Book Title: Janmasamudra Jataka
Author(s): Bhagwandas Jain
Publisher: Vishaporwal Aradhana Bhavan Jain Sangh Bharuch
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009531/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2066 (I. 2010). zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra - saMyojaka- bAbulAla saremala zAha hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. (mo.) 9426585904 (o) 22132543 (rahe.) 27505720 pRSTha 296 160 164 202 48 306 322 668 516 268 456 420 14. 638 192 428 070 406 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne seTa naM.-2 nI DI.vI.DI.(DVD) banAvI tenI yAdI yA pustaat parathI upl stGnels srI zAze. krama pustakanuM nAma bhASA kartA-TIkAkAra-saMpAdaka 055 | zrI siddhahema bRhaddati bRdanyAsa adhyAya-6 pU. lAvaNyasUrijIma.sA. 056 | vividha tIrtha kalpa pU. jinavijayajI ma.sA. 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA | pU. pUNyavijayajI ma.sA. 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tatvalokaH zrI dharmadattasUri 059 | vyApti paJcaka vivRti TIkA zrI dharmadatasUri 06080 saMjIta rAmamA zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI 061 | caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) saM zrI rasikalAla hIrAlAla kApaDIA 062 | vyutpativAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya | zrI sudarzanAcArya 063 | candraprabhA hemakaumudI pU. meghavijayajI gaNi 064 | viveka vilAsa saM/4. zrI dAmodara goviMdAcArya 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha saM | pU. mRgendravijayajI ma.sA. 066 | sanmatitatvasopAnam pU. labdhisUrijI ma.sA. 067 | 6:zabhAdIzuzanuvAI pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 068 | moharAjAparAjayam saM pU . caturavijayajI ma.sA. 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA | kAlikAcAryakathAsaMgraha | saM/Y4. | zrI aMbAlAla premacaMda 071 | sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina | 073 | meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM | zrI bhagavAnadAsa jaina 074 | sAmudiinai uiya thI 4. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI 0758na yitra supma lA1-1 4. zrI sArAbhAI navAba 0768nayitra padmasAga-2 4. zrI sArAbhAI navAba 077 | saMgIta nATaya 3pAvalI 4. zrI vidyA sArAbhAI navAba 078 mAratanAM na tIrtho sanatanuzilpasthApatya 14. zrI sArAbhAI navAba 079 | zilpayintAmalilA-1 14. zrI manasukhalAla bhudaramala 080 dazalya zAkhA -1 14. zrI jagannAtha aMbArAma 081 | zilpazAkhalAsa-2 14. zrI jagannAtha aMbArAma 082 | zalya zAstralA1-3 | zrI jagannAtha aMbArAma 083 | yAyurvahanAsAnusUta prayogIlA-1 14. pU. kAntisAgarajI 084 lyAeR8 14. zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI 085 | vizvalocana koza saM./hiM zrI naMdalAla zarmA 086 | BthA ratna zAsa-1 zrI becaradAsa jIvarAja dozI 087 | BthA ratna zA1-2 zrI becaradAsa jIvarAja dozI 088 |istasajIvana | saM. pU. meghavijayajIgaNi e%caturvizatikA pUja. yazovijayajI, pU. puNyavijayajI sammati tarka mahArNavAvatArikA | saM. AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 308 128 532 376 374 538 194 192 254 260 238 260 114 910 436 336 4. 230 322 089 114 560 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAna" graMtha jIrNoddhAra 72 janma samudra jAtaka : dravyasahAyaka : kacchavAgaDa dezoddhAraka adhyAtmayogI pU. A. zrI kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA. nA ziSyaratna gacchanAyaka madhurabhASI 5.pU. AcArya zrImadvijaya kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pUjya sA. atimuktAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI AmrakuMja sosAyaTI, sAbaramatI upAzrayanA ArAdhaka zrAvikAonA jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNapArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 (rahe.) 27505720 saMvata 2066 I.sa. 2010 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAsahRdagacchoya zrInaracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra-jAtaka janmasamudra-jAtaka (beDAjAtaka nAma kI svopajJavRtti sahita) anuvAdakapaM0 bhagavAnadAsa jaina prakAzakaAgamarahasyavedI prAcInatIrthoddhAraka zrImattapAgaccheza paramapUjya suvihita jainAcArya zrI zrI 1008 zrImadvijaya harSasUrIzvarajI mahArAja sA0 ke paTTaprabhAvaka vidyAnurAgI saujanyamUtti pa0 pU0 jainAcArya zrImadvijaya jinendrasUrIzvarajI mahArAja sA0 AdiThAraNA ke sadupadezase bharUca (bhRgukaccha) vejalapura jaina aArAdhanA bhuvana meM vi0 saM0 2028 ke maMgala cAturmAsakI pAvana smRti ke liye zrI vizAporavAla aArAdhanA bhavana jainasaMgha, bharUca-vejalapura (gujarAta) "Aho Shrutgyanam" Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka prApti sthAna : zrI vIzAporavAla pArAdhanA bhavana, jainasaMgha vejalapura-bharUca (gujarAta) prathamAvRtti : 1000 mUlya: cAra rupaye vIrasaMvat 2496 vikrama saMvat 2030 isvI san 1973 phreNDsa prinTarsa eNDa sTezanarsa jauharI bAjAra, jayapura siTI-3 (rAja.) "Aho Shrutgyanam" Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa zrImAn paramapUjya vidyAnurAgI saujanyamUrti suvihita jainAcArya zrI vijaya jinendra sUrIzvarajI mahArAja sAhaba ke pavitra kara kamaloM meM sAdara samarpita anuvAdaka "Aho Shrutgyanam" Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkkathana prAcIna jainAcAryoM ne prAgama siddhAnta, nyAya, vyAkaraNa kAvya, nATaka, vijJAna jyotiSa aura vaidyaka Adi saba viSaya ke sAhitya ke aneka granthoM kI racanA manuSya ke kalyANa ke lie kI hai| inameM se abhI taka kucha prakAzita ho cuke haiM, bAkI bhaNDAroM meM prAcIna lipi meM likhe hae maujUda haiM, ye prakAza meM lAne kI AvazyakatA hai, jise janatA ko vizeSa lAbhadAyaka hove / Ajakala Adhunika vaijJAnika vidvAnoM ne aneka prakAra ke yantroM kI racanA karake adhika unnati kI hai, unameM prAyaH jaina sAhitya se zodhakhoja kA prabhAva hai| phakata jaina sAhitya meM hI bhASA vargaraNA ko pudgala mAnA hai, jisase yaha ikaTThA ho sakatA hai, isakA acchI taraha adhyayana karake reDiyo prAdi yantroM kI racanA huI hai ityaadi| vaijJAnika loga candramA taka pahu~ca gae haiM aisA jo pracAra huA hai yaha kapola kalpita hai / ye candramA taka nahIM pahu~ca pAe haiN| pRthvI nAraMgI ke jaisI gola AkAra vAlI hai, vaha apanI dhurI para prabala bega se ghUma rahI hai, ityAdi jo vaijJAnika mAnyatAyeM haiM ye zAstra sammata nahIM hai, vijJAna svayaM meM adhUrA hai, nayI nayI khojeM pratidina ho rahI haiM, usameM pUrANI vaijJAnika mAnyatAoM meM navInatA A rahI hai, pUrNa niSkarSa kisI bhI bAta kA nahIM ho pAyA hai| yahI bAta candraloka taka pahu~cane ke viSaya meM hai| yadi pRthvI ghUmatI hove to pakSigaNa evaM havAI jahAja aAkAza meM ur3ate haiM, ve apane niyata sthAna para nahIM sakate haiN| evaM uttara meM dhrava tArA zAma ke samaya jisa sthAna para dIkhatA hai usI sthAna para hI subaha ke samaya bhI dIkhatA hai, pRthvI dhUmatI hove to dhruva tArA eka sthAna para hI kase dIkhe ? isa viSaya meM zrImAn gaNivara zrI abhayasAgarajI mahArAja vizeSa rUpa se zodhakArya karane meM saMlagna hai, unhoMne isa viSaya kA kucha sAhitya bhI prakAzita karAyA hai, ataH icchuka mahAnubhAva ko unase samparka sthApita karake jAnakArI karanI caahie| sabase prAcIna jyotiSa grantha saryaprajJapti. candraprajJapti aura jyotiSa karaMDakavayantA Adi saiddhAntika granthoM meM graha gaNita ke viSaya para vizada prakAza DAlA gayA hai, isakA acchI taraha adhyayana karake jaina paMcAMga nirmANa kA kArya karanA caahie| prastuta grantha prAcIna kAsahRdagacchIya zrI naracandropAdhyAya ne vikrama sambat 1323 kI sAla meM svopajJavRtti sahita janmasamudra nAma ke grantha kI racanA kI hai| isakA adhyayana karane se janma kuNDalI dekhane kA acchA anubhava prApta kara sakatA hai / isakA hindI anuvAda paM0 bhagavAdAsa jaina ne bar3e parizrama se kiyA hai, jise jana sAdhAraNa ke lie sarala evaM subodha bana gayA hai| inakA yaha prayAsa atyanta stutya evaM prazaMsanIya hai / sujJa pAThakagaNa samucita lAbha utthaaveNge| bAmaNavAr3atIrtha rAmanavamI saM0 2030 vijayajinendrasuri "Aho Shrutgyanam" Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA jyotiSa zAstra pratyakSa zAstra hai, usako jAnane vAle paMDita ko jyotiSI athavA daivajJa kahate haiM / yaha siddhAnta, saMhitA aura horA, isa prakAra tIna vibhAga meM baTA hai / siddhAnta granthoM se grahoM kA udaya, asta aura gati Adi kA jJAna hotA hai, jisase paMcAMga banatA hai / saMhitA grantha aneka viSayoM kA saMgraha hai aura horA grantha se saba viSaya ke muhUrta dekhe jAte haiM aura janma lagna kuNDalI para se zubhAzubha phalAdeza kiyA jAtA hai / yaha janmasamudra graMtha horA zAstra hai / isameM garbhotpatti se lekara AyuSya taka kA zubhAzubha phalAdeza kiyA gayA hai / yaha grantha vikrama samvat 1323 ke varSa meM jainAcArya zrI naracaMdropAdhyAya ne racA hai / graMthakAra ne zAstra ke anta meM zAstrastuti karate hue likhA hai ki : " daivajJAnAM caladdIpo draSTuM karma zubhAzubham / janmAbdhiM taritu poto vedarSIndumiti priyaH // " jaise hAtha meM rahA huA dIpaka se ghaTapaTAdi vastuoM ko acchI taraha dekha sakate haiM aura prathAha samudra ko jahAja dvArA pAra ho sakate haiM, vaise janma ke phalAdeza rUpI samudra ko 174 zloka ke pramANavAlA yaha janmasamudra graMtha ko kaMThastha karane se jAtaka ka zubhAzubha phalAdeza acchI taraha kara sakate haiM / graMthakAra ne apanA paricaya grantha ke anta meM likhA hai ki -praburda purANa meM likhA hai ki- prAcIna samaya meM sRSTi kI Adi meM mahA tapasvI kAzyapa nAma ke RSi the, unhoMne apane nAma se kAzyapa nAma kA nagara aneka dharmAvalaMbiyoM ke tIrtha sthAna aura aneka prakAra ke phala phUla vAle vRkSoM se suzobhita zrAbU nAma ke parvata kI talahaTI meM sthApita kiyA / bAda meM paramAra vaMzIya rAjapUtoM kI rAjadhAnI rhaa| usa nagara meM kAzalada nAma kA gaccha nikalA usa gaccha meM aneka suguraguraNa vibhUSita jainAcArya zrI devacandrasUri hue / unake caraNa kamala sevita ziSyaratna jainAcArya zrI udyotanasUri hue / unake paTTaprabhAvaka chattIsaguruguNadhAraka jainAcArya zrI siMhasUri hue / unake vinayAdi guNa yukta anekavidha zAstroM ke adhyApaka zrI naracandra nAma ke upAdhyAya hue / yaha jyotizAstra ke prakANDa paMDita the| inake race hue jyotiSa ke grantha nIce likhe anusAra prApta hote :1 1. janmasamudra : ber3A (jahAja) nAma kI svopajJa vRtti sahita, isase jAtaka kI janmakuNDalI kA zubhAzubha phalAdeza kara sakate haiM / "Aho Shrutgyanam" Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. praznazataka:-janmasamudra kI ber3A nAma kI laghubhaginI nAma kI svopajJa vRtti sameta vikrama samvat 1324 kI sAla meM racA hai| isakA dUsarA nAma 'jJAnadIpikA' hai| isameM sAta prakAza haiM / prathama prakAza meM lagna aura grahoM kA spaSTIkaraNa tathA inake SaDvarga se prazna kA nirNaya kiyA hai| dUsare prakAza meM-pRcchaka ke sukha duHkhAdi praznoM kA nirUpaNa hai| tIsare prakAza meM naSTa athavA vismRta vastu kA lAbhAlAbha, krayAraNakAdi se artha lAbha, svapadAdi prApti, saMtAna prApti ityAdi lAbhAlAbha ke prazna prakAza meM-gamanAgamana ke praznottara haiN| pAMcaveM prakAza meM-vAda vivAda yuddhAdi ke prazna haiN| chaThe prakAza meM-roga sambandhI aura baMdI mokSa Adi ke praznottara haiN| sAtaveM prakAza meM-vRSTyAdi aura vartamAna divasa sambandhI prazna haiN| isake aMtima zloka meM svaracita granthoM ke nAma akita kie haiM : "janprakAzaM kavitvalezaM, praznaprakAzaM nrcNdrnaamaa| yo'dhyApakaH praznazataM sa cakre, kAza hRdo jnmsmudrvRttiH||" 3. janmaprakAza :-yaha janmakuNDalI ke zubhAzubha phalAdeza kA grantha hai, aisA janmasamudra meM pAye huye pramAraNoM se mAluma hotA hai| 4. praznaprakAza :-yaha janmalagna athavA tAtkAlika lagna se praznoM ke phalAdeza kA karane kA grantha hai, aisA praznazataka grantha meM Aye huye pramANoM se mAlUma hotA hai| 5. praznacatuvizatikA :-yaha phakata 24 zloka pramANa graMtha hai / isake Upara sAdhurAja mahopAdhyAyAdhirAja kRta avacUrI vAlI prAcIna prati bIkAnera se sAkSararatna seTha agaracaMdajI nAhaTA ne svasaMgrahita zrI abhaya jaina graMthAlaya se janmasamudra graMtha ke pariziSTa meM chapavAne ke liye bhejI thii| isa graMtha kI prAcIna eka prati bIkAnera rAjya kI anUpakUmArI lAyabrarI se milI thI, usakI nakala karake aura hindI anuvAda karake Apake samakSa upasthita karane kA sAhasa kiyA hai| isameM koI jagaha truTI (bhUla) raha jAne kI sambhAvanA hai| yaha dekhane meM Ave to sudhAra karake par3hane kI kRpA kareMge, aisI aAzA rakhatA huuN| isa graMtha ko prakAzita karane kA zreya zrImAn pUjyapAda suvihita jainAcArya zrI vijayajinendrasUrIzvarajI mahArAja sAhaba ne vikrama samvat 2028 meM bharUca (bhR nagara (gujarAta) meM cAturmAsa kiyA thA, usa samaya unake sadupadeza se bharUca (gujarAta) bejalapara vIzAporavAla aArAdhanA bhavana (jaina saMgha) ko hai, dhanyavAda ke pAtra haiN| ] samvat 2030 akSaya tRtIyA zanivAra jayapura siTI-3 bhagavAnadAsa jaina "Aho Shrutgyanam" Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in ni ninir orrrrrxxxur, GXXM00 viSayAnukramaNikA viSaya pRSTha viSaya pRSTha prathama kallola pati athavA jAra janma yoga maMgalAcaraNa naukA meM athavA jala samIpa yoga zAstra kA nAma janma kA sthAna lagna Adi bAraha bhAvoM kA jJAna mastaka athavA paira se janma jJAna garbha kA hone na hone kA yoga sutikA kA gRha jJAna garbha kI puSTI yoga | sutikA gRha kA dvAra aura dIpaka kA jJAna 27 garbha ke mahIne sutikA saMkhyA 26 garbhiNI aura garbha kA ariSTa yoga sutikA ke khATa kA svarUpa aura jAtaka puruSa aura strI ke zubhAzubha kI prAkRtti pitA aura cAcA kA zubhAzubha mAtA se tyAga kiyA huA putra kA svarUpa 30 mAtA aura mausI kA zubhAzubha janma samaya mAtA ke sukha-duHkha kA jJAna 32 putra aura putrI kA jJAna jAtaka ke aMga vibhAga meM rahA hugrA chaha prakAra ke napusaka yoga tila, masA Adi kA jJAna do saMtAna yoga tIsarA kallola tIna saMtAna yoga jAtaka kA ariSTa mRtyu yoga adhika saMtAna yoga 12 jAtaka ke ariSTa kA bhaMga yoga adhika aMga vAlA aura gUgA yoga 13 cauthA kallola dA~ta vAle janma ke chaH yoga aura kUbar3A yoga lagna kuNDalI ke aSTama sthAna se pAMgalA aura baharA yoga mRtyu jJAna jalodara aura baMdhana se mRtyu 44 AMkha ke vikAra vAle janma yoga jAtaka ke aMga hIna yoga zastra, agni, rassI aura girane se mRtyu 44 vAmana yoga strI ke kAraNa aura zUlI se mRtyu garbha ke gata mAsa kA jJAna lakar3I aura ghAva ke kIr3e se mRtyu 46 prasava kAla yoga savArI se athavA kutrA meM girane se mRtyu 46 jAtaka kisa loka se pAyA viSTA meM gira kara mRtyu yaMtra aura pakSiyoM se mRtyu dUsarA kallola guhya pIr3A, bijalI, parvata athavA janma samaya pitA kA honA na honA dIvAra se mRtyu nAla veSTita janma kA jJAna 20 | pASANa, pANI aura svajana se mRtyu MMMMMMM MKK "Aho Shrutgyanam" Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya zastra, agni, rAjakopa auaura jelakhAnA se mRtyu kisa sthAna meM mRtyu mRtyu kA kAla jJAna mRtaka ke gati kA jJAna pAMcavA kallola dhanopArjana kahAM se kareM kisa vastu se dhana prApta hove dhana dAyaka graha battIsa rAjayoga cavAlIsa rAjayoga aneka prakAra ke rAjayoga chaTA kallola strI aura putra kA mRtyu yoga strI mRtyu yoga daMpattI kAraNa yoga strI zubhAzubha yoga citrakalAdi yoga dAsI jAta yoga vAdhi aura guhya roga kA yoga zvAsa, plIhA, gulma aura koDha roga kA yoga pRSTha kAna aura dAMta kA roga aMdhA, pizAca aura dAMta roga dAsa yoga khalvATa aura baMdhana yoga kuvacana, kudRSTi, rogI aura aMga hIna yoga 48 50 5.3 5.3 58 61 64 65 se 74 55 56 75 75 76 76 77 78 76 76 80 80 81 81 82 viSaya naukarI yoga vyabhicArI yoga baMdhyA aura vRddha strI yoga sAtavAM strI jAtaka kallola strI kA zubhAzubha lakSaNa yoga AThavAM kallola rajjumusala aura nala yoga gadA mAlA aura sarpa yoga zakaTa vihaga aura hala yoga baz2a yava aura zrRMgATaka yoga kamala vApI aura ATha prakAra ke addha candra yoga yUpa iSu zakti daMDa naukA kUTha chatra aura dhanuSa yoga samudra cakra mRga aura sarabha yoga garttA pilIlikA nadI aura nada yoga gola yuga zUla kSetra pAza dAma aura vIriNakA yoga sunakA anaphAdi yoga kemadrama yoga rajvAdi saba yogoM kA phala dIkSA yoga kisa varSa meM dhana prApta hove bAlyAdi tona avasthA varSa mAsAdi dinAdi jJAna zrAyuSya kA jJAna zAstra stuti zAstra kartA kI prazasti (i) 85 se 64 "Aho Shrutgyanam" pRSTha 83 83 84 65 65 16 66 67 68 68 22 22 100 101 102 se 105 106 se 109 110 111 112 113 114 115 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM ahaM nmH| kAzahadagacchIya zrI naracandropAdhyAya viracitaH svopajJa beDAvRttiyutaH janmasamudraH ( beDAjAtakam ) praNamya svaguru bhaktyA caturvargaphalapradam / tattuM janmasamudrArtha vRttibeDAM karomyaham / / satAmayamAcAraH sarvatra yadamI zAstrArambhe sveSTadevatAnamaskAreNa sarvArthasiddhiM vAJchanti, tadayamapi naracandropAdhyAyaH svakRtajanmasamudrasya TIkAM cikiSu - razeSavighnopazAntaye zrImahAvIraM stauti / cAra varga (dharma, artha, kAma aura mokSa ) ke phala ko dene vAle apane gurudeva ( zrI siMha sUri ) ko bhaktipUrvaka namaskAra karake janma rUpI samudra ko pAra hone ke lie arthAt janma-samudra nAmaka grantha ke artha ko acchI taraha samajhane ke lie ber3A (jahAja ) rUpa vRtti ko athAt ber3A nAma kI TIkA ko maiM (naracandropAdhyAya ) karatA huuN| sajjanoM kA sadA yahI ziSTAcAra hai ki zAstra ke prArambha meM apane iSTa devatA ko namaskAra karake sarva siddhi ko prApta karate haiM / isalie janma-samudra nAma ke grantha ko karane kI icchA vAle zrI naracandropAdhyAya samasta vighnoM kI zAnti ke lie zrI mahAvIra deva kI stuti karate haiN| tatrAyamAdyaH zlokaH AzrayaH zreyasAM sAro varo vizvezvaro vshii| surezaH susvaro vIraH sa zrIvIraH zivazriye // 1 // sa zrIvIraH sa bhagavAn mahAvIrazcaturvizatitamastIrthaGkaraH zivazriye astu, kalyANalakSmInimittAya bhavatu / zreyasAM kalyANAnAmAzrayaH sthAnaM, sAro baliSThaH sarvotkRSTavIryatvAt / varaH pradhAnaH, gAmbhIryAdi sakalaguNagaNAspadatvAt / vizveSAM svargamRtyupAtAlAnAmIzvaro vizvezvaraH, karatalAmalakavat parijJAta jagattrayasvarUpatvAt / vazI jitendriyagrAmaH, SaDAbhyantararipujayitvAt / surezaH surANAM samastatIrthaGkarANAmIzaH IzvaraH anavarata prasabhabhAratI prasaratvAt "Aho Shrutgyanam" Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH susvaraH, vizeSeNerayati prerayati aSTakarmINIti vIraH kSiptakarmatyarthaH sa evaMvidhaH zrImahAvIrajinaH zivazriye bhavatvityarthaH / / 1 / / caubIsaveM tIrthaGkara mahAvIra jina haiM, ve kalyANa aura lakSmI ke lie hoN| jo samasta kalyANoM kA prAzraya hai, ananta vIryavAn hone se sabase utkRSTa balavAn hai, gAMbhIryAdika samasta guNoM kA sthAna hone se sabase zreSTha hai, jaise hAtha meM rakkhe hae prAMvale ke phala ke svarUpa ko saba prakAra se jAna sakate haiN| vaise tInoM jagat ke svarUpa ko eka samaya meM jAnane vAle hone se svarga, mRtyu aura pAtAla ye tInoM loka ke svAmI haiM, krodhAdika chaH AbhyaMtara zatruoM ko jItane vAle hone se jitendriya haiM, samasta devoM ke Izvara haiM, nirantara parSadAoM meM madhura dhvani vAlI vANI se dezanA dene vAle hone se susvara kahalAte haiM, vizeSa prakAra se aSTakarma rUpa zatruoM kA sAmanA karane vAle hone se vIra haiM, aise zrI mahAvIra prabhu kalyANa rUpa lakSmI ke lie hoM // 1 // adhunA zAstranAmAha anantayogaratnAnAM nidhirgambhIratAvadhiH / sudhIvarAbhigamyo'yaM janmAmbhodhiH samullaset // 2 // ayaM janmAmbhodhirjanmasamudro nAmA granthaH samullaset / kai: aSTabhiH kalloleH samullasati / yo'nantayogaratnAnAM nidhiH, anantA asaMkhyA ye yogA garbhasambhavAdyAstAnyeva ratnAni teSAM nidhinidhAnaM / gambhIratAyA avadhiH sImA yA stokAkSara bahulArthatvAt / sudhiyAM sUkSmadarzinAM madhye ye varAH zreSThAH sarvajyotiSazAstrajJAstairabhigamyaH sevyaH, samudro'pi anantayogAni asaMkhyayogAni pRthak 2 phalAni yAni ratnAni teSAM nidhiH gambhIratAyA avadhi: alakSyamadhyatvAt, so'pi sudhIvarAbhigamyaH zobhanardhIvaraiH kaivattarabhigamyastaritu zakyate, atazca kallolairullasati / / 2 / / aba isa zAstra kA nAma kahate haiM-isa zAstra kA nAma janmAMbhodhi arthAt janmasamudra hai| zAstra ko samudra kI upamA isalie dI jAtI hai ki jaise samudra meM kallole hotI haiM, vaise isa zAstra meM bhI pATha kalloleM haiN| jaise samRdra meM rata haiM, vaise isameM garbha saMbhavAdi ananta grahayoga rUpa ratna haiM / jaise samudra kI gaharAI kI sImA ko jahAja calAne vAle catura dhIvara hI jAna sakate haiM, vaise hI isa zAstra kI gaMbhIratA (gaharAI ) kI sImA ko samasta jyotiSa zAstra ke jAnane vAle acche vidvAn loga hI jAna sakate haiM // 2 // adhunA zAstrAdau lagnAdidvAdazabhAvAnAM sarvavyApakaM lAbhAlAbhajJAnamAha lagnAd vendozca yo bhAvaH svAminA vA shubhaiyutH| dRSTo'tha tasya tasyApti prAhurjanmani nAkrame // 3 // "Aho Shrutgyanam" | Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH lagnAt praznalagnAjjanma lagnAd vA yadvA indoracandrAdvA yo bhAvastanvAdikaH sa svAminA athavA zubhairgrahairyuto'thavA dRSTo bhavati, tasya tasya bhAvasyApti prApti prAhuH / kva janmani janmalagne prazna lagne vA tasya tasya bhAvasya lAbho bhavatItyarthaH / akrame viparyaye sati na prAptirbhavati, yo bhAvaH svAminA zubhagrahaizca yuto dRSTo vA na bhavati, zatruraNA pApairnIcenaiva yuto dRSTo vA bhavati tasya prApti rna bhavatItyarthaH // 3 // aba zAstra ke prArambha meM lagna prAdi bAraha bhAvoM ke lAbhAlAbha kA sarva vyApaka jJAna batalAte haiM- prazna- lagna se athavA janma lagna se tathA candramA se prArambha karake jo-jo bhAva apane svAmI se athavA zubha grahoM se yukta ho, athavA dekhA jAtA ho to usa usa bhAva kI janma meM prApti hotI hai, arthAt usa-usa bhAva ke phala kA lAbha hotA hai / parantu usase viparIta ho arthAt jo bhAva apane svAmI se athavA zubha grahoM se yukta na ho aura dekhA gayA bhI na ho to usa bhAva kA phala nahIM milatA evaM jo bhAva zatru grahoM se, pApa grahoM se yA nIca grahoM se yukta ho yA dekhA jAtA ho to bhI usa bhAva kA phala nahIM milatA // 3 // atha garbhasvarUpo nAma kallolo vyAkhyAyate, tatrAdau garbhasambhavAsambhavajJAnamAha-zukrArkArindubhiH svAMze dvAbhyAM ceSAM kramAd bhavet / pustrIbhopacayasthAbhyAM garbho vejye'GgakoNage // 4 // 'zukrArkA rendubhiH' zukra sUrya kuja candraH svAMze yatra tatra rAzau svasvanavAMzasthairupacayasthairvA kRtvA garbhaprazne sati garbho bhavet garbho bhaviSyatIti jJeyam / athavA eSAM prazne zukrArkArendUnAM madhyAd 'dvAbhyAM' zukrArkAbhyAM bhaumacandrAbhyAM svAMze varttamAnAbhyAmeva kramAt 'pu MstrobhopacayasthAbhyAM' sadbhyAM pusaH puruSasya yAni bhAni rAzayaH meSamithunasiMhatulAdhanuHkumbhAkhyAstebhya - striSaDekAdazadazamasthAbhyAM zukrArkAbhyAM svAMzasthAbhyAM ca zabdAd garbho bhavet / evaM strIrAzibhyo vRSakarkakanyA vRzcikamakaramInebhya upacayasthAbhyAM bhaumacandrAbhyAM svAMzasthAbhyAM garbho bhavet / parantu vandhyAzizuvRddhAturAbhyo vineti jJeyam / vA ijye gurau aMgakoNage lagne paJcame navasthe vA sati garbho bhavet / zAstrAntarAt sute nirbale sakrUre'thavA sutanAthe sakrUre'stanIcage vA garbho na bhaved dhruvam, sabale bhavatyeva // 4 // aba garbhasvarUpa nAma ke prathama kallola kI vyAkhyA karate haiM, usameM prathama garbha kA hone na hone kA yoga batalAte haiM - garbha ke prazna lagna samaya yadi sUrya, candramA, maMgala aura zukra ye cAroM graha cAhe kisI rAzi meM hoM, parantu apane 2 navamAMza meM hoM aura upacaya (3-6-10-11) sthAna meM rahe hoM to garbha kA honA kahanA / aba dUsarA yoga yaha hai ki zukra aura ravi ye donoM graha puruSa saMjJaka rAziyoM meM arthAt meSa, mithuna, siMha, tulA, dhana "Aho Shrutgyanam" Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH aura kumbha inameM se kisI rAzi para hoM, parantu apane 2 navamAMza meM ho aura upacaya sthAna meM baiThe ho to, putra sambandhI garbha kahanA evaM maMgala aura candramA ye donoM graha strI saMjJaka rAziyoM meM arthAt vRSa, karka, kanyA, vRzcika, makara aura mIna inameM se kisI rAzi para hoM, parantu apane 2 navamAMza meM ho aura upacaya sthAna meM baiThe hoM to kanyA sambandhI garbha kahanA / parantu vandhyA bAlaka, vRddha aura Atura ke lie ye yoga nahIM ghaTate haiN| tIsarA yoga bRhaspati lagna meM ho athavA navAM yA pAMcavAM sthAna meM ho to garbha yoga kahanA / anya graMthoM meM bhI kahA hai ki-pAMcavAM putra bhavana nirbala ho yA isameM kra ra graha baiThe ho yA putra bhavana kA svAmI kra ra graha ke sAtha baiThA ho yA asta ho yA nIca rAzi kA ho to garbha yoga nahIM hotA hai| parantu paMcama bhAva aura paMcameza balavAna ho to garbha yoga hotA hai // 4 // atha garbhapuSTimAha-- lagnendugaiH zubhaiH puSTo vAbhyAM kendraarthkonngaiH| vyAyasthaizcAparairgarbho vAGga vAbje ravIkSite // 5 // zubhaiH saumyairbudhaguruzuUrlagnagataiH, athavA indugataizcandrayutarAzigatairaparaiH krUraiH ravikujazanibhistryAyasthaistrilAbhagairgarbhapuSTo bhavet / athavA kaizcit zubhailagnagataizcandragataizcAparaistatrasthaiH puSTaH / atha lagnendugailagnastho yazcandrastena yuktAH zubhAstairaparastatrasthaizca puSTaH / vA athavA prAbhyAM lagnendubhyAM paMcamodvivacanayutAbhyAmiti ko'rtha-lagnAccandrAd vetyarthaH / lagnAt praznalagnAccandrAdvA candrayutarAzito vA zubhaiH kendrArthakoNagaiH kendrasthairlagnaturyasaptamadazamAnAmanyatamasthaiH / athArthaM dhanaM koNaM paMcamanavame tatrasthaiH zubhairaparaistrilAbhasthaizca puSTa eva garbhaH / vA athavA aGge lagne vA'thavA'bje candra ravIkSite puSTirvRddhirudarastho garbhaH / / 5 // lagna meM athavA candramA ke sAtha budha, guru aura zukra ye zubha graha hoM aura ravi, maMgala aura zani ye pApagraha tIsare yA gyArahaveM sthAna meM hoM to garbha kI vRddhi kahanA / athavA lagna meM rahA huaA candramA ke sAtha zubhagraha hoM aura pApagraha tIsare yA gyArahaveM sthAna meM ho to garbha kI puSTi kahanA / athavA lagna se yA candramA se zubhagraha kendra (1-4-7-10) sthAna meM, dUsarA naveM yA pAMcaveM sthAna meM rahe hoM aura pApagraha tIsare yA gyArahaveM sthAna meM ho to garbha kI puSTi kahanA / athavA lagna ko yA candramA ko sUrya dekhatA ho to garbha meM rahA huaA garbha kI puSTi aura vRddhi hotI hai // 5 // atha garbhamAsAdhipAnAha sitArejyAkaMcandrAki-jhAGganAthendvinAH kramAt / mAsezA yo balI buddhayaM svamAse patanAya saH // 6 // "Aho Shrutgyanam" Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallola: 5 etatkrameNa mAsezAH prathamAdimAsAnAmIzA: svAmino jnyeyaaH| sitArejya iti zukra kujgurusuurycndrshnibudhlgnpticndrsuuryaaH| eSAM madhyAdyo balavAnAdhAnakAle sa graho nijamAse garbhavRddhihetave bhavati / paraM yo'balI nirbalastat kAle grahapIDitaH sa svamAse garbhapatanAya garbhazravAya / tatra prathame mAsi shukrshonnitmelH| dvitIyemAse kAThinyaM / tRtIye samacaturasramAMsaM / yo'pyAdhAne graho balavAn taduttare'sya dohalo jAyate guviNyA, hstaadyvyvaaNkurotpttiH| caturthe'sthizirA snAyusambhavaH / paJcame majjA ca sambhavaH / SaSThe rudhirromnkhaaH| saptame cetanA / aSTame garbhastho'zanaM karoti / kathayanmAse bhuktaM tadrasAdikaM nAbhilagnena nAlena saMkramate / tatra mAse garbhAdhAnalagnapatiryo grahaH sa maasptiH| navame sprshHpyodhrvyH| dazame udghATitapUrNAvayavadehaH prasUte / tadayaM vizeSo yadgarbhamAsasvarUpamuktam // 6 // zukra, maMgala, guru, sUrya, candramA, zani, budha lagnapati candramA aura sUrya ye garbha ke daza mahinoM ke svAmI hai| inameM se jo graha garbhAdhAna samaya meM balavAna ho, vaha graha apane mAsa meM garbha kI vRddhi karatA hai aura nirbala ho to apane mAsa meM garbha kA pAta karatA hai| garbha prathama mAsa meM vIrya aura rudhira kA mizrita rUpa rahatA hai| dUsare mAsa meM kucha kaThina piNDa banatA hai| tIsare mAsa meM samacaurasa mAMsa kA piNDa rUpa banatA hai, taba mAtA ko dohada utpanna hotA hai aura hAtha Adi avayavoM ke aMkura utpanna hote haiN| cauthe mAsa meM haDDI aura nasoM kI utpatti hotI hai| pAMcaveM mAsa meM majjA (carbI) banatI hai| chaThe mAsa meM rudhira bAla aura nakhoM kI utpatti hotI hai / sAtaveM mAsa meM cetanA pAtI hai| AThaveM mAsa meM garbha meM rahA huaA jIva nAbhi meM lagI huI nAla se rasAdika kA AhAra karatA hai| naveM mAsa meM garbha halacala karatA hai| dasaveM mAsa meM pUrNa avayava vAlA zarIra bana kara janma letA hai // 6 // atha garbhiNIgarbhayo'riSTayogatrayamAha vendoH krUre sukhe cAre randhra syAd grbhinniimRtiH| vAste'rke'Gga kuje zastrAd vAre ke'ntye ravau tathA // 7 // 'vA' zabdena lagnaparAmarzaH / lagnAdindozcandrarAzervA krUre kSINacandrakujazanisUryapApayutabudhAnAmanyatame sukhe caturthage ca paramAre bhaume randhra'STamagate sati gabhiNI mRtiH, sagarbhAyA maraNaM syAt / 'vA' athavA aste saptamage arke aGga lagnage kuje zastrAdastrakarmaNA mRtyuH / vA athavA Are kuje 'ke' caturthage 'antye' vyaye ravau yatratatra kSINendau tathA tena prakAreNa mRtyuH / / 7 / / lagna se athavA candramA se kSINa candramA, maMgala, zani, sUrya aura pApagraha yukta budha ina pApagrahoM meM se koI eka pApagraha cauthe sthAna meM baiThA ho aura maMgala AThaveM sthAna meM ho "Aho Shrutgyanam" Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH to sagarbhA strI kA maraNa hotA hai| yadi sUrya sAtaveM sthAna meM aura maMgala lagna meM rahA ho to zastra se mRtyu hogii| athavA maMgala cauthe sthAna meM aura sUyaM bArahaveM sthAna meM rahA ho aura kSINa candramA kisI bhI sthAna meM ho to bhI zastra se mRtyu hogI aisA kahanA // 7 // athAnyad yogAntaramAha kvindvArekSye yame sAGga veSTAdRSTe'ntyagaiH khalaiH / vAGgandU pApamadhyasthau saumyAdRSTau samaM pRthak // 8 // yame zanau sAGga lagnasthe kvindvArekSye kSINacandrakujAbhyAM dRSTe tasyA mRtiH / vAthavAGga lagne iSTAdRSTe zubhairadRSTe sati khalaiH pApairantyagAdazagaistasyA mRtirvAcyA / vAthavA lagnendU saumyAdRSTau saumyaiH pUrNendubudhaguruzuUradRSTau pApamadhyasthau pApadvayamadhyagatau samamekarAzAveva pRthak tau bhinnau pApadvayamadhyasthau kathaM jJeyau ? tadyathA- lagnasthe candra yadyeka pApo vyayagaH, dvitIyo dhanaGgatastadA samaM pApadvayamadhyagatau tadA sagarbhA nArI mriyeta / atha pRthagetau lagnendU pApadvayamadhyagau syAtAM tadApi tasyA mRtiH / atra yogakartRNAM madhyAd yo balavAMstasya mAse guviNyA mRtiH / arthAt saumyadvayamadhyasthau lagnendU zubhadRSTau yadi tadA dvayoH kSemaH / / 8 / / lagna meM rahA hayA zani ko maMgala aura kSINa candramA dekhatA ho to gabhiNI kI mRtyu hotI hai| athavA lagna ko koI zubhagraha na dekhate hoM aura bArahaveM sthAna meM pApagraha hoM to bhI mRtyu kahanA / athavA lagna aura candramA ko koI zubhagraha (pUrNa candramA, budha, guru aura zukra ) na dekhate hoM aura do pApagrahoM ke bIca meM ho to bhI mRtyu khnaa| lagna aura candramA donoM eka sAtha ho yA alaga 2 rahe hoM magara ukta yoga honA caahie| ina yogoM ko karane vAle grahoM meM jo graha balavAna ho usake mAsa meM mRtyu khnaa| parantu lagna aura candramA zubha grahoM ke bIca meM ho aura zubhagraha dekhate bhI hoM to garbha aura gabhiraNI donoM ke lie kalyANadAyaka hai // 8 // atha pustriyoH zubhAzubhajJAnamAha - sUryAdaste yame vAre puso rugvA vidhoH striyH| svAntye tathA svamAsyante'rke'bje'pyekAgyayugdRzi // 6 // sUryAt sUryayutarAzito'ste saptamasthe yame zanau vAthavA pAre bhaume puso rug rogo mRtyu / vAthavA vidhozcandrayutarAzitaH saptamasthe zanau bhaume vA striyA guviNyA rogaH / kva mAsi nijamAsa ityarthaH / tathA tena prakAreNa sUryAt svAntye kujazanyormadhyAdekasmin sve dvitIye'parasmin antye vyayage puso rogaH / evaM candrAt striyo rogo mRtyu, / tayokujazanyoryo balI taduktamAsi mRtyuH / api "Aho Shrutgyanam" Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH zabdo'thavA vAcI / tathArke ravau yatratatrasthe ekAnyayugdRzi kujazanyormadhyAdekena yute pareNa dRSTe puMso rogaH / evamabje candra sati striyA mRtyurbhavati / arthAntarAt sUryAccandrAt saptamedvitIye vyaye zubhairyute dRSTe'thavA ravau candra vA zubhayutadRSTe puMstriyoH sukhamArogyaM ca / zAstrAntarAt zukre pApadvayamadhyagate sUrye candra ca saumyAdRSTe striyoryugapadeva mRtyuH // 6 // aba puruSa aura strI ke zubhAzubha ko batalAte haiM--sUrya se sAtaveM sthAna meM zani yA maMgala ho to puruSa ko roga yA mRtyu kahanA / evaM candramA se sAtaveM sthAna meM zani yA maMgala ho to strI ko roga yA mRtyu kahanA / yaha roga yA mRtyu yoga karane vAle balavAna graha ke mahIne kahanA / evaM sUrya se zani aura maMgala ina donoM meM se eka dUsare aura dUsarA bArahaveM sthAna meM ho to puruSa ko roga, tathA candramA se zani aura maMgala dUsare aura bArahaveM sthAna meM ho to strI ko roga kahanA / maMgala aura zani inameM jo balavAna ho usake mahine meM roga yA mRtyu kahanA / evaM kisI bhI sthAna meM rahe hue sUrya ke sAtha zani yA maMgala inameM se koI eka graha sAtha ho aura dUsarA dekhatA ho to puruSa ko roga yA mRtyu kahanA / evaM candramA ke sAtha zani yA maMgala inameM se koI eka ho aura dUsarA dekhatA ho to strI ko roga yA mRtyu kahanA / evaM sUrya yA candramA se sAtaveM, dUsare yA bArahave sthAna meM zubha graha rahe hoM yA sAtha rahe hoM yA dekhate hoM to puruSa yA strI ko sukha aura Arogya kahanA / anya graMthoM meM kahA hai ki- zukra yadi do pApagrahoM ke bIca meM rahA ho aura sUrya yA candramA ko koI zubhagraha na dekhatA ho to puruSa aura strI kI eka sAtha hI mRtyu kahanA // 6 // atha pitRpitRvyayoH zubhAzubhajJAnamAha- oje'rke yunizojato mavya: pitRpitRvyayo: / nizAhayostayozcA kI samarkSe vA'zubhastadA // 10 // lagnAdoje viSama rAzisthe meSamithunAdirAzisthe'rke sUrye divAjAtaH pitubhavyo bAlaH, nizAjAtaH pitRvyasya ca / paraM zanau proje viSamarAzige nizAyAM jAtaH piturbhavyo bAlaH / divAjAtaH pitRvyasya / vA athavA samarkSe samarAzisthe vau divA janmani piturazubhaH, nizAjAtaH pitRvyasya ca / evaM zanau ca samarAzige rAtrau jAtaH piturazubhaH, dine jAtaH pitRvyasyAzubha ityarthaH / / 10 // pitA aura cAcA ( kAkA ) ke zubhAzubha kA jJAna kahane haiM-- meSa, mithuna Adi viSama rAzi meM sUrya ho aura bAlaka kA janma dina meM hove to vaha bAlaka pitA ko zubha phala dene vAlA hai aura rAtri meM janma hove to pitA ke bhAI ko zubha phaladAyaka 1 evaM zani visama rAzi meM ho aura bAlaka kA janma rAtri meM hove to pitA ko aura dina meM janma hove to pitA ke bhAI ko zubha phaladAyaka hotA hai| yadi vRSa, karka Adi samarAzi meM sUrya ho aura bAlaka kA janma dina meM ho to pitA ko aura rAtri meM janma ho to pitA ke "Aho Shrutgyanam" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH bhAI ko azubha phaladAyaka hotA hai| evaM zani samarAzi meM ho aura janma rAtri meM ho to pitA ko aura dina meM janma ho to pitA ke bhAI ko azubha phaladAyaka hotA hai // 10 // atha mAtRmAtRSvasR zubhAzubhajJAnamAha yunizoH samabhe zukra mAturmAtRSvasuH zubhaH / viSamaH ca jAtaH syAd azubhaH krmtstyoH||11|| zukre samabhe samarAzige dinajo mAturbhavyaH, nizAjAto mAtRSvasuH zubhaH syAt / ca paraM viSame viSamarAzige zukre kramAt tyormaatRmaatRssvsrorshubhH| divAjAto mAturazubhaH, rAtrijAto mAtRSvasurityartha / / 11 / / ____ aba mAtA aura mausI ke zubhAzubha ko kahate haiM-vRSa, karka Adi samarAzi para zukra ho aura janma dina meM hove to mAtA ko aura rAtri meM janma hove to mAtA kI bahina (mausI) ko zubha phaladAyaka hai| parantu meSa, mithuna Adi viSama rAzi para ho aura janma dina meM huA ho to mAtA ko aura rAtri meM janma hA ho to mausI ko azubha phaladAyaka hotA hai // 11 // athAnyad yogAntaramAha rAtrAvoje vidhau mAturdivAmAtRSvasuH khlH| candra ca samabhe jAto bhavyastayostathA yathA // 12 // vidhau candra proje viSamarAzisthe rAtrau jAto mAtuH khalo'zubhaH, divAjAto mAtRSvasuH khalo'zubhakRd bhavet / candra samarAzige sati tayormAtRmAtRSvasrostathA yathA uktaprakAramArgeNa shubhH| rAtrijAto mAtRbhavyaH, divAjAto mAtRSvasurityarthaH / zAstrAntarAt lagnAt paJcame puSTacandra mAtuH zubham, lAbhasthe'rke pituH zubhamiti / / 12 / / candramA viSama rAzi meM ho aura bAlaka kA janma rAtri meM ho to mAtA ko aura dina meM janma ho to mAtA kI bahina ko prazabha phaladAyaka hotA hai| yadi candramA samarAzi para ho aura janma rAtri meM ho to mAtA ko aura dina meM janma ho to mausI ko zubha phaladAyaka hotA hai / anya graMthoM meM kahA hai ki janma-lagna se pAMcaveM sthAna meM balavAna candramA ho to mAtA ko aura gyArahaveM meM sUrya ho to pitA ko zubha phaladAyaka hai // 12 // atha praznalagnAjjanmalagnAdvA pUstrIjJAnamAha lagnArkejyendubhiH puSTa-rojeM'ze nA smenggnaa| oje'rkejyau suto vAMze zukrandvArA yuge'balA // 13 // proje viSamarAzigatairlagnArkagurucandraH puSTairbalibhiH nA pumAn bhavet / athavA bhinnavibhaktidAnAt, yatratatra rAzau projeM'ze viSamAMzagataistaireva nA putro "Aho Shrutgyanam" Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH bhavet / arthAntarAd viSamarAzau viSamAMzasthaizca taiH putro bhavet dhra vam / atha same samarAzigatairetairbalibhiH puSTairathavA yatra tatra rAzau samAMzagatairathavA samarAzI samAMzagairvA etairaGganA putrI bhavatItyarthaH / proje viSamarAzigau yatra tatra navAMzasthau athavA viSamAMzagau vA baliSTho arkejyau sUryagurU yadi tadA sutH| atha zukra. ndvArAH zukracandrakujAH yuge samarAzigatA baliSThA yadi tadA abalA strii| eteSAM yogAnAM bAhulye athavA sAmye balAdhikyAt putraputrI nirdeza: kAryaH // 13 // aba prazna lagna se yA janma lagna se putra aura putrI kA jJAna-lagna sUrya, guru aura candramA ye balavAna hokara viSama rAzi meM rahe hoM, athavA viSama rAzi ke navamAMza meM hoM to nizcaya hI putra kA janma khnaa| isI prakAra lagnAdi cAroM hI samarAzi meM hoM athavA samarAzi ke navamAMza meM hoM to nizcaya hI putrI kA janma khnaa| evaM sUrya aura guru balavAna hokara viSama rAzi meM hoM yA viSama rAzi ke navamAMza meM hoM, athavA viSama rAzi meM rahate hue viSama rAzi ke navamAMza meM hoM to putra kA janma khnaa| isI prakAra zukra, maMgala aura candramA ye balavAna hokara sama rAzi meM hoM yA sama rAzi ke navamAMza meM hoM, athavA sama rAzi meM rahate hae, sama rAzi ke navamAMza meM hoM to putrI kA janma khnaa| ina yogoM kI adhikatA yA tulanA meM bala kI adhikatA kA vicAra karake putra yA putrI kA janma kahanA // 13 // atha yogAntaramAha: dvaghaGgAMze tau tu te jJAptau svapakSayugahetave / lagnata viSame mande nurjanma samabhe striyAH // 14 // tau sAmIpyAt arkejyau dvayanAMze yatra tatra rAzau dvisvabhAvanavamAMzagau jJAptau budhadRSTau yadi tadA svapakSayugahetave bhavetAm / svapakSaH putrastasya yugaM yugalaM tasya hetave kAraNAya bhavata ityrthH| tu athavA te zukrandvArA dvayaGgAMze yatra tatra dvisvabhAvanavAMzagA mInakanyAMzagatAzca yatra tatra sthitabudhadRSTA yadi tadA svapakSahetave svapakSaH kanyA, tasya yugaM yugalaM tasya hetave bhvtH| pUrvayoge yadyapi sAmAnyena dvisvabhAvanavAMzagAnuktau tathApi mithunadhanuraMzagatau vizeSeNa jJeyau / asmizcayoge monakanyozasthAviti / yugapad yogadvaye budhazcet pazyati tadA ekaHputro dvitIyA putrIti vAcyam / yugalApatyayogAbhAve vizeSamAha-tu punarlagnattalagnaM vinA viSame tripaMcasaptanavamalAbhAnAmanyatamasthAnasthe mande zanau sati nu puruSasya janma syAt / aparaM samabhe dvitIyacaturthaSaSThASTamadazamadvAdazAnAmanyatamasthAnasthe zanau striyA janma syAt putrI bhavatItyarthaH / / 14 / / sUrya aura guru ye dvisvabhAva rAziyoM meM hoM yA anya kisI rAzi meM rahe hue dvisvabhAva rAziyoM ke navamAMza meM hoM aura budha dekhatA ho to eka sAtha do putra kA honA "Aho Shrutgyanam" Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH kahanA / yadi zukra, candramA aura maMgala ye dvisvabhAva rAziyoM para hoM, yA anya kisI rAzi para rahate hue bhI dvisvabhAva rAziyoM ke navamAMza meM hoM aura budha dekhatA ho to do putrI kA janma kahanA / ye donoM yoga sAmAnya rUpa se kahe haiM, unameM vizeSatA yaha hai ki-sUrya aura guru ye mithuna aura dhana rAzi ke navamAMza meM hoM aura budha dekhatA ho to, tathA zukra candramA aura maMgala ye mIna aura kanyA ke navamAMza meM hoM aura budha dekhatA ho to eka putra aura eka putrI, isa prakAra donoM kA janma kahanA / aba yugala saMtAna ke abhAva meM vizeSatA yaha hai ki-lagna ko chor3akara viSama sthAnoM meM arthAt tIsare, pAMcaveM, sAtaveM, naveM yA gyArahaveM sthAna meM zani rahA ho to putra kA janma kahanA / aura sama (2.4-6-8-10-12) sthAna meM zani rahA ho to pUtrI kA janma kahanA // 14 // atha SaTSaNDhayogAnAha klIbo'ndU mitho dRSTA-vojastrIbhasthitau yadi / jJArkI vetthaM nRbhasthAra : strIbhasthAkaM tu pazyati // 15 // yadyarkendU mitho dRSTau parasparadRSTau projastrIbhasthitau viSamasamarAzigau tadA klobastadyathA-viSamarAziga sUryaH samarAzigaM candra pazyet, tathAkai viSamarAzigaM samarAzigaH zazI pazyet tadA klIba eko yogH| vA athavA itthamamunA prakAreNa pUrvoktena jJArkI budhazanI parasparadRSTau yathAkramaM viSamasamarAzigau yadi tadA dvitIyaH klIbayogaH / nRbhasthAra iti nRbhaM nararAzistatrastha AraH kujaH strIbhaM samarAzistatrasthamakaM pazyati, yadvA sUryaH samarAzigaH san viSamarAzigaM kujaM yadi 'pazyet tataH klIbaH / iti tRtIyo yogaH // 15 / / sUrya viSama rAzi meM ho aura candramA sama rAzi meM ho parantu prApasa meM donoM dekhate hoM to napusaka yoga hotA hai / arthAt viSama rAzi meM rahA huA sUrya, sama rAzi meM rahA humA candramA ko aura viSama rAzi meM rahA sUrya ko sama rAzi meM rahA humA candramA dekhatA ho to napusaka yoga hai / 1 / isI prakAra viSama rAzi meM budha ho aura sama rAzi meM zani rahA ho, parantu ye donoM Apasa meM dekhate hoM to napusaka yoga hotA hai / 2 / evaM maMgala viSama rAzi meM ho parantu sama rAzi meM rahA huA sUrya ko dekhatA ho aura sama rAzi meM rahA huA sUrya viSama rAzi meM rahA hA maMgala ko dekhatA ho to napuMsaka yoga hotA hai // 1 // atha yogAntaramAha vAGgandU ojagau strIbhasthArekSyau vA samaujagau / indujJau yatrAGgArekSyau vA braze'GgasitendavaH // 16 // vA athavA aGgendU lagnacandrau projagau viSamarAzigau strIbhaM samarAzistatrastho yaH kujastena IkSyau dRSTau yadi tadA kliibH| vA athavA indujJau zazi "Aho Shrutgyanam" Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH budhau yathAkrama samaujagau samaviSamarAzigau yatra tatra sthAnagakujadRSTau tadA klIbaH / athavAGgasitendavaH lagnazukracandrana ze yatra tatra rAzau viSamAMzagatAH zAstrAntarAd nararAzisthA budhArkidRSTA yadi syustadA klIba iti SaSTho yogaH / pUrvokta yogAnAmeSAM ca sattve balavattvena phalaM vAcyam / / 16 / / ___ yadi viSama rAzi meM rahe hue lagna aura candramA ko sama rAzi meM rahA huaA maMgala dekhatA ho to napusaka yoga hotA hai // 4 // athavA sama rAzi meM rahA huaA candra aura viSama rAzi meM rahA huaA budha, inako kahA~ bhI rahA huA maMgala dekhatA ho to napusaka yoga hotA hai // 5 // evaM lagna zukra aura candramA ye viSama rAzi meM hoM yA viSama rAzi ke navamAMza meM hoM inako budha aura zani dekhate hoM to napuMsaka yoga hotA hai // 16 // atha dvisambhavayogatrayamAha yugme sitendU aGgandU pugrahekSyau tu yugmadau / jJAGgArejyasitAH puMstrIbhasthAH syumithunapradAH // 17 // yadi zukracandrau samarAzigatau yadvA lagnacandrau pugrahekSyau pugrahairabhaumagurubhiSTau, athavA tanmadhye balinA ekena dRSTau yadi tadA yugmapradau putraputrIpradau / iti yogadvayam / jJAGgArejyasitA budhapraznalagnakujaguruzukrA viSamarAzigA: samarAzigAH / vA athavA pustriyoryadbha rAzidvisvabhAvarAzistatragAH sarve baliSThA yadi, tadA mithunapradAH putraputrikApradA, iti tRtIyayogaH / / 17 / / ___samarAzi meM rahe hue zukra aura candramA ko koI puruSa graha (sUrya, maMgala aura guru) dekhatA ho to do saMtAna kahanA 1 evaM samarAzi meM rahe hae lagna aura candramA ko koI puruSa graha dekhatA ho to do saMtAna kahanA / 2 / athavA budha lagna maMgala, guru aura zukra ye viSama rAzi meM hoM to do putra, samarAzi meM hoM to do kanyA aura dvisvabhAva rAzi meM ho to do saMtAna eka putra aura eka putrI kahanA // 17 // pratha trisambhavayogacatuSTayamAha jJaH pazyet mithunAMzastho dvayaGgAMzasthAn grahodayAn / garbhe sutaikA putrau dvau vA snyaMzasthaH sutaH sute // 18 // jJo budho yatra tatra rAzau mithunAMzastho grahodayAn sarvAn dvayaGgAMzasthAn dvisvabhAvarAzinavAMzagAn yadi pazyet, tadA garbhe sutA ekA dvau putrau tiSThataH / vA athavA stryaMzasthaH kanyAnavAMzastho budho dvayaGgAMzasthAna grahodayAna pUrvoktAn yadi pazyet tadA suta ekaH sute dve vAcye / / 18 // "Aho Shrutgyanam" Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH mithuna ke navamAMza meM rahA hA budha yadi dvisvabhAva rAzi ke navamAMzoM meM rahe hue lagna aura saba grahoM ko dekhatA ho to garbha meM eka kanyA aura do putra khnaa| evaM kanyA ke navamAMza meM rahA humA budha yadi dvisvabhAva rAzi ke navamAMza meM rahe hae lagna aura saba grahoM ko dekhatA ho to do putrI aura eka putra kahanA // 10 // atha yogAntaramAha-- nRyuggo vA (ca) nRyugmAstrAMzagAMzca sutatrayam / stryaMzastho mInakanyAMzagatAMstAMzcAGgajAtrayo // 16 // vA athavA ca zabdAd budho nRyuggo nRyujaM mithunaM gacchati sa nRyuggo mithunAMzasthaH san tAn grahodayAn nRyugmAstrAMzagAn nRyugmaM mithunaM, astraM dhanuranayoraMzaM gacchantisma tAn mithunadhanuraMzagAn yadi pazyet tadA sutatrayaM vAcyam / ca punaH stryaMzasthaH kanyAMzastho yadi budhastAn mInakanyAMzagatAn grahodayAn yadi pazyet tadAGgajAtrayI putrI trayI iti vAcyam / 16 / / mithuna ke navamAMza meM rahA huA budha yadi mithuna aura dhana ke navamAMza meM rahe hue lagna aura saba grahoM ko dekhatA ho to garbha meM tIna putra kahanA, tathA kanyA ke navamAMza meM rahA huA buba yadi mIna aura kanyA ke navamAMza meM rahe hue lagna aura saba grahoM ko dekhatA ho to garbha meM tIna kanyA kahanA // 16 // athApatyAdhikasaMbhavayogAnAha cApasyAntye'Ggage vAMze balijJArkokSite grahaiH / cAnyagrahaistu kozasthAH paJcasaptadazAGgajAH // 20 // cApasya dhanvino'ntye'ze navamAMze'Ggage lagnagate yatra tatra rAzau ca sati balijJArkIkSite balI yo jJo budho'thavArkiH zani. tenekSite dRSTe ca zabdAdanyairgrahaizca ravisomabhaumaguruzukraizcApasyAntye'ze dhanuraMzagatairyatra tatra rAzigailibhiH kozasthA jarAyuveSTitA aGgajAH putrAH paJca sapta daza vA garbhe bhvntiityekaayogH| vA athavA cApasya dhanvino'tyeze dhanurdharanavAMze cApasyAGgage lagnagate sati