Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni prAkRta bhAratI OM hI zrIdharaNendra-pagrAmatIsahitAya zrIzakhezvarapArzvanAthAya nmH| samAvi kumatAhiviSajAGgulImaMtra: jayapura prakAzaka: praviNacaMdra amRtalAla zAha lIghaDI [ saurASTra ] AAP prAptisthAna ra zA. jazavaMtalAla gIradharalAla 1238 rUpAsuracaMdanI poLa, amadAvAda. mUlya ru.5-0-0 DUSTEREOTIPOETU S . . . ENA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvat 2007 jeTha rvAda 11 sane 1951 juna nIlakamala prInTarIma jAdavajIbhAI mohanalAla zAhe chAparI, sovIla hospITala sAme, amadAvAda.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIgurubhyo nmH|| zrIharivijayasUraye zrIvijayasensUraye samprati vijayamAnagacchAdhirAjabhaTTArakapurandarasaubhAgyabhAgyavairAgyAdiguNAtigAyi-- grugapradhAnasamAnazrIvijayadevasUraye nmH|| . ||kumtaahivissyuktijaangguliimntrH|| -~-oxopUrva zrIvijayadAnasUrINAM vacanotthApakaM taizca samyagdattazikSaM sAmprataM caitepI sUrINAM vacanotthApakaM kevalizarIrAt sUkSmabAdaratrasAdijIvavyaparopaNaM na bhavatIti vAdinaM prati bahUn jinAgamAnanusRtya kiMcid ghUmahe nanu bhotvaM vadasi kevalizarIrAt sarvathA sUkSmAdijIvavadho na bhavatyeva tarhi kevalinAM sAdhUnAM chamasthasAdhUnAM ca paJcamahAvatavicAre bhedo darzanIyastatra tu bhedo na dRzyate yataH paDhame bhaMte ! mahavvae savvAo pANAivAyAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! pANAivAyaM pacakkhAmi, se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neva sayaM pANe aivAijA, nevannehiM pANe aivAyAvijA, pANe aivAyaMte vi anne na
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumatAhi +-GEOGANESCOLATEGRA samaNujANAmi, jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNa na karemi na kAravemi karataM pi anna na samaNujA- haiM viSayuktiNAmi tassa bhaMte paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmItyAlApakapAThasya zrIdazakAlikAcArAMgasUtrAdau jAGgulIsarvatra samAnatvAt / mantraH // tathA catuHzaraNaprakIrNakesavvajiyANamahiMsaM, arahaMtA saccavayaNamahaMtA / vaMbhandhayamarahaMtA, arahatA huMtu me saraNaM // 1 // iti sUtraM sAkSIkRtya kevalizarIrAjjIvavadhasaMbhavaM niSedhayasi tadapi yuktikSama na / tatraiva svamatakadAgrahabhUtaprastaH kiM na pazyasi ! yataH hiMsAidosasunnA, kayakAruNNA sayaMbhuruppannA / ajarAmarapahakhuNNA, sAhU saraNaM sukayapuNNA // 1 // ____ yathA pUrvasUtreNa kevalizarIrAjjIvavadhasaMbhavaM niSedhayasi tathaivAnena sUtreNa chadmasthasAdhoH zarIrAjjIvavadhasaMbhavaM kathaM na niSedhayasi ! * tena jAnImastava svamatahaTha eva matirasti, na tu tattvabubhutsAyAmiti // tathopAsakadazAMge kuMDakolikathAvakAdhikAre mahAmAhana iti sUtraM darzayan mA mugdhAn janAn bhAvAnabhijJAn vaMcayaM mahAmAhana iti ko'rthaH / / AtmanA hanananivRttatvAt mahAn mAhano mahAmAhanaH, etasya padasya chadmasthasAdhorapi vizeSaNatayA yojane doSo jJAto nAsti, jinavaduktavizeSaNaviziSTaH chadmasthaH sAdhurapyasti tenaanvrthsmaantvaaditi| yathA ca vaM mAhanazabdena sAdhu vadasi H ASAN
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ " tathA ca mAhanazabdena sAdhu vadasi" tathA ca mAnazabdena zrAvako'pyucyate / yataH-zrIbhagavatIprathamazatake saptamoddezakavRttau 'zrIabhayadevasUrayaH proca:___ jIve Na bhaMte ! gambhagae samANe devaloesu uvavajjejA ?, goyamA ! atthegaie uvavajjejjA, atyaMgatie no uvavajjejA. se keNaTeNaM, goyamA! seNaM sannI paMcidie sancAhiM pajjattIhi pajjattae tahArUvassa samaNassa vA mAhaNassa yA aMtie egamavi AyariyaM dhammiyaM suvayaNaM socatti / asya vRttiyathA-tahAruvassa tathAvidhasya, ucitasyetyarthaH, zramaNasya-sAdhoH, vAzabdo devalokotpAdahetutvaM prati zramaNamAnavacanayostulyatvaprakAzanArthaH, mAhaNassatti mA hanetyevamAdizati svayaM sthUlaprANAtipAtAdinivRttatvAdyaH sa mAhanaH, athavA brAhmaNo-brahmacaryasya dezataH sadAvAda brAmaNo-dezaviratastasya vA, aMtipatti, samIpe ekamapyAstAmanekam , Arya ArAda yAtaM pApakarmabhya ityAryam , ata etra dhArmikamiti, suvacanaM zrutveti / / ___atra mAhanazabdena zrAvaka eva vyAkhyAtaH / tathA ca tvaM, kathayiSyasi chamasthaH sAdhuH sUkSmAdibhedabhinnajIvahananAbhivRtto nAsti etadapi tava vAcATatvaM na yuktaM, paJcamahAvratoccAre sarveSAM pAThasya tulyatvAt tathA ceti vadan chamasthasAdhorjIvadayAyAM viMzativizopakAn kathaM vadasi / tava mate kevalina eva jIvadayAyAM viMzativizopakA na tu chdmsthsaadhoH| tathA ca vaM vadipyasi chamasthaH sAdhuH sUkSmAdibhinnajIvahananAnivRtto'sti paraM parihartuM na zaknoti,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumtaahi|| 2 // kevalI tu parihartuM zaknoti, etadapi na yuktitulAmArohati / hastapAdAdyupakaraNasAmyAt utpanna kevalatvAtkeva lino jJAnenAdhikyaM paraM hastapAdAdyupakaraNe samAnatvaM tena kevalyapi parihartuM zaknotyeveti na tena mahAmAhana iti vizeSaNaM chadmasthasAghorapi yuktam / yadi zrAvako mAhanatayA vyAkhyAtastadA sAdhurmahAmAhanatayA kathaM nocyate tena mahAmAhana iti jinavizeSaNampadizya mugdhAn bhrabhivAtayanmA bhrame pAtaya svayaM mA bhrama cAnantasaMsAra iti // anyacca -- rAyagihe jAva evaM vyAsi aNagArassa NaM bhAviyappaNo purao duhao jugamAyAe pehAe rIyaMrIyamANassa ahe kubakUDapota vA vaTTApotae vA phuliMgacchAai vA pariyAvajjejjA tassa NaM bhaMte / kiM IriyAvahiyA kiriyA kijjar3a saMparAiyA kiriyA kajjai 1, goyamA ! IriyAvadiyA kijjaha se keNadveNaM bhaMte! evaM vRccaha jahA sattamasae saMbuDadesae jAtra aDDo nikkhitto sevaM bhaMte sevaM bhaMte jAva viharati // asya vRttiryathA-purabhotti agrataH, duhamati dvidhAntarAntarA pArzvataH pRSTatazcetyarthaH / jugamAyApatti yUpamAtrayA dRSTayA, pehApatti prekSya 2 rIyaMti gataM gamanaM, rIyamANassa kurvata ityartha. / kukkUDapoyapatti kurkuTaDiMbha, vaTTApoya0tti iha vartakaH pacivizeSaH, phuliMgacchApatti pipIlikAsadRzaH, pariyAvajjejjatti paryApadyeta mriyeta, evaM jahA sattamasara ityAdi // iti aSTAdazamagatakasyASTamoddezake / atra yaduktaM jahA sattamasae saMbuDaddesae tadapi taba kumatanirAsAya sUtraM likhyate - saMvuDassa NaM bhaMte ! aNagArarasa AuttaM gaccha triyuktijAGgulI mantraH // // 2 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANassa jAva AuttaM tuyakRmANassa AuttaM vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM geNhamANassa vA nikkhivamANassa vA tassaNaM Rs bhaMte! kiMIriyAvahiyA kiriyA kajai ? saMparAiyA kiriyA kaai?, goyamA! saMvuDassa NaM aNagArassa jAva tassa NaM IriyAvahiyA kiriyA kajjai, No saMparAiyA kiriyA kajjaitti / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-saMvuDassa NaM jAva saMparAiyA kiriyA kajjai 1, goyamA ! jassa NaM kohamANamAyAlomA vocchiNNA bhavaMti tassa NaM IriyAvahiyA kiriyA kajjaha, taheva jAva ussuttaM rIyamANassa saMparAiyA kiriyA kajjai, se NaM ahAsuttameva rIyai, se seNadveNaM goyamA! jAva no saMparAIyA kiriyA kajjai // hU~ iti sasamazatake saptamodezaka sUtraM // 288 // na ca vAcyaM aNagArarasa NaM bhaMte ! bhAviyappaNo purao duhao jugamAyAe pehAe rIyaMrIyamANasseti vizeSaNaM kevalino na ghaTate kiMtu ekAdazama-dvAdazama-guNasthAnavartinazchadmasthasAdhorvizeSaNamiti / yataH satyapi kevalajJAne kevalina 4 I-pravRttasopayogachadmasthasAdhoriva vizeSato gamanaM bhavati tasya yathA tathA gamane lokApAjanApattaH aho jainaH kevalI yAtItyupa-haiM hAsakaraNaM bhavati ca tathA ca janAnAM bodhinAzakAraNaM bhavati tasya kevalajJAnamajAnazca kazcit sAdhunindAparoM bhavatIti bahavo dopaaH| tathA ca saMvuDhassa NaM bhaMte / aNagArasleti sAmAnyasUtrakathanena jassa NaM kohamANamAyAlomA vocchinnA iti kathanena caikAdazamadvAdazama-trayodazamaguNasthAnavartinaH sAdhavo gRhiitaaH| yadi etatsUtrakartuH zrIsudharmagaNabhRto'yamabhiprAyo na syAttadA chaumasthassa NaM bhaMte / aNagArassa bhAviyappaNo iti kevalivyAvartakaM vizeSaNaM kuryAt , iti ca vizeSaNaM na kRtaM, tadAvasIyate 11-12-13 guNasthAnavartinaH sAdhavo gRhItA iti bhagavatIsUtraM tavattiM ca vilokya samyag jJAnadRzA vicAraya, muMca ca svamatahaTham / pratipadyasva ca saMprati SHANGARH
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumaahi|| 3 // -96 vijayamAnayugapradhAnasamAnanaikarAjasabhAlabdhabahumAnazrIvijayadevasUrIzvarANAmAjJAM ziraH zeSAmiveti // anyacca - kevalI NaM bhaMte ! assi samayaMsi jesu AgAsapadesesu hatthaM vA pAyaM vA bAhuM vA uruM vA ogAhittANaM ciTThati pabhrUNaM bhaMte ! kevalI seyakAlaMsivi tesu caiva AgAsapadesesa itthaM vA jAva ogAhittA NaM ciTThittae ?, goyamA ! No tiTThe samaTThe se keNadveNaM bhaMte ! jAva kevalI NaM assi samayaMsi jesu AgAsapadesesu hatthaM vA jAva ciTThati No NaM pabhU kevalI seyakAlaMsivi tesu caiva AgAsapaesesu hatthaM vA jAva ciTTittae 1, goyamA ! kevalissa NaM vIriyasajogasaddavyayAe calAI uvakaraNAIM bhavati, calovagaraNaTTayAe ya NaM kevalI assi samayaMsi jesu AgAsapadesesu hatthaM vA jAva ciTThati No NaM pabhU kevalI seyakAlaMsi ni tesu caiva jAva ciTThittae, se teNaTTeNaM jAva buccaikevalI NaM assa samayaMsi jAva ciTThittae || * sUtra 198, bhagavatIsUtrapaJcamazatake caturthoddezake // athaitasya vRttiryathA--- assi samayaMsipti, asmin varttamAne samaye, ogAhittANaMti avagAhyAkramya, seyakAlaMsivitti, eSyatkAle'pi vIriyasajogasahavvayApati vIrya - vIryAntarAyakSayaprabhavA zaktiH tatpradhAnaM sayogaM-mAnasAdivyApArayuktaM yat sad- vidyamAnaM dravyaM jIvadravyaM tattathA; vIryasadbhAve'pi jIvadravyasya yogAn vinA calanaM na syAditi sayogazabdena saddravyaM vizeSitaM, saditi vizeSaNaM ca tasya sadA sattAvadhAraNArtha, athavA svaM - AtmA tadrUpaM dravyaM svadravyaM tataH karmadhArayaH, athavA vIryapradhAnaH sayogo - yogavAn vIryasayogaH sa * viSayuktijAGgulI mantra // // 3 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAsau savyazca manaHprabhRtivargaNAyukto vIryasayogasadrvyastasya bhAvastattA tayA hetubhUtayA, alAiMti asthirANi, uvagaraNAIti aMgAni, calovagaraNaTThayApati calopakaraNalakSaNo yo'rthastadbhAvazcalopakaraNArthatA tayA, cazabdaH punararthaH / / / atra kevalinaH satyapi kevalajJAne calopakaraNatvaM dazitaM calopakaraNatvAdeva kadAcit sUkSmAdijIvavadhasaMbhavoM durnivArya iti / atra ca niraMzaH kAlaH samaya iti lakSaNaH samayo na gRhyate yataH sA kriyA nAsti yasyAM kriyamANAyAM asaMkhyAtAH samayA kAna bhavanti / nAtra samayazabdenAvasaro velA iti vyAkhyeyaM yathA kazcit ziSyo guruM vijJapayati samayo bhavati tadAhaM paThitamAgacchAmItyAdi sarvajanapratItaM asminneva sUtre seyakAlaMsitti kathanenAyamevArthaH sUcitaH / atrApi samyaga vicAraya svamateprasto bhUtvA anyathArtha mA kuru / yataH payamakkharaM pi ikkaM jo na roei suttaniddiTTa / sesaM royaMto vihu micchaTTiI jamAli va // 1 // iti | vacojAnAnastvaM haThagrastaH kiM bhavasIti // ___ anyacca-avazyaMbhAvI bhAvaH sarvatrApi kevalino'pi zyate / yadAhuH-zrIabhayadevasUrayo bhagavatyAM navamazatake jmaalydhikaarvRttau| atha zrImahAvIreNa sarvajJatvAdamuM vyatikaraM jAnatApi kimiti pravAjito'sAviti ucyate--avazya bhAvibhAvAnAM mahAnubhAvarapi prAyo laMdhitumazakyatvAditi // IAAAA5*5**
