1 Page 47 of 50 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAraja guNa chatrIza, pacavIza uvajhAya; sattAvIza guNa sAdhunA, japatAM sukha thAya.-2 aSTottara saya guNa malI e, ema samaro navakAra; dhIravimala paMDita taNo, naya praName nita sAra. -3 artha :- arihaMta devanA bAra guNa che; tene bhAvapUrvaka namaskAra karIe, ane siddhanA ATha guNanuM smaraNa karatAM duHkha dAridra dUra thAya che. AcAryanA guNa chatrIza, upAdhyAyanA paccIza, ane sAdhunA sattAvIza guNa japatAM sukha pamAya che. A badhA maLI ekaso ane ATha che, te barAbara dhyAna rAkhI navakAranuM smaraNa karo ane paMDita dhIra vimalanA ziSya nayavimala (pachIthI prasiddha thayela jJAnavimalasUri) hamezAM te sArabhUta navakArane praNAma kare che. navakArano himA "navAra vaO Ughara, pAvaM Der3a satta zayarALa | pannAsaM gha pAM, sAgara paLasaya samoLa | jo guNai lakha megaM, pUei vihIiM jiNa namukkAraM / titthayaranAma goaM, so baMdhai natthi saMdeho / aThevaya aThasayA, aThasahassaM ca aThakoDIo | jo guNai bhAtijutto, so pAvai sAsayaM ThANaM |" artha :- navakArano eka akSara sAta sAgaropamanuM pApa kherave che. eka padathI pacAza sAgaropamanI sthitivALuM pApa TaLe. samagra navakAra gaNavAthI pAMcase sAgaropamanI sthitivALuM pApa karma TaLe. ane ekalAkhavAra Akho navakAra gaNe ane vidhivaDe tIrthaMkara bhagavAne pUje ane navakAra kare to tirthaMkara nAmakarma gotra bAMdhe che, ATha kroDa ATha hajAra AThasone ATha eTalIvAra navakAra maMtra bhaktivaDe gaNe to zAzvata sthAna-mukti pAme. namo loe savva sAhUNaM iti navAkSarANAM dharmakarma kuzalam kurvantu tadyAnaM parAyaNA stad guNa lInA bhavyA janA ihAmutra ca nirvidhna. samagrA lakSmIH prAsuvanti iti // A pAMcamA padano ekAgra citte jApa karavAthI dharmanA purUSArthamAM kuzalapaNuM prApta thAya che. te pAMcamA padanA dhyAnamAM parAyaNa jIvo te guNomAM lIna thayelA jIvo A lokane viSe nirvighna paNe samagra lakSmIne prApta kare che. maMtrarAja rahasyamAM zrI siMha tilakasUri mahArAjA pharamAve che ke sAdhu bhagavaMtone zyAmavarNa pApIonAM uccATana ane mAraNanuM kAraNa bane che. pAMcamA zrI sAdhupanu svarUpa zrI AcArya bhagavAnonI AjJA nIce vicaratAM ane zrI upAdhyAya bhagavAnonA adhikAramAM rahI niraMtara yatidharma ane cAritradharmamAM rakta rahetA tathA mumukSu AtmAone mokSamArganI ArAdhanAmAM sahAya karatAM zrI sAdhu bhagavanto zrI jina zAsanamAM pAMcamA parameSThipade virAjamAna che. evA zAsananA maMDana samA sAdhu bhagavAnonuM dhyAna dharavAno upadeza ApatAM bhavodadhitrAtA bhagavAn zrI gautama svAmijI mahArAjA ramAve che ke Page 48 of 50 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvAsu kammabhUmisu viharate guNa gaNehiM saMjune ! gutte mutte jAyaha muNirAe nikriya kasAe II13 bhAvArtha - he bhavya jIvo ! pAMca bharata, pAMca eravata ane pAMca mahAvideha rUpa sarva eTale paMdara karmabhUmiomAM vicaratAM guNanA samUhothI sahita manogati, vacanaguti ane kAyamuti rUpa traNa prakAranI gutiothI gupta sarvasaMgothI varjita ane anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAnI tathA pratyAkhyAnI rUpa traNa jAtinA kaSAyono aMta karanArA munivaronuM tame dhyAna dharo ! zAstra eja sucakSu AcArya, upAdhyAya ane sAdhu. A traNe pada upara rahelA paramarSionuM zAsananA ziratAja ane vartamAna zAsananAM adhipati paramAtmA zrI mahAvIradevanA prathama gaNadharadeva bhagavAna zrI gautamasvAmijI mahArAjAe kareluM guNa varNana sAMbhaLyA pachI tame samajI ja zakyA hazo ke- e traNe pada upara pratiSThita thayelA paramarSionuM zAstra eja sucakSu che. e sucakSu vinA te paramarSio eka paNa pravRtti karI zakatA nathI. anya paramarSionI mAphTa zAstrarUpa sucakSuthI suparicita thayelA nyAyAcArya nyAya vizArada