ko'rthaH dhanurlagne dhanurnavAMze ca balijJArkIkSite sati punaranyairgrahairevaM vidhaiH pUrvokta saMkhyApramANAH putrA vAcyAH / / 20 / / yadi lagna dhana rAzi ke antya navAMza meM ho aura usako budha yA zani balavAn hokara dekhate hoM, tathA anya graha kisI bhI rAzi meM rahe hue ravi, candramA, maMgala, guru aura zukra ye balavAn hokara dhana rAzi ke antima navamAMza meM hoM to garbha meM jarAyu se veSTita pAMca sAta yA dasa saMtAna honA kahanA / athavA budha yA zani, dhanu rAzi ke aMtya navamAMza meM "Aho Shrutgyanam" Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH 3 balavAn hokara rahe ho aura lagna ko dekhate ho aura anya graha dhanu ke navamAMza meM ho to garbha meM pAMca, sAta yA dasa saMtAna kahanA // 20 // prathAdhikAGgamUkayoryoMgAnAha koNasthe jJe'balairanyai-dviguNAMghribhujAnanaH / / bhasandhisthaH khalairindau gosthe pApekSite vAk // 21 // garbhaprazne jJe budhe koNasthe paJcamanavamasthe anyairaparaiH sarvaH paJcabhiH SaDbhiryA yatra tatra gataibudhavaya'mabalainirbalaiH sadbhidviguNAMghribhujAnanaH, dviguNau aMghrI pAdau karau hastau ca dviguNamAnanaM mukhaM ca yasya sa iti ko bhAvArthaH ? garbhe catuSpadazcatubhuja dvimukhaH ekodaraH / athavA khalaiH pApaiH ravizanikujairbhasandhisthaiH karkavRzcikamInAnAmantyanavAMzasthairyathAsambhavamindau candra gosthe vRSasthe pApekSite ravikujazanidRSTe avAk, na vidyate vAk jalpanaM yasya so'vAk mUka ityarthaH / arthAccandra zubhairbalibhidRSTe cirakAlAjjalpati / pApaidRSTe na vadati mUka eva / bhasandhisthai pApaiH sa candraH zubhadRSTairjaDaH iti // 21 // garbha ke prazna lagna ke naveM yA pAMcaveM sthAna meM budha rahA ho aura bAkI saba graha nirbala hokara kisI bhI sthAna meM rahe hoM to bAlaka cAra hAtha, cAra paira, do mukha aura eka peTa vAlA hotA hai / evaM pApa graha - ravi, maMgala aura zani ye karka, vRzcika aura mIna ke aMtima navamAMza meM rAzi saMdhigata ho aura ye pApa graha vRSa rAzi meM rahe hue caMdramA ko dekhate ho to bAlaka gUgA hotA hai| parantu candramA ko balavAn zUbha graha dekhate hoM to vaha bAlaka kucha vilamba se bolane lagatA hai| karka, vRzcika aura mIna rAzi ke antima navamAMza meM rahe hue rAzi saMdhigata pApagrahoM ko aura candramA ko zubha graha dekhate hoM to vaha bAlaka jar3a hotA hai // 21 // atha sadantakubjayoryogAnAha jJasya bhasthau tadaMzasthau vArAUdantasaMyutaH / (karkalagne'Ggage) svaH candra'Ggage dRSTe vAkiraNAreNa kubjkH||22|| prArArkI kujazanI yatra tatra sthAne jJasya budhasya bhasthau kanyAmithunayorekatararAzisthau, vA athavA tadaMzasthau kanyAmithunAMzasthau yadi tadA dantasaMyuto jaayte| mithune mithunAMzasthau kujArkI / / mithunarAzau kanyAMzasthau / 2 / evaM kanyArAzau kanyAMzasthau / 3 / kanyArAzI mithunAMzasthau / 4 / atha bhaumo mithunarAzau jJanavAMze, zaniH kanyArAzau jJanavAMzastho vA / / zanimithunastho jJanavAMze, bhaumaH kanyAstho jJanavAMze / 6 / evaM SaDyogA bhavanti / atha caMdra svaH svarAzau "Aho Shrutgyanam" Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH karkasthe'Ggage lagnage prakiraNA zaninA prAreNa maumena vA dRSTe sati kubjako bhagnapRSTho vAcyaH / / 22 / / 14 kisI bhI sthAna meM rahe hue zani aura maMgala ye budha kI rAzi ke hoM, arthAt kanyA yA mithuna rAzi ke hoM athavA inake navamAMza ke ho to dAMta vAle bAlaka kA janma kahanA | ye yoga cha prakAra ke haiM-- maMgala aura zani mithuna rAzi meM hoM aura mithuna ke hI navamAMza meM ho / mithuna rAzi meM hoM aura kanyA ke navamAMza meM hoN| kanyA rAzi meM aura kanyA ke navamAMza meM hoM / kanyA rAzi meM aura mithuna ke navamAMza meM hoN| maMgala mithuna rAzi meM aura budha ke navamAMza meM ho / zani mithuna rAzi meM budha ke navamAMza meM hoN| ye cha yogoM meM se koI yoga ho to dAMtavAlA bAlaka kA janma kahanA / yadi candramA karka rAzi kA hokara lagna meM baiThA ho aura usako zani yA maMgala dekhatA ho to bAlaka kubaDA hotA hai ||22|| atha paMguvadhirayogAnAha - mInAGga zanizazyAre rhaSTe paMgustu garbhagaH / karkA limInAntyAM zasthe pApe cendau sa vizrutiH // 23 // mInAGgo mIna lagne zanizazyArairhaSTe paMguH pAdarahitaH syAt garbhaga udarasthaH / athavA pApagrahe indau ca karkavRzcikamInAnAM yo'ntyo navAMzastatrasthe ca sati sa bAlo vizrutiH badhira ityarthaH // 23 // Sufis mIna lagna ko zani, candramA aura maMgala dekhate hoM to garbha meM rahA huA bAlaka paMgu (pAMgalA) hotA hai / tathA pApa graha aura candramA, karka, vRzcika aura mIna ke antima navAMza meM ho to bAlaka badhira (baharA) hotA hai ||23| athe netra vikalayogAnAha - sihAGga rke kujArkokSye cAntyasthe niravAmaham / evaM cendau vivAmAkSo dvayomizrekSyayoH kuTTak // 24 // arke sihAGga siMhalagnasthe kujArkIkSye bhaumazanidRSTe sati vA athavA siMhalagne sati antyasthe vyayasthe'rke sati zrathavA siMhalagnaM vinA lagnage vyayage'rke vA kujazanidRSTe, niravAmahaka - nirgatA zravAmA dRg dRSTiryasya sa dakSiNAkSaNA kANa ityarthaH / evamamunA prakAreNa ca zabdAdindau kSINendau sihAGga siMhalagne sati kujazanidRSTe, athavAntyasthe kSINendo siMhAGga siMhalagne sati, vAthavA siMhalagnaM vinA lagnasthe vyayasthe vA candra kujazani dRSTe vivAmAkSaH vigataM vAmaM akSayasya sa vAmAkSNA kAraNaH / atha siMhAGga siMhalagnasthe antyasthe vyayasthe varke candra ca kujazanidRSTe jAtyandho bhavet / dvayoryatra tatra mizrekSayomizrAH pApa "Aho Shrutgyanam" Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH zubhA grahAstairIkSyayorha STayoH kudRk, kutsitA dRk dRSTiryasya sabudbudAkSaH / athavArkacaMdrayo rekena dRSTe pareNa yukte siMhalagne puSpitAkSaH paraM kujadRSTyA eSu yogeSu pUrvoktaM phalaM vAcyam / arthavazAdarke candra vA zubhadRSTe yApyaH / evaM caturdazayogAH || 24| 15 siMha rAzi kA sUrya hokara lagna meM baiThA ho, usako maMgala aura zani dekhate / 1 / athavA siMha lagna ho aura sUrya bArahaveM sthAna meM ho aura zani, maMgala dekhate hoM |2| athavA siMha lagna se bhinna dUsarA koI bhI lagna ho usameM yA bArahavaM sthAna meM sUrya baiThA ho usako zani aura maMgala dekhate hoM to vaha bAlaka dAhinI prAMkha se kAraNA hotA hai / 3-4| isI prakAra kSINa caMdramA siMha lagna meM rahA ho usako zani aura maMgala dekhate hoM / 5 / athavA siMha lagna ho aura caMdramA bArahaveM sthAna meM ho usako zani aura maMgala dekhate hoM / 6 / athavA siMha lagna se bhinna anya koI lagna ho aura candramA lagna meM yA bArahaveM sthAna meM baiThA ho usako maMgala aura zani dekhate hoM to bAlaka bAMyIM prAMkha se kAraNA hotA hai 19-51 siMha lagna meM yA bArahaveM sthAna meM sUrya aura cadramA rahA ho usako zani aura maMgala dekhate hoM to vaha bAlaka janma se hI andhA hotA hai / 6 - 101 siMha lagna meM yA bArahaveM sthAna meM sUrya aura caMdramA rahe hoM, unako mizra graha arthAt pApa graha aura zubha graha donoM dekhate hoM vaha bAlaka kharAba netra vAlA hotA hai / 11-12 / athavA sUrya aura candramA ina donoM meM se eka siMha lagna meM ho aura dUsarA lagna ko dekhatA ho to netra meM phUlA hone kA yoga kahanA | 13 | yadi maMgala dekhatA ho to pUrvokta phala kahanA / yadi sUrya yA candramA ko zubha graha dekhate hoM to netra roga kucha samaya ke bAda miTa jAtA hai | 14 ||24|| atha honAGgayogamAha- pApendvIkSye zubhAdRSTe lagnAditryaMzage kuje / tatkAle vizirobAhu-kramaH syAt kramato dhruvam ||25|| kuje maGgale krameNa lagnAditryaMzage sati bAlo vizirobAhukramaH syAt / tadyathA-lagnasya prathame dreSkAraNasthe kuje pApendvIkSye ravizanicandra dRSTe zubhairadRSTe tatkAle vizirA vigataM ziromastakaM yasya savizirAH / evaM dvitIyadraSkAraNasthe kuje vibAhuH, vigatau bAhU bhujau yasya sa vibAhuH / athaivaM lagnAt tRtIyadraSkAraNasthe kuje vikramaH syAt bhavet / vigatau kramau pAdau yasya sa gata pAda ityarthaH / / 25 / / lagna ke prathama draSkAraNa meM yadi maMgala ho usako sUrya, zani aura candramA dekhate hoM, dUsarA koI zubha graha na dekhatA ho to vaha bAlaka mastaka rahita hotA hai / evaM maMgala lagna ke dUsare dreSkANa meM ho usako sUrya, zani aura caMdramA dekhate hoM aura zubha graha koI na dekhatA hoM to vaha bAlaka bhujA rahita hotA hai / yadi maMgala lagna ke tIsare dreSkANa meM ho usako sUrya, zani aura caMdramA dekhate hoM, zubha graha koI na dekhatA ho to vaha bAlaka paira rahita hotA // 25 // "Aho Shrutgyanam" Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - janmasamudraH matha vAmanayogamAha mRgAntyAMze'Ggage'rkenduzanIkSye vAmano mtH| ete'pyuktaphalA yogA yadi saumyainaM vIkSitAH // 26 // mRgo makarastasyAntye navameM'ze aGgage lagnage arkenduzanIkSye sati vAmano mataH smRtaH / ete 'koNasthe jJe' ityAdayo ye yogA uktAste tAdRzA eva bhavanti, paraM yadi somyairna dRSTA yogAH / api zabdAt punaryadi zubhadRSTA stadA'lpaphalAH // 26 // yadi makara lagna apane antya navamAMza meM ho, usako sUrya, candra aura zani dekhate hoM to vaha bAlaka vAmana hotA hai| uparokta zloka 21 se jo-jo yoga batalAye haiM una para yadi zubhagrahoM kI dRSTi na ho to usI prakAra phala dene vAle haiM, parantu zubha grahoM kI dRSTi bahuta alpa phala dete haiM // 26 // matha sambhUtagarbhamAsajJAnamAha lagnAMzakAH syuryAvantastAvanto grbhmaaskaaH| sutAdvAGgAd balI zukro yAvad gehe'tha tanmitAH // 27 / / . sambhUtagarbhamAsajJAnaM nijapraznaprakAzazlokenoktam / prazna lagna ke jitane navamAMza gaye hoM, utane hI garbha ke mAsa hue, aisA smjhnaa| lagna se yA paMcama sthAna se jitane sthAna para balavAna zukra baiThA ho, utanI saMkhyA tulya garbha ke mAsa jAnanA // 27 // atha prasavakAlajJAnamAha - yatame dvAdazAMze'bjaH sUtistatsaMkhyame vidhau| yatamA dhurAtrilagnAMzAstatkAle yunizorbhavet / / 28 // __ abjastAtkAlikazcandro yatame yatsaMkhye dvAdazAMze'sti, tatsaMravyabhe tatsaMkhyo yo meSAdigaNanayA yadbha rAzistatra gate vidhau candra dazame mAse sUtiH prasavaH / atha dhurAtrilagnAMzo divArAtrisaMjJo yo lagnasyAMzo yatamo yAvatkAlo bhavet, dinanizostAvati kAle gate janma bhaviSyatIti vAcyam / divAnizorgatakAlabudhvA prasavakAle lagnahorAdiSaDvarga kathanIyaH / siMhakanyAtulAvRzcikakumbhamInarAzayo divA saJjJAH anye rAzayo rAtrisaMjJA jJeyAH / / 28 / / yadi tatkAlika spaSTa candramA jisa rAzi ke dvAdazAMza meM ho, usa dvAdazAMga ko rAzi meM candramA pAne se dasaveM mAsa meM bAlaka kA janma khnaa| lagna jisa navamAMza meM ho vaha dinabali hai yA rAtribali isakA vicAra karake jo balavAn ho usake anusAra lagna ke "Aho Shrutgyanam" Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kallolaH navamAMza tulya samaya vyatIta hone ke bAda dina meM yA rAtri meM janma khnaa| isa prakAra dina yA rAtri kA gata kAla jAnakara janma samaya meM lagnahorA Adi kA SaDvarga kahanA caahiye| siMha, kanyA, tulA, vRzcika, kumbha aura mIna ye rAziyeM dina balI haiM aura bAkI kI meSa, vRSa, mithuna, karka, dhanu aura makara ye rAziyeM rAtri balI haiM // 28 // atha dhRtagarbhamAsajJAnamAha - lagne yamAMze mande'ste niSekazcet samAtrayAt / sUtiH karkAzake'Ggasthe candra'ste dvAdazAbdake // 26 // yamAMze zaninavamAMze makarakumbhayorekatame lagne lagnasthe sati, tathA mande zanI aste saptamasthe sati ced yadi niSeka prAdhAnaM syAt, athavA prazraH syAt tadA dhRtagarbhasya samAtrayAdvarSatrayAt prasUtiH prazavo bhavati / atha karkAze yatra tatra rAzau aGgasthe lagnasthe tathA candra'ste sa saptamage sati dvAdaze'bdake varSe prasavo vAcyaH // 26 / / / lagna yadi zani ke navamAMza meM ho, arthAta makara yA kumbha ke navamAMza meM ho aura zani sAtaveM sthAna meM baiThA ho, aise samaya meM garbha hA ho yA prazna kiyA ho to vaha garbha tIna varSa bAda janma letA hai| isI prakAra lagna yadi karka ke navamAMza meM ho aura candramA sAtaveM sthAna meM baiThA ho to vaha garbha bAraha varSa bAda janma letA hai // 26 // adhunA'yaM bAlo jAto yaH sa kasyAllokAdAgata iti jJAnamAha pitRtiryagadhaHsvargAt sArkenduvyaMzape kramAta / zukrandvoH kArayorjAyo gurAvuccAdya AgataH // 30 // sArkendutryaMzapa iti arkazcenduzcArkendU tayorarkendvoranayormadhyAd yo balavAMstenArkeNa candra Na vA sahito yukto yastryaMzo dreSkANastaM pAtIti tasya nAthastatra grahe dreSkANanAthe sati pitRtiryagadhaHsvargAdAgata: krameNa vAcyaH / tadyathA-zukrendvormadhyAd yo balI syAt sa yadi tasya draSkAraNasya patistadA pitRlokAdAgataH sa baalH| atha kArayoH 'ka' zabdena raviH, pAraH kujastayormadhyAd yaH ko'pi tasya dreSkANasya patizcet tadA tiryaglokAdAgataH sa baalH| atha jJAryorbudhazanyormadhyAd yaH ko'pi tasyaH patiH syAt tadA adholokAnnarakAdAgataH / atha tasya dreSkANasya patau gurau sati svargAdAgata iti / atha yasmAllokAdAgatastatra kIdRzo'bhUditi prazne yathA syAt tathAha-tatra tryaMzapatau uccAdye ucce paramocce vA sati tadA tatra loke sa uccaH pradhAna prAsIdityAdizabdAjjJeyam / jAtirUpavayovarNAdi tasya grahasya vazAt kathanIyam / arthAd yadi sa uccarAzi "Aho Shrutgyanam" Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH cyuto nIcarAzimaprApya sthito bhavati, tadAdizabdAt tatrAsau madhyamo bhavediti / atha tatra nIce paramanIce vA prAdizabdAdadhamo nIco bhRtyo dAso vA'bhUdayamiti vAcyam / etat pUrvokta sarvamAdhAnalagnAt praznalagnAd bhaviSyameva vAcyam / janmalagne dRSTe sati ayamIdRzo'sti bhaviSyatIti jJeyam / / 30 / / iti naracandropAdhyAyakRtAyAM janmasamudravivRtau vRttiber3AyAbhidhAyAM garbhasaMbhavAdilakSaNaM prathamaH kallolaH / / 1 / / sUrya yA candramA balavAn hokara jisa draSkAraNa meM ho, usa draSkANa ke svAmI ke anusAra pitaloka, tiryagaloka, adholoka yA svargaloka se vaha bAlaka pAyA huyA kahanA caahiye| jaise-dreSkANa ke svAmI zukra yA candramA balavAn ho to vaha bAlaka pitRloka se AyA huA hai / balavAn sUrya yA maMgala usa dreSkANa kA svAmI ho to vaha bAlaka manuSyaloka se AyA huaA kahanA / budha aura zani inameM se jo balavAn hokara usa dreSkANa kA svAmI ho to vaha bAlaka narakaloka se AyA huA hai| usa draSkAraNa kA svAmI yadi balavAn guru ho to vaha bAlaka svargaloka se pAyA huA khnaa| janma lene vAlA bAlaka kA jIva jisa loka se AyA hai, vahAM kisa sthiti meM thA yaha batalAte haiM ki-yadi dreSkANa kA svAmI ucca kA yA paramocca kA ho to vaha jIva usa loka meM pradhAna jIvoM meM thaa| yadi madhyama ho to madhyama zreNI kA aura nIca yA paramanIca kA ho to nIca dAsa sevaka kA jIva thaa| isakA jAti rUpa vayaH aura varNa Adi graha ke anusAra khnaa| isa adhyayana meM jo yoga batalAye haiM, unakA phala saba prAdhAna lagna se yA prazna lagna se kahanA cAhiye, isI prakAra janma lagna se bhI kaha sakate haiM // 30 // naracaMdropAdhyAya viracita janmasamudrakA garbhasaMbhavAdi lakSaNanAmakA prathama kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAto janmavidhinAmadvitIyakallolo vyAkhyAyate tatrAdAveva pituH pArzve'pArzve vA jAta iti jJAnamAha apArzvasthapiturjanma candra lagnamapazyati / cAGga e yame'thavAre'ste vendau madhye jJazukrayoH // 1 // candra lagnaM janmalagnaM tadapazyati sati eSayoga eSu caturSvapi yojyaH / piturapArzvasthasya dUrasthasya sato janma putrajanmAsIt / zratha yame zanau aGga lagnasthe sati, cazabdAccandra lagnamapazyati sati dUrasthasya jAtaH / athAre bhaume saptamasthe, cazabdAccandra e lagnamapazyati gRhAd bahirgatasya jAtaH / vAthavA indau candra jJazukrayormadhye sati parokSasya piturjAtaH / madhyasthacandralakSaraNamAha- anayorzazukrayormadhye candrasyaiko vyaye'paro dvitIye tadA madhyasthazcandraH / athavaikasmin rAzau candrabudhazukrAH syustathApi rAzimadhyavibhAge candra rAzyAdiprAntabhAgasthabudhazukrayoryathAsambhavaM satostadApi madhyasthazcandra ucyate || 1 // janmalagna ko candramA dekhatA na ho to pitA ke parokSa meM janma kahanA 1, zani lagna meM ho aura candramA lagna ko dekhatA na ho 2, athavA maMgala sAtaveM sthAna meM ho aura candramA lagna ko dekhatA na ho 3, athavA budha aura zukra ke madhya meM candramA ho kintu lagna ko dekhatA na ho 4, ina cAra yogoM meM se koI yoga ho to pitA ke parokSa meM janma kahanA arthAt janma samaya pitA ghara meM nahIM the // 1 // atha kvagatasya piturjAtaH, yathA baddhaH pitA ceti jJAnamAha parasvadezAdhvasthasya niHkhe'rke caramAdige / sUryAt pApakSakoNAste pApayorbandhanaM pituH ||2|| arke ravau niHkhe dazamasthAnarahite'STamage navamage vetyarthaH / kiM viziSTe carabhAdige svadezasthasya pituH / evaM dvisvabhAvarAzau paradezasvadezayoradhvAsthasya mArgasthasya piturjAtaH / sUryAt pApayoH zanikujayoH pApakSakoNAste piturbandhanaM vAcyam / yathA pApAnAM rAzayo meSavRzcikamakarakumbhAH kSINendau karkaH, sapApe budhe mithunakanye ca ete pAparAzayaH / ebhiryukta e ye koraNAste tatra sthitayoH piturbandhanaM vAcyam / putre jAte sati paradezAdisthAnaM pUrvavaduvAcyam / zAstrAntarAdatra-sUrye "Aho Shrutgyanam" Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 janmasamudraH cararAzau kujAkidRSTe dazamarahite paradezasthasya mRtyuH| zeSaM pUrvavad rAzivazAduhyam / sa ca budhaH sUryAt paJcamanavamago na syAt tadA yugmam // 2 / / - dazama sthAna ko chor3akara anya sthAnoM meM rahA huprA sUrya cara rAzi kA ho to bAlaka kA janma samaya pitA kA paradeza honA, sthira rAzi kA ho to svadeza meM honA aura dvisvabhAva rAzi kA ho to pitA kA rAste meM honA kahanA cAhiye / sUrya se navaveM pAMcaveM aura sAtaveM sthAna meM zani aura maMgala pApa rAzi ke hokara rahe ho to janma samaya pitA kA baMdhana khnaa| meSa, vRzcika, makara, kumbha, kSINacandramA kI karka, pApI budha kI mithuna aura kanyA ye rAzi haiN| anya graMthoM meM kahA hai ki-dazama sthAna rahita anya sthAnoM meM rahA hayA sUrya cara rAzi kA ho, usako maMgala aura zani dekhate hoM to paradeza meM pitA kI mRtyu kahanA // 2 // atha nAlaveSTitajJAnamAha go'jasiMhAGgage mande kuje vA naalvessttitH| kAlapusthodayAMzaH-samagAtre'janiSTa saH // 3 // mande zanau kuje vA go'jasiMhAGgage vRSameSasiMhAnAmekatamalagnasthe so'pi bAlo nAlaveSTito'janiSTa jAtaH / kvagAtre zarIrAvayave? kiviziSTe kAlapusthodayAMzaGkSasame? / tadyathA-yaH pumAn kAlanarastatra sthito ya udayo lagnaM tasya yoM'zo navamAMzastatkAlaM vartamAnastasya yadRkSaM rAzistasya same sadRze gAtre nAlaveSTito jAtaH / evaM tato'Gga ghAtapraznena ghAto, vraNaprazne vraNo, rogiprazne rogo vAcyaH / "zorSAsyadoruraHkroDa-kaTayorbastiguhyake / UrU jAnU ca jaGgha'ghrI ajAdyAHkAlamAnave // " itikAlanararAzayo niruktAH / / 3 / / ___ janma ke samaya meSa, vRSa aura siMha inameM se koI lagna ho, usameM maMgala yA zani rahe hoM to bAlaka kA janma nAla se lapaTA huaA khnaa| bAlaka kA kisa avayava meM nAla lapaTA hayA thA usako jAnane ke liye kAla naracakra likhate haiM-mastaka, mukha, bhujA, chAtI, pITha, kamara, basti, guhyabhAga, donoM UrU, donoM jAnu, donoM jaMghA aura donoM paira, ye anukrama se meSAdi rAziyoM ke aMga haiN| lagnodaya meM jisakA navamAMza ho usake anusAra aMga meM nAla lapaTA huaA thaa| jaise-lagnodaya meM navamAMza meSa kA hai to mastaka, vRSa kA hai to mukha ityAdi krama se samajhanA cAhiye // 3 // arthakajarAyuveSTitanijAGgayorjanmAha tiryagbhe'rke parairyaGga yamalau koshvessttitau| candra sejye'nyarAzisthe vejyavarge na jaarjH||4|| arke tiryagbhe meSavRSasiMhadhanuruttarArddha makarAdyArdhAnAmekatamasthe paraizcandrAdibhirbalibhiyaGga dvisvabhAvarAzigataiH kozaveSTitAvekajarAyuveSTitau yamalau "Aho Shrutgyanam" Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH jAyete / candra sejye sagurau anyarAzisthe sati na jArajaH / vAthavA candra ijyavarge guroH SaDvarge sati na jArajaH kintu nijAGgaja evetyarthaH / / 4 / / sUryaM tiryagrAzi para ho arthAt meSa, vRSa, siMha, dhana kA uttarArddha aura makara kA Adi inameM se kisI rAzi para ho aura anya graha ( candra, maMgala, budha, guru, zukra aura zani) dvisvabhAva rAzi ( mithuna, kanyA, dhana aura mIna) para ho to nAla se lapaTe hue do bAlaka kA janma kahanA / guru ke sAtha candramA anya rAzi kA ho, athavA candramA guru ke SaDvarga meM ho to saMtAna dUsare se utpanna huA na kahanA kintu apane pati se utpanna huA kahanA // 4 // atha jArajAtajJAnamAha aGga cendu dvayaM cendu sArka vejyo na vIkSate / vendrakauM sakhalau pazyedvA na cejjArajo'GgajaH // 5 // . ijyo guruH, aGga lagnaM cendu candra vAthavA dvayaM lagnaM candra ca ekasthaM pRthaksthaM vAthavendu N sArka sasUryaM cedyadi na vokSate na pazyati tadA jArajAtaH / vAthavendvakauM candrasUryau sakhalau zanikujayukta ekarAzisthau syAtAm, atha cedgururnapazyet tataH so'pi / vAthavA guruzcandrArkau sazubhau pazyed prarthAntarAt pUrvoktayogAn pazyet tadA svAGgajaH // 5 // 21 vRhaspati lagna ko yA caMdramA ko, athavA lagna aura caMdramA donoM ko, athavA sUrya ke sAtha rahA huA caMdramA ko dekhatA na ho to bAlaka jAra puruSa se utpanna huA kahanA | athavA eka rAzi meM rahe hue sUrya aura caMdramA ke sAtha zani yA maMgala ho aura unako guru dekhatA na ho to bhI jAra puruSa se utpanna huA kahanA / tathA sUrya aura caMdramA zubha grahoM ke sAtha hoM aura vRhaspati dekhatA ho to apane pati se utpanna huA kahanA || 5 || atha naukAgatajanmadvayaM jalagatajanmajJAnaMmAha - pUrNendau svagRhe'Gga e jJe tUrye jIve tarIM gataH / vApyaGgaste vidhau naustho vAtra khe'mbunyathA jale // 6 // pUrNendau candrasvagRhe karkasthe sati jJe budhe'Ggo lagnasthe ca jIve gurau tuya caturthe sati tarIgato beDAmadhyagato bhavedityarthaH / vAthavApye'Gga jalalagne makarapAzcAtyAddha karkamInajalarAzInAmekatame lagne, vidhau candre'ste saptamasthe sati nautho beDAmadhye / vAthavA candra jalarAzau ca khe dazamasthe vidhau candra jalarAzAcambuni caturthasthe sati jale jalapArzve jAta iti // 6 // pUrNacaMdramA karka rAzi meM ho, budha lagna meM ho aura guru cauthe sthAna meM rahA ho aisA lagnavAle bAlaka kA janma nAva meM huA kahanA / zrathavA jalacara (makara kA uttarAddha, karka aura mIna rAzi kA lagna ho aura caMdramA sAtaveM sthAna meM rahA ho to nAva meM janma kahanA / "Aho Shrutgyanam" Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 janmasamudraH tathA cadramA jalacara rAzi kA hokara dazaveM vA cauthe sthAna meM rahA ho to jala ke pAsa janma kahanA // 6 // atha jalasthitayogadvayaM guptijanma cAha ApyAGga vApyambhastho'bja-stattadgo vekSate'mbhasi / lagne candra vyaye mande pApekSye guptimandire // 7 // athApyAGga jalalagne yatra tatrAbjazcandro vApyaMbhastho jalarAzistho yadi tadAmbhasi jalapArve jAtaH / vAthavA tattadgo jalarAzisthastajjalalagnamIkSate tato'mbhasi jalapArve janmAsti / atha candra lagne sati mande zanau vyaye dvAdaze pApekSye ravikujadRSTe guptigRhe kArAgRhe janmAsti / / 7 / / jalacara rAzi kA lagna ho aura kisI bhI sthAna meM rahA huaA caMdramA bhI jalacara rAzi kA ho to jala ke pAsa janma kahanA 1 / evaM jalacara rAzi kA lagna ho usako jalacara rAzi kA caMdramA dekhatA ho to bhI jala ke samIpa janma kahanA 2 / lagna meM caMdramA ho aura bArahaveM sthAna meM rahA hayA zani ko pApa graha dekhate hoM to jelakhAnA meM janma kahanA // 7 // atha vivarakrIDAgRhadevagRharajobhUmigatajanmajJAnamAha karkAlilagnage mande candra kSye vivarAzritaH / jJArkendvIkSye'mbubhe vAkau krIDAcaityarajobhuvi // 8 // mande zanau karkAlilagnage karkavRzcikayorekatamalagnasthe