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumatAhi // 4 // tathASTamahAprAtihAryazAlini catustriMzadatizaya zrIvirAjamAne zrIvIre sati kuziSyeNa sunakSatrasarvAnubhUtI sAdhU tejolezyayA bhasmasAtkRtau / evaM dvArakAdAhAdayo'pi bhAvAH surendrairjinendrairapi durapAsanIyAstatrAvazyaMbhAvI jIvavadho durapAsanIyaH, sa ca jIvavadha IryApathikIkriyAyA eva kAraNaM na tu AraMbhikIkriyAyA, yata UcuH zrIbhagavatyAM prathamazatake prathamoddezakavRttau zrIabhayadevasUrayaH - yadyapyasaMyatAnAM sUkSmaikendriyAdInAM nAtmAraMbhakAditvaM sAkSAdasti tathA'pyaviratiM pratItya tadasti teSAM na hi te tato nivRttAH, ato'saMyatAnAmaviratistatra kAraNamiti, nivRttAnAM tu kathaMcidAtmAdyAraMbhakatve'pyanAraMbhakalyaM, " yadAha jA jayamANassa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa sA hoi nijjaraphalA ajjhatthavisohijuttassa // 1 // tti / na ca vAcyaM calopakaraNatayAvazyaMbhAvi sUkSmAdinIvavadhavat mRSAvAditvAdasabhogitvAdyapyastviti tatra calopakaraNatvaM kAraNaM nAsti yathA calopakaraNatayA aNagArassa NaM bhAviyappaNI- purao duhao jugamAyAe pehAe rIyaMrIyamANassa ahe kukkuDapota eveti sUtraM zrIbhagavatIsUtre darzitaM tathA calopakaraNatayA mRSAvAditvAdattabhogitvAdiviSayakaM sUtraM darzitamabhaviSyattazca nU dRzyate tena calopakaraNatvaM tatra kAraNaM na bhavatIti tena muMca pratikUlatayA jalpAkatvaM aMgIkuru svagacchAdhirAjazrIvijayadevasUrINAM vaca iti / yataH -- jaha ANavei rAyA pagaIo taM sireNa icchaMti iya gurujaNamuhabhaNiyaM kathaMjaliuDehiM soyacyaMti sUtraM pratidinaM viSayuktijAlI mantraH // // 4 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ paThannapi svagacchAdhirAjAnAM vacaH kathaM laMpasIti / anyacca asaadyAzramAdhikAre zrIpravacanasAroddhAravRttI 66 caraNadvAre "AzravANA nirodho yaH, saMvaraH sa prakIrtitaH / sarvato dezatazceti, dvidhA sa tu vibhidyate // 1 // ayogikevalipveva, sarvataH saMcaro mataH / dezataH punarekadvi-----prabhRtyAzravarodhiSu // 2 // " atra 'ayogikevaliSveva sarvataH saMvaro mataH' iti kathanena sayogiSu kevaliSu sarvataH saMvaro nAgata evetyakSarANi tvayA dRSTAgyeva na tanmanye tvaM svamatahaThI vartase tena svamatAnukUlAbhAsAnyakSarANi pazyasi paraM tattvamArgAnusArINyakSarANi pazyasyeva na / yathA lobhAbhibhUto 6 vagika svavahikApatrepu labhyAkSarAgi pazyati para deyAkSarANi pazyatyeva neti dRSTAntaM laM karopIti // anyacca-dravyabhAvAbhyAM hiMsA caturbhaGgIvicAre pratikramaNasUtravRttau tatra dravyato bhAvatazca hiMsA hanmIti pariNatasya mRgAdivadhe 1, dravyato na tu bhAvato hiMsA IryAsamitasya sAdhoH sattvavadhe 2, bhAvato na tu dravyato hiMsAMgAramardakasya kITabuddhyAgAramardane 3, na dravyato na ca bhAvato hiMsA manovAkkAyaiH zuddhasya sAdhoH 4 // atra manovAkkAyaiH zuddhaH sAdhurmeSonmeSau kurvANastathAnyasUkSmAMgasaMcAle bAdaravAyukAmAdivirAdhanAM kurvANazca caturthamaMge nirdiSTastenAvadhehi yathA kevalI nityaM caturthabhaMge vartate / tathA manovAkkAyaiH zuddhaH sAdhurazakyaparihArajAM hiMsAM kurvannapi caturthe bhaMge evApatati azakyaparihArajA hiMsA 1 tIyakRdAjJAtakriyA jAtA ca hiMsA 2 hiMsA doSAya na bhavatIti jJAyate yathA vyAravyAnakSaNe hastakAn
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumatAhi- // 5 // Peeches / jADalI 0644455354064 kurvANo gItArtha IryApathikIbhAg na bhavati 1 / yathA ca pratikramaNaM kurvANaH sAdhughATamukhena vandanakayugalaM dadAno 'aho kArya hai viSayuktikAya'mityAlApakaM bADhasvareNa paThannapIryApathikIbhAg na bhavati caturtha bhaMga nAkAmati c| tathA kevalyapi kadAcidazakyaparihArajAM hiMsAM kurvANazcaturtha bhaMga nAkAmati yadi azakyaparihArajA hiMsA 1 tIrthakRdAjJAtakriyAjA ca hisA 2 hiMsAtvena pariNamati tadAharnizaM mtrH|| jAnato'pi sAdhostayorjAyamAnatvAtpaMcamahAvatoccAra eva kathaM syAttena te ubhe hise hiMsAtvena na gaNye avidhina. pravartamAnasya te api hiMse hiMsAtvena bhavata eva / tatra 'jA jayamANassa bhave' iti gAthayokta eveti / yaduktaM-- zarIrI biyatAM mA vA, dhruvaM hiMsA prmaadinH| sA prANavyaparope'pi, pramAdarahitasya na // 1 // prANI pramAdataH kuryAdyatprANavyaparopaNam / sA hiMsA jagade prA-dhIja sNsaarbhuuruhH||2|| 'pramattayogAtprANavyaparopaNaM hiMse'ti --tattvArthasUtram // anyaccAtikrAntASTavarSIyaH kazcitsAdhuH kevalajJAnaM prApyASTavarSanyUnAM pUrvakoTi viharati sa kiM nadIruttarati na vA ! / tatra kasmiMzcisUtre niSedhaH pratipAdito nAsti tena nadIruttaratItyAgataM, sa kiM mArgeNAthavonmArgeNa ? unmArgeNa, unmArgegottaraNaM na ghaTate kiMtu mArgeNaiva / mArgeNottarataH sataH sarvatrAcittApkAyapradezo bhavatyeveti niyamo nAsti / kvacidacittApkAyapradezo bhavati, bAhulyena tu sacittApkAyapradeza eva bhavati, tena kevalino nadyuttaraNaviSaye'pi vaM kimuttaraM dAsyasIti bada / tathaikasmin mArge kevalinAM zatAni sahasrANi vA samu
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAyena viharanti tadA sarvatrAcittAkAzapradezAH prApyanta eveti nizcayaH kva prokto'stIti vada // anyacca - sattahiM ThANerhi chaumatthaM jANejjA, taM0 - pANe aivAttA bhavati 1, musaM vaittA bhavati 2, adinnaM AdittA bhavati 3, saddapharisarasarUvagaMdhe AsAdaittA bhavai 4, pUyAsakkAramaNuvahettA bhavati 5, imaM sAvajjaMti paNNavettA paDisevettA bhavati 6, no jahAvAI tahAkAri yAvi bhavai 7 / tathA satahiM ThANehiM kevalI jANejjA, taM-no pANe aivAittA bhavai 1, no musaM vaittA bhavai 2, no adinnaM AdaittA bhavai 3, no saddapharisarasarUvagaMdhe AsAdaittA bhavai 4, no pUyAsakkAramaNuvhettA bhavai 5, no imaM sAvajjaMti paNNavettA paDisevittA bhavai 6, jahAbAI tahAkAri yAvi bhavai 7 // iti zrIsthAnAMgasUtrAlApako darzayan mA mugdhAn svamatAbhinivegaM kAraya, anantasaMsAracakrabhavabhramaNato bhayaM vicAraya ca / are mUDha ! are siddhAntabhAvAnabhijJa ! idaM sAmAnyasUtraM vartate na vizeSasUtram / yadi sarvo'pi chadmasthaH prANAtipAtayitA bhavati tadA prathamatratoccAroccheda eva jAtastatra mate yadi chadmasthaH sAdhurjJAtvA'pi prANAtipAtaM kuryAttadA pratidinaM prAtarutthAya prathamavatoccArasya kriyamANasya vaiphalyameva / tathA ca manovAkkAyaiH zuddhaH sAdhuzcaturthamaMge nirdiSTastadapi kathaM saMjAghaTIti / evaM ca sati chadmasthasAdhupaMca mahAvratoccAre ca kutrA medo bhavatyeva / yadi kazcana bhedo'bhaviSyattadA chadmasthaH vratoccAre pANAivAyAo veramaNamitya kariSyat, kevalI vratoccAre ca savvAo pANAvAyAo veramaNamitya kariSyaditi kutrApi Agame na kRtaM tenedaM sAmAnyasUtraM na vizeSasUtramiti azakyaparihArajA hiMsA 1, tI kRdAjJAtakriyAbhyo jAtA ca hiMsA 2, hisAdopo na bhavati, tena no imaM sAvajjaM paNNavettA paDisevittA bhavai / jahA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumatAhi vAI tahA kAriyA bhavai iti dve sUtre na vyAhate, yadi ca tIrthakRdAjJAtakriyAH