mahA mahopAdhyAya zrImad yazo vijayajI gaNivara paNa potAnA adhyAtmopaniSad nAmanA graMthamAM mAne che ke carmacakSurbhataH sarve devAzcAvadhicakSuSaH | sarvatazcakSaSa: siddhAH yoginaH zAstra cakSaSaH |1| bhAvArtha - jyAre sarve eTale jene jene saMbhavatu hoya te carmacakSavALA che, tyAre devo avadhirUpa cakSuvALA che. sidhdha AtmAo sarvataH cakSa eTale kevala cakSavALA che ane yogIo zAstra cakSuvALA che. eso paMca namukkAro sala pAvapaNAsaNo maMgalANaM ca savvasi paDhamaM havaI maMgala IIII artha - A pAMceya parameSThione karelo namaskAra sarva pApono nAza karanAra che ane sarva maMgalomAM prathama maMgala che. (gaNAya che.) vivecana saMsArano sarvathA tyAga karanAra hovAthI eTale ke tyAga karelo hovAthI e pAMcane karelo namaskAra sarva pApono nAza karanAra che. sarva pApomAM jJAnIoe pApa traNa prakAranA kahelA che. (1) du:kha ApanArA karmo pAparUpe che. (2) sukha ApanArA karmo pApa rUpe che. ane (3) pApa karAvanArA karmo pApa rUpe che. jIva du:kha ApanArA karmono nAza karavA icchato hoya to potAnA AtmAmAM rahelA sukha ApanArA karmo aneka prakAranA pApa karAvIne du:khane pedA karatAM hovAthI du:khano nAza thato nathI paNa duHkha ApanArA karmo cAlune cAlu ja rahe che. (2) je jIvo sukha ApanArA karmono nAza karavA icchatA hoya te jIvone sukha ApanArA. karmonI icchA na hovAthI pApa karAvanAra karmonuM jora cAlatuM nathI AthI pApa karAvanArA karmo paNa nAza pAme che ane e nAza pAmavAthI du:kha ApanArA karmono paNa nAza thAya che. AthI jIva sarva pApothI mukta thai zake che mATe sarvapApono nAza karanAra eTale sukha ApanAra karmono nAza karavAnI zakti pedA thAo. ane e karmono nAza thAo e e padano bhAva che. Page 49 of 50 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) je jIvo pApa karAvanArA karmono nAza karavA icchatA hoya teone sukha ApanArA karmo game che. udayamAM paNa hoya che enA kAraNe sukha ApanArA karmonI irachAthI pApa karAvanArA karmo cAluja rahe che ane du:kha ApanArA karmo paNa cAlu ja rahe che mATe te sarva pApothI mukta karAvanAra na hovAthI e bhAvanA ane vicAra pApone vadhAranArA gaNAya che. AthI vacalA sukha ApanArA karmothI jIva gabharAya ane eno nAza karavA prayatna kare ane eno nAza kara toja sarva pApothI jIva mukta thAya che. AthI sarva pApothI mukAvanArA A pAMceya parameSThio hovAthI sarva maMgalomAM prathama maMgala gaNAya che. sAmAnya rIte maMgala eTale sArA kAryomAM je koi vipno AvatAM hoya te vighno dUra thaine sArA kAryo sArI rIte pUrNa thAya arthAta pAra paDe tene maMgala kahevAya che. ema ahIM paNa pAMca parameSThIone karelo namaskAra sarva maMgalamAM prathama maMgala kahyuM che. zAthI ? jIvone sukha ApanArA pApothI mukAvanArA hovAthI emAM je koi vighno Ave e vipnone dUra karIne sukhamaya saMsArathI mukAvavAmAM sahAyabhUta thAya eTale sukhamaya saMsArathI jIvone mukAvatAM mukAvatAM Atmika guNomAM nirvighna AgaLa vadhAratAM vadhAratAM saMpUrNa Atmika guNone pedA karAvavAmAM sahAyabhUta bane che mATe sarva maMgalomAM prathama maMgala kahela che. mAm gAlayati bhavAn iti maMgalam | mane (sukhayama saMsArathI) gALe eTale sukhamaya saMsArane gALavAmAM sahAyaka bane mATe maMgala kaheluM che. sukhamaya saMsAra kevo che ? to jJAnI bhagavaMto kahe che ke jIvone pApathI du:kha Ave che, puNyathI sukha male che chatAMya jagatanA jIvo pApa karatAM hoya to zA mATe kare ? anukULa padArthonA sukha mATe. AthI jJAnIo kahe che ke je sukha jIva pAse pApa karAve ane e pApathI du:kha Ave du:khanI paraMparA cAle to e sukha sAruM kahevAya ke kharAba ? mATe vicArI sujJa jIvo A mahAmaMtrane pAmI sukhamaya saMsArathI chuTavAnI bhAvanAvALA banI saMsArathI chUTI mokSane pAmo e abhilASA. GSSSSSSSSS Page 50 of 50