candrakSye candradRSTe sati vivarAzrito vivaramadhye prasavaH krameNa vAcyaH / tadyathA-zanau jalarAzau lagnasthe budhadRSTe krIDAgRhe ratigRhe jaatH| atha lagnage zanau ravidRSTe caityagRhe jAta: / evaM zanAvindudRSTe rajobhuvi bAlukAbhUmau // 8 // karka yA vRzcika rAzi kA zani lagna meM rahA ho, usako caMdramA dekhatA ho to guphA Adi meM janma khnaa| jalacara rAzi kA zani lagna meM rahA ho, usako budha dekhatA ho to krIr3A ghara meM, sUrya dekhatA ho to caityAlaya meM aura caMdramA dekhatA ho to miTTI para hI janma kahanA // 8 // atha janmasthAnAntaramAha pulagnagaM yamaM pazyedarkAdizcaitya gokule / vare smazAne zilpIya-gRhe vahnigRhe vare // 6 // arkAdigrahaH pulagnagaM nararAzigataM mithunatulAdhanuHpUrvArddha kumbhAnAmekatamasya zani pazyettadA krameNa janmAha / tadyathA-purAzisthaM zani raviryadi pazyet tanau, tadA devagRhe narendragRhe gokule vAjAtaH / evaM candro yadi pazyettadA vare pradeze "Aho Shrutgyanam" Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH 23 ramyasthale jAtaH / evaMvidhaM zani bhaumo yadi pazyettadA smazAne, evaM budho yadi pazyettadA zilpIyagRhe caityapustakakaravarddha ki prabhRtInAM gRhe, evaM guruH pazyettadA vahnigRhe randhanAdihotrAdigRhe, evaM zani zukro yadi pazyati tadA vare zubhasthAne janmAbhUt / 'pazyatyAki nRrAzisthaM sUryAdau caityagokule' evaM pATho'pyasti / / 6 / / ___nararAzi (mithuna, tulA, dhana kA pUrvabhAga aura kubha) ke lagna meM rahe hue zani ko ravi dekhatA ho to devAlaya, rAjagRha yA gokula meM janma khnaa| candramA dekhatA ho to zreSTha sthAna meM, maMgala dekhatA ho to zmazAna meM, budha dekhatA ho to zilpI ke ghara, guru dekhatA ho to agni ghara meM aura zukra dekhatA ho to acche sundara ghara meM janma kahanA // // atha pitRgRha mAtRgRhagata janmAha pitRmAtRgRhe'kyioM -baliSThe cenduzukrayoH / kramAjjAtaH zubhai!cai-nadIkUpahradAdiSu // 10 // arkAyoM ravizanyormadhyAdekatame baliSThe balavati pitRgRhe pitRkApitRSvasRprabhRtInAM gRhe / vAthavA induzukrayorekatame baliSThe mAtRSvasRmAtulAdigRhe jAtaH kramAtkathanIyaH / zubhagrahairbahuvacanAt tribhizcatubhirvA nIcairnIcarAzisthairnadIkUpahradapAzrve janmAbhUt / / 10 / / kuMDalI meM ravi yA zani balavAn ho to pitA ke ghara yA pitA ke bhAI Adi ke ghara yA pitA kI bahana ke ghara janma khnaa| yadi candramA yA zukra balavAna ho to mAsI yA mAmA ke ghara janma khnaa| tIna yA cAra zubha graha nIca rAzi ke hoM to nadI kunAM yA talAba prAdi ke pAsa janma kahanA // 10 // athAndhakArajanmAha sukhe'bje cAkibhAMze vaakokssye sAkau tu vA jhsse| karke vAtha tadantyAMze vArkAdRSTe tamasyapi // 11 // abje candra sukhe caturthasthAne sati, vAthavA candra AkibhAMze AkiH zanirasya yadbha rAzirmakarakumbhau tayorekatamAMzasthe yatra tatra rAzI, vAthavArkIkSye zanidRSTai candra, tvathavA sAkauM zaniyukte candra, athavA candra jhaSe mInagate karkasthe, vA tadantyAMze, atha zabdAnmInakarkayorekatamasya / antyasthena navamAMzasthe candra sati paramaSTasu yogeSu candra'rkAdRSTe raviNApyadRSTe sati tamasyandhakAre janma / api zabdAd raviSTe saprakAze janmAbhUt / / 11 // lagna meM cauthe sthAna meM caMdramA ho 1, athavA caMdramA makara athavA kubha ke navAMza meM ho 2, athavA zani caMdramA ko dekhatA ho 3, athavA zani ke sAtha caMdramA rahA ho 4, athavA caMdramA karka yA mIna rAzi kA ho 5, athavA karka yA mIna ke antima navamAMza meM "Aho Shrutgyanam' Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH candramA ho 6, athavA candramA ko sUrya dekhatA na ho 7, ina sAta yogoM meM se koI yoga ho to bAlaka kA janma aMdhakAra meM khnaa| parantu ukta yogoM meM se koI yoga rahane para bhI yadi candramA ko sUrya dekhatA ho to prakAza meM janma kahanA // 11 // atha yogAntaramAha . lagnendU ekagaidRSTau sajane vijane'dRzau / nIce'Ggage'mbuge cendau nIcaistryAyaistu bhUgataH // 12 // grahairekagairekasthAnagatai bahuvacanAt tricatuH prabhRtibhirlagnendU yadi dRSTau tadA sajane janAkule sthAne janma / vAthavendau candre'Ggage lagnage nIce vRzcikasthe vA sati, vAthavA siMhalagne sati noce vRzcikasthe vA sati, ambuge caturthasthe candra bhUgatau bhUmigataH prasavaH / athavA nIcaigrahaistryAya'striprabhRtibhirbhUmisuptAyA jAtaH // 12 // - eka sthAna meM tIna cAra graha rahe hoM, ye yadi lagna aura caMdramA ko dekhate hoM to manuSyavAle sthAna meM janma kahanA aura lagna aura caMdramA ko dekhate na hoM to nirjana sthAna meM janma khnaa| athavA caMdramA lagna meM yA vRzcika rAzi meM ho, athavA siMha lagna meM ho, athavA vRzcika rAzi kA caMdramA cauthe sthAna meM ho to bhUmi para janma khnaa| athavA tIna yA adhika graha nIca rAzi ke hoM to bhUmi para janma kahanA // 12 // athodyotasaMbhave prasavasthAnapradezajJAnamAha ArekSye'rke bale dIpaH kRtastArNo'balaiH paraiH / sthAne'GgAMzasame sa syAccare mArge sthire gRhe // 13 // arke ArekSye kujadRSTe bale baliSThe sati dIpaH kRtaH kathyaH / paramaparai ravikujarahitairabalainirbalaiH kRtvA kiMviziSTastArNaH tRNAnAmayaM tArNaH, tRNAni prajvAlya dIpaH kRtaH ityrthH| sa prasavaH kvasthAne'GgAMzasame syAt ? paraM pUrvoktayogAbhAve sati aGgaca aMzazca aGgAzau tayormadhyAd yasya rAzirbalI tasya rAzeH prANI yatra saJcarati, tasya same sadRze sthAne prasavo'bhUt / yadi sa carasthira dvisvabhAvAnAM rAzisvAMzagato bhavet tadA svamandire / care caralagne carAMze gRhAccalitasya mArge jnm| sthiralagne sthirAMze vA gRhe jAtaH / arthAntarAccaralagnaM carAMzo vA tasya lagnAMzasya rAzirUpo yaH prANI sa yatra saJcarati tatra janma vedyam / / 13 // balavAn sUrya ko maMgala dekhatA ho to janma samaya dIpaka thaa| parantu anya nirbala graha balavAn sUrya ko dekhate hoM to taNa Adi kA dIpaka thaa| lagna kA navamAMza yadi cara rAzi kA ho to rAste meM janma, sthira rAzi kA ho to apane ghara meM aura dvisvabhAva rAzi kA "Aho Shrutgyanam" Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH ho to anya sthAna meM janma khnaa| jahAM lagna ke navamAMza kI rAzi ke sadRza prANI vicarate hoM aise sthAna meM janma kahanA // 13 // atha prasavakAlazubhAzubhajJAnamAha zIrSapRSThobhayAGgasya zIrSapAdakaraiH kramAt / prasava: sukha miSTekSye pApadRSTe tu kaSTataH // 14 // asya jAtasya kramAcchIrSapRSThobhayAGga zIrSapAdakaraiH prasavo vAcyaH / tadyathA-zIrSAGga zIrSodayalagne siMhakanyAtulAvRzcika kubhamithunAnAmeka tame lagne zirasA prasavaH / uttAnodarAyAM gabhiNyAM garbhamokSa ityarthaH / atha pRSThAGge pRSThodayalagne meSavRSakarkadhanvimakaraNAmekatame lagne adhomukhAyAM pRSThaM dazayantyAM pAdAbhyAM jAtaH / athobhayAGga mInalagne karAbhyAM hastAbhyAM janmAbhUt / yatra tatra lagne iSTekSye zubhe dRSTe sukhaM sukhena prasavaH / tu punaH pApadRSTe lagne kaSTato'bhUt / praznakAle tu IdRzaH prasavo bhaviSyatIti vAcyam / anyazAstrAd lagnAdhipo' zAdhipo vA lagnasya ko'pi vA graho vakrI bhavati tadA vaiparItyena sakleza! prasavaH syAt / / 14|| siMha, kanyA, tulA, vRzcika, kubha aura mithuna ina zIrSodaya rAziyoM meM se koI eka rAzi kA lagna ho to bAlaka kA janma mastaka se honA khnaa| tathA meSa, vRSa, karka, dhanuH aura makara pRSTodayarAzi kA koI eka lagna ho to bAlaka kA janma paira se honA khnaa| evaM ubhayodaya mIna rAzi kA lagna ho to hAtha se janma kahanA / lagna ko zubhagraha dekhate hoM to sukhapUrvaka prasava aura pApagraha dekhate hoM to kaSTapUrvaka janma khnaa| anya gratha meM kahA hai ki-lagna kA svAmI yA lagna ke navAMza kA svAmI yA lagna meM rahA huyA koI bhI graha vakrI ho to kaSTa se janma kahanA // 14 // atha sUtikAgRhajJAnamAha jIrNa jINaM navaM dagdhaM vicitraM dRDhamuttamam / baliSThe yamato gehaM prativezyopagaistathA // 15 // sarve grahe vyomage baliSThe yamataH zanitaH krameNa gehaM kathyam / tadyathA-baliSThe yame zanau jIrNaM purANakASThasusaMskRtaM bhUyaH kAritaM / ravau baliSThe sati gRhaM jIrNa asArakASThADhaya dArubahulaM ca / evaM candra zuklapAkSike navaM nUtanaM liptaM ca / evaM kuje dagdhaM jvalitaM / budhe bahuzilpIyaM bahusutradhArakRtaM / jIve dRDhaM nibiDaM cirantanam / zukre uttamaM zreSThaM citrayuktaM ca gehaM kathanIyam / yena graheNa gRhasvarUpamuktam, tasyopagame pArzvasthe gRhe gRhasyAgrataH pazcAd vA gate yamataH jIrNa "Aho Shrutgyanam" Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 janmasamudraH jIrNetyAdinA prativezma kathanIyam / anyazAstrAlagnasthe vA caturthasthe vA grahe pUrvoktaprakAreNa gRhaM kathyam / atha gurau karkasthe paramoccAMzabhraSTe dazamagate dvibhUmikam / uccabhAgebhyo'rvAsthite trizAlaM uccabhAgasthaM caturbhUmikagRham / atha gurau dhanuSi sabale dazamasthe trizAlam / atha mithunakanyAnAmekatame dazamasthe gurau dvizAlam / atra janmasamudra gurutaH savizeSaM gRhasvarUpaM noktam, yataH svayaMkRta janmaprakAzamadhye kRtamasti / tadyathA-"gurAvucce ca khe dvayAdibhUmikaM gRhamIryate / balinyaste trizAlaM tu dvizAlaM yamale ca bhe" yena graheNa gRhanizaH kRtH| tato dvAdazaM gRhasya pazcimaM sthAnaM tato dvitIyaM gRhAMgaNaM jJeyam / tatrasthena graheNa tatrasthamabhijJAnaM kathyam / tadyathA-tatragate sUrye nimbapippalavaTAdayo'ntaH sArAH paruSA durgodbhavAzca / candra kUpavApIvATikAdijalaharaNasthAnaM kSIraphalayuto vRkSo vA, bhaume zamI babUla badaro vAulo prbhRtiknnttkvRkssaaH| budhe utkaravatI pujasthAnaM niSphalA vRkSAH / gurau devagRha saphalo vRkSaH / zukre candravajjalasthAnaM puSpaphalayuto vRkSo vaa| evaM zanau rAhau ca grtaaH| tena graheNa sarvamidaM pustrInAmaka kathyam / tena nIcasthena zatrukrrarAzisthena zuSkaM bhagnaM kurupaM pUrvokta vAcyam / zubhe zubhadRSTe svaH ucce paramocce udite puSThaM zreSThamabhagnaM vAcyam / etadabhijJAnAdikaM svakIya janmaprakAzAdAnIya vyAkhyAtam / / 15 / / daza sthAna meM jo balavAna graha ho usake anusAra gRhasthiti kahanA / jaise-balavAna zani ho to jINaM lakar3I ke ghara meM, ravi balavAna ho to jIrNa ghara meM, candramA balavAna ho to navIna ghara meM, maMgala balavAna ho to jale hue ghara meM, budha ho to citravicitra ghara meM, guru ho to majabUta ghara meM aura zukra balavAna ho to uttama ghara meM janma khnaa| apanA janma prakAza graMtha meM kahA hai ki-uparokta phala koI balavAna graha lagna meM yA caturtha sthAna meM rahA ho to jAnanA, guru karka rAzi meM ho parantu ucca praza kA na ho aura dazaveM sthAna meM rahA ho to do majalA makAna, uccAMza ke pUrvAddha meM ho to tIna maMjalA vAlA aura parama ucca kA ho to prasuti makAna cAra majalAvAlA kahanA / dhanarAzi kA guru balavAna hokara dazava sthAna meM rahA ho to janma sthAna tIna zAlA vAlA thA / mithuna yA kanyA kA guru yadi dazama sthAna meM rahA ho to do zAlAvAlA makAna kahanA / jisa graha se ghara kA nirmANa kiyA ho usake bArahaveM sthAna se pazcima bhAga aura dUsare sthAna se ghara kA aMgana jaannaa| isameM yadi balavAna sUrya ho to usa sthAna para niba, pippala, var3a Adi ke vRkSa hai| caMdramA ho to kuprAM, bAvar3I bagIcA Adi jalasthAna yA dUdhavAle phalI vRkSa khnaa| maMgala ho to zamI bakula aura bora Adi kAMTevAle vRkSa khnaa| budha ho to binA phala ke vRkSa khnaa| guru ho to devaghara yA phalavAle vRkSa khnaa| zukra ho to acche jalavAlA sthAna tathA puSpa aura phalavAlA sthAna khnaa| zani yA rAhu ho to vaha sthAna khaDDa vAlA khnaa| uparokta graha yadi nIca "Aho Shrutgyanam" Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH rAzi ke yA zatrurAzi ke krUrarAzi ke hoM to sUkhA huA, phaTA huA yA kurUpa vRkSa kahanA / kintu zubhagraha dekhate hoM, apanI rAzi ke hoM yA ucca ke yA paramocca ke hoM to zreSTha vRkSa kahanA / isa prakAra kA jJAna yaha graMthakartA ke banAye hue janmaprakAza graMtha meM kahe haiM // 15 // atha gRhadvAra dIpasthAnayorjJAnamAha - 27 dvAraM kendrasthadikpAdvAGgabhAd vA dvAdazAMzabhAt / yaddipasArkabhAd dIpazcalAdizvarabhAdikAt // 16 // dvAraM kendrasthadikpAdvAcyaM, lagnaM gRhaM saptamaM dvAraM, tatra yo graho dikpatiH sabalastasya yA dik tadabhimukhaM dvAram / atha kendrasthAH kendragatA ye grahA balino'pi teSAM madhye yo balavAn sa dikpo yAM dizaM pAtIti yaddikpaH tannAthastasmAt tasyA dizaH sammukhaH sutikAgRhadvAramityarthaH / sUrya zukrakuja rAhu zani candrabudhaguravaH pUrvAdidizAM krameNa svAmina uktAH / athavA pUrvadakSiNapazcimottaradizAM nAthA - budhaguru kujAka zaniH zazizuko krameNa jJeyau / kendrastha grahAbhAve sati vAthavAMgabhAt lagnarAzitaH / lagnarAzeryA dik tasyA abhimukhaM dvAraM kathanIyam / yathA - meSasiMha dhanurlagnAnAM madhyAdekatame lagne pUrvAbhimukhaM dvAram / vRSakanyAmakarANAmekatame lagne dakSiNasyA; mithuna tulA kumbhAnAmekatame lagne pazcimAyAH, karkavRzcikamInAnAmekatame lagne uttarasyAH sammukhaM dvAraM tatra lagne bale sati / vAthavA dvAdazAMzabhAvalagne yo dvAdazAMzastasya yadbha rAzistasya yA dik tadabhimukhaM dvAraM pUrvavat / zAstrAntarAd meSatulAvRzcikakumbhAnAmanyatame lagne'ze vA sati pUrvasyAH saMmukham / dhanurmInamithuna kanyAnAmanyatame lagneM'ze vA uttarAbhimukhaM vRSalagne vRSAMze vA pazcimasyAH, siMhamakarayorlagneM'ze ca dakSiNasyAH saMmukham / gratha yaddikpo yA dizaM pAtIti yaddikpo yasyA dizaH patiH sArkabhaM prarkeNa saha varttate yadbha rAzistasmAd dIpaH / kiM viziSTazcalAdiH kiM viziSTAccarabhAdikAd vAcyaH / tadyathA - yatra rAzau raviH sa yasyA adhipatistasya yA dik tasyAM dizi dIpaH / rAziH pUrvavat / tadyathA - meSasiMhadhanuSAM rAzau gate pUrvasyAM dIpaH, itthameva zeSadikSu jJeyam / atha zAstrAntarAd meSavRSasthe vAke~ pUrvasyAM dIpo, mithunasthe'rke zrAgneyakoNe, karkasiMhasthe'rke dakSiNasyAM kanyAyAM nairRtau tulAvRzcikasthe pazcimAyAM dhanurgate vAyavye, makaraku bhasthe uttarasyAM mInasthe IzAna koNa dIpo'bhUditi kathanIyam / yatra rAzau dopaH sa yadi carastadA hastadhRto'bhUt / yadi sthirastadaikake prAlake dIpikAyAM vA bhavet / sa yadi dvisvabhAva rAzistadAcAlitaH pratiSThito'valaMbito dIpaH kathyaH / / 16 / / "Aho Shrutgyanam" Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH kendra meM rahe hue grahoM meM se jo graha balavAn ho, vaha dizA kA adhipati jAnanA / yaha jisa dizA kA pati ho usa dizA meM sutikA ke ghara kA dvAra khnaa| sUrya zukra maMgala rAhu zani caMdramA budha aura guru ye krama se pUrvAdidizA ke adhipati haiN| athavA pUrvadizA kA budha aura guru, dakSiNa kA maMgala aura ravi, pazcima kA makara zani aura uttara kA zukra aura caMdramA svAmI haiN| kendra meM yadi koI graha na ho to lagna kI rAzi kI dizA se sutikA ke ghara ke dvAra kA nirNaya krnaa| jaise lagna yadi meSa siMha yA dhana rAzi kA ho to pUrvAbhimukha, vRSa kanyA yA makara kA ho to dakSiNAbhimukha, mithuna tulA yA kubha kA ho to pazcimAbhimukha aura karka vRzcika yA mIna rAzi kA ho to uttarAbhimukha dvAra khnaa| athavA lagna ke dvAdazAMza kI rAzi kI dizA meM dvAra khnaa| anya zAstroM meM kahA hai ki-meSa tulA vRzcika yA kumbha kA dvAdazAMza ho to pUrvAbhimukha dhana mIna mithuna yA kanyA kA dvAdazAMza ho to uttaramukha, vRSa lagna ho yA vRSa kA dvAdazAMza ho to pazcimamukha aura siMha yA makara kA dvAdazAMza ho to dakSiNa dvAra kahanA / sUrya jisa rAzi para ho usI rAzi kI dizA meM dIpaka khnaa| anya zAstra meM kahA hai ki-meSa yA vRSa kA sUrya ho to pUrva dizA meM, mithuna kA sUrya ho to agni koNa meM, karka yA siMha kA sUrya ho to dakSiNa meM, kanyA kA sUrya ho to naiRtya meM, tulA yA vRzcika kA sUrya ho to pazcima meM, dhana kA sUrya ho to vAyavya koNa meM, makara yA kumbha kA sUrya ho to uttara meM aura mIna kA sUrya ho to IzAna koNa meM dIpaka kahanA / sUrya yadi cara rAzi kA ho to kisI ke hAtha meM dIpaka kahanA / sthira rAzi kA ho to kisI sthAna para sthira rakhA hayA kahanA aura dvisvabhAva rAzi kA hoM to calAyamAna dhAraNa kiyA huA dIpaka kahanA // 16 // atha dIpavattitailAstitvayonimAha lagnAdi madhyAnte dagdhAGgavarNAM vattikA'dhvanA / sampUrNAdau tu rAzyAdau candra tailabhRtAdikaH // 17 // dIpasya vattikA vattiradhvanA mArgeNa lagnAdimadhyAntye sati dagdhA kathyA / tadyathA-janmakAle lagnAdau lagnasyAdau dhuri mukhe dagdhA'lpadagdhetyarthaH / lagnasya madhye'rddha dagdhA, lagnasyAnte'vasAne sarvadagdhAvattiH / sA kIdRzIvattiH ? aGgavarNA aGga lagnaM tasya varNo yasyAH sAMgavarNA / tadyathA-raktazveta harittAmra dhUmrapANDura vicitrabhAH, kRSNasUvarNapotadhUmrapiMgA varNA ajAditaH / itthaM rAzivarNa uktaH / sa dIpastailabhRtAdiko'dhvanA mArgeNa kthyH| candra pUrNAdau pUrNatailabhRto dIpaH / AditaH Adi zabdAnmadhyapUrNe'rddha bhRtaH / kSINe candra'lpatailaH / yadyaivaM vyAkhyAtaM, tato yadyamAvAsyAyAM janmAndhakAre syAt tanna ghaTate / yato'yuktamidamatrArthe samAdhAnamavadhAryatAm / tu punazcandra rAzyAdau sati tailabhRtAdikaH kalppaH / tadyathA-yatra tatra rAzau candra rAzyAdisthe tailapUrNo dIpaH, rAzimadhye'rddha pUrNaH, rAziprAntye kSINatailo dIpo vAcyaH / / 17 / / "Aho Shrutgyanam" Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH 26 janmalagna ke jitane aMza vyayatIta ho gaye hoM utanI battI jala gaI khnaa| arthAt lagna kI prAdi meM battI kA mukha, madhya bhAga meM prAdhI aura lagna ke antima bhAga ho to pUrNa battI jalI huI khnaa| lagna kI rAzi ke varNa sadRza battI kA raMga kahanA / lAla 1, sapheda 2. harA 3. tAMbe ke sadRza 4,dhupA ke sadRza 5, pAMDravarNa 6. aneka prakAra kA varNa 7, kAlA, suvarNa 6, pIlA 10. dhupA 11 aura pIta 12 / ye meSa Adi bAraha rAziyoM ke varNa haiN| pUrNa candramA ho to dIpaka meM pUrNa tela kahanA / madhya caMdramA ho to prAdhA taila aura kSINa caMdramA ho to alpa tela khnaa| yaha yoga kRSNapakSa meM amAvAsyA Adi meM nahIM bana sakatA, jise caMdramA jisa rAzi ke ho usake bIte hue aMzoM ke anusAra tela khnaa| caMdramA yadi rAzi kI prAdi meM ho to pUrNa taila, madhya meM ho to prAdhA aura aMta meM ho to thor3A tela kahanA // 17 // atha bhutikAsaMkhyA svarUpAdijJAnamAha yAvantaH zazilagnAnta-grahAstatsaMkhyasUtikA: / madhye'ddha madhyagA bAhya baahyaasttsmlkssnnaaH||18|| grahA yAvanto yAvatsaMkhyA zazilagnAntaH zazilagnayorantarmadhye bhavanti, tatsaMkhyA sUtikAsteSAM saMkhyayA saMkhyA yAsAM tAvatsaMkhyA sUtikAH samIpasthAH striyo vAcyAH / dvitricituHpaJcaSaSThasaptamarAzayo lagnasyAnuditA bhAvAH, ete'dRzyaM nAma madhyavAmArddha dakSiNAMgaM nAma cottarasaMjJaM ca dvitIyaM nAma / tatrasthaimadhyAI sthitairmadhyagA gRhamadhyagA vAcyA: / aSTamadharmakarmalAbhavyayA lagnasyoditA bhAgAete dRzyAdRzyaM nAma vAmadakSiNasaMjJA c| lagnasya vAmAMgaM nAmAddha bAhya tatrasthairvAhya 'ddha sthitarbAhyAH guviNyA vAmabhAgagatA kthyaaH| ye lagnasyAmuditabhAvAste sptmraasheruditbhaavaaH| tathA ye lagnasyoditabhAgAste saptamarAzeranudita bhAvA jJeyAH / kiM viziSTAstAstatsama lakSaNAsteSAM grahANAM samAni lakSaNAni yAsAM tA jAtirUpavayovarNadhAtu lakSaNAbharaNAni, tAsAM tebhyo grahebhyo vAcyAnItyarthaH / aya lagnAt SaSThaM yAvanmadhyamaddham / saptamAd vyayaM yAvad bAhyamaddha jJeyam / krUraistatrArddha sthitaivirUpA malinA nirlakSaNA raudraa'bhaagyaaH| zubhaiH surUpA gaurAH sAbharaNA dhAmikA vAcyAH / / 18 / / caMdramA aura lagna ke madhya meM jitane graha ho, utanI saMkhyA tulya sutikA striyeM khnaa| lagna se sAtavAM sthAna taka jitanI graha saMkhyA ho utanI striyAM bhItara thii| aura pATha se bArahavA~ sthAna taka jitane graha hoM utanI striyAM bAhara thIM esA kahanA / athavA dAhinI tathA bAMyI ora thI aisA krnaa| unakA jAti rUpa vayaH varNa Adi grahoM ke anusAra kahe / yadi pApa graha ho to veDola (kurUpa) malina kulakSaNI krodhI aura abhAginI kahanA / yadi zubha graha ho to svarUpavatI gaurI zRgAravAlI aura dhArmika striye kahanA // 18 // "Aho Shrutgyanam" Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH atha khaTvAsvarUpaM putrAkAravarNayonimAha ApoklimaiH zayyApAdA ramyA bhagnAH shubhaashubhaiH| lagnAMzapAkRtiH putro varNo rAzyaMzapopamaH // 16 // zayyApAdAH khaTvApAdAH, lagnAdApoklimaiH sthAnaistRtIyaSaSThanavamavyayaiH kRtvA pAdA vAcyAH / lagnadhane zIrSopalam, caturthapaJcamau dakSiNA IzA / saptamASTamau pAdopalam / dazamaikAdazau vAmA iishaa| dvAdazatRtIyau zIrSapAdau, SaSThanavamau paadaantpaadau| tatra dvAdazo mastakasya vAmapAdaH / tRtoyo dakSiNaH pAdaH, pAdAntasya SaSTho dakSiNaH pAdaH, navamo vAmapAdaH / tatra tatra gataiH zubhai ramyAH, azubhairbhagnA virUpA: pAdAdikAH kalpyAH paraM yadi krUrAstatra tatroccamUlatrikoNamitrasvarAzigA bhavanti tadA na bhagnAH / atha lagnAMzapAkRtiriti / lagnasya yo aMzapastaM pAtIti lagnAMzapaH, tadaMzanAthastadvadAkRtirAkAro yasya sa putraH tasya ca varNo raashyNshopmH| yatra tatra rAzau candrastasya rAzeryozo navAMzastaM pAtoti rAzyaMzapastasya nAthasya upamA sAdRzyaM yasya tatsadRza iti / tadyathA-'rakto gauro'ruNo nIlo vakraH shubhro'sito'rktH'| iti varNa uktaH / tIsare chaThe navaveM yA bArahaveM sthAna meM zabha graha hoM to zayyA ke pAye zreSTha kahanA aura pApagraha ho to kharAba khnaa| lagna aura dUsarA sthAna palaMga kI Iza (mastaka bhAga ke nIce kI lakar3I), cauthA aura pAMcavAM sthAna dAhine ora kI Iza, sAtavAM aura AThavAM sthAna paira tarapha kI Iza, dazavAM aura gyArahavAM sthAna vAMyeM ora kI Iza, bArahavAM aura tIsarA sthAna mastaka tarapha ke do pAye, chaThA aura navavAM sthAna para kI tarapha ke do pAye, bArahavAM sthAna palaMga ke Upara kA bAyAM pAyA, tIsarA sthAna dAhinA pAyA, chaThA sthAna nIce vAlA dAhinA pAyA aura navavAM sthAna nIce vAlA bAyAM pAyA jaannaa| inameM jahAM azubha graha ho to ve TUTe hue, beDola pAye yA Iza jaannaa| yadi zubha graha ho to sundara acchA jaannaa| yadi kra ra graha ucca ke mUla trikoNa ke mitragraha ke yA svarAzi ke hoM to acche pAye prAdi khnaa| lagna kA jo navamAMza ho usI ke svAmI ke anusAra bAlaka kI prAkRti Adi khnaa| athavA caMdramA kA jo navamAMza ho usI ke svAmI ke anusAra zarIra kI prAkRti Adi kahanA // 16 // pratha jAtaH sana mAtrA tyajyate mriyate ca jIvati ca yathA tajjJAnamAha ekasthAArayoH koNe'ste vAbje tyjyte'mbyaa| jIvekSye'nyakarastho'pi jIvennArivIkSite // 20 // ekasthAArayorekasthau ekarAzisthau yo AArau zanikujau tayoH koNe navamasthe paJcamasthe vA, cazabdAdaste saptamasthe'bje candre'mbayA mAtrA tyajyate "Aho Shrutgyanam" Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallola 31 jAtaH san mucyata ityrthH| candra jIvekSye gurudRNTe'nyakarasthaH san jovati sukhI dIrghAyuzca syAt / api zabdAt punazcandra pArArkavIkSite yo jAtaH sa tyaktaH san jIvati // 20 // eka rAzi meM rahe hae zani aura maMgala se navaveM pAMcaveM yA sAtaveM sthAna meM caMdramA rahA ho to janmA hagrA bAlaka mAtA se choDA jAya / uparokta yoga hone para yadi caMdramA ko guru dekhatA hoM to mAtA se chor3A hayA bAlaka dUsare hAtha se pAlA jAya aura sukhI tathA dIrghAyu hove| uparokta yoga hone para candramA ko sUrya aura maMgala dekhate hoM to mAtA se chor3A huA bAlaka jIvita rahatA hai // 20 // atha yogAntaramAha lagne'bje'rkeNa mandena vA dRSTe'ste kuje mRtiH / yoge'stAyagayorAArayostyakto vinazyati // 21 // abje caMdre lagne lagnasthe'rkeNa, vA'thavA mandena zaninA dRSTe, aste saptamasthe kuje tyaktasya mRtirbhavati / lagnasthe cadra'rkeNa dRSTe satoti yoge AArayoH zanikujayorastAyagayoH saptamalAbhayorekatamasthayormAtrA vimukto vinazyati / eSo dvitIyo