kurvANasya hiMsAdopo bhavati tadA tIrthakRdevaMvidhe se viSayuktikArye chadmasthaM sAdhuM pravartayedapi kathaM pravartitazca dRzyate yathA jAGgulIjattha NaM naI nicoyagA niccasaMdaNA no se kappeha savvao samaMtA sakkosaM joaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM mantraH // paDiniyattae // 11 // erAvaI kuNAlAe jattha cakkiyA siyA egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA evaM cakkiyA siyA evaNThaM kappai savvao samaMtA sakkosaM joaNaM gatuM paDiniyattae evaM no cakkiyA siyA evaM se no kappaitti / haiM tathA chadmasthaH sAdhuH kevalinaM vihAraviSaye paripRcchani tadA yAhItyevamAdezaM dadyAnna vA yAhItyevamAdezaM dadAno dRzyate tadAvazyaM bhAvinaM sUkSmAdijIvavyaparopaM jJAtvApi kathamAdipTazchadmasthaH sAdhurvihAraviSaye tathA kenacidaviratena dezaviratena vA gamanaviSaye kevalI pRSTassan maunamAlamvya tiSTati vA na vA / tatra maunamevAvalambya tiSTaMtIni dRzyate / tatra kAraNaM tvaviratattvameva 5 sAdhuvihArAdezaviSaye kAraNaM sarvaviratitvameva tenAvasIyate azakyaparihArajA hiMsA tIrthakRdAjJAtakriyAH kurvANasya sAdhorhisA hiMsAdoSAya neti / yadi sApi hiMsA doSAya syAttadA svAyupo'ntyasamaye yathAkhyAtacAritravAn zrIvIraH zrIgautama prati devazarmaNaH pratibodhAyAnyasmin grAme gamanAya yAhItyAdezaM kathaM dattavAn ? ityAdayaH zataza: zrIjinAgamasaMvAdinyo yuktayastava pratibodhAya santi, paramabhinivezamithyAtvAndhakAragahanamamasya tA yuktayo bhAsvadbhAskarakAntaya iva locanavikalasya kiM kurdhantIti // anyacca tava hitAyaivAhaM pravRttasan AgamavAkyaM pratibhUkRtya vanmami / tadapi zruNu 845455
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ . paMcahiM ThANehiM chaumatthe Na udiNNe parIsahovasagge samma sahejjA khamejjA titikhejjA ahiyAsejjA, taM | jahA-udiNNakamme khalu ayaM purise ummattagabhUte, teNa me esa purise akkosati vA avahasati vA nicchoTeti vA NibhaMcheti vA baMdhati vA ruMbhati vA chavicchetaM kareti vA pamAraM vA Neti uddavei vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAya| puMchaNaM achiMdati vA vicchidati vA bhiMdati vA avaharati vA 1, jakkhAtiDhe khalu ayaM purise, teNaM me esa purise akkosati vA taheva jAva avaharati vA 2, mamaM ca NaM tabbhavaveyaNijje kamme udiNNe bhavati, teNaM me esa purise akkosati vA jAva avaharati vA 3, mamaM ca NaM sammaM asahamANassa akkhamamANassa atitikkhamANassa aNahiyAsamANassa kiM manne kajai ?, egaMtaso me pAve kamme kajati 4, mamaM ca NaM samma sahamANassa jAva ahiyAsemANassa kiM manne 8/ kajjati ?, egaMtaso me nijjarA kajjai 5, icchatehiM paMcahiM ThANehiM chaumatthe uddaNNe parIsahovasagge samma sahejjA jAva ahiyaasejjaa| paMcahi ThANehi kevalI udine parisahovasagge sammaM sahejA jAva ahiyAsejA, taM jahA-khettacitte 5 hai khalu ayaM purise teNa mamaM esa purise akkosati vA taheva jAva avaharati vA 1, dittacitte khalu ayaM purise teNa me, e esa purise akkosati vA taheva avaharati vA 2, jakkhAtiDhe khalu ayaM purise teNa me esa purise jAva avaharati * vA 3, mamaM ca NaM tabmavaveyaNijje kamme udiNyo bhavati teNa me esa purise jAva avaharati vA 4, mamaM ca NaM samma sahamANaM khamamANaM titikkhamANaM ahiyAsemANaM pAsittA bahave aNNe chaumatthA samaNA niggaMthA uiNNe 2 parIsahovasagge evaM sammaM sahissaMti jAva ahiyAsissaMti 5, iccetehiM paMcahiM ThANehiM kevalI udiNNe parIsahovasagge
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumtaahi|| 7 // sammaM sahejjA jAva ahiyAsejjA iti zrIsthAnAMgasUtre paMcamAdhyayane ( sUtra 409 ) // atra kevalina unmattAdipuriSeNetastata AkarSaNAdi kriyamANe yathA tathA padanyAse jIvavirAdhanAsaMbhavoM yuktimAnna veti svacetasi svata eva vicAraya / tathA kevalI sAdhubhUtAdyAviSTahaste AyAtIti viSaye avazyaM bhAvi bhAvA jinairapi parihartumazakyA ityuttaramantareNa kimuttaraM dAsyatIti vada / atrArthe anyaduttaraM nAstIti ata eva tvameva prathamarAtrau mArgabhraSTo'si nAhamiti // anyacca -- asthi NaM bhaMte ! samaNANaM niggaMthANaM kiriyA kajjai ?, haMtA ! anthi / kahaM NaM bhaMte ! samaNANaM niggaMthANaM kiriyA kajai ?, maMDiyaputtA ! pamAdapaccayA 1, joganimittaM 2, evaM khalu samaNANaM niggaMthANaM kiriyA kajjai / bhagavatIsUtre tRtIyazatake tRtIyodeze sUtraM 151 ) atthiNamityAdi, astyayaM pakSo yaduta kriyA kriyate-kriyA bhavati, pramAdapratyayAt yathA duHprayuktakAyakriyAjanyaM karma, yoganimittaM ca yathairyApathikaM karma // jIve NaM bhaMte! satA samiyaM eyati veyati calati phaMdati caTTati khumbhati udIrati taM taM bhAvaM pariNamati 1, haMtA ! maMDiyaputtA ! jIve NaM satA samiyaM eyati jAva taM taM bhAvaM pariNamati / jAvaM ca NaM bhaMte ! se jIve satA samita viSayuktijAGgulI mantra // // 7 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8| jAva pariNamati tAvaM ca NaM tassa jIvassa ase aMtakiriyA bhavati ?, No iNaDhe samaDhe, se keNadveNaM bhaMte ! evaM hai vuccati-jAvaM ca NaM se jIve satA samitaM jAva aMte aMtakiriyA Na bhavati ?, maMDiyaputtA! jAvaM ca NaM se jIve satAeM samitaM jAva pariNamati tAvaM ca NaM se jIve AraMbhati saMraMbhati samAraMbhati AraMbhe vaTTati saMraMbhe vaTTati samAraMbhe vaTTati hai AraMbhamANe sAraMbhamANe samAraMbhamANe AraMbhe vaTTamANe saraMbhe vaTTamANe samAraMbhe vaTTamANe bahUNaM pANANaM bhUtANaM jIvANaM sattANaM dukkhAvaNayAe soyAvaNayAe jUrAvaNayAai tippAvaNayAe piTTAvaNayAe pariyAvaNayAe vaTTati, se teNadveNaM maMDiyaputtA!! evaM vuccati-jAvaM ca NaM se jIve satA samitaM eyati jAva pariNamati tAvaM ca NaM tassa jIvassa aMte aMtakiriyA na hai bhavai // jIve NaM bhaMte ! sayA samiyaM No eyai jAva No taM taM bhAvaM pariNamai ?, haMtA maMDiyaputtA ! jIve NaM sayA samiyaM jAva no 8 | pariNamati / jAva ca NaM bhaMte ! se jIve no eyati jAva no taMta bhAvaM pariNamati tAvaM ca NaM tassa jIvassa aMte aMtakiriyA bhavati ?, haMtA ! jAva bhavati / se keNadveNaM bhaMte ! jAva bhavati ?, maMDiyaputtA ! jAvaM ca NaM