yogaH // 21 // lagna meM rahA hayA caMdramA ko sUrya yA zani dekhate hoM aura sAtaveM sthAna meM maMgala baiThA ho to bAlaka mAtA se choDA jAya aura mara jAya 11 athavA lagna meM rahA huyA caMdramA ko sUrya dekhatA ho tathA zani aura maMgala sAtaveM yA gyArahaveM sthAna meM rahe hoM to bAlaka mAtA se choDA jAya aura mara jAya 2 // 21 // atha tajjIvananAzanayoryogamAha yadvarNezazubhekSye'bje jIvettadvarNahastagaH / veSTena vAkiraNA dRSTe nazyet tatkarataH sa ca // 22 // abje caMdra lagnasthe yadvarNezazubhekSye yasya varNasya viprakSatriyavaizyazUdrANAmozaH svAmI yaH zubhagrahaH sabalastenekSye dRSTe tadvarNahastagatastasya viprAdivarNasya hastagato jIvet / vAthavA ca zabdAccandra lagnasthe iSTena zubhena pAkiNA zaninA ca dRSTe, zubhazanyormadhyAd yo balavAn tatkaratastAhagvarNahastagataH sannazyet // 22 // lagna meM rahe hue caMdramA ko koI balavAna zubha graha dekhatA ho vaha graha jisa varNa (jAta) kA ho, usI jAti vAle ke hAtha se mAtA se choDA huaA bAlaka jiive| athavA lagna meM rahA huA caMdramA ko koI zubha graha aura zani dekhate hoM, unameM se jo balavAna ho usI jAti vAle ke hAtha se bAlaka kA nAza hogA // 22 // "Aho Shrutgyanam' Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 janmasamudraH atha tanmaraNatajjIvanatanmAtRpitRmRtyurogavyAdhiyogAnAha vejyAdRSTe sitajJekSye vyasumizrekSite na saH / sendugre'stAmbuge'mbAyA vAMge'bje'stASTagAdhamaiH // 23 // vAthavA candra lagnasthe ijyAdRSTe jIvenAdRSTe sitajJekSye zukrabudhadRSTe sati sa vyasuH, vigatA asavaH prANA yasya sa vyasuH, mriyate tatpANigata ityrthH| evaM caMdra mizrekSite pApazubhadRSTe pApazubhAnAM madhyAd yo balI tatkarastho na vyasuH sa jiivedityrthH| eSu yogeSu gate caMdre jIvadRSTe jiivti| jIvenAdRSTe mriyate yato viprakSatrAdivarNasaMkarAdiSu jIvamAnA mriyamANAzca dRzyante / athAbje caMdra sendugre indunA saha varttate ya ugraH pApaH sa sendUgrastatra sapApe caMdre astAmbuge saptama caturthayorekatamasthe'mbAmaniSTaM mAtRpIDAprasavakAle'bhUt / vAthavA abje caMdra aMge lagnasthe astASTAGgAdhamaiH, astaM saptamaM aSTazabdenASTamaM tatra gatA ye adhamAH pApAstaiH kRtvA putreNa saha mAtRpIr3A // 23 // lagna meM rahA huA caMdramA ko guru dekhatA na ho, paraMtu budha aura zukra dekhate hoM to bAlaka mara jAtA hai| evaM lagna meM rahA huprA caMdramA ko pApa aura zubha donoM graha dekhate hoM, inameM se jo graha banavAna ho umI jAti vAle ke hAtha se bAlaka jovita rahatA hai| ina yogoM meM candramA ko guru dekhatA ho to bAlaka jIve aura guru na dekhatA ho to mare aisA kahanA / pApagrahoM ke sAtha caMdramA cauthe yA sAtave sthAna meM rahA ho to janma ke samaya mAtA ko kaSTa hotA hai / athavA lagna meM caMdramA ho tathA sAtaveM aura pAThave sthAna meM pApa graha rahe hoM to janma samaya putra aura mAtA ko kaSTa hotA hai // 23 // atha yogAntaramAha kAbje'mbA mriyate sone pitArke mizrage saruk / koNe vAbjAd yame vArke mAtulo vA kuje sitAt / / 24 // kAbjaH kutsito'bjaH kAbjastasmin kSINendau sone sapApe ambA mAtA mriyate / arke pApayukte pitA mriyate / atha kucaMdra mizrage pApazubhayute mAtA saruk srogaa| evamarke mizrage pitA saruk / arthAntarAccaMdre balibhiH pApaidR STe mAtA sriyte| evaM ravau pitA sriyte| evaM ravau caMdra vA mizradRSTe sati vyAdhistayoH krameNa kthyH| caMdre ravau zubhaidR STe tayoH zubhaM bhavati / athAbjAt caMdrAd yame zanau sone sapApe koNasthe navamasthe paMcamasthe vA'mbA mriyate raatrau| vAthavArke koNage caMdrAnmAtulo mriyte| sitAcchukrAt koNage kuje pApaidR STe yute vA'mbA vinazyet divaa| zAstrAntarAt-caMdrAt saptamasthaiH pApairmAtA mriyte| caMdrAdaSTame'rke sapApe mAtA mAtulo vA mriyate // 24 // "Aho Shrutgyanam". Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH 33 kSINa candramA ke sAtha pApa graha ho to mAtA kI mRtyu aura sUrya pApa graha ke sAtha ho to pitA kI mRtyu kahanA / kSINa caMdramA yadi mizra (pApa aura zubha) grahoM ke sAtha ho to mAtA ko roga aura sUrya yadi mizra grahoM ke sAtha ho to pitA ko roga khnaa| parantu caMdramA aura sUrya ko zubha graha dekhate hoM to zubhadAyaka khnaa| caMdramA se naveM yA pAMcaveM sthAna meM pApa graha ke sAtha zani rahA hoto mAtA kI mRtyu rAtri meM hogii| athavA caMdramA se naveM yA pAMcaveM sthAna meM pApa graha ke sAtha sUrya ho to mAmA kI mRtyu khnaa| zukra se naveM yA pAMcaveM sthAna meM maMgala ho usako pApa graha dekhate ho yA usake sAtha ho to mAtA kI mRtyu dina meM khnaa| anya zAstra meM kahA hai ki--caMdramA se sAtaveM sthAna meM pApa graha rahe hoM to mAtA kI mRtyu khnaa| caMdramA se pAThaveM sthAna para pApa graha ke sAtha sUrya rahA ho to mAtA kI yA mAmA kI mRtyu kahanA // 24 // atha zarIrAnotpattisthAnAnyAha kAkSikarNanasAgallahanvAsyAnyubhayau stanau / kaNThaskandhabhujApAvahRdayakroDanAbhayaH // 25 // bastiliGgagudANDoru-jAnujaGghAkramaH kramAt / dreSkANarasya vAGgAni prAhurdakSiNavAmayoH // 26 // jano janmakAlalagnasya dreSkANaistribhirubhayordva yordakSiNavAmasaMjJayorasya bAlasyAGgAni dehAvayavAn lagnAt kramAdAhuH kathayanti kalpyAnItyarthaH / dhanAdisaptamaM yAvad dakSiNo'STamAdilagnaM yAvad vAmo bhAgaH kalpanIyaH / tadyathAkAkSIti lagnasya prathame dreSkANe sati lagnaM kaM mastakam, dhanavyayau akSiNI cakSuSI, tRtIyalAbhau kaNauM, caturthadazamau nAsApuTe, paJcamanavamau gallau kapolau, SaSTASTamau hanU cibuke, saptamamAsyaM mukhaM jJeyam / atha lagnasadvitIyadreSkANe kaNThaskandhabhujAdIni / lagnaM kaNTho galaH, dhanavyayau skandhau, tRtIyalAbhau bhujau, caturthadazamau pArve kukSI, paJcamanavamau hRdayabhAgau, SaSThASTamau kroDa-udarabhAgau, saptamaM nAbhiH / atha lagnasya tRtIyadreSkANe bastiliGga iti / lagnaM basti bhiliGgayormadhyabhAgaH / dhanavyayau liGgagude, tRtIyalAbhAvaNDau vRSaNau, caturthadazamau UrU, paJcamanavamau jAnunI, SaSThASTamau jaGgha, saptamaM pAdadvayaM cintyam / kramAtkrameNa dreSkANavazAdasya bAlasyaitAnyaGgAni dakSiNAni vAmAni ca jJAtavyAni / arthavazAd yatra yatrAGgadIrgharAzistatpatizca bhavet tadaGgadIrgha tasya / atha yatrAGga hrazvarAzistatpatizca bhavet tadaGga hrasvaM / atha yatrAGga hrasvarAzirdIrghapatizca / athavA viparIte sati madhyamAGga vAcyam / "hrasvaM ghaTAdyAzcatvAraH siMhAdyA "Aho Shrutgyanam" Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 janmasamudraH dIrghamaGgagAH / ye tvanye rAzayo madhyaM prAhurvarNasva varNataH // " iti hrasvadIrghamadhyarAzisvarUpamuktam / / 25-26 / / aba lagna ke dreSkAraNoM se bAlaka ke zarIra ke aMgavibhAga batalAte haiM-lagna yadi prathama dreSkAraNa meM ho to lagna kI rAzi mastaka, dUsarA aura bArahavAM sthAna netra, tIsarA aura gyArahavAM kAna, cauthA dazavAM nAzikA, pAMcavAM navavAM gAla chaTTA AThavAM ThoDI aura sAtavAM sthAna kI rAzi mukha jAnanA / lagna yadi dUsare dra eSkANa meM ho to lagna kI rAzi kaMTha, dUsarA bArahavAM skaMdha, tIsarA gyArahavAM bhujA, cauthA dazavAM bagalabhAga, pAMcavAM navavAM hRdaya, chaThA AThavAM peTa, aura sAtavAM sthAna kI rAzi nAbhi samajhanA / lagna yadi tIsare kAraNa meM ho to lagna kI rAzi basti (liMga aura nAbhI kA madhya bhAga), dUsarA bArahavAM liMga aura gudA, tIsarA gyArahavAM aMDakoza, cauthA dazavAM UrU, pA~cavAM navavAM jAnu, chaTTA AThavAM jaMghA aura sAtavAM sthAna kI rAzi paira samajhanA / isI prakAra dreSkAraNa para se bAlaka kA aMga vibhAga samajhanA / inameM lagna se sAtavAM sthAna taka dAhinI ora ke aMga, tathA AThaveM se bArahavAM sthAna taka bA~yeM aMga jAnanA / ina sthAnoM meM jo rAzi hrasva ho to vaha aMga hrasva, dIrghaM ho to vaha aMga dIrgha zraura madhyama ho to vaha aMga madhyama kahanA / kuMbha mIna meSa aura vRSa ye hrasva rAzi hai / siMha, kanyA, tulA aura vRzcika ye dIrghaM rAzi hai / mithuna karka dhana aura makara ye madhyama rAzi hai / / 25-26 // athAGgagatalAJchanakSatajJAnamAha - tatra bhAge sapApe'sya vraNo rAzisamAGgagaH / svakSazasthira bhAMzasthe zubhe tu sahajo maSaH ||27|| tatra bhAge lagnaprathamAdidra eSkAraNoktAGgarAzyupalakSite dakSiNe vAme sapApe `pApairyu te vraNo vAcyaH / kiM viziSTaH rAzisamAMgagaH / tadyathA - kAlapuruSasya yo'Gga rAzistasya rAzeH sama sadRzaM yadaMgaM tatrAMge tatrAvayave gataH saJjAto vAcyaH / paraM tatra vibhAge zubhairyu te dRSTe vA mazakAdicihna tu punastatra vibhAge'vayavasthazubhe, tu zabdAdazubhe grahe vA svarkSazasthitabhAMzasthe svarAzisvAMza sthirAMzAnAmanyatamasthe mazakAdicihna sahajaM cintyam / arthAntarAdevaM mitrarAzimitrAMza zatru rAzizatrunavAMzacara rAzicaranavAMzAnAmekatamasthe bhaviSyaM lazunam ||27|| jisa lagnarAzi ke dra eSkAraNa meM pApagraha ho, usI rAzi ke anusAra dAhine yA bAMyeM aMga meM vraraNa (ghAva) Adi kahanA / parantu zubha graha ho yA zubha graha kI dRSTi ho to masa Adi cihna kahanA / athavA koI graha apanI rAzi kA yA apane navamAMza kA, sthira rAzi kA yA sthira ke navAMza kA ho to bhI masa tila Adi cihna samajhanA / isI prakAra mitra rAzi kA yA mitra ke navAMza kA, zatru rAzi ke yA zatru ke navA~za kA cara rAzi kA yA cara ke navAMza kA jo graha ho usakI rAzi ke anusAra aMga meM lAkhA, masa, tila Adi cihna kahanA ||27| " Aho Shrutgyanam" Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH atha bhaviSyavaraNAdijJAnamAha kASThazRGganyastrabhUnAvAjo'rkendvArabudhAdibhiH / SaSThe tatra yute sadbhirvekSye vA kRSNabindukaH // 28 // arkendvArabudhAkibhiH SaSThe SaSThagataiH amAt tatrAMge vraNo bhaviSyo bhASyaH / yathA-SaSThe ravau svadazAMzagate kASThAccatuSpadAdvA vaNaH / tathA kSINendau zRgi prANito jalayantrAdvA / SaSThe bhaume svadazAMzagate'strataH zastrAdagnito vA viSAdvA / evaM SaSThe budhe bhUvo grtaapaataallosstthkaadvaa| evaM SaSThe zanau grAvata: pASANAdvA vyAdhe: nigaDAdvA vraNo bhaviSyati / atha tatra vraNakare grahe sadbhiH zubhaiyu te'thavA STe kRSNabindaka. kRSNamazako ghanalomasthAnaM vA kAlapuruSasyAvayavasya SaSThe yo rAzirbhavati tatrAMge'bhijJAnam / / 2 / / iti janmasamudravivRtau janmapratyayalakSaNo dvitIyakallolaH / / 2 / / yadi chaThe sthAna meM ravi ho to ravi kI dazA meM kASTha yA pazu Adi se, kSINacaMdramA ho to caMdramA kI dazA meM sIMgavAle prANiyoM se yA jalayaMtra se. maMgala ho to maMgala kI dazA meM zastra se yA agni se yA viSa se, budha ho to budha kI dazA meM bhUmi ke khaDDa meM girajAne se yA Dhele se, zani hove to zani kI dazA meM pASANa se yA vyAdhi se yA ber3I Adi se ghAva Adi hove| ina ghAva Adi karane vAle graha zubha graha ke sAtha ho yA una para zubha graha kI dRSTi par3atI ho to kAle maza, tila prAdi cihna kahanA // 28 // iti zrInara caMdropAdhyAya viracita janmasamudrake janmajJAna lakSaNanAmakA dUsarA kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha riSTabhaMgalakSaNaH kallolo vyAkhyAyate tatrAdau mAsamRtyujJAnamAha sandhyAyAM candrahorAyAM pApairbhAntyAMzagaima tiH / etaiH pRthakcatuSkendra-gataiH sAbjaistu mAsataH / / 1 / / astimayAd yAvattArA vyaktibhUtA bhavanti taavtsndhyaa| atha raverodayaM yAvattArAstejohAnikarA na syustAvat prAtaH sandhyA kathyate / iti sandhyAdvaya lakSaNamuktam / tasyA kAle caMdrahorAyAM ca yasya janma syAt, samalagnasya prathamAddha candrahorA, viSamalagnasya dvitIyAddha ca candrahorA proktaa| tasyAM satyAM pApaiH kSINenduravizanikujarbhAntyAMzagairyatra tatra rAzau bhAni rAzayasteSAmantyo navamo yo navAMzastatra garjAtasya mRtirvAcyA / tu athavA etaiH pApaiH sAbjaizcandrayuktaiH pRthak catuSkendrasthaH ekasmin kendra candra triSu kendragataiH pApaiH kRtvA mAsato mRtiH // 1 // jaba sUrya prAdhA asta ho vahAM se tArA dIkhane lage vahAM taka saMdhyAkAla hai| jaba tArA ke teja kI hAni hone lage vahAM se sUrya prAdhA udaya ho jAya vahAM taka prAtaH saMdhyA hai| saMdhyAkAla meM candramA kI horA meM janma ho aura kSINa caMdramA ravi maMgala aura zani ye pApa graha kisI bhI rAzi ke aMtima navAMza meM ho to jAtaka kI mRtyu khnaa| yadi kSINa caMdramA aura pApa graha cAroM kendra meM hoM to janmA humA bAlaka kI eka mAsa meM mRtyu hogI // 1 // atha yogAntaramAha vA koTAGga khalaiH saumyaizcakrapUrvAnyabhAgagaiH / dharmASTAGgAntyagairarindumandaiH kramAdaram // 2 // vA zabdo'nya yogArtho jJeyaH / sarvatra madhye koTAMge vRzcikalagne karkalagne vA khalaiH pApaizcakrapUrvAnyabhAgagaiH pUrvabhAgasthaiH saumyaiH kramAd jhaTiti zIghra mRtiH| 'janmakAle yAvanto bhAgA lagnasyoditAstAvanto bhAgA dazamarAzeraMzAdArabhya ekAdazadvAdazalagnadvitoyatRtIyAd yAvaccaturtharAzestAvanta evAMzAstAvaccakrasya pUrvArddha midam / caturthamArabhyaH paJcamaSaSThasaptamASTamanavamarAzayo dazamarAzelagnoditabhAgatulyabhAgAzcakrasyAparAddha jJeyam / ' karkavRzcikamakaramInAnAM kITatvamuktam / tadatra vRzcikakakauM kathaM vyAkhyAtau kITau ? makaramInayorjalatve sapakSatvAt koTatvamucyate'to vyAkhyAtau / athAreindumandaiH sUryakujakSINendu "Aho Shrutgyanam' Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riSTabhaMgalakSaNaH kallolo zanibhiH kramAd dharmASTAGgAntya gairna vamASTama lagnavyaya gatairbaliSThajIvAhaSTairaraM jhaTiti mRtyuH / jIvadRSTairna mRtyuH / balahIna jIva dRSTaiH zanairmRtyuH // 2 // janmalagna karka yA vRzcika ho, tathA pApa graha cakra ke pUrvabhAga meM ho aura zubha graha cakra ke uttara bhAga meM ho to bAlaka kI zIghra hI mRtyu kahanA / janma lagna ke jitane aMza udaya meM ho, utane aMza dazama rAzi kA chor3a kara bAkI ke aMzoM se lekara gyArahavAM bArahavAM lagna dUsarA tIsarA aura cauthA sthAna kI rAzi ke lagna ke udita aMza barAbara aMza taka yaha cakra kA pUrvabhAga hai / aura lagna ke udita bhAga barAbara cauthe sthAna kI rAzi ke aMza chor3akara bAkI ke aMza, pAMcavAM chaThA sAtavAM AThavAM navavAM zraura dasaveM sthAna kI rAzi ke lagna ke udita aMza barAbara aMza yaha cakra kA uttara bhAga hai| sUrya navamasthAna meM, maMgala AThaveM, kSINacaMdramA lagna meM aura zani bArahaveM sthAna meM ho, unako balavAn vRhaspati dekhatA na ho to jAtaka kI zIghra hI mRtyu kahatA / parantu unako balavAna bRhaspati dekhatA ho to mRtyu nahIM kahanA aura balahIna vRhaspati dekhatA ho to kucha samaya ke bAda mRtyu kahanA // 2 // atha yogAntaramAra aGga vAste khalAntarvAntyArigaiH svASTagaiH khalaiH / sogre pApAntare vendau koraNASTAstAntyakAGgage // 3 // aMge lagne vAste saptame khalAntaH pApadvayamadhyasthe sati mRtyuH / arthAntarAdaMge'ste vA saumyadvayamadhyasthe na mRtyuH / vA prantyAriH vyayaSaSThagataiH khalaiH kRtvA, vA svASTagairdhanASTagataiH khalairmRtiH / vA kSINendau sogre ugrAH krUrAstaiH saha varttata iti sograstatra sogre sapApe zubhairadRSTe sati mRtiH / vendau kSINacandra pApAntare pApadvayamadhyagate 'koNASTAstAntyakAMgage' paJcamanavamASTamasaptamavyayacaturtha 37 lagnAnAmekatamasthe mRtiH / zubhadRSTe sati riSTAbhAvaH ||3|| lagna athavA saptama sthAna do pApa grahoM ke bIca meM hoM to mRtyu kahanA / paraMtu zubha grahoM ke bIca meM ho to mRtyu nahIM khnaa| evaM chaThe aura bArahaveM sthAna meM athavA dUsare aura AThaveM sthAna meM pApa graha hoM to jAtaka kI mRtyu kahanA / athavA kSINa caMdramA ke sAtha pApa graha ho usako zubha graha koI dekhatA na ho to jAtaka kI mRtyu kahanA / athavA kSINa caMdramA do pApa grahoM ke bIca meM hoM aura navaveM pAMcaveM AThaveM sAtaveM bArahaveM cauthe yA lagna meM rahA ho to jAtaka kI mRtyu kahanA / parantu zubha graha dekhate hoM to mutyu na kahanA // 3 // atha yogAntaramAha veSTe'bje duHsumizrekSye'STArau dRgdigyugAbdataH / nAdRSTe vA na satpakSe nizi kRSNe'hni janma cet // 4 // abje kSINendau praSTArau zraSTamasthe SaSThasthe vA sati duHsumizrekSye dRgdigyugAbdato mRtyuH krameNa kathyaH / tadyathA - kSIpendau SaSThe'STame vA durIkSye "Aho Shrutgyanam" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 janmasamudraH duHzadva ena duSTAH pApAstairIkSite sati drAk zIghra N mRtyuH / dRgabdataH varSadvayAt paraM zubhAdRSTe sati / evaM candra tatrasthe svIkSye suzabdena zubhAstairIkSye dRSTe pApairadRSTe digabdataH, dizo'STau tatsaMkhyAye aSTAstebhyo mRtiH, varSASTakAdityarthaH / evamatrasthe candra mizrekSye pApazubhadRSTe yugAGkato mRtyuH, varSacatuSkAdityarthaH / vAthaveSTe zubhe candravadevaMvidhe sati pUrvoktavanmRtiH / athaivaMvidhayogasthe candra zubhe vA sarvagrahadRSTe sati na mRtyuH / prarthAntarAt SaSThe'STame vA yatra tatra rAzau vAbje candra pUrNendI vA zubhairyukte dRSTe vA na mRtyuH / vAthavA satpakSe satAM zubhAnAM pakSe varge grahAdau tatrasthe SaSThe'STame vA candra zubhadRSTe sati na mRtyuH / evaMvidha yogasthe pUrNacandra mizrekSye sarvagrahadRSTe ced yadi zuklapakSe nizi rAtrau janma bhavati tadA na mRtyuH, uktakAle riSTAbhAvaH / SaSThe'STame vA candra mizrakSye sarvagrahadRSTe yadi kRSNapakSe divA janma tadA na mRtyuH / uktakAle riSTAbhAvaH / evaM rAzinavAMze vA vaktavyam / / 4 / / kSINa caMdramA chaThe yA AThaveM sthAna meM ho, usako pApa graha dekhate ho aura zubha graha na dekhate ho to do varSa meM mRtyu kahanA / chaThe yA AThaveM sthAna meM rahA huA kSINa caMdramA ko zubha graha dekhate ho aura pApa graha na dekhate ho to ATha varSa bAda mRtyu kahanA / chaThe yA AThaveM sthAna meM rahA huA kSINa caMdramA ko zubha aura pApa donoM mizra graha dekhate ho to cAra varSa ke bAda mRtyu kahanA / isI prakAra anya koI zubha graha candramA kI taraha ho to caMdramA kI taraha phala kahanA / ukta cadramA ko koI graha na dekhatA ho to ukta doSa nahIM hogA / yadi cadramA zubha graha ke sAtha ho yA zubha graha ke varga meM ho to ariSTa yoga nahIM hogA / yadi pUrNa caMdramA chaThe yA AThaveM sthAna meM ho yA anya kisI sthAna meM ho, parantu zubha graha ke sAtha ho yA zubha graha kI dRSTi una para ho to grariSTa yoga nahIM kahanA, chaThe yA AThaveM sthAna meM rahe hue caMdramA ko koI bhI zubhAzubha yA mizra graha dekhate ho, parantu zuklapakSa kI rAtri meM aura kRSNapakSa ke dina meM janma huA ho to ariSTa kA nAza hotA hai, arthAt mRtyu na hogI // 4 // atha yogAntaramAha graste'Gga e sayame'trAre'STame mAtrA striyeta saH // saMjJe cArke'strato vAtra duSTaiH koNe'STariti // 5 // samIpavattitvAttatra candra graste graharaNakAle rAhugraste'Ggo lagne zaniyukte sati Are kuje'STame sati mAtrA saha bAlo mriyeta / arke ca zabdAt rAhugraste lagnasthe sajJe budhayute sayame ca kuje'STamage sati astrAt zastreNa mAtrA saha mriyeta / kSINenduyute sati na yogabhaMgaH / vAthavAtra pUrNendo ravau vA graste lagnasthe ca "Aho Shrutgyanam" Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya kallolaH 36 duSThaM pApaibaMlibhiH koNASTagaiH paccamanavamASTAnAmekatamasthaiH kRtvA cedamIbhidR STau mRtyurityamunA prakAreNa zastreNetyarthaH / candra ravau vA yogasthe baliSThe zubhairyute dRSTe vA na mRtyuH / / 5 / / __ grahaNa ke samaya lagna meM candramA rAhu aura zani hoM, tathA pAThaveM sthAna meM maMgala ho to mAtA ke sAtha bAlaka kI mRtyu ho| evaM lagna meM rAhu, sUrya zani aura budha hoM aura maMgala pAThava meM hoto mAtA ke sAtha bAlaka kI mRtyu zastra se kahanA / sUrya kSINa candramA ke sAtha ho to yaha ariSTayoga kA bhaMga nahIM hotA / sUrya aura rAhu athavA candramA aura rAhu lagna meM rahe ko naveM, pAMcaveM yA pAThaveM sthAna meM rahe hae pApagraha dekhate ho to zastra se bAlaka kI mRtyu kahanA / uparokta ravi, candramA ke yoga rahane para yadi sAtha meM zubha graha ho yA una para zubha graha kI dRSTi ho to mRtyu yoga nahIM rahatA // 5 // pratha yogAntaramAha aGga kvabje khalaistei dRSTe vAste'Ggape khlaiH| vyaye'bje'STAGgagaiH pApa: saumyainikaSTakai tam // 6 // abje kSINacandra'Gga lagnasthe'ste saptamasthaiH khalaH kRtvA pApairyu te vA mAsAd mRtyuH vA aGgape lagneze'ste saptamasthe khalaidRSTe mRtyuH / khalairiti sahArthe tRtIyA / abje kSINendau vyaye dvAdazasthe pApairaSTAGgagairaSTamalagnasthaiH saumyainiSkaSTakaiH kendra rahitairanyatra gataiH kRtvA drutaM zIghra mRtyuH / / 6 / / lagna meM kSINa candramA ho aura sAtaveM sthAna meM pApa graha ho to eka mAsa meM mRtyu khnaa| athavA lagna kA svAmI sAtaveM sthAna meM ho, usako pApa graha dekhate ho to mRtyu yoga kahanA / athavA candramA bArahaveM sthAna meM ho tathA pApa graha lagna meM aura AThaveM sthAna meM ho aura kendra meM koI zubha graha na ho to bAlaka kI zIghra mRtyu kahanA // 6 // . . atha yogAntaramanuktakAlariSTasya kAlajJAnamAha bhAntage'bje zubhAdRSTe pApai : koNagatailaMghu / svabhAGga balibhaM prApte pApekSye'bje samAntare // 7 // abje candra bhAntage yatra tatra rAzau sthitazcandrastasyAntage navamAMzasthe zubhAdRSTe zubhairadRSTe pApaiH koNagataiH paJcamanavamayoranyatamasthairlaghu zIghra mRtiH / abje candra yatra tatra rAzau sthite janmAbhUt sa rAziH svabhaM svarAzistaM rAzi prApte gate candra cArakrameNa pApadRSTe mRtyuH / kadA samAntare vrssmdhye| athAGga lagnaM prApte cArakrameNa gate candra pApadRSTe sati samAntare mRtyuH / tathA candra balibhaM prApte pApadRSTe samAntare mRtiH / tadyathA-yatra riSTayoge kAlAvadhi!kta "Aho Shrutgyanam" Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 janmasamudraH stastra yoge jAtasya ye grahA riSTakarAsteSAM madhye yo balavAn sa yatra rAzau tiSThati sa yadi rAzirbalino bhaM sthAnaM tatra gate candra cArakrameNa pApadRSTe varSamadhye nAza: / atra pratimAsaM varSa yAvaccandramasA saha sarvANyeva sthAnAni jJAtavyAni // 7 // candramA jisa rAzi para ho, usI ke antima navamAMza meM ho aura usako koI zubha graha dekhatA na ho, tathA pApa graha naveM aura pAMcaveM sthAna meM ho to zoghra mRtyu khnaa| janma ke samaya candramA jisa rAzi para ho vaha apanI svarAzi hai, usameM candramA jaba prAve aura pApa graha dekhe to mRtyu kahanA / ariSTakAraka grahoM meM jo graha balavAna ho, usa balavAna graha kI rAzi para candramA Ave aura pApa graha dekhate ho to usI varSa ke madhya meM jAtaka kI mRtyu kahanA // 7 // adhunAriSTayogabhaMgajJAnamAha - riSTahA kendrasadvIkSyo balojyo vAGgapo'GgagaH / kendrago vA bhapa: sadA satryaMze'yaSTaga : zazI / / 8 / / ijyo bRhaspatirvAGgapo lagnezo vA bhapo yatra rAzau candrastasya nAtho bhapo rAzipatiH, vAzabdAcchubho vA zazI pUrNendurvA, amISAM yo balI balavAn puSTo'thavA kendrasadvIkSyaH kendrasthA ye santaH zubhAstairvIkSyo dRSTaH sannamISAM paJcAnAM yaH ko'pyasti sa riSTahA riSTaM hantIti saH / athavAmISAM yo'GgagaH lagnasthaH kendrasadvIkSyaH kendrasthazubhagrahadRSTo balavAn balI risstthaa| athavA yatra tatra gato baliSThaH san zubhagrahaH kendrasadvokSyaH san riSTahA sa grahaH syAt, tadA riSTaM bhavatotyarthaH / vA candroryaSTagaH SaSThASTamasthaH satryaMze sataH zubhasya tryaMze draSkANe gatazca riSTahA / / 8 / / balavAn bRhaspati, lagna meM rahA huaA lagna kA svAmI. jisa rAzi para candramA ho usa rAzi kA svAmI aura pUrNa candramA inameM jo balavAna ho usako kendra meM rahe hae zubha graha dekhate ho to ariSTa yoga kA nAza hogaa| athavA unameM se jo lagna meM rahA ho usako kendra meM rahe hae zubha graha dekhate ho to ariSTa yoga kA nAza khnaa| athavA kahIM bhI rahe hue balavAna zubha graha ko kendra meM rahe hue zubha graha dekhate hoM to ariSTa yoga kA bhaMga kahanA / athavA chaThe yA pAThaveM sthAna meM rahA hA candramA yadi zubha graha ke TreSkANa meM ho to ariSTayoga kA nAza hotA hai I athAriSTabhaMgAntaramAha pUrNenduH zubhabhAze vA savA cenduH zubhAntare / mezAd bhUpacayastho'yaM vendo: saumyAstu Satraye // 6 // "Aho Shrutgyanam" Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya kallolaH pUrNenduH zubhAMze zubhasya yadbha rAzistatrasthaH zubhAMzastho vA san risstthaa| vAthavA sam zubha. zubharAzisthaH zubhAMzastho vA riSTahA / vA induH zubhAntare zubhadvayamadhyastho riSTahA / SaT traye vA indozcandrAtsaumyAH shubhaaH| athavA bhezAd rAzinAM pAd lagnezAd vA pUrNacandraH bhUpacayastho'pi caturthaviSaTdazaikAdazAnAmekatama stho'pi riSTahA / SaTsaptASTamAnAmekatamasthA yadi bhavanti tathA riSTaM na syAt / yato'sAvadhiyogonAma rAjayogaH saptaprakAraH syAt / tadyathA-yadA candrAt SaSThe sarve zubhAstadaikaH prakAraH / saptame dvitIyaH / aSTame tRtIyaH / ete'pi yadi SaSThasaptamasthAstadA cturthH| SaSThASTamasthA yadi tadA paMcamaH / saptASTamasthAstadA sssstthH| SaSThasaptASTamasthA pratyekaM yathAsambhavaM tadA saptamo bhedaH / evaM lagnAdeSu yogeSu pApAdRSTeSu saptasu jAto daNDanAyako maMtrI rAjA / anyakulajAtA atisaukhyaizvaryasampannA hatazatravo dIrghAyuSo nirogA nirbhayA bhavanti / athavA lagnAccandrAdvA saumystribhirupcysthairdhnaaddhyH| athavA dvAbhyAmupacayasthAbhyAM zubhAbhyAM madhyadhanaH / ekasminupacayasthe'lpadhanaH / lagnAccandrAdvA yasya janmani upacaye zubhaH ko'pi na syAt tadA sa dridrH| atha candra svAMze svamitrAMze vA yatra tatra rAzau sthite satyathavA dRzyArddha sthe candra gurudRSTe sati divAjAto dhanI IzvaraH sukhI / adRzyArddhasthe candra rAtrijAto nirddha no duHkhii| athaivaMvidhe adRzyAddhasthe candra zukradRSTe rAtrijAto mahAdhanI, divAjAto daridraH / atha sUryAccandra kendrasthe vinayanayadhIdhanazIlAdibhiH rhitH| paNapharasthacandra guNairetairmadhyamaH / Apoklimasthe candra'mIbhirguNaiH sampanno vinayI dhanI dhImAnityarthaH / candrAnnidhiyogaphalamanyazAstrAt prasaGgAgatamAnIya vyAkhyAtam / / 6 / / pUrNa candramA zubha graha kI rAzi meM yA unake navamAMza meM ho to ariSTa kA bhaMga ho jAtA hai / evaM zubha graha zubha graha kI rAzi meM yA unake navamAMza meM ho to ariSTa kA nAza kahanA / athavA candramA zubha graha ke madhya meM ho to ariSTa kA nAza khnaa| athavA candramA se tIsare yA chaThe sthAna meM zubha graha ho to ariSTa yoga kA nAza / jisa rAzi para candramA ho usa rAzi ke svAmI se yA lagna rAzi ke svAmI se cauthe, tIsare, chaThe, dasaveM yA gyArahaveM sthAna para candramA ho to ariSTa kA nAza khnaa| athavA candramA se chaThe, sAtaveM yA pAThaveM sthAna para zubha graha ho to ariSTa yoga nahIM hotA / isI se sAta prakAra ke rAjayoga hote haiM, ye isa prakAra haiM-(1) candramA se zubha graha chaThe, (2) sAtaveM, (3) pAThaveM, (4) chaThe aura sAtaveM sthAnoM meM, (5) chaThe aura pAThaveM sthAnoM meM (6) sAtaveM aura pAThaveM sthAnoM meM, (7) chaThe, sAtaveM aura AThaveM sthAnoM meM ho to ariSTa yoga nahIM hotA rAja yoga hotA hai / isa prakAra lagna se bhI sAta prakAra ke uparokta yoga hote haiM, una para yadi pApa graha kI dRSTi na ho to jAtaka daMDanAyaka, maMtrI yA rAjA hove / nIca kula meM janma lene para bhI bahuta "Aho Shrutgyanam Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 janmasamudraH sukhI, aizvarya sampanna, zatru ko jItane vAlA, dIrghAyu, nirogI aura nirbhaya hotA hai| lagna se yA candramA se tInoM zubha graha upacaya (3-6-10-11) sthAna meM hoM to adhika dhanavAna, do zubha graha upacaya sthAna meM hoM to madhyama dhanavAlA aura eka zubha graha upacaya sthAna meM ho to thor3e dhanavAlA hotA hai / aura koI bhI zubha graha upacaya sthAna meM na ho to daridra yoga hotA hai| kisI bhI rAzi meM rahA huaA candramA apane navamAMza kA yA mitragraha ke navamAMza kA ho yA dRzyAddha meM rahA ho, usako guru dekhatA ho aura dina kA janma ho to bAlaka dhanavAna aura sukhI hotA hai| adRzyAddha meM candramA ho aura rAtri meM janma ho to nirdhana aura du.khI hotA hai / adRzyAddha meM rahA huaA candramA ko zukra dekhatA ho aura rAtri kA janma ho to mahA dhanavAna aura dina kA janma ho to daridra hotA hai| sUrya se candramA kendra (1-4-7-10) meM ho to jAtaka vinaya, nyAya, buddhi, dhana aura zIla prAdi guragoM se rahita hotA hai| sUrya se candramA paNaphara (2-5-8-11) sthAna meM ho to vinayAdi madhyama guNavAlA hotA hai aura pApoklima (3-6-6-12) sthAna meM candramA rahA ho to vinayI, dhanavAna, buddhimAna Adi guNayukta hotA hai / (bRhajjAtake adhyAyaH 13) atha riSTabhaMgAntaramAha - zubhavarge khalA iSTa-dRSTA iSTAMzavargagaiH / SavyAye'hiH zubhekSyo vA sarvazIrSAdaye sthitaH // 10 // khalAH pApAH zubhavarge zubhAmAM grahahorA dreSkANa navAMza dvAdazAMzatrizAMzAnAmekatame varge sthitA iSTaH zubhairiSTAMzavargagaiH iSTA zubhAsteSAmaMzavargo SaDvargastatrasthaidRSTAH pApA yadi tadA na riSTaM jAtasya / athAhiH rAhuH SaTtryAye SaSThatrilAbhAnAmekatamasthaH zubhekSyo risstthaa| vA sarvo grahaH zIrSodaye zIrSodayarAzau sthitaH zubhadRSTaH prakRtigatyA tato'riSTahA pUrvoktariSTAnAM nAzakartA // 10 // iti janmasamudravivRtau riSTabhaGgalakSaNakallolastRtIyaH / / 3 / / zubha grahoM ke SaDvarga meM rahe hue pApa grahoM ko zubha graha dekhate hoM to ariSTa kA nAza hotA hai| athavA tIsare, chaThe yA gyArahaveM sthAna meM rahA hA rAha ko zubha graha dekhatA ho to ariSTa yoga kA nAza hotA hai| evaM saba graha zIrSodaya rAzi meM hoM, unako zubha graha dekhate hoM to bhI ariSTa yoga kA bhaMga hotA hai // 10 // iti zrInaracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra ke riSTabhaGga lakSaNanAmakA tIsarA kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturtha mRtyuyogalakSaNakallolo vyAkhyAyate tatrAdAvaSTamasthaimRtyukaradezayonimAha sUryAdhairaSTagairmRtyu-rvayambho'strajvarAmataH / tRTkSujjo'nyasvamArgAntadeze randhu carAdige // 1 // sUryAdya raSTagairbalibhiH krameNa mRtyuzcintyaH / yathA-aSTamasthe'rke balini vahnito'gnitaH / evaM candrambhasto jalAt / bhaume'strataH zastrAt / budhe jvarAt / gurau Amato rogAt / zukre tRDjaH tRSAyA jAtaH tRTjaH / zanau bhujjaH kSudhAyA jAyate kSujjaH bubhukSayA mRtyuH / kva sthAne ityAha-randhra'STame carAdige carAdirAzigate mRtyukathake grahe'nyadeze paradeze gatasya sataH tasya tadukta eva mRtyuH / Adi zabdAd randhra sthira rAzisthe grahe svadeze grahakRto mRtyuH / athASTame dvisvabhAvarAzisthe sati tatra grahe'nyadezasvadezayorantare deze mArgamadhye mRtyuH / atrAntazabdo madhyavAcI / "AdimadhyAvasAneSu antazabdaH prayujyate" iti pAThAt / athaitairaSTame pratyekaM gatairbalibhiryathokta eva mRtyuH zubhena karmaNA bhavati / madhyabalairetairmadhyakarmaNA hInabalairetairazubhakarmaNA mRtyuH| yadASTamasthA bahavo balinastadaiteSAM madhye yo balavAMstadukta eva mRtyuH // 1 // AThadeM sthAna meM rahe hue sUryAdi grahoM ke anusAra mRtyu kA vicAra karanA cAhie / jaise-pAThaveM sthAna meM sUrya ho to agni se, candramA ho to jala se, maMgala ho to zastra se, budha ho to tAva se, guru ho to grAma roga se, zukra ho to tRSA roga se aura zani ho to kSudhA roga se mRtyu hove| kisa sthAna para mRtyu hove yaha kahate haiM-yadi pAThaveM sthAna meM cara rAzi ho to videza meM mRtyu, sthira rAzi ho to apane deza meM aura dvisvabhAva rAzi ho to mArga meM mRtyu hotI hai| pAThaveM sthAna meM rahe hue graha yadi pUrNa balavAna hoM to zubha karma se, madhyama balavAna ho to sAdhAraNa karma se aura nirbala ho to azubha karma se mRtyu kahanA / pAThaveM sthAna meM bahata se balavAna graha hoM, unameM se jo adhika balavAna graha ho usake anusAra phalAdeza kahanA // 1 // athASTame zUnye sati kathaM mRtyuH kathya ityAha pittAd vAtakaphAt pittAd vAtapittakaphAt kaphAt / kaphavAtAnmarutto yo randhra pazyet tato'sti saH // 2 // yo'rkAdiko grahANAM sarveSAM balavAn aSTamaM randhra pazyet tat tasmAd grahAt taduktarogAt sa mRtyurasti / tadyathA-ravAvaSTamaM pazyati sati pittAt "Aho Shrutgyanam" Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 janmasamudraH pittostharogAt / evaM candra vAtakaphAd vAtazleSmarogAt / bhaume pittAt pittaprakopena / budhe vAtapittakaphebhyaH / gurau kaphAt shlessmtH| zukre kaphavAtAdeva / zanau marutto vAyuto mRtyuH / kvAGga vAtAdirogotpattirityAha-kAlanarasya yo rAziraSTame, tatrAGga jAtasya taduttpannavAtAdirogapIDayA mRtyuH / yadASTamaM bahavo valinaH pazyanti. tadA taduktadoSaistatrAGga samutpanna bhRtyuH / / 2 / / yadi AThaveM sthAna ko sUrya dekhatA ho to pitta roga se. candramA dekhatA ho to vAyu aura kapha se, maMgala dekhatA ho to pitta roga se, budha dekhatA ho to vAta, pitta aura kapha se arthAt tridoSa roga se, guru dekhatA ho to kapha se, zukra dekhatA ho to kapha aura vAyu se evaM zani dekhatA ho to vAyu roga se mRtyu yoga khnaa| aSTama sthAna kI jo rAzi ho vaha kAlanara ke jisa aMga meM ho usI aMga meM roga kI utpatti kahanA // 2 // atha jalodarabandhakRtamRtyujJAnamAha zanau karkagate caMdra makarasthe jalodarAt / trikoNasthau zubhAdRSTau pApau ced bandhanAnmRtiH // 3 // janmakAle zanau karkage candra makarasthe sati jalodarAnmRtyuH / janmakAle'tha pApau dvau trikoNasthau paMcamasthau navamasthau, vA athavA ekaH pApaH paMcame'paro navame dvAvetau zubhAdRSTau kenApi zubhenAdRSTau cet syAtAM tato bandhanAnmRtiH / / 3 // janma samaya meM karka rAzi kA zani ho aura makara rAzi kA candramA hoM to jalodara roga se mRtyu khnaa| evaM do pApa graha eka sAtha naveM yA pAMcaveM sthAna meM ho, athavA eka naveM aura dUsarA pAMcaveM sthAna meM ho, una donoM ko koI zubha graha dekhatA na ho to bandhana se mRtyu hotI hai // 3 // atha zastravahnidorakapAtakRtamRtyumAha pApadvayAntare candra kujaH zastravahnitaH / / Akibhe rajjupAtAgnerevaM strIbhe'strazoSataH // 4 // candra kujaH meSavRzcikayorekatame pApadvayAntare pApadvayamadhyagate sati zastravahnitaH zastrAdagnito vAthavA prAkibhe zanirAzau makarakumbhayorekatamasthe candra pApadvayamadhyasthe rajjupAtAgneH rajjvA doreNa pAtAduccapradezAdvA vahnito vA mRtyuH / athaivaMvidhe candre pApadvayamadhyasthe strIbhe kanyArAzisthe astrazoSataH astrAd duSTaraktAt zoSAdvA / / 4 / / "Aho Shrutgyanam" Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha kallolaH 45 meSa yA vRzcika rAzi kA candramA ho aura vaha do pApa graha ke bIca meM ho to zastra se yA agni se mRtyu yoga khnaa| do pApa graha ke bIca meM rahA humA candramA makara yA kumbha rAzi kA ho to rassI ( phAMsI) se yA ucca pradeza se girane se yA agni se mRtyu kahanA / evaM do pApa grahoM ke bIca rahA huA candramA kanyA rAzi kA ho to astra se rakta doSa se yA zoSa roga se mRsu kahanA // 4 // pratha strIhetukazUlakRtamRtyujJAnamAha monAGga'rke site sve'ste candra sone gRhe striye / bhaume'rke cAmbuge mande karmasthe zUlikAbhava : // 5 // __ arke mInAGga monalagnasthe, site zukre sve dhanage, candra'ste saptamasthe sone sapApe sati striye strIhetave svagehe mRtyuH| atha bhaume'rke vA ambuge caturthasthe, mande zanau karmasthe ca zulikAbhavaH zUlIprotasya mRtyurityarthaH / / 5 / / sUrya mIna rAzi kA hokara lagna meM rahA ho tathA zukra dUsare sthAna meM aura candramA pApa graha ke sAtha sAtaveM sthAna meM rahA ho to strI ke kAraNa ghara meM mRtyu hove / evaM maMgala aura ravi cauthe sthAna meM hoM aura zani dasaveM sthAna meM ho to zUlI se mRtyu kahanA // 5 // atha zalIkRtayogadvayamAha sAtikSINendupApaizca koNAGgasthaizca kArataH / turye'rke khe kuje kendu-yuktAvekSye'sti zaulikaH // 6 // atikSINendunA saha varttate ye pApAstaiH sAtikSINendupApaiH koNAGgasthaiH samakAle paMcamanavamalagnAnAmekatamasthaizca kArataH coritaH ca zabdAcchUlIprotasya mRtyuH| sacandrANAM pApAnAmetat sthAnatrayaM muktvA'nyatrAvasthitirnahi / athArke turye caturthe kuje khe dazame kenduyuktAvekSye ca kSINondunA yukta dRSTe vA kuje zauliko mRtyurasti zUlyAbhavaH zaulikaH / / 6 / / __ pApa grahoM ke sAtha ati kSINa caMdramA lagna meM pAMcaveM yA naveM sthAna meM rahA ho to corI ke kAraNa yA zUlI se mRtyu hove / evaM sUrya cothe sthAna meM rahA ho aura maMgala dasaveM sthAna meM kSINa candramA ke sAtha ho yA kSINa candramA se dekhA jAtA ho to zUlI se mRtyu kahanA // 6 // atha kASThakSatakRtamRtyumAha sukhe'rke khe kuje mandayuktekSye kASThasambhavaH / svAmbukhasthaiH zAnIndvAraiH krameNa kSatakITataH // 7 // "Aho Shrutgyanam" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 janmasamudraH arke sukhe caturthasthe, kuje khe dazamasthe, mandayuktekSye ca zaninA yukte dRSTe vA sati kASThasambhavaH kASThatADitasya jAtasya mRtyurjAyate / zanIndvAraiH zanikSINendukujaiH krameNa svAmbukhasthaiH kSatakITataH kSatasya vraNasya ye kITAH kRmayaH tebhyo mRtyuH zarIrapAtaH syAt / / 7 / / sUrya cauthe sthAna meM aura maGgala dasaveM sthAna meM ho usake sAtha zani ho yA zani kI dRSTi ho to lakar3I se mRtyu kahanA / evaM zani dUsare sthAna meM, candramA cothe sthAna meM aura maMgala dasaveM sthAna meM ho to ghAva ke kIDe se mRtyu kahanA // 7 // atha lakuTAhatasya mRtyujJAnamAha yaSTeH kendvArasaurA-raSTAjJAGgAmbugairyathA / karmadharmAGgadhogaizca dhUmabandhAgnikuTTanAt // 8 // kendvArasaurAkaiH kSINendukujazanisUryaiH yathAmArgeNASTAjJAGgAmbugairyathAsaMkhyametairaSTamadazamalagnacaturthasthairyaSTerdaNDAhatasya lakuTatADitasya jantomRtyuH / atha ca zabdAdetaiH krameNa karmadharmAGgadhIsthairdazamanavamalagnapaMcamasthairetaiH kSINendukujazanisUryaiH dhUmabandhAgnikuTTanAd dhUmena zarIrabandhena vA vahnito vA kuTTanAt khaTvAGgAdipraharaNAdvA mRtyubhaviSyatIti vAcyam / / 8 / / kSINa candramA pAThaveM sthAna meM, maMgala dasaveM sthAna meM, zani lagna meM aura sUrya cothe sthAna meM ho to lakar3I se mRtyu khnaa| kSINa candramA dasaveM sthAna meM, maMgala naveM sthAna meM zani lagna meM aura sUrya pAMcaveM sthAna meM ho to dhugrAM se, zarIra bandhana se, agni se yA kisI ke prahAra se mRtyu hone kA yoga hai / / 8 / / atha yAnakUpayomRtyumAha pade sUrye sukhe bhaume syandanAzvAdiyAnataH / khAstAmbugaiH kramAd vakra-candramandaistu kUpataH // 6 // sUrye pade dazamasthe, bhaume sukhe caturthasthe, syandanAzvAdipAtataH syandanAcchakaTarathavAhinyAdipAtAd athavAzvagajavRSabhAdipAtAt tasya mRtyuH| athavA vakra candra mandaiH kujenduzanibhiH kramAt krameNa khAstAmbugaiH karmasaptacaturthasthaiH kUpataH kUpAdipatitasya mRtyuH // 6 // sUrya dasaveM sthAna meM aura maMgala cothe sthAna meM ho to ratha yA ghor3e Adi kI savArI se gira kara jAtaka kI mRtyu hove / evaM maMgala dasaveM sthAna meM, candramA sAtaveM sthAna meM aura zani cothe sthAna meM ho to kUnA prAdi meM gira kara mRtyu hove // // "Aho Shrutgyanam" Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha kallolaH zratha viSTAgatayogadvayamAha viSTAntarmandame candra kuje taulinyaje yame / kendat khe'rke'stage turye bhaume'syAmedhyamadhyataH // 10 // candra mandabhe makarakumbhayorekatamasthe, kuje taulini tulAsthe, yame zanau aje meSasthe sati viSTAntaramedhyamadhyapatitasya mRtyuH / atha kendau kSINendau dazamasthe sati, arko'stage saptamasthe, bhaume turye caturthasthe sati pramedhyamadhye patitasyAsya mRtyuH / / 10 // candramA makara yA kumbha rAzi meM ho, maMgala tulA rAzi meM aura zani meSa rAzi meM ho to viSTA Adi meM gira kara mRtyu hove / evaM kSINa candramA dasaveM sthAna meM, sUrya sAtaveM sthAna meM aura maMgala cauthe sthAna meM ho to viSTA Adi meM gira kara mRtyu hove // 10 // atha yantrapakSijAtamRtyujJAnamAha 47 kAme bhaume'GgagaiH kendvinAkibhiryantrapIDayA / sAre'rke'ste yame'STasthe kendau turye vihaGgataH // 11 // bhaume maGgale kAme saptamasthe sati, kendvinAkibhiH kSIraNacandraravizanibhiraGgagairlagnasthairyantrapIDayA yantramuktasyetyarthaH / athArke sAre sakuje'ste saptamasthe sati, yame zanau aSTamasthe ca kendau kSINendau turye caturthasthe sati vihaGgataH pakSibhyo mRtiH / yato'gneH saMskAro na syAt / / 11 / / maMgala sAtaveM sthAna meM tathA kSINa candramA, ravi aura zani ye lagna sthAna meM ho to kisI yantra se mRtyu hove / zrathavA maMgala ke sAtha sUrya sAtaveM sthAna meM, zani AThaveM sthAna meM aura kSINa candramA cothe sthAna meM ho to pakSiyoM se mRtyu hove // 11 // atha guhyavidya tparvatakuDavakRtamRtyujJAnamAha - balyArekSye vidhau chidra yame guhyAttikarmataH / dharmadhyaSTAGgakendvArAkanaiH zamyAdrikuDayataH // 12 // vidhau pratyAsannoktatvAt kSIraNendau balyArekSye balI baliSTho yaH AraH kujastenekSye dRSTe sati, yame zanau chidra e 'STamasthe ca guhyAttikarmataH guhyasya ya prAtiH pIDA tasyA mRtyuH, guhyakarmata ityarthaH / guhyakarmataH zastrAddAhAd bhagandarAdvA mRtiH / dharmadhyaSTAGga iti dharma navamaM, dhIH paMcamam, aSTamaM prasiddham zraGga lagnaM yeSu sthAneSu gatAH sthitA ye kendvArArkInAH kSINendukujazani sUryAstai zamyAdri "Aho Shrutgyanam" Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 janmasamudraH kuDayataH zamyAyA vidyutaH, adra: parvatapAtAdvA kuDyato gRhabhittipAtAdvA mutyuH / / 12 / / kSINa candramA ko balavAna maMgala dekhatA ho aura zani pAThaveM sthAna meM ho to bhagaMdara prAdi roga se guhya sthAna kI pIr3A se matya hove / evaM kSINa candramA naveM sthAna meM, maMgala pAMcaveM sthAna meM, zani pAThaveM sthAna meM aura sUrya lagna meM ho to bijalI se, parvata se gira kara yA dIvAla Adi ke girane se mRtyU hove // 12 // atha zailajasvajanotthamRtyujJAnamAha sUryArau khAmbugau zailAd dvayaGgAGga'vidhU jalAt / kanyAsthau pApadRSTau cedarkendU svajanAdapi // 13 // .. sUryArau samakAlau khAmbugau vA khaM dazamaM tatra sthitau ambu caturthaM tatra sthitau vA zailAt zilAyA bhavo'yaM zailaH tat paassaannaanmRtyuH| athArkavidhU sUryacandrau anyazAstradRSTatvAcchanIndU vA dvayaGgAGga dvisvabhAvalagnasthau yadi tato jalAjjale majjanato mRtyuH / apyathavArkendU kanyAsthitau pApadRSTau ced yadi tadA svajanAd vinAza: svakena janena vyApAdyata ityarthaH / / 13 / / sUrya aura maMgala donoM eka sAtha dasaveM sthAna meM yA cothe sthAna meM hoM to parvata se arthAt pASANa se mRtyu hove / evaM sUrya aura candramA anya zAstra ke anusAra zani aura candramA ye dvisvabhAva rAzi ke hokara lagna meM rahe hoM to pAnI se mRtyu hove| sUrya aura candramA kanyA rAzi meM hoM aura unako pApagraha dekhate hoM to apane ghara ke manuSya ke hAtha se mRtyu hove // 13 // atha zastrAgnirAjakopaguptikRtamRtyujJAnamAha kAme''mbuni bhaume khe zanau zastrAgnirAdhaH / bhujaMganigaDatryaMzairaSTasthairguptito'sti saH // 14 // kAme saptamasthe'rke ambuni caturthasthe bhaume, khe dazamasthe zanau sati zastrAgnirATa, dhaH zastrAt khaDgakuntatomarAdito'gnito vA rATkrudhaH rAjJo yA kruT kopastasmAdvA mRtyuH / atha bhujaGganigaDatryazairbhu jaganigaDanAmadreSkANaraSTamasthairguptito'sti bhavane nigddbddhsyetyrthH| bhujaGganigaDanAmAnau dreSkANau kathaM jJeyAvityAha-vRzcikasyadyo dreSkANo dvitIyo vA, mInasya tRtIyo vA bhujaMganAmA jJeyaH / makarasyAdyo dreSkANo nigaDanAmA jJeyaH / sa dreSkANo janmalagne yadi bhavati tadASTame sa jJeyastaiH draSkANairaSTamasthairbandhAd guptigRhagatasya mRtyuH / / 14 / / "Aho Shrutgyanam" Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha kallolaH 46 sUrya sAtaveM sthAna meM, maMgala cauthe sthAna meM aura zani dasaveM sthAna meM hoM to zastra, agni yA rAjA ke krodha se mRtyu hove / yadi pAThavAM sthAna bhujaMga yA nigaDanAma ke draSakAraNa meM ho to jelakhAne meM mRtyu hove / vRzcika rAzi kA prathama aura dUsarA draSakAraNa tathA mIna rAzi kA tIsarA draSakAraNa bhujaMga nAma kA draSakAraNa kahalAtA hai| evaM makara rAzi kA pahalA draSakANa ko nigaDa nAma kA draSakAraNa kahate haiM // 14 // atha yogAntaramAha yatra vyaMze'janiSTAto dvAviMzo yazca tatpateH / yatrarve'sau tu tatpAtsa kAlapuGgASTagAGgabhUH // 15 // yatra tryaMze dreSkANe'janiSTa jAto yo bAlo'to'smAd dreSkANAt yo dvAviMzo dreSkANazcakArAdaSTamasthaH sa mRtyukAraNamuktaH / kathamityAha-tatpatestasya dvAviMzadreSkANasya yaH patistasmAnmRtyurvayambho'strajvarAmata ityAdidoSeNa sa mRtyuH kathyaH / tu punarasau dvAviMzatryaMzo yatra RkSau rAzau bhavet tatpAt taM dvAviMzaMdreSkANaM pAtIti tasya dreSkANasya nAthAt taduktarogadoSeNetyarthaH / sa dvAviMzo dreSkANo'STamasthAne kathaM jJeya ityucyate-yadi lagnasya prathamo dreSkANastadASTamasyApi prathamaH / yadi lagne dvitIyastadASTamo'pi dvitiiyH| yadi lagne tRtIyastadASTame'pi tRtiiyH| sarvarAzInAmeSA vyvsthaa| anena krameNa yo'STame dreSkANaH sa eva dvAvizadreSkANa iti / sa kasminnaGga rogo jAyata ityAhakAlapuGgASTabhAgabhUH kAlapu sigataM yadaSTamaM bhaM aSTamarAzistasya yadaGga tasmAd bhavatIti / tatrAGga rogo'stIti tasmAnmRtyuH / athoktayogAbhAve'STamagrahasthAne grahayutidRSTirahite vasati dvAviMzatidreSkANAdhipASTamarAzyadhipayoryo balavAn tadukta doSeNa mRtyuH / tu zabdAt tatpAdaSTapAdityarthaH // 15 // bAlaka kA janma jisa TreSakANa meM huaA ho usa draSakANa se bAIsavA draSakANa ( AThaveM sthAna kA draSakANa) ke svAmI mRtyukAraka yoga hai / pAThaveM sthAna kI rAzi kA pati aura bAIsavAM draSakAraNa kA pati inameM jo balavAna ho usake anusAra rogAdi se mRtyu ho // 15 // atha kAkAdikRtamRtyujJAnamAha mRgAdyo nigaDastryaMzo'hiH karkAlyAdimo dvikaH / mInAntyazcASTamasthe'tra kAkazcAdyaiH sa bhakSyate // 16 // mRgasya makarasyAdyaH prathamo yastryaMzo dreSkANo'sti nigaDo nAma / karkasyAdimo vRzcikasyAdimo dvitIyazca; mInasya tRtIya dreSkANo'hirbhujaGgo nAma / "Aho Shrutgyanam" Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 janmasamudraH atra dreSkANe'STamasthe sati yatpUrva nigaDairbaddho mriyate ityuktaM sa kAkazvAdyaiH kAkakukkarazRgAlanakulakolamUSakairbhakSyate, yato'gnisaMskAro na syAt tasya // 16 // makara kA pahalA draSakANa ko nigaDa nAma kA draSakANa kahate haiM / karka rAzi kA pahalA draSakANa, vRzcika rAzi kA prathama aura dUsarA draSakANa, evaM mIna rAzi kA tIsarA neSakAraNa ye cAroM bhujaMga nAma kA draSakAraNa kahA jAtA hai| isa nigaDa yA bhujaMga nAma kA draSakANa meM AThavAM bhAva ho to jelakhAne meM beDI se baMdhA humA mare yA usako koprA, kuttA, ziyAra, nevalA, cUhA Adi bhakSaNa kara jAve parantu agni saMskAra na hove // 16 // atha jalAgniprakSepAsaMskAra zoSakRtamRtyujJAnamAha saumyasyaiSa jale kSepyaH pApasyaivaM ca pAvake / pApasya seSTa evaM vA sataH so'gro'tha zuSyati // 17 // eSa dvAviMzadreSkANazca zabdASTamasthaH saumyasya zubhasya sakto yadi tadA jale kSepyo bhavati, mRtaH san jale kSipyata ityarthaH / atha ca zabdAta sa dreSkANaH pApasyaivamaSTamastho yadi tadA pAvake'gnau kSepyo yato'gnisaMskAro na bhavati / vAthavaivaM so'pi dreSkANo'STamasthaH pApasya saktaH seSTa iSTena zubhena saha vartamAnaH sa zubho yadi tadA so'pi zuSyati / athavaivaM so'pi tryaMzo'STamastha: sataH zubhasya sonaH sapApo yadi tadA zuSyati sa mRtaH san na dahyate, na bAlyate vetyarthaH / / 17 / / jo bAIsavAM draSakAraNa zubha graha ho to mRta zarIra ko pAnI meM DUbo diyA jAya / aura pApa graha kA ho to agni meM rakhA jAya / bAIsavAM draSakAraNa pApa graha kA ho, parantu zubha graha sAtha ho to mRta zarIra sUkhA par3A rahe / evaM bAIsavAM draSakAraNa zubha graha kA ho parantu pApa graha ke sAtha ho to mRta zarIra sUkhA par3A