se jIve satA samitaM No eyati jAva hU~ -No pariNamati tAvaM ca NaM se jIve No AraMbhati No saMraMbhati No samAraMbhai no AraMbhe vaTTati No saMraMbhe vaTTati hai No samAraMbhe vaddati aNAraMbhamANe asaMraMbhamANe asamAraMbhamANe AraMbhe avaTTamANe saMraMbhe avamANe samAraMbhe avaTTamANe bahUrNa pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM adukkhAvaNayAe jAva apariyAvaNayAe vttttti| se jahAnAmae kei purise sukkaM taNahatthayaM jAyateyaMsi pakkhivejjA, se NUNaM maMDiyaputtA! se sukke taNahatthae jAyateyaMsi pakkhitte samANe khippAmeva masamasAvijjai :, hatA! masamasAvijjai, se jahA NAmae-kei purise tattaMsi ayakavallaMsi udayabiMdU pakkhivejjA,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumtaahi||8|| SAIRRORS RIGANGSHANGE se gUrNa maMDiyaputtA! se udabiMdU tattasi ayakavallaMsi pakkhitte samANe khippAmeva viddhasamAgacchati ?, hatA! viddha- viSayuktisamAgacchati, se jahANAmae harae siyA puNNe puNNappamANe bolaTTamANe bosaTTamANe samabharaghaDattAe ciTThati ?, hatAra jAGgulIciTThati, ahe gaM kei purise taMsi harayaMsi egaM mahaM NAvaM satAsavaM satacchidaM ogAhejjA, se NUNaM maMDiyaputtA! mantraH // sA NAvA tehiM AsavadArehiM ApUremANI 2 puNNA puNNappamANA volaTTamANA vosaTTamANA samabharaghaDatAe ciTThati ?, haMtA! 5 ciTThati, ahe gaM kei purise tIse nAvAe savvao samaMtA AsavadArAI piheti pihittA nAvAusiMcaNae udayaM hai ussicijjA, se gUNaM maMDiyaputtA ! sA nAvA taMsi udayaMsi ussicijasi samANasi khippAmeva uDU udAti ?, haMtA! udAijjA, evAmeva maMDiyayuttA ! attattAsaMvuDassa aNagArassa iriyAsamiyassa jAva guttabhayAriyassa AuttaM gacchamANassa ciTThamANassa nisIyamANassa tuyaTTamANassa AuttaM vatthapaDiggahakaMbalapAyapuMchaNaM geNhamANassa NikkhivamANassa jAva cavakhupamha nivAyamavi vemAyA suhumA IriyAvahiyA kiriyA kajjai, sA paDhamasamayabaddhapuTThA vIyasamayaveiyA tatiyasamayanijjariyA meM 5 sA baddhA puTThA udIriyA vediyA NijjiNNA seyakAle akammaM vA vi bhavati, se teNa?NaM maMDiyaputtA ! evaM buccati-jAvaM caNaM se jIve satA samitaM No eyati jAve aMte aMtakiriyA bhavati // zrIbhagavatyAM tRyazatake tRtIyodezake sUtrANi 152) asya kiMcid vyAkhyA zrIbhagavatIvRttigatA liNyatejIveNamityAdi, iha jIvagrahaNe'pi sayoga evAsau grAhyaH, ayogasyaijanAderasaMbhavAt , sadA nityaM samiyaMti sapramANaM eyaitti hai||
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ejate-kampate ejuG kampane iti vacanAt veyaiti vyejate vividhaM kampate calaitti sthAnAntaraM gacchati / phaMdaitti spandate, kiMciccalati spadi kiJciccalane itivacanAt , anyamavakAzaM gatvA punastatraivAgacchatItyanye, ghaTTaitti sarvadikSu calati, padArthAntaraM vA spRzati, khunbhaitti kSubhyati pRthivIM pravizati, kSobhayati vA, pRthivIM, bibheti vA, udIraitti prAbalyena prerayati, padArthAntaraM pratipAdayati vA, zepakriyAbhedasaMgrahArthamAha-taM taM bhAvaM pariNamatitti utkSepaNAvakSepaNAkuzcanaprasAraNAdikaM pariNAma yAtItyarthaH, eSAM caijanAdibhAvAnAM kramabhAvitvena sAmAnyataH sadeti mantavyaM, na tu pratyekApekSayA, kramamAvimA yugapadabhAvAditi, tassa jIvassa aMtitti maraNAnte, antakiriyatti sakalakarmakSayarUpA, AraMbhaitti Arabhate pRthivyAdInupadravayati, sAraMbhaitti saMrabhate teSu vinAza-saMkalpaM karoti samAraMbhaitti samArabhate tAneva paritApayati, Aha ca-"saMkappo saMraMbho paritAvakaro bhave samAraMbho / AraMbho uddavao samvanayANaM visuddhANa // 1 // " idaM ca kriyA kriyAvatoH kathaMcidabheda ityabhidhAnAya tayoH samAnadhikaraNataH sUtramuktam , atha tayoH kathaMciddo'pyastIti darzayitum-pUrvoktamevArtha vyadhikaraNata AhaAraMmeityAdi, AraMbhe adhikaraNabhUte vartate jIvaH, evaM saMraMbhe samArambhe ca, anantaroktavAkyArthadvayAnuvAdenaprakRtayojanAmAha-AraMbhamANaH saMrabhamANaH samArabhamANo jIva ityanena prathamo vAkyArtho'nUditaH, AraMbhe vartamAna ityAdinA tu dvitIyaH, dukkhAvaNayAe ityAdau tAzabdasya prAkRtaprabhavatvAt duHkhApanAyAM maraNalakSaNaduHkhaprApaNAyAm , athavA iSTaviyogAdiduHkha-hetuprApaNAyAM, vartata iti yogaH, tathA zokApanAyAM | denyaprApaNAyAM jUrAvaNatApatti zokAtirekAccharIrajIrNatAprApaNAyAM tippAvaNayApatti tepApanAyAM 'sipR STepa kSaraNArthI' iti vacanAt zokAtirekAdevAzrulAlAdikSaraNaprApaNAyAM piTTAvaNatApatti piTTanaprApaNAyAM tatazca paritApanAyAM zarIrasantApe vartate, kvacit paThyate dukkhAvaNayAe ityAdi, tacca vyaktameva, yacca tatra kilAmaNayAe uddAvaNayApa ityadhikamabhidhIyate tatra kilAmaNayApatti glAninayane uddAvaNayApati
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ SURGE kumatAhi- uttrAsane // uktArthaviparyayamAha jIveNamityAdi No payaiti zailezIkaraNe yoganirodhAno ejata iti, ejanAdirahitastu nAraMbhAripu vartate, & vissyukti||9|| tathA ca na prANAdInAM duHkhApanAdiSu, tathApi ca yoganirodhAmidhAnazukladhyAnena sakalakarmadhvaMsarUpAntakriyA bhavati, tatra dRSTAntadvayamAha- jAjulA se jahetyAdi tiNahatthayaMti tRNapUlakaM jAyateyaMsitti vahnau masamasAvijjaitti zIghra dahyate, iha ca dRSTAntadvayasyApyupanayArthaH sAmarthya matraH 'gamyo, yathA-evamejanAdirahitasya zukladhyAnacaturthabhedAnalena karmadAhadahanaM syAditi / atha niSkriyasyaivAntakriyA bhavatIti naudRSTAntenAha-se jahANAmapa ityAdi, iha zabdArthaH prAgvannavara uddAitti udyAti, jalasyopari vatarte, attatAsaMvuDassati AtmanyAtmanA saMvRttasya, pratisalInasyetyarthaH, etadeva iriyAsamitassetyAdinA prapaMcayati-AuttaMti AyuktamupayogapUrvakamityarthaH, jAva cakSUpamhanivAyamavitti kiM bahunA AyuktagamanAdinA sthUlakriyAjAlenoktena ? yAvaccakSuHpakSmanipAto'pi, prAkRtabAlliMgavyatyayaH, unmeSanimeSamAtrakriyApyasti, AstAM gamanAdikA, tAvaditi zeSaH, vemAyatti vividhamAtrA, antarmuhUrtAderdezonapUrvakoTIparya ntasya kriyAkAlasya vicitratvAt , vRddhAH punarevamAhuH yAvaccakSuSo meponmeSamAtrA'pi kriyAkriyate tAvatA'pi kAlena vimAtrayA stokamAtrayA'pIti, OM kvacidvimAtretyasya sthAne sapehAtti dRzyate tatra ca svaprekSayA svecchayA cakSuHpakSmanipAto, na tu parakRtaH, suhumatti sUkSmabandhAdikAlA, IriyAvahiyatti IryApatho-gamanamArgastaMtra bhavA aipithikI, kevalayogapratyayeti bhAvaH, kiriyetti karma sAtavedanIyamityarthaH, kajjaitti kriyate bhavatItyarthaH, upazAntamohakSINamohasayogikevalilakSaNaguNasthAnakatrayavartI vItarAgo'pi hi sakriyatvAt sAtavedyaM karma badhnAtIti bhAvaH / seti IryApathikI kriyA paDhamasamayabaddhapudRtti baddhA karmatApAdanAt , spRSTA jIvapradezaiH sparzanAt, tataH karmadhAraye tatpuruSe ca sati prathamasamayabaddhaspRSTA, tathA dvitIyasamaye veditA-anubhUtasvarUpA, evaM tRtIyasamaye nirjIrNA anubhUtasvarUpatvena jIvapradezebhyaH parizAriteti, etadeva vAkyA O GRAPARICK SHRSHANGANGACASSEN