rahe, usakA agni saMskAra na hove // 17 // atha kasyAM bhUvi mriyata itijJAnamAha lagnAMzapatiyuktaHsamAyAM bhuvi mRtyutaa| devA'mbho'gnikrIDAkozasvapnadhUlyavanautvinAt // 18 // janmakAle lagnAMzapatiriti / lagnasya yoM'zo navamAMzastasya patistena yuktaM sadRza rAzistasya samA sadRzI bhUmistasyAM bhUmau mRtyurvAMcyaH / tadyathAyadi sa rAziauSarAzistadA chAgIbhUrmeSAdipracArAyAM bhuvi tasya mRtyubhaviSyati / evaM sa vRSarAzistadA vRSamahiSyAdipracArAyAM bhUmau / evaM mithunarAzistadAtmIyagehe / karkastadA jalAzraye / siMhastadA vane / kanyA ced beDAyAM jale vaa| tulAyAM "Aho Shrutgyanam" Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** caturtha kallolaH haTTa, vRzcike vivare garttAyAM / dhanuSyazvAdipracArAyAM / makare jalAzraye / kumbhe, gRhe / mIne nadIvApIkUpAdijale mRtyuriti / athavA inAt sUryAderyathA mRtyuH syAt tadyathA-devAmbho'gnIti | lagnAMzapatau ravau devAvanau devabhUmI mRtyuH / candra jalAzraye, bhaumeM'zapatI agnisthAne randhanAdisthale, budhe krIDAgRhe, gurau bhANDAre, zukre zayyAsthAne, zanau dhUlau puJjakamadhye mRtyurbhaviSyatIti dvitIyarItyA bhUmijJAnam / arthAntarAt pUrvokta rAzilagnAMzanAthayoryo balavAMstaduktabhuvi mRtyurvAcyaH / athAnuSaGgiNaM sArAvalozAstrAnmeSAdirAzidra SkANebhyaH pratyekaM mRtyumAha, tadyathA--meSasya prathamadra SakANe krU raidR STe sati etatsarveSu dra eSkANeSu jJeyam / zratha prathame tryaMze yo jAtaH zUlIviSasarpapittavikArANAmekatamena mriyate / dvitIye dreSkANe yo jAtaH sa zakaTayapAtavidyudvanajalAnAmekatamena mriyate / tRtIye tryaMze yo jAtaH sa kRpasaraH zastrANAmekatamena / vRSasya prathamadreSkANe yo jAtaH sa zarabhAzvakharoSTrANAmekatamena mriyate / dvitIye pittAgnidAvAnalacorataH / tRtIye vAhanAzvapAtaraNazastrataH / mithunasya prathame dreSkANe kAsazvAsajalAt / dvitIye vRSamahISAdividyutsaMnipAtAnAmekatamena mriyate / tRtIye gajavanazailAt / karkasyAdime tryaMze zvAsamadyapAnakaNTakasvapnAdvA / dvitIye ghAtaviSAdvA, tRtIye plIhakaprameharogAt / siMhasyAdime jalaviSayAdirogAt / dvitIye jalAmayakRtavanroddeze, tRtIye viSazastragudarogAt / kanyAyA Adime zirorogAnilAt / dvitIye girisarpabhayAt / tRtIye kharakarabhAstrajalapAnAt / tulAyAH prathame strIcatuSpadapAtAt / dvitIye jalodararogAt / tRtIye sarpajalAt / vRzcikAdya viSazastra strIrasAnnapAnAt / dvitIye kaTibastirogAt / tRtIye pASANaloSTaghAtajaGghAsthirogAt / dhanuH prathame gudadhAtAt / dvitIye viSavAtAt / tRtIye jaThararogAt / makArAdime nRpasiMhazUkarAt / dvitIye'stracorAgnijvarAt / tRtIye jalavikArAt / kumbhasyAdime strIto yo dviSagireH / dvitIye strIguhyarogAt / tRtIye catuSpadamukharogAt / mInAdime gulmagrahaNIprameharogastrItaH / dvitIye gRhapAtajaGghAjalarogAt / tRtIye kutsitarogeNa mRtyuH / iti rAzidreSkANe mRtiH / / 18 // janma lagna ke navamAMza ke svAmI ke sadRza yA navamAMza pati se yukta rAzi ke sadRza bhUmi meM mRtyu hove / jaise rAzi meSa ho to bakarI Adi ke sthAna meM, vRSa rAzi ho to gau, bhaiMsa zrAdi ke sthAna meM, mithuna rAzi ho to apane ghara meM, karka rAzi ho to jalAzaya meM, siMha rAzi ho to jaMgala meM, kanyA rAzi ho to jahAja meM yA jala meM, tulA rAzi ho to dukAna meM, vRzcika rAzi ho to khaDDa meM, dhana rAzi ho to ghor3e ke sthAna meM, makara rAzi ho to " Aho Shrutgyanam" Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 janmasamudraH jala meM, kumbha rAzi ho to ghara meM aura mIna rAzi ho to nadI, bAvar3I, kugrA Adi jalAzaya meM mRtyu hove / lagna ke navamAMza kA svAmI sUrya ho to devasthAna meM, candramA ho to jalAzaya meM, maMgala ho to agni sthAna meM, budha ho to krIr3Aghara meM, guru ho to bhaMDAra ke sthAna meM, zukra ho to zaiyA ke sthAna meM aura zani ho to dhUlavAlI bhUmi meM mRtyu hove / sArAvalI grantha meM kahA hai ki-janma yadi meSa ke prathama draSakANa meM ho to zUlI, viSa, sarpa yA pitta vikAra se mare / dUsare draSakANa meM ho to gAr3I ghor3A Adi se gira kara yA bijalI ke girane se jaMgala meM yA pAnI meM mRtyu hove| tIsare draSakAraNa meM ho to kumA, sarovara prAdi jalAzaya meM athavA zastra se mRtyu hove / janma yadi vRSa rAzi ke prathama draSakAraNa meM ho to zastra (aSTApada ) ghor3A, gadhA athavA UMTa se mRtyu kahanA / dUsare draSakAraNa meM hugrA ho to pitta vikAra, agni dAvAnala yA cora se mArA jAya / tIsare meM hone se vaha vAhana yA ghor3e Adi se gira kara yA yuddha meM zastra se mare / mithuna rAzi ke prathama draSakANa meM janma huaA ho to khAMsI, zvAsa yA jala se mare / dUsare meM janmA huaA gAya, bhaiMsa prAdi se yA bijalI girane se mare / tIsare meM janmA huyA hAthI yA parvata se gira kara jaMgala meM mArA jAya / karka rAzi ke prathama draSakANa meM janmA huaA zvAsa, madirApAna, kAMTe yA svapna se mare / dUsare meM ho to vaha ghAva yA viSa se mare / tIsare meM ho to plIhA, prameha Adi roga se mare / siMha rAzi ke prathama draSakANa meM janma ho to vaha jala yA viSaya roga se mare / dUsare meM jala vAle vana pradeza meM mare / tIsare meM viSa, zastra yA gudA roga se mre| kanyA rAzi ke prathama draSakANa meM janma ho to sira roga se, dUsare meM huyA ho to parvata se yA sarpa ke bhaya se, tIsare meM janmA huA gadhA, hAthI, zastra yA jahAja Adi se mare / tulA rAzi ke prathama draSakAraNa meM janmA huaA strI yA pazu dvArA mArA jaay| dUsare meM janmA huyA jalodara roga se, tIsare meM janmA humA sAMpa yA jala se mare / vRzcika ke prathama draSakANa meM janmA huA viSa, zastra, strI yA rasavAle annapAna se mare / dUsare meM janmA hugrA kammara yA basti roga se mare / tIsare meM janmA huaA pASANa yA maTTI ke Dhele ke ghAva se yA jAMgha kI haDDI ke roga se mare / dhana rAzi ke prathama draSakANa meM janmA huaA gudA ke ghAva se dUsare meM janmA huaA viSa se yA vAyu roga se, tIsare meM janmA huaA jaThara roga se mare / makara ke prathama draSakANa meM janmA huaA rAjA, siMha yA suara Adi se, dUsare meM janmA huA zastra, cora, agni yA jvara se, tIsare meM janmA huyA jala vikAra se mre| kumbha ke prathama draSakAraNa meM janmA huaA strI se, dUsare meM janmA huyA strI se yA gudA roga se, tIsare meM janmA huaA pazu se yA mukha roga se mre| mona ke prathama draSakANa meM janmA huyA gulma saMgrahaNI prameha Adi roga se yA strI se, dUsare meM janmA humA ghara girane se yA jAMgha ke roga se, tIsare meM janmA huA duSTa roga se mare // 18 // "Aho Shrutgyanam" Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha kallolaH atha mRtyukAlajJAnamAha lagnabhuktAMzakAlo'sti tAvanmoho'tyaye bhavet / svAmISTeNTezayuktekSye vAGgatad dvitriSaDguNa: // 16 // lagnasya janmalagnasya ye bhuktAMzA navAMzAsteSAM piNDitAnAmekatramilitAnAM yAvAn kAlo'sti tAvAn tAvatsaMkhyo moho'tyaye mRtyusamaye bhavet / paramaGga lagne 'svAmISTeSTezayuktekSye' sati mohastasmAduktakAlAd dvathAdiguNaH krameNa vaacyH| yathA lagnasvAminA dRSTe yukte sa eva kAlo dvigunnH| lagne iSTaH zubhairyu te dRSTe vA sakAlastriguNaH / lagne iSTezayuktekSye dRSTAH zubhA IzaH svAmI tairyukte dRSTe vA sa uktakAlaH SaDguNo vAcyaH / / 16 / / lagna ke bhukta navamAMza saMkhyA tulya dina taka mRtyu ke samaya moha rahe / yadi lagna kA svAmI lagna meM ho yA lagna ko dekhatA ho to dviguNa samaya taka moha rhe| lagna meM zubha graha ho yA zubha graha dekhatA ho to triguraNa dina taka moha rahe / lagna meM lagna kA svAmI aura zubha graha ho yA dekhate hoM chaguNa dina taka moha rahe // 16 // atha kvagato gamiSyati mRto veti jJAnamAha - kendrAryaSTocca saMsthejye mInAGgasthe shubhaaNshge| honairanyaidhra vASTAritryaMzapasyAsti sA gatiH // 20 // __ ijye gurau kendragate, arau SaSThe'STame vA, ucce karkaTasthe vA sati dhra vA gati : mokSagatiH / vA mInAGga mInalagnasthe gurau zubhAMzage zubhanavAMzasthe vA, anya zeSaivinA guru hInabalaiH kRtvA nizcalA gatirbhavati / yAti yAsyati vA mokSamiti vAcyam / athASTAritryaMzapasya yA pUrvamuktA sA gatiH / yathA SaSThASTamayormadhye yo balavAn vyaMzasya patistasya yo loka uktastatra loke tasya mRtasya gatiH kathyA / zAstrAntarAdatha saptASTamAnAmanyatamasthaH kazcidgraho bhavati tasya grahasya yo loko darzitastatra gataH so'pi mRta ittarthaH / ataH kAraNAdatra na vyAkhyAto draSakANapaterlokaH / yato janmakAle prathama kallole bhavito'sti vistareNa // 20 // iti vRttiber3AsajJAyAM janmasamudravivRtau nirvANalakSaNo nAma catarthaH kallolaH // 4 // vRhajjAtaka, a0 25, zloka 12 meM 'mostu mRtyusamaye'nuditAMzatulyaH' aisA pATha hone se lagna kA bhogya navamAMza mAnA gayA hai| "Aho Shrutgyanam" Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 janmasamudraH guru kendra meM, chaTe yA AThaveM sthAna meM apanI ucca rAzi (karka rAzi) kA hokara rahA ho to mokSa gati hove / mIna lagna meM rahA hA guru zubha grahoM ke navamAMza meM ho aura dUsare graha nirbala hoM to mRtaka kI mokSa gati hove / chaTA yA AThavAM sthAna meM jo balavAna ho usake draSakAraNa ke svAmI kA jo loka hai, vaha gati kahanA / anya zAstra meM kahA hai kisAtaveM yA AThaveM sthAna meM jo graha ho, usa graha ke loka tulya loka meM mRtaka kI gati kahanA / draSakANa ke svAmI ke loka kA jJAna prathama kallola ke antima zloka meM kahA hai, vahAM se dekha liyA jAya // 20 // iti zrI naracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra ke nirvAraNalakSaNa nAma kA caturtha kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhunA dravyopArjanarAjayogalakSaNo nAma paMcamaH kallolo vyAkhyAyate / tatrAdau dhanopArjanajJAna mAha mUrttaryannavamaM cendo- ryuktaM tatpena vIkSitam / tanmitrairvA nije deze dhanI tvanpaistathA pare // 1 // mUrtterjanmalagnasya, indoracandrasya, anayormadhyAd yo balavAMstasmAjjanmalagnAccandrAdvA yannavamaM bhAgyaM taducyate tasya bhAgyapatiH kvasthAne'sti / atha bhAgyasthito grahaH ko'pyasti balavAn nirbala iti jJeyaM prathamam / pazcAnnavamaM sthAnaM taduktaM tasmAd bhAgyaM kalpyam tannavamaM tatpena tannavamaM pAti rakSati iti tatpastannAthastena bhAgyezena, vAthavA tanmitrairbhAgyAdhipatimitraiH / athArthavazAd bhAgyoccapatinA yuktamIkSitaM ca yadi bhavati tato nijadeze grAtmIyadeze dhanI dhanADhyaH, dhanamupArjayedityarthaH / tu punaranyairbhAgyAdhipazatrunirbalibhistatheti ko'rthaH ! yuktaM dRSTaM vA yadi bhAgyaM bhavati, bhAgyAdhipaM tanmitrayuktaM dRSTaM vA na bhavati tathA pare paradeze gato dhanI videzagato dhanamarjayatItyarthaH / arthavazAd baliSThabhAgyapati mitroccapatinAmekatamena yuktaM dRSTaM ca zeSaiH syAt tato nijadeze ca dhanItirItyA zeSaM svadhiyA yojyam / janma lagna se yA candramA se jo navAM sthAna hai, vaha bhAgya sthAna hai / isa bhAgya sthAna kA pati, bhAgyeza kA mitra yA bhAgyeza ke ucca rAzi kA pati, inameM se koI bhAgya sthAna meM rahA ho yA bhAgya bhavana ko dekhatA ho to apane deza meM dhana upArjana kare / yaha yoga na ho to paradeza meM dhana upArjana kre| yadi bhAgyeza ke balavAna zatru graha se bhAgya bhavanayukta ho yA dRSTa ho aura bhAgyeza apane mitra ke sAtha yA dRSTa na ho to paradeza meM dhana prApta kare / parantu bhAgyeza balavAna ho apane mitra ke sAtha yA apanI ucca rAzi ke graha ke sAtha ho yA dekhe jAte ho to apane deza meM dhana prApta kareM // 1 // atha kasmAdarthamupArjayet tatra gato'sau tajjJAnamAha lagnendvoH khasya yo rAzirbalI yAdRgatho khapaH / tatsadRgvastu dezAderarthalAbhastu nAnyathA // 2 // lagnendvorlagnacandrayoH, anayormadhye yo balavAn balI tasmAt khasya dazamasya yo rAziH / atho khapaH karmapatirbalavAn balI yAdRk yadrUpo bhavati grAmAraNya "Aho Shrutgyanam" Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 janmasamudraH jalasthalarUpazubhapApagrahadvipadacatuSpadasarIsRpobhayarUpAnAmekatamarUpo bhavet tatsadRzavastudezastasya dazamasya rAzerdazamapatervA sahak sadRzaM yadvastu yadde zarUpAdikaM syAt tato'rthalAbho'sti / tasya jAtasya tatra pUrvoktadezaMgatasya bhavatIrthaH / tu punarnAnyathA / anena prakAreNa nArthalAbha ityAha--yadi dazamasya rAzipatirvA nirbalo bhavet tatastAdRza vastudezAderthilAbho bhavati, kintu bhojanamAtraM syAd ityarthaH / / 2 / / lagna yA candramA inameM jo balavAn ho usase dasavAM sthAna kI rAziyAM dasavAM sthAna kA rAzipati inameM jo balavAna ho usake anusAra vastuoM se dhana prApta hove / yadi dazama rAzi yA dazama rAzipati nirbala ho to dhana kA lAbha adhika na hove kevala udara nirvAha hove // 2 // prasaGgAgataM sArAvalIyaM dazamasya meSAdirAzipatyorvargaphalamucyate horArAzinorbalavAn yastasmAt karmagasya yo rAziH syAt / yo balayukto vargastadadhipatau vA tadAdized vRttim // 1 // prasaMgopAta 'sArAvalI' grantha se dasama sthAna meM rahe hae meSAdi rAzi yA meSAdi rAzi ke pati ke anusAra phala batalAte haiM-lagna yA candramA inameM jo balavAna ho usase dazama sthAna kI rAzi ke varga bala ke anusAra yA rAzipati ke anusAra jAtaka kI AjIvikA kahanA // 1 // ArAmapatrasevAkRSirasavaNigakSadUtakAryeNa / jIvanti narA nityaM meSagaraNe dazamarAzisthe // 2 // yadi dasaveM sthAna meM meSa rAzi ho to pArAma patra sevA, khetI, rasa vaNika vRtti aura dUta ityAdi kAryoM se jAtaka jIve // 2 // vRSabhagaNoM dazamasthe zakaTacatuSpadavihaGgagRhajIvI / dhAnyAdisaMgraheNa ca jAGgaladeze phalaM bhavati / / 3 // dazama sthAna meM vRSa rAzi ho to gAr3I, pazu, pakSI, gRhajIvI aura dhAnya saMgraha Adi se jaMgala pradeza meM AjIvikA kare / jalavaNijaH susamRddhA muktAzaMkhapravAlabhANDaizca / lipilekhyagaNitajIvI nRmithunavarge ca dazamasthe // 4 // dasama sthAna meM mithunarAzi ho to jala, vaNika vRtti, motI, zaMkha, pravAla, baratana, lekhana vidyA aura gaNita vidyA inake dvArA dhana upArjana kreN||4|| "Aho Shrutgyanam" Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH zastrAgniyonipoSaNamuktAzaGkhopajIvino jAtA / AhiNDikavRtyA vA karkasya garaNe dazamasthe // 5 // dazama sthAna meM karka rAzi ho to zastra, agni, yoni poSaNa, motI aura zaMkha yA zikAra dvArA dhana upArjana kareM // 5 // saMvAhakAminInAM pAvAraNa suvarNarUpyakumbhaizca 1 karaNa niratAH siMhe gojIvA dhAnyavANijakAH // 6 // dazama sthAna meM siMha rAzi ho to striyoM ke saMvAha se, pASANa, sonA, cAMdI, kalaza khetI, gau yA dhAnya vikraya Adi se dhana upArjana kareM || // zAkArikAstakSaNikA hairaNyakagandhavikraye dakSAH / gAndhavaM zilpalekhyaiH kanyA varge sadA vizucA // 7 // dazaveM sthAna meM kanyA rAzi ho to kAstakArI se sone aura sugandhita vastutroM ko becane se gAndhavaM zilpa aura lekhana kalAoM se dhana prApta kareM // 7 // dhanadhAnyamUlavaNijaH phalamUlakRSIvalA eva / jAyante ghaTavarge kalAsvabhijJA dazamagartaH ||8|| 57 dasaveM sthAna meM tulA rAzi ho to dhana-dhAnya, mUla Adi ke vyApAra se phala-mUlAdi kI khetI kara ke dhana prApta kreN| yaha kalAoM ko bhI jAnane vAlA hai ||8|| strI samparkaja vibhavAH karSaNaniratodyatAstathA caurAH / bhRtyA vaidyA lubdhA vRzcikavarge dazamasaMsthe // // dasaveM bhavana meM vRzcika rAzi ho to strI ke sambandha se vibhava vAlA, khetI karane vAlA, caura sevaka vaidya aura lobhI hotA hai // 6 // B nRpamaMtrI durgapAlana gaurAsabhavAnikASThazakunaizca yaMtropaskara gaNitaMrjIvanti cikitsayA dhanuSaH // 10 // dasaveM sthAna meM dhana rAzi ho to rAjA, maMtrI yA kotavAla yA gau, bhaiMsa se, lakar3I se nimittoM se, yaMtroM se yA gaNita vaidyaka vidyA se AjIvikA kareM // 10 // dazame ca makaravarge jalapaNyadhanaM bhavenmahAvibhavI / kedAradra, maro paNa rasAyanairjIvyate jAtaH // 11 // dasaveM sthAna meM makara rAzi ho to pAnI yA krayAraNaka ke vyApAra se acchA vaibhavazAlI hove, vRkSoM ke ropane se yA rasAyanoM se dhana prApta kareM // 11 // "Aho Shrutgyanam" Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zastradahanAdibhedezvoryeNa varttate khananavRttyA / dazame ghaTavaravarge bhArakavahanena bAhubalAt // 12 // dasaveM sthAna meM kumbha rAzi ho to zastroM se, agni se, corI se, khodane ke kAma se yA bhujabala se bhAra vahana karake apanI prAjIvikA calAveM // 12 // zAstrAdudakAd yoniprapoSaraNA dastravikrayAdeva 1 varge mInaprabhave dazamasthe jAyate vRttiH // 13 // dasaveM sthAna meM mIna rAzi ho to zAstra se, jala yoni se, pyAU se yA kara apanI AjIvikA calAve // 13 // ityAdikaM phalaM sUryAdikarmasthaizca jJeyam / atha yogAntaramAha janmasamudraH zastra beca tayoratha khagosrkAdiH so'rthadaH svadazAM gataH / tAtAttAtAnugAcchatro - mitrAd bhrAtuH striyA bhRtaH // 3 // athainayorlagnacandrayoryo'rkAdigrahaH khagaH karmagataH sa svadazAyAM gataH san prarthado dhanadAtA krameNa bhavati / tadyathA - lagnAccandrAdvA ravirdazamastho yadi tadA tasya jAtasya svadazAyAM gatastAtAt piturarthado bhavati / evaM yadi candrastadA tAtAnugAt pitRsevakAd dhanadaH / evaM yadi bhaumastadA zatroH riputo'rthadaH / evaM yadi budho mitrAd dhanadaH / evaM yadi gurustadA bhrAtuH sahodarAt / evaM yadi zukrastadA striyAH strItaH / eva yadi zanistadA bhRteH karmakArAdarthadaH svadazAyAm / yadA dvau bahavo vA grahAH kamaMgatA bhavanti tadA ta eva svadazAyAM dhana dAtAraH / / 3 // lagna athavA candramA se dasaveM sthAna meM sUryAdi jo graha ho, usakI dazA meM vaha graha dhana dAyaka hotA hai / jaise - lagna yA candramAM se dasaveM sthAna meM sUrya ho to sUrya kI dazA Ane se, pitA se dhana prApti hove / candra ho to candra kI dazA meM pitA ke sevakoM se dhana prApti hove / isI prakAra maMgala ho to zatru se, budha ho to mitroM se, guru ho to bhAI se, zukra ho to strI se aura zani ho to apanI dazA meM sevakoM se dhana prApti hove / yadi do yA adhika graha dasaveM sthAna meM rahe ho to ye saba apanI 2 dazA meM dhana dene vAle hote haiM ||3|| atha yogAntaramAha "Aho Shrutgyanam" zAzritAMzape vAGga ndvarkAraNAM tadabhAvake / sUryAdyaMzagate svarNa tRNorNArogisevayA // 4 // tadabhAve lagnacandrayostasya dazamasyAbhAve karmaNi zUnye sati aGga endrakaraNAM lagnacandrasUryANAM pratyekasya khezAzritAMzape yaH khezo dazamapatistena zrito yoM'zo Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH 56 navAMzastaM pAti rakSati iti aMzapoM'zanAtho yo grahastatrAMzape sUryAdInAmaMzagate krameNa phalamAha tadyathA-sUryAMzagate'zape svarNatRNorogisevayA svarNena svarNa parIkSayA, tRNaiH sugandhaiH, urNayA romavikrayAdvA rogisevayA vaidyakarmaNA dhanamarjayati / / 4 / / lagna yA candramA se dasaveM sthAna para koI graha na ho to lagna candramA yA sUrya se. dasaveM sthAna kA svAmI jisa rAzi ke navamAMza meM ho, usa navamAMza kA jo svAmI ho vaha dhana dene vAlA hotA hai / jaise--dasaveM kA svAmI sUrya ke navamAMza ho to sonA, sugandhita dravya, Una aura vaidya karma se dhana kA lAbha hove // 4 // pratha candrakujabudhagurunavAMzagatAMzapateHphalamAha-- strIsevAkRSimuktAde-rdhAtvastrAnalasAhasAt / lipikAvyAdinAdeva-dharmajJAkaratIrthataH // 5 // Adi zabdAt tatrAMzape grahe candrAMzagate sati strIsevayA kRSimuktAdeH strIsevayA dhana. kRSemuktAdemuktAphalavikrayAd, AdizabdAt pravAlazaMkhAdInAM krayavikrayayordhanI / aAdizabdAttatra kujAMzagate sati dhAtvastrAnalasAhasAt, dhAtavo mRttikAH pakvA / athavA suvarNAdimanaHzilAhiMgulaharitAlAdayo dhAtava ucyante tebhyo dhanam / astrAt khaDgakuntatomarazastrikArikAdizastrAt / athavAnalAdagnikriyAyAH / athavA sAhasAt-anavalokitakAryakaraNAt, svabalArambhakriyAdvA dhanI / evaM tatra budhAMzagate sati lipikAvyAdinA, lipyA akSaravinyAsena gaNita vyAkhyAnena vA / kAvyena kAvyazAstrakaraNenAdigrahaNAccitrapustapatracchedasUcIbANamAlyaracanAdibhirdhanI syAt / evaM tatra jIvAMzagate sati devadharmajJAkaratIrthato devAddevArcanAd dhanI, vA dharmAddAnazItatapobhAvanA gurusevayA, jJebhyu paNDitebhyo'thavA''karebhyaH suvarNAdilavaNAdyaJjanAdigajAdInAmanyatamasthAnabhyaH, atha tIrthatastIrthapUjayA dhanI syAt / / 5 / / dazama bhavana kA svAmI candramA ke navAMza meM ho to strI kI sevA se. khetI se, motI pravAla. zaMkha Adi ke vyApAra se dhana upArjana kare / maMgala ke navamAMza meM ho to sonA. cAMdo, manaHzila, hiMgalu. haratAla prAdi dhAtu ke vyApAra se, talavAra, bhAlA, tomara, zakti churI Adi zastroM se, agni kriyA se, sAhasa se dhana prApta kare / budha ke navamAMza meM ho to lekhana kalA se. kAvya prAdi zAstra racanA se, citra Adi kalA se dhana kA lAbha kre| guru ke navamAMza meM ho to, deva pUjana se, dharmArAdhanA karake, paMDita sevA se, khAna se yA tIrtha pUjana se dhana lAbha kare // 5 // "Aho Shrutgyanam" Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 janmasamudraH atha zukrazanyaMzagatAMzapAdarjanamAha-- mariNabhAdeH zramAd bandhabhAroDhinIcakarmabhiH / mitrasvArigRhe kheze mitrasvArigRhAd dhanam // 6 // AdizabdAt tatrAMzape zukragate sati maNibhAdermaNito marakatavajrapadmarAgapuSparAgendranolacandrakAntasUryakAntAdibhyaH / aAdizabdAdazvavRSamahiSIzreSThanarasevAbhyaH / hayaM tatra zanyaMzagate zramAd bandhamAroDhinIcakarmabhiH, zrameNa dezAMtaragrAmAntaragamanena / atha bandhanena svazarIratADanena, bhAroDhayA bhAravahanena, nIcakarmabhiH svakulAnucitakaraNardhanI syAt / atha yadi janmakAle ye grahA lagnacandrayordazagAstadabhAve sati lagnendrANAM khezAzritAMzanAthamitrasvArigRhe bhavanti, tadA taiH kRtvA mitrasvArigRhAd dhanI syAt / yathA yadyete mitragRhe bhavanti tadA mitragRhAzrayAdevaM svagRhasthairetaiH svagRhAdevametaiH zatrurAzisthaiH zatrugRhAd dhanamarjayatItyarthaH / tribhivizeSakam / / 6 / / dasavAM bhavana kA svAmI zukra ke navAMza meM ho to marakata, vajU padmarAga, puSparAga, indranIla, candrakAnta, sUryakAnta Adi maNiyoM ke vyApAra se tathA ghor3e, baila aura bhaiMsa Adi pazuoM se yA uttama puruSa kI sevA se dhana upArjana kare / zani ke navamAMza meM ho to parizrama se, bhAra vahana karane se yA nIca karma karake dhana upArjana kre| navamAMza kA svAmI dazama bhAva ke pati kA mitra ho to, mitra ke ghara se, apanI rAzi kA ho to, apane ghara se aura zatru rAzi kA ho to, zatru ke ghara se dhana prApta kare / / 6 / / atha dhanArjanayogAntaramAha ___ lagnasvAyagataiH saumyairbalibhiH svamanekadhA / __karmabhi: so'rjayed vA balinyuccai : svavIyataH // 7 // saumyaiH zubhairbalibhirbaliSThalagnasvAyagatairlagnadhanalAbhAnAmekatamasthaiH svaM dhanamanekadhA bahuprakAraiH karmabhiH sa vAlo'rjayedupArjayet / vA athavA arke balinyucce meSasthe svavIryato nijabhujabalAd dhanamupArjayedityarthaH / yena kena karmaNA pUrvoktena dhanamIhate tena tena prakAreNa yatnAdeva prApnotItyarthaH / ityAjIvikA / / 7 / / balavAn zubha graha yadi lagna meM dhana sthAna meM yA gyArahaveM sthAna meM rahe ho to aneka prakAra se dhana upArjana kare / athavA sUrya balavAn hokara apanI ucca rAzi meM (meSa rAzi meM) rahA ho to apane bhuja bala se dhana upArjana kare / / 7 / / adhunA rAjayogAnAha bhAdimadhyAntage'Ggasthe bhUdezagrAmapo'Ggape / SatryAye svadaMgeSvindo: saumyeSvIzo'thavA dhanI // 8 // "Aho Shrutgyanam Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH aGgape lagnanAthe, aGgage lagnasthe krameNa bhAdimadhyAntage sati bhaM rAzistasyAdimadhyAntage bhUdezagrAmapo bhavati / tadyathA - lagnape baliSThe rAzyAdau gate lagnasthe bhUpo rAjA syAjjAti kuladezAnumAnataH / evaM lagnapatau lagne rAzimadhyasthe sati dezapatiH / evaM lagnape lagnaM rAziprAntagate grAmapo grAmapatiH / prathAthavA indozcandrAt