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ntareNAha-sA baddhA spRSTA prathame samaye, dvitIye tu udIritA udayamupanItA, kimuktaM bhavati ? -veditA, na kasin samaye bandha udayazca saMbhavatItyevaM vyAkhyAtaM, tRtIye tu nirjIrNA, tatazca seyakAletti eSyatkAle akammaM vAvitti akarmA'pi ca bhavati, iha ca yadyapi tRtIye'pi samaye karma-akarma bhavati tathApi tatkSaNa evAtItabhAvakarmatvena dravyakarmatvAt-tRtIye sagaye nirjINa karmeti vyapadizyate / caturthAdisamayepu svakarmeti, attattAsaMghuDasse tyAdinA cedamukta-yadi saMyato'pi sAzravaH karma, badhnAti tadA sutarAmasaMyataH, anena ca jIvanAvaH karmajalapUryagANatayA'rthato adho nimajjanamuktaM, sakriyasya karmabandhagaNanAcnAkriyasya tadviparItatvAt karmabandhabhAva uktaH, tathA ca jIvanAvo'nAzravatAyAmUrdhvagamanaM sAmarthyAdupanItamavaseyagiti // -bhagavatyA tRtIyazatake tRtIyoddezake sUtraM 152 // atrApi kevalina IryApatho gamanamArgastatra bhaveryApathikI kriyoktA tena savRttikasyAlApakasya bhAvArtha tattvavRttyA vicAryAgIkuruSva svagacchAdhIgAjJAM mA bhava jamAlivadgoSThAmAhilavatkadAgrahI mA pata ca tadvatsaMgArapArAvAragahane // jIvANaM bhaMte ! ki AyAraMbhA 1 parAraMbhA 2 tadubhayAraMbhA 3 aNAraMbhA 4 goyamA ! atthegaiyA jIvA AyAraMbhAvi parAraMbhAvi tadubhayAraMbhAvi No aNAraMbhA atthegaiyA jIvA No AyAraMbhA No parAraMbhA No tadubhayAraMbhA aNAraMbhA 5 | se keNaTheNaM bhaMte ! evaM vuccai-attheigayA jIvA AyAraMbhAvi ? evaM paDiuccAreyavvaM / goyamA ! jIvA duvihA paNNatA, hai taM jahA-saMsArasamAvaNNagA ya asaMsArasamAvaNNagA y| tattha NaM je te asaMsArasamAvaNNagA te NaM siddhA, siddhA NaM No CAREE
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOM kumtaahi||10| AyAraMbhA parAraMbhA tadubhayAraMbhA jAva aNAraMbhA / tattha Na je te saMsArasamAvaNNagA te duvihA paNNatA, taM jahA-saMjayA yA vipayuktiasaMjayA y| tattha NaM je te saMjatA te duvihA paNNatA, taM jahA-pamattasaMjatA ya appamattasaMjatA y| tattha NaM je te appamattasaMjatA jAGgulIte Na No AyAraMbhA No parAraMbhA jAva annaarNbhaa| tattha NaM je te pamattasaMjatA te suhaM jogaM paDucca No mantraH // AyAraMbhA no parAraMbhA jAva aNAraMbhA / asubhaM jogaM paDacca AyAraMbhAvi jAva No aNAraMbhA / tattha NaM je te asaMjatA te aviratiM paDucca AyAraMbhAvi jAva No aNAraMbhA, se teNaThaNaM goyamA ! evaM vucati-atthegatiyA jIvA jAva aNAraMbhA // iti bhagavatyAM prathamazatake prathamoddezake sUtraM 16 // atra siddhAnAmanAraMbhakatvaM nirupacArataH paraM sarveSAmapramattAnAmanAraMbhakatvaM kathaM syAdato'sya sUtrasya vRttirlikhyate-se keNaTeNaMti atha kena kAraNenetyarthaH, duvihA paNNattetti mayA'nyaizca kevalibhiH, anena samastasarvavidAM matabhedamAha, matabhede tu virodhivacanatayA teSAmasatyavacanatApattiH, pATalIputrasvarUpAbhidhAyakaviruddhavacanapuruSakadambakavaditi, pramattasaMyatasya hi zubho'zubhazca yogaH syAt saMyatatvAt pramAdaparatvAcca ityata Aha-subhaM jogaM paDazcatti zubhayogaH-upayuktatayA pratyupekSaNAdikaraNam , . azubhayogastu tadevAnupayuktatayA, Aha ca-puDhavI AukkAe teUvAUvaNassaitasANaM / paDilehaNA pamatto chaNhapi virAhao hoi // 1 // tathA-savvopamattajogo samaNassa u hoi AraMbhotti tataH zubhAzubhau yogAvAtmAraMbhAdikAraNamiti / aviraI paDuccatti ihAyaM bhAvaH yadyapyasaMyatAnAM sUkSmaikendriyAdInAM nAtmAraMbhakAditvaM sAkSAdasti tathA'pyaviratiM pratItya tadasti teSAM, na hi te tato'nivRttAH, ato'saMyatAnAmaviratistatra // 10 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNamiti, nivRttAnAM tu kathaMcidAtmAdyAraMbhakatve'pyanAraMbhakatvaM, yadAha-jA jayamANassa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA ajjhatthavisohijuttassa // 1 // tti se teNaTuMgaMti atha tena kaarnnenetyrthH| idaM pUrvoktamapi sUtraM vyAkhyAnAvasaraprAptatvAtpunarapi likhitaM vistaravAkyamupakArIti na punaraktadUSaNamiti / tato'trApramattAnAM saptamASTamanavamadazamaikAdazamadvAdazamatrayodazamaguNasthAnavartinAM saMyatAnAmanayA rItyAnAraMbhakatvamavaseyaM tenAsyApi sUtrasya bhAva vicArya pratibudhyasva // SSSSSSSSSSSHRS anyacca-eggayA guNasamiyassa rIyato kAyasaMphAsamaNucinnA pagatiyA pANA uddAyati / asyArthaH-ekadA kadAcidguNasamitassa guNayuktasyApramattayateH rIyamANassa samyaganuSThAnavato'tikrAmataH saMkucataH prasArayato vinivartamAnasya saMparimRjataH kasyAMcidavasthAyAM kAyaH zarIraM tatsaMsparzamanucIrNAH kAyasaMgamAgatAH saMpAtimAdayaH prANina eke paritApamApnuvantyeke mlAnatAmupayAntye ke'vayavadhvaMsamApadyante / tathAhi-zailezyavasthAM apazcimAvasthAM tu sUtreNaiva darzayatyeka prANAH prANinopazIyaMti prANairvimucyante atra ca karmabandhaM prati vicitratA tathAhi-zailezyavasthAyAM mazakAdInAM kAyasaMsparzena prANatyAge'pi paMcavidhopAdAnakAraNayogAbhAvAnnAsti bandhaH upazAntamohakSINamohasayogikevalinAM sthitinimittakaSAyAbhAvAt sAmayiko bndhH| saptamASTamanavamadazamaguNasthAnavartinoamattayate - ghanyato'ntarmuhartamutkRSTato'ntaHkoTAkoTIsAgarasthitiriti / zrIAcArAMgavRttau // uppADiyammi pApa iriyAsamiyassa saMkamaTThApa vA pajjejja kuliMgI marejja tajjogamAsajja // 1 // na ya tassa tannimitto baMdho suhumo vi desio samaya aNavajje hupayogeNa savvabhAveNa so jammo // 2 // iti
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumtaahi||11|| , oSaniyuktisUtre ityAdi bahuSvAgameSu dRzyamAnatvAttava ko bhavAn matimoha iti // viSayukti jAGgulI mntr|| tathA ca bhavanmatamUlaM pravacanaparIkSAkRdapyAha-tat zrRNu-"apaJcakkhANakiriyA tayabhAve vi ya na desaviraINaM / nAraMbhakiyAraMbhe pavaTTamANANa sumuNINa" 44 gAthA / asyA gAthAyA granthakRtaH svopajJAvRttiliIvyate-dezaviratAnAM zrAvakANA tadabhAve'pi kvacidekAdazaviratiradhikRtya pratyAkhyAnAbhAve'pi ca apratyAkhyAnakriyA na bhavati / yataH-tattha NaM je te saMjayAsaMjayA tesiNaM AdimAo tinni kiriyAo kajaMti' iti bhagavatyA prazramazatake dvitIyoddezake / atrAraMbhikI 1 pArigrahikI 2 mAyApratyayikI 3 apratyAkhyAnikI 4 mithyAdarzanapratyayikI 5 ceti / paMcakriyANAM madhye AdimAstisraH AraMbhikI 1 pArigrahikI 2 mAyApratyayikI ceti 3 tatraikAdazanAmaviratInAmapratyAkhyAne'pi , apratyAkhyAnakriyAyA anudayo bhaNitaH / tathA ca punararthe apyarthe vA sumunInAM zobhanA munayaH sAdhavasteSAM apramattaguNasthAnakAdArabhya trayodazaguNasthAnakaM yAvadAraMbhe pravartamAnAnAmapyAraMbhikI kriyA na bhavati / yadAgamaH-tattha NaM je te apamattasaMjayA tesi NaM pagA mAyAvattiyA kiriyA kamjaiti bhagavatyAM prathamazatake dvitIyoddezake ityAdi pravacanaparIkSAyAM 44 gAthAyA vistaraH // GRECRUKRIOR SARKARAN anyacca pravacanaparIkSA kRtvA yat zrIvijasenasUribhirapramANIkRtaM sarvajJazatakaM cakAra tatrAmarSa eva heturavaseyo nAnyo heturato'marSasya kAraNaM likhyate- bhaTTArakapurandarabhaTTArakarIhIravijayasUribhiH zAstraviruddhapaMcajalpajalpanaviSaye mithyAduHkRtaM balAdApita:
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra paJca jalpA yathA saMvat 1649 varSe pauSapaurNimAyAM puNyArke ca ahammadAbAdanagare upAdhyAyazrIdharmasAgaragaNibhilikhyate micchA mi dukkaDa devAnI vigati likhiih| marI marIci saMbaMdhitaM dubhAsieNa ikkeNa e vacana durbhASita kahIra paNi utsUtra na kahIda pahau~ amho kahatA paNi zrAddhapratikramaNasUtra cUNi pramukha ghaNA graMthanaI anusAri marIcinuM kavilA itthaMpi ihayapi e vacana utsUtra jaNAi chai / tathA amhye pravacana parIkSAmAMhi e marIcinuM vacana utsUtra hoi pahA ANNu & chaha paNi te sAMbharyu nahIM te mArTi pa viparIta kahavANu hoi teharnu micchA mi dukkaDaM / 1 / tathA bhagavatI sUtranaI meli zrIabhayadevasUrisaMtAnIya zrIguNacandrasUrikRta zrIvIracaritrAdika granthaI anusAri jamAlinaI 15 bhava jaNAi chai te mATi e thakI viparIta kahiu~ hoi teharnu micchA mi dukkaDaM / 2 / __ tathA utsUtra bhASInaI niyamA anaMtAM bhava hoi paharbu amho kahatA paNi zrIbhagavatIsUtramAhi jamAlinaI 15 bhava kahiyA paNi anusAri bIjAi zAstranaiM anusAra utsUtra bhASInaI saMkhyAtA asaMkhyAtA anaMtA bhava hoi ima jaNAi ch| te mATi pathakI viparIta prarUpaNAI kahavANu hoi teha micchA mi dukkddN| 3 / __tathA kevalinA zarIra thakI trasa thAvara jIvanI virAdhanA na hoi amjhe ehavaM kahatA paNi zrIAcArAMgavRttizrIbhagavatIsUtranaI anusAri jaNAI chai je kevalInA zarIra thakI asa thAvara jIvanI virAdhanA hoi to nA nahIM te mArie viparIta saddahiuM hoi-kahavANu hoi tehana micchA mi dukkaDaM / 4 / tathA 12 bola AzarI jima zrIpUjyai Aza dIdhuM chaha te thakI viparIta kahavANu hoi teharnu micchA mi dukkaDaM havai 5 / 984586+5+SHRSHASHRSS
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai viSayukti kumtaahi||12|| SCRIB jAGgulI mantraH // 7 | ' Aja pachI zrIpUjyanI AzA thakI viparIta prarUpaNA thAi tu amhanaI bhagavanajI je Aza dii te amo kartuM aMgIkAra karatuM sahI 31 atra pU0 paM. labdhisAgaragaNimataM pU0 paM. darzanasAgaragaNimataM pU0 paM. bhaktisAgaragaNimataM pU0 paM. kuMarasAgaramataM | C| %88-964955 athainanmithyAdu.kRtaM kuMbhakArakSullakamithyAdu.kRtavadvidhAya tadanu zrIsUrINAmAdezAt sUratibaMdire samAgatya cetasi cintitAmarpasvotsUtrabhASitAtsaMjAtahaThaH haThAdeva ca svayameva kRtAM pravacanaparIkSAyA 44 gAthAM apaccakkhANA kiriyA iti rUpAM vismArayan 5 sarvajJazatakaM cakAra mA zrIhIravijayasUrayo'nye vA kecijjAnantu iti dhiyAvacchannaM rakSitavAn / tadnu zrIhIravijayasUrayo mahatAmahena mevAta-mevADa-marusthalI-mAlava-vAgaDa-kaccha-gUrjarAtrAdidezasaMdhaiH saha zrIzatrujayatIrthayAtrAM vidhAya dvIpabaMdirAsannonnatadurge caturmAsakaM cakrustadanu saMjAtAsAdhyarogA dvitIyaM caturmAsakaM tatraiva sthitAH, saMvat 1652 varSe bhAdrapada zukaikAdazyAM kRtAnazanAzcittasamAdhibhAjaH svarjagmuH taccittAsannAmravane bhAdramAse'pi phaladarzanena devasAnidhyamavagatya sarve camatkAra prApuH / tadanu zrIvijayasenasUrayo gomithuna- haiM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahipamithunavadhaniSedhamRtasvamocanamanuSyabaMdagrahanivAraNaspharanmAnaprAptasanmAnAH pAtasAhi zrI 5 zrIakabbaramahArAjAdhirAjAnujJAM prApya saM. 1653 varSe lAbhapurataH samAgatya zrIstaMbhatIrthe caturmAsakaM cakruH, taccaturmAsakapAraNake zrIsUrivandanArtha samAgatA upAdhyAyazrIdharmasAgaragaNayastatraiva sthitA gADhamAMdyabhAjaH paralokaM prAptAH / tadanu saMvat 1671 varSe kutazcigADhaprachannarakSitamapi sarvajJazatakapustakaM prApya pU0 upAdhyAya zrI zAnticaMdragaNi sApi (kSi) __ zrIvijayasenasUraya utsUtranirAkaraNAya sakalAhammadAvAdasaMgharsamatyA pU0 paM0 jJAnavimalagaNi sASi sakalatapAgacchagItArthasaMmatyA saMvat 1671 varSe svAjJollaMghanapara nemisA pU0 paM0 nayavimalagaNi sApi upAdhyAyazrIlabdhisAgaragaNi ziSyaM sarvajJazatakakRtAziSyaziSyaM upAdhyApU0 paM0 zivasAgaragaNi sASi yapadagrahaNapUrvakaM gacchAnniSkAsya sarvajJazatakama pramANIcakruH / tasminneva pU0 paM0lIbAgaNi sApi varSe zrIvijayasenasUriSu divaM gateSu satsu zrIvijayadevasUrayaH saMvat pU0 paM0 lAbhavijaya sApi pU0 paM0 sIhavimalagaNi sApi 1672 varSe zrIpattananagarAdAsannacANasamAnAme zrIahammadAvAdIyasaMghapU0 paM0 dIpapiMgaNi sApi zrIpattanasaMgha-zrIstaMbhatIrthIyasaMghAgraheNa svAjJAmaMgIkArya taM gaNamadhye samasta ahammadAvAda saMgha sApi jagRhuH / etacca sarvajanapratItaM gacchabhede'pyayameva grantho heturiti samasta ahammadAbAdapurAnA saMgha sApi sarva svamapi jAnISe / punarapi taziSyo bhUtvA lokAn vipratArayasi
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayuktijAGgalImantraH // kumatAhi-hai yadA cAyamapramANIkRtastadA tajjalpAkanaM kva gatamabhUdyadidAnIprAdurbhUtamiti sarvajJazatakA'pramANakaraNarItirapi likhyte||13|| yathA--zrIhIravijayasUrigurubhyo nmH| saMvat 1671 varSe vaizAkhasita-tRtIyAyA zrIahammadAbAdanagare zrIvijayasenasUrimirlikhyate-- 'samastasAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAsamudAyayogya zrI 5 zrIhIravijayasUri je bAra 12 bola prasAda karayA chai te timaja pramANa krvaa| te AzarI navo artha karInai koNi viparIta prarUpaNA na karavI 1 / tathA sarvajJazataka grantha sUtra bRttimAMhi zrIhIravijayasUri je pAMca bolanA micchA mi dukkaDA devarAvyA hatA te AzrI viparIta prarUpaNA siddhAMtanaI aNamIlatI likhI chaha te mArTi sarvazazatakagrantha apramANa chii| e grantha kuNai vAMcavo nhiiN| tathA kuNiM likhAvavo nhiiN| je vAMcai tathA likhAvai tehanaI vidyamAna gacchanAyakaI gacchavAhiranu Thabako devo| tathA zrAvaka vAMcai tu zrAvaka saMgha bAhiranu Thabako devu 2 / tathA vyAkhyAna vidhi zataka sUtravRtti auSTrika matotsUtra dIpikA tadvAlAvabodha pramukha granthamAMhi paNi ketalAika zAstra viruddha bola ch| te mATi te grantha gacchanAyakanI AzA pUrvaka zodhyA vinA koNaI vAMcavA nhiiN| e AzAsahU koNi mAnavI, je na mAnaI tehanaI gacchanAyakaI rUDI meli zISa devI // REGAOISSES // 13 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA jalpasi tena tavApi vidyamAnagacchAdhirAja atra pU0 zrIvijayadevasUrimataM pU0 upAdhyAya zrIratnacaMdragaNimataM pU0 upAdhyAyazrI meghavijayagaNimataM pU0 upAdhyAyazrIsomavijayagaNimataM pU0 upAdhyAya zrI bhAnucaMdragaNimataM pU0 upAdhyAya zrInaMdivijayagaNimataM pU0 upAdhyAya zrI vijayarAjagaNimataM zrIvijayadevasUribhyo mahAn daMDo bhAvIti vimRza svacitte // 1 2 3 4 5 pU0 upAdhyAya zrIdharma vijayagaNimataM 8. pU0 upAdhyAya zrI vivekaharSagaNimataM 9 pU0 paM0 zrIdevavijayagaNimataM paM0 sIhavimalagaNimataM 10 pU0 paM0 zrI vijayagaNimataM pU0 paM0 zrIkanakavijayagaNimataM pU0 paM0 zrI lAbhavijayagaNimataM 20 2020 20 11 12 13 pU0 paM0 zrIdhanavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIjaya vijayagaNimataM pU0 paM0 zrIzubhavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIdevavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIdhanavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIrAma vijayagaNimataM pU0 paM0 zrIkIrtivijayagaNimataM pU0 paM0 zrIkanakavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIkuzala vijayagaNimataM pU0 paM0 zrI saubhAgyavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIdharmacandragaNimataM pU0 paM0 zrIratnakuzalagaNimataM pU0 paM0 zrI vijayacaMdragaNimataM 2 2 2 2 2 & ~ ~ ~ ~ ~ w 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumatAhi viSayuktijAGgulImantraH // // 14 // ***** pU0 paM0 zrIguNavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIdeva vimalagagimataM pU0 paM0 zrIrAjasundaragagimataM pU0 paM0 zrIzAntivijayagaNimataM pU0 paM0 zrIrAmavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIvidyodayagaNimataM pU0 paM0 zrIlAbhacandragaNimataM pU0 paM0 zrIvelarSigaNimataM pU0 paM0 zrIsaravijayagaNimataM pU0 paM0 zrIbhAnuvijayagaNimataM pU0 paM0 zrIjayavijayagaNimataM pU0 paM0 zrIsomakuzalagaNimataM pU0 paM0 zrIvijayagaNimataM pU0 paM0 zrIdevacandragaNimataM pU0 paM0 zrIkalyANakuzalagaNimataM pU0 paM0 zrIjayavaMtarSigaNimataM pU0 paM0 zrImeruvijayagaNimataM pU0 paM0 zrIguNaharSagaNimataM pU0 paM0 zrIpadmavimalagaNimataM pU0. paM0 zrIvIrasAgaragaNimataM pU0 paM0 zrImANikyasAgaragaNimataM pU0 paM0 zrIkIrtisAgaragaNimataM pU0 paM0 zrIzrutasAgaragaNimataM pU0 paM0 zrIkuMarasAgaragaNimataM pU0 paM0 zrIgaNihemasAgaramataM pU0 paM0 zrIgaNikanakasAgaramataM pU0 paM0 zrIgaNi abhayasAgaramataM' ** // 14 // **
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ENGCISIS anyacca tvaM jAnIpe kevalini sarvathA jIvavadhasaMbhavaM nirAkurvannahaM vizeSaguNAropaM karomi, etaccintanamapi - mithyaa| yatA-asataH sataH kathanaM 1, sato'sataH kathanam 2, ubhe api mithyaiva te tvamatrArthe utsUtravAyeva bhavasi na OM sUtravAdIti / evaM vadatastava yamutsUtravAditvaM na bhavati tadA kevalini bhakti niSedhayato digambarasya nihvavatvaM kathaM ra syAttena bhaktidoSaM nirAkurvatA vizeSaguNAropa eva kRtastena yathA tasyA'sadAropaM kurvato nivavatvaM tathA tavApyasadgu NAropaM kurvata utsUtravAditvaM duniramiti hitavAkyaM matvA svahitaM kuru yenehaloke parasmin loke'pi ca bodhi2 vIjAvAptiH syAditi maMgalam // imAM rItiM tvaM cakSupA dRSTvApi yathA siddhAntapIyUSamahArNavasya / sAraM sudhAM tat parigRhya cakre, bhUyAdidaM durmatasarpasarpadvipApahArapravaNaM suzAstram // 1 // sAmadhyabhAvAt kila pustakAnAM, chadmasthabhAvAnmatitucchatAyAH mayA hyanAbhogavazAyadatra lipIkRtaM tadvibudhaiH suzodhyam // 2 // siddhAntavAGmayo'yaM kumttmortnraajdiiprviH|| grantho'yaM bhavatAnme tattvArthavivecane ca tu // 3 // shriirstu|| -3*
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumtaahi||15|| viSayukti | jAGgalI mantraH // saMvat 1680 varSe kArtikamAse kRSNapakSe dvAdazI(12)tithau ravivAre sthaMbhavAstavyaM odIcyajJAtIya-josI nAnajIsUta-yazarAmena pustakaM likhitaM lekhakapAThakayoH zubhaM bhavatu // vAcyamAnaH zrUyamANaH, paThayamAnazca sAdaram / lekhyamAnaM pustakeSu, grantho'yaM me pravartatAm // 1 // sUryAcandramasau yAvat , yAvat sptdhraadhraaH| yAvattapAgaNastAvat , ayaM jayatu pustakaH // 2 // S HAYRECHARSHITRAKAR zrIkumatAhiviSamaviSottArajAgulImantranAmaka zAstraM saMpUrNam // IP // 15 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
_