saumyeSu zubheSu svarkSageSu svaM svakoyaM yadRkSaM rAzistatra gacchantisma teSu svakIya rAzigateSu SaTTTyAye ripusahajalAbhAnAmekatamastheSu Izo rAjA vA dhanIzvaraH syAt ||8|| lagna kA svAmI balavAn hokara lagna meM rahA ho, vaha yadi rAzi kI Adi meM prathama dasa aMza taka ho to jAtaka jAti kula aura deza ke anusAra rAjA hove / rAzi ko madhya meM bIsa praza taka ho to deza kA svAmI aura rAzi ke anta meM 21 se 30 aMza taka ho to grAmapati hove / yadi candramA se zubha graha apanI rAzi ke hokara chaThe, tIsare yA gyArahaveM sthAna meM rahe hoM to jAtaka rAjA yA dhanapati hove ||5|| - atha yogadvayamAha - ucce'Ggage gurau jJenduzukarAye pade ravau / sUrye'jAGga gurau dharme kuje khe bhavage zanau // 6 // 61 gurAvaGgage ucce karkasthe sati, jJenduzuH, Aye lAbhasthaiH kRtvA pade karmasthe ca ravau rAjA / prathAjAGga meSalagnasthe sati sUrye sUryapratyAsannatvAdarthAntarAccandre ca sati, gurau dharmasthe ca sati navame ca, kuje khe dazamasthe ca zanau bhavage lAbhasthe yo jAtaH sa rAjA bhavati // 6 // karka rAzi para guru ucca kA hokara lagna meM rahA ho, tathA budha, candramA aura zukra ye gyArahaveM sthAna meM ho aura sUrya dasaveM sthAna meM hoM to jAtaka rAjA hotA hai / athavA sUrya meSa rAzi kA hokara lagna meM rahA ho to, tathA guru naveM sthAna meM, maMgala dasaveM sthAna meM aura zani gyArahaveM sthAna meM rahA ho to rAjA hotA hai // 6 // atha dvAtriMzad rAjayogAnAha tuGgaGga'rke gurau vAkauM cAre ca svarkSage vidhau / svAMze'Gga vA vidhau dRSTe nizcandra icaturAdibhiH // 10 // arko'Gga e lagnasthe uccasthe, ca zabdAd gurau vArko zanau ca prAre kuje vAnyatra rAzau gate sati, eSAM madhyAdekaikasmin lagnage ucce catvAro rAjayogA bhavanti / vA zabdAdeSAM madhyAdekasmin lagnage tribhiH kRtvA dvAdazayogA bhavanti / vA zabdAt teSAM caturNA madhyAd dvAbhyAM dvAbhyAM kRtvA tayormadhyAdekasmin "Aho Shrutgyanam" Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 janmasamudraH lagnage candra svarkSage karkasthe ca sati dvAdazayogAH / eSAM caturNA madhyAdekasmin lagnasaMsthe karmagate candre catvAro rAjayogAH / eva dvAtriMzadyogAH / tadyathA - [1] meSasthe'rke, karke jIvaH, tulAyAM zani:, makare bhaumo'nye yathecchaM gatAH, evaM meSa lagne eko yogaH / [2] karka lagne dvitIya: / [3] tulAyAM tRtIyaH / [4] makaralagne caturthaH / atha tribhizca yathA - meSe'rkaH, karke jIvaH, tulAyAM zaniH zeSA yathecchaM gatAH / eva meSalagne ekaH / [6] karke dvitIyaH / [7] tulAyAM tRtIyaH / evaM pUrvoktaiH saha sapta / [ 8 ] atha meSe'rkaH, karke jIvaH, makare kujaH, zeSA yathecchaM gatAH / evaM meSalagne ekaH / [6] karke dvitIyaH / [10] makare tRtIyaH / [11] ete trayaH pUrvaiH saha daza / [12] meSe'rkaH, tulAyAM zaniH, makare kujaH, etaiH pUrvaH saha trayodazaH / [13] karkejIvaH, tulAyAM zaniH, makare bhaumaH zeSAH svecchaM gatAH, evaM pUrvaiH saha SoDazaH / [14] arkaguruzanikujaizcaturbhistribhirvA ye yogAH kRtAste uktAH / [15] ca zabdAccaturNA madhyAd dvAbhyAM saha svarkSage candre sati, evaM dvAdazayogAH / [16] tadyathA-- meSe'rkaH, karke candrajIvau zeSAH svecchaM gatAH / [17] meSalagne eko yogaH, karke dvitIyaH / [18] atha meSe'rkaH karkecandraH, tulAyAM zani pare svecchaMgatAH / [16] meSalagne ekoyogaH, karke dvitIyaH, tulAlagne tRtIyaH / [20] tulAyAM caturthaH, meSe'rkaH, karke candraH, makare kujaH, zeSAH sveccha gatAH / [21] karke saptamaH, tulAyAmaSTamaH / [22] atha karke candrajIvau, makare bhaumaH, zeSAH svecchNgtaaH| [23] karke navamo, makare dazamaH / [24] karke candraH, tulAyAM zaniH, makare kujaH pare yathA svairaM / [25] tulAyAmekAdazaH, makare dvAdazaH / [26] atha candra Naiva saha teSAM caturarNA madhyAdekaikenAha-- meSalagnasthe'rke karkasthe candra e ca eko yaunaH / [27] karkalagnasthe dvitIyaH / tulAlagnasthe zanau karkasthe candra sati tRtIyaH / [ 28 ] makara lagnasthe kuje, karkasthe candra caturthaH / [26] evaM pUrvaiH saha dvAtriMzaduktA yogAH / arthavazAdarka guruzanikujairuccai - rlagnasthaiH kRtvA ye yogA uktAstathAmIbhirapi lagnasthaiH pratyekaM nIcaiH vRzcikasthe candra e ca rAjayogA na bhavanti paraM rAjavat kalpyAH / sUrya, guru, zani aura maMgala ye ucca rAzi ke hokara unameM se koI eka lagna meM rahA ho, isI se jo-jo rAjayoga hote haiM, vaha isa prakAra hai - (1) meSa rAzi kA sUrya lagna meM rahA ho tathA karka kA guru, tulA kA zani aura makara rAzi kA maMgala ho to rAjayoga hotA hai / (2) evaM karka rAzi kA guru lagna meM, meSa kA sUrya, tulA kA zani aura makara kA maMgala ho "Aho Shrutgyanam" Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH to rAjayoga / (3) tulA kA zani lagna meM, meSa kA sUrya, karka rAzi kA guru aura makara / maMgala ho to raajyog| (4) makara rAzi kA maMgala lagna meM. meSa kA sUrya, karka kA guru aura tulA kA zani ho to rAjayoga / (5) meSa kA sUrya lagna meM, karka kA guru aura tulA kA zani ho to raajyog| (6) karka kA vRhaspati lagna meM, meSa kA sUrya aura tulA kA zani ho to raajyog| (7) tulA kA zani lagna meM, meSa kA sUrya aura karka kA guru ho to raajyog| (8) meSa rASi kA sUrya lagna meM, karka kA guru aura makara kA maMgala ho to raajyog| (8) karka kA guru lagna meM, meSa kA sUrya aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (10) makara kA saMgala lagna meM, meSa kA sUrya aura karka kA guru ho to rAjayoga / (11) meSa kA sUrya lagna meM, tulA kA zani aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (12) tulA kA zani lagna meM, meSa kA sUrya aura makara kA maMgala ho to rAja (13) makara kA maMgala lagna meM, meSa kA sUrya aura tulA kA zani ho to rAjayoga / (14) karka kA guru lagna meM, tulA kA zani aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (15) tulA kA zani lagna meM, karka kA guru aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (16) makara kA maMgala lagna meM, tulA kA zani, karka kA guru ho to raajyog| (17) meSa kA sUrya lagna meM, karka rAzi kA garu aura candramA ho to raajyog| (18) karka rAzi kA guru aura candramA lagna meM aura meSa kA sUrya ho to rAjayoga / (16) meSa kA sUrya lagna meM, karka kA candramA aura tulA kA zani ho to rAjayoga / (20) tulA kA zani lagna meM, karka kA candramA aura meSa kA sUrya ho to raajyog| (21) meSa kA sUrya lagna meM, karka kA candramA aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (22) makara kA maMgala lagna meM, meSa kA sUrya aura karka kA candramA ho to rAjayoga / (23) karka kA guru aura candramA lagna meM aura tulA kA zani ho to raajyog| (24) tulA kA zani lagna meM aura karka kA guru aura candramA ho to rAjayoga / (25) karka kA candramA aura guru lagna meM aura makara kA maMgala ho to rAjayoga / (26) makara kA maMgala lagna meM aura karka kA candramA aura guru ho to rAjayoga / (27) tulA kA zani lagna meM, makara kA maMgala aura karka kA candramA ho to raajyog| (28) makara kA maMgala lagna meM, tulA kA zani aura karka kA candramA ho to rAjayoga / (26) meSa kA sUrya lagna meM aura karka kA candramA ho to rAjayoga / (30) karka kA garu lagna meM aura candramA kakaM kA ho to rAjayoga / (31) tulA kA zani lagna meM aura karka kA candramA ho to rAjayoga / (32) makara kA maMgala lagna meM aura karka kA candramA ho to rAjayoga hotA hai| ye battIsa rAjayoga sUrya, maMgala, guru aura zani ucca rAzi ke hokara lagna meM rahe evaM karka kA candramA ho to hote haiM / parantu ye graha nIca rAzi ke hokara lagna meM rahe hoM aura vRzcika kA candramA ho to rAjayoga nahIM hote haiM, parantu vaha jAtaka rAjavat ho aisI kalpanA kI jAtI hai| atha catuzcatvAriMzad yogAnAha svAMze'Gga ceti janmakAle'Gga lagne svAMze svakIyanavAMzasthe nizcandrazcandrarahitaizcaturAdibhizcatuHprabhRtibhirga haiISTe, Adi zabdAt paJcabhiH SaDbhirvA "Aho Shrutgyanam" Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 janmasamudraH dRSTe yogA dvAviMzatiryogA bhavanti / atra lagne candraNa dRSTe yogabhaGgo nahi, kintu pazyatAM madhye na gaNyate / yataH zazI pazyatvathavA mA pazyatu / evaM prakAreNa vidhau candra svAMzasthe caturAdigraha dRSTe dvaaviNshtiryogaaH| evaM prakAreNa catuzcatvAviMzat / yathA lagne'thavA candra catubhi STe paJcadazayogAH, paJcabhiHSaT, SaDbhirekaH / evaM dvAviMzatiH / yathA lagne'thavA candra ravikujabudhagurubhi STe eko yogaH / ravikujabudhazukradRSTe dvitIyaH / ravikujabudhazanibhistRtIyaH / ravikujajIvazukraizcaturthaH / ravikujajIvazanibhiH paJcamaH / ravikujazukrazanibhiH sssstthH| ravibudhaguruzukraH saptamaH / ravibudhazukrazanibhiraSTamaH / ravibudhaguruzanibhirnavamaH / raviguruzukrazanibhirdazamaH / kujabudhaguruzukrarekAdazaH / kujabudhaguruzanibhidizaH / kujbudhshukrshnibhistryodshH| bhaumabRhaspatizUkrazanibhizcaturdazaH / budhaguruzukrazanibhidRSTe lagne pnycdshH| atha paJcavikalpAt SaDyogAnAha-ravimaGgalabudhaguruzukradRSTe lagne eko yoga / ravimaGgala budhabRhaspatizanibhidvitIyaH / ravimaGgalabudhazukrazAMnabhistRtIyaH / ravimaGgalaguruzukrazanibhizcaturthaH / ravibudhaguruzukrazanibhiH paJcamaH / kujabudhabRhaspatizukrazanibhiH SaSThaH / athaSaDbhiH-ravimaGgalabudhabRhaspatizukrazanibhiH sa tamaH / evaM sarvaiH saha dvaaviNshtiryogaaH| yathA lagnAduktAstathA candrAd dvAviMzatiryogA bhavanti / evaM kArake catuzcatvAriMzat paramArthena yogadvayametat / yathA svAMzagate lagne caturAdibhi STe eko yogH| itthaM candra dvitIyaH / saMkhyA darzanArthamatraiva yadi rAzau lagne svAMzasthite sati SaSThayA gaNitaM kiyate / tadAmISAM yogAnAM catuSaSThayAdhikA zatadvayI syAt / evaM svAMzasthe candra ca / evaM kArake lagnacandrayorekIkRtAnAM yogAnAM paJcazatAnyaSTaviMzatyadhikAni bhavanti // 10 // janma ke samaya lagna meM apane 2 navamAMza meM rahe hue lagna yA candramA ko cAra, pAMca yA chaH graha eka sAtha dekhate hoM to bAIsa yoga hote haiN| unameM candramA lagna ko dekhe yA na dekhe usakA koI vicAra nahIM hai / jaise-apane navamAMza meM rahe hae lagna yA candramA ko sUrya, maGgala, budha aura guru dekhate hoM to rAjayoga hove / 11 sUrya, maGgala, budha aura zukra dekhate hoM to rAjayoga / 2 / sUrya, maMgala, budha aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 3 / ravi, maMgala, guru, zukra dekhate hoM to rAjayoga / 4 / ravi, maMgala, guru aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 5 / ravi, maMgala, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 6 / ravi, budha, guru aura zukra dekhate hoM to rAjayoga / 7 / sUrya, budha, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga 11 sUrya, budha, guru aura zani dekhate hoM to rAjayoga / / / ravi, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 10 / maMgala, budha, guru aura zukra dekhate hoM to rAjayoga / 11 / maMgala, budha, guru "Aho Shrutgyanam" Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 12 / maMgala, budha, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 13 / magala, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 14 / budha, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 15 / sUrya, maMgala, budha aura guru dekhate hoM to rAjayoga / 16 / ravi, maMgala, budha, guru aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 17 / ravi, maMgala, budha, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 1 / ravi, maMgala, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 16 / ravi, budha, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 20 / maMgala, budha, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga |21suury, maMgala, budha, guru, zukra aura zani dekhate hoM to rAjayoga / 22 / ye bAIsa rAjayoga lagna ke aura bAIsa rAjayoga candramA ke milA kara kula 44 rAjayoga hue / isI prakAra lagna ke aura candramA ke apane 2 vargottama ke anusAra kalpanA kiyA to kuna lagna ke 264 aura candramA ke 264 milA kara 528 rAjayoga banate haiM / 10 // atha rAjayogatrayamAha athAje'rke vRSe candra vAkau kumbhe tanusthite / ' nRyusihAligaizca jJajIvArabhUpatirbalI // 11 // athAnantaramaje meSe tanusthite lagnasthe vArke ravau tatra gate sati jJajIvAraiH krameNa nRyuksiMhAligaimithunasiMhavRzcikagataizca kRtvA bhUpatiH pRthvIpatirbalI balavAn bhavati / vAthavA evamabje candra vRSe vRSarAzau tanusthite lagnasthe pUrvokta sthAnasthairgrahairetairiti dvitIyo yogaH / vAthavAkauM zanau kumbhe kumbharAzau tanusthite lagnasthite sati ca zabdAdetaiH pUrvoktasthAnasthaiH kRtvA rAjA iti tRtIyo yogaH // 11 // meSa rAzi kA sUrya lagna meM rahA ho, tathA budha mithuna rAzi meM, guru siMha rAzi meM aura maMgala vRzcika rAzi meM rahA ho to jAtaka rAjA hotA hai| athavA vRSa rAzi kA candramA lagna meM rahA ho tathA budha, guru aura maMgala ye kramazaH mithuna, siMha aura vRzcika rAzi meM hoM to rAjA hove| athavA kumbha rAzi kA zani lagna meM rahA ho tathA budha, guru aura maMgala ye kramazaH mithuna, siMha aura vRzcika rAzi meM ho to jAtaka rAjA hove // 11 // athAparayogadvayamAha mRvicce vidhau strIgau jJAkauM zukrajyabhUmijAH / taulikarkAjagAH syuzca yadi rAjaivamarkaje // 12 // vidhau pUrNendau janmalagnasthe ucce vRSabharAzisthe ca sati yadi strIgau kanyAgatau jJAkauM budhasUyauM', ca zabdAt zukrejyabhumijAH krameNa taulikarkAjagAstulA 1 'vRSe'bjavA karke iti pAThaH / ' "Aho Shrutgyanam" Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UP - janmasamudraH karkameSarAzisthAzca bhavanti, tadA raajaa| vRSalagne eko yogaH / evamamunA prakAreNArkaje zanau mUttau lagne ucce tulArAzisthe sati zeSA yathoktasthA bhavanti tadA rAjA / tulA lagne dvitIyo yogaH / / 12 / / yadi pUrNa candramA vRSa rAzi kA hokara lagna meM rahA ho, budha aura sUrya ye donoM kanyA rAzi meM, guru karka rAzi meM, zukra tulA rAzi meM aura maMgala meSa rAzi para ho to rAjayoga hotA hai| evaM tulA rAzi kA zani yadi lagna meM rahA ho, bUdha aura sUrya rAzi para, zukra tulA rAzi meM, guru karka rAzi meM aura maMgala meSa rASi kA ho to rAjayoga hotA hai // 12 // athAnyadyogatrayamAha sAraiNAGga'stragArkendvorvAtra sAbje'strage ravau / ajAGga'rke made mande sendau dharme gurau vibhuH // 13 // Aro maGgalastena saha vartate yattadeNAGga makaralagnaM tatra sakuje makaralagne sati astraM dhanustatra gatau yAvarkendU tayoH sato rAjA syAnmakaralagne eko yogaH / vAthavAtra sAreNAGga makaralagne makaralagne sati sabje sacandra'stragedhanUrAzisthe ravau ca rAjA syAditi dvitIyo yogH| ajAGga meSalagne tatrA: mande zanau saptamasthAnagate sendau sacandra ca sati, dharme navamsthe gurau jIve vibhuH svAmItyeSa tRtIyo yogaH / / 13 / / makara rAzi kA maMgala lagna meM rahA ho, tathA sUrya aura candramA donoM dhana rAzi meM hoM to rAjayoga hotA hai / / athavA makara rAzi ke maMgala aura candramA donoM lagna meM rahe hoM aura sUrya dhana rAzi meM ho to bhI rAjayoga hotA hai / 2 / athavA meSa rAzi kA sUrya lagna meM rahA ho, tathA zani aura candramA donoM tulA rAzi saptama sthAna meM hoM aura bRhaspati dhana rAzi navama sthAna meM ho to jAtaka rAjA hotA hai // 13 // atha yogadvayamAha vRSAGgaDabje smare jIve khe yame'rke sukhe vibhuH| vyaridharmAntyagairvendrAdikaireNAGgage zanau // 14 // __ abje candra vRSAGga vRSalagnasthe, jIve gurau smare saptamagate ca, yame zanau ca khe karmasthe, arke sukhe caturthasthe prabhuH syAt / 1 / vAthavA eNAGgage makaralagnasthe zanau, indvAdikaiH krameNa vyaridharmAntyagaistriSaSThadharmavyayasthaizca rAjA / nanu candAdyairityuktaM zukraH kvagata ityucyate-yathA saMkhyAt paJcamasthAnAbhAvAt / yataH zukrasyAdityapaJcamatvAdanavakAzaH / / 14 / / "Aho Shrutgyanam" Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH 67 vRSa rAzi kA candramA lagna meM rahA ho, guru saptama sthAna meM, zani dazaveM sthAna meM aura sUrya cauthe sthAna meM rahA ho to jAtaka rAjA hotA hai |1evN makara rAzi kA zani lagna meM rahA ho, candramA tIsare, maMgala chaThe, budha naveM aura guru bArahaveM sthAna meM ho to rAjayoga hotA hai // 14 // atha yogadvayamAha sendau jIve'strage bhaume mRge vocce'Ggage site| budhe vA dhiisthbhaumaaryosturysthejyendubhaargvaiH||15|| jove sendau sacandra 'strage dhanusthe, bhaume mRge makarasthe ca sati, site zukre'Ggage lagnasthe sati, ucce mInasthe ca sati rAjA syAt / mIna lagne eko yogaH / athavAGgage lagnasthe budhe ucce kanyArAzicaturdazAMzasthe sati, dhIsthabhomAryoH, dhIH paJcamaM tatra gatau yau bhaumArkI tayoH, bhaumazanyoH satosturyasthejyendubhArgavaiH turya caturthaM tatra tiSThantisma ijyendubhArgavAH gurucandrazukrAstaiH kRtvA rAjA syAt / kanyAlagne dvitIyo yogaH / / 15 / / guru aura candramA donoM dhana rAzi meM hoM, maMgala makara rAzi meM aura mIna rAzi kA zukra lagna meM ho to rAjayoga hotA hai|1evN kanyA rAzi kA budha lagna meM ho, maMgala aura zani ye donoM pAMcaveM sthAna meM, guru, candramA aura zukra ye tInoM cauthe sthAna meM ho to rAjayoga hotA hai // 15 // atha yogatrayamAha sendau jhaSAGga kumbhasiMhasthAkikujAMzubhiH / sAre'jAGga gurau karke vA karkAGga gurau tathA // 16 // jhaSAGga mInalagne sendau sacandra, kumbhaiNasiMhasthAH kumbhamakarasiMharAzisthAH krameNa ye pAkikujAMzavaH zanikujasUryAstaistatrasthaiH kRtvA raajaa| eko yogaH / athAjAGga meSalagne sAre sakuje gurau karkasthe ca sati raajaa| vAthavA karkAGga karkalagnasthe sati gurau, tatheti ko'rthaH ? meSakujayute ca rAjA / iti tRtIyo yogaH / / 16 / / mIna rAzi kA candramA lagna meM ho, kumbha rAzi kA zani, makara rAzi kA maMgala aura siMha rAzi kA sUrya ho to rAjayoga hotA hai / / athavA meSa rAzi kA maMgala lagna meM ho aura guru karka rAzi kA ho to rAjA hove / 2 / athavA karka rAzi kA guru lagna meM rahA ho aura meSa rAzi meM maMgala ho to rAjayoga hotA hai // 16 // "Aho Shrutgyanam" Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 janmasamudraH athAnyad yogadvayamAha 1 vaSe zukra'mbuge candra dharma vyNgaaygetraiH| - puSTa jJe'Gga zubhe ke'nyairdharmasvopacayAzritaH // 17 // zukre'mbuge caturthasthe vRSe vRSarAzau sati, candra dharme navamasthe sati tryaGgAye gacchanti tryaGgAyagAstrilagnalAbhAnAmekatamasthA ye itare yathAsambhavaM ravikujabudhaguruzanayastatrasthaistaiH kumbhalagne sati rAjA / ityeko yogaH / atha jJe budhe puSTe sarvabala yukte'Ggage lagnagate zubhe guruzukrayorekatame caturthasthe, anyaiH zeSairdharmasvopacayAzritairnavamadhanaviSaDekAdazadazamAnAmanyatamasthai rAjA dharmAtmA'nyo dhanI syAt / / 17 / / vRSa rAzi kA zukra cauthe sthAna meM rahA ho, candramA naveM sthAna meM aura dUsare graharavi, maMgala, budha, guru aura zani ye lagna meM tIsare sthAna meM yA gyArahaveM sthAna meM rahe hoM aura kumbha lagna ho to rAjayoga hotA hai / 1 / sampUrNa balavAna budha lagna meM rahA ho, tathA zubha graha-guru aura zukra cauthe sthAna meM ho tathA bAkI ke pApa graha naveM, dUsare, tIsare, chaThe, dasaveM yA gyArahaveM sthAna meM ho to rAjayoga hotA hai, arthAt rAjA dharmAtmA yA dhanavAna hotA hai // 17 // atha yogadvayamAha ucce'Gga 'bje yame SaSThe jIve sve lAbhagaH praiH| mande'Ggage pade'rkendvo-rjIve'mbunyAyagaiH paraiH // 18 // abje candra ucce vRSe'Ggage lagnasthe sati SaSThe yame zanau ca jIve gurau sve dhanasthe ca sati paraiH zeSaH ravikujabudhazukrazanibhirlAbhagaiH kRtvA raajaa| vRSalagne eko yogH| mande zanau aGkagate sati pade dazamasthayorandvorjIve gurau ambuni ca caturthasthe AyagAparairAyagA lAbhagA ye aparA kujabudhazukrAstaiH kRtvA rAjA dhanItyeSa dvitIyo yogaH // 18 // vRSa rAzi kA candramA lagna meM rahA ho, zani chaThe sthAna meM, guru dhana sthAna meM aura anya saba graha gyArahaveM sthAna meM hoM to rAjayoga hotA hai / evaM zani lagna meM ho, sUrya aura candramA ye donoM dasaveM sthAna meM ho, guru cauthe sthAna meM ho aura anya saba graha gyArahaveM sthAna meM ho to rAjayoga hotA hai // 18 // 1 'svaH zukra' aisA pATha haiM jise vRSa yA tulA inameM se kisI rAzi para ho| "Aho Shrutgyanam" Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAnyad yogadvayamAha - zazyArkojyAH khAyAGgasthA jJArau sve'rkasitau sukhe / maMzau lagne'stakhAmbvAya dharmejyArkendu vitsitaiH // 16 // zazyArkAjyAH candrazanijIvAH krameNa khAyAGgasthA dazamalAbhalagnasthAH, jJArau budhakujau sve dhanastho, yadyarkasitausUryazukrau sukhe caturthe ca bhavattastadA rAjA / maMzau maMzabdena maMgalaH, zazabdena zaniH, etau dvau lagne syAtAM, yadi prastakhAmbvAyadharmAH' saptamadazamacaturthalAbhanava mAstatrasthA yathAsaMkhyaM ye 'ijyArkendubitsitAH ' jIvasUryacandrabudha zukrAstaiH kRtvA rAjA syAt // 16 // candramA dasaveM, zani gyArahaveM sthAna meM, guru lagna meM, maMgala aura budha donoM dUsare sthAna meM tathA sUrya aura zukra ye donoM cauthe sthAna meM rahe hoM to rAjayoga hotA hai |1| athavA maMgala aura zani donoM lagna meM ho, guru sAtaveM, sUrya dasaveM, candramA cothe, budha gyArahava aura zukra naveM sthAna meM hoM to rAjayoga hotA hai // 16 // prathAnyad yogadvayamAha sArkoM mRgAMge syAdIzaH sezaiH khAstASTabhUzubhaiH / kanyAMge jJe site khe'ste jIvendvordhoyamArayoH // 20 // 66 mRgAGga makara lagne sArkoM zaniyukte sati khAstASTabhUzubhaiH karmasaptASTacaturthanavamasthAnasthairete serau svAmibhiH saha varttante ye te sezAH svanAthayutAstaiH kRtvA IzaH svAmI syAt / zubhazabdena navamasthAnamucyate / atha jJe budhe kanyAMge kanyA lagnasthe sati, zukre khe dazamagate vAste saptamasthayorjIvendroH, dhIH paJcamaM tatrasthayorya mArayoH zanikujayo rAjA // 20 // zani ke sAtha makara lagna ho tathA dasavAM, sAtavAM, AThavAM, cauthA aura navAM ye pAMcoM bhavana apane 2 svAmI se yukta hoM to rAjayoga hotA hai / lagna meM kanyA rAzi kA budha ho, dasaveM sthAna meM zukra, sAtaveM sthAna meM guru aura candramA, pAMcaveM sthAna meM zani aura maMgala ho to rAjayoga hotA hai ||20| prathAnyAnantayogAntarotpattimAha tryAdyairuccaistriko sthaH sampuSTairnR pajo nRpaH / pazcAdyairanyajaH puSTaiH savittaH syAnnRpopamaH ||21|| svoccarAzisthaistryAdyaistribhirAdizabdAccaturbhiH puSTaiH sUryAdyairgrahairuccaiH SaDbalopetairnRpajo nRpAjjAyate'sau nRpajo rAjaputro rAjA syAt / evaM trikoNasthairmU latrikoraNagaiH puSTaistribhizcatubhirvA anyajo hInakulajAto'pi rAjA / parama "Aho Shrutgyanam" Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 janmasamudraH puSTarbalahInastribhizcatubhiH paJcabhiH SaDbhirvA, uccai latrikoNasthairvA savittaH sadravyo rAjasamo vA syAd bhavati / so'nyavaMzajAtaH sa nRpo rAjA, nahi nahi punA rAjavaMzajo rAjA / ekena puSTenoccena dvAbhyAM svasthAnasthAbhyAM kRtvA rAjavaMzajo'nyavaMzajo vA na rAjA syAt kintu dhanI syAdeva / / 21 / / mUlatrikoNasaMjJAmAha viMzatiraMzAH sihe trikoNamaparaM svagRhamakarmasya / vRSasyAMzadvayamuccaM tRtIyo'zaH paramoccaH, apareM'zAstrikoraNaM candrasya / meSe dvAdazAMzAstrikoNaM zeSA gRhaM kujasya / kanyAyAzcaturdazAMzA uccAH, paJcadaza paramoccaH, tataH paJcAMzAstrikoNaM zeSA gRhaM budhasya / dhanuSoM'zA daza trikoNaM pareM'zA: svakSetraM guroH / tulAyAH paJcadazAMzAstrikoNaM zeSA gRhaM zukrasya / kumbhasya vizatistrizAMzA mUlatrikoNaM zeSA gRhaM zaneriti mUlatrikoNasaMjJA uktaaH| zubhamra hairuccaimUlatrikoNagairvA rAjA dharmAtmA, pApaiH pApAtmA kalahAdipriyaH kecinmate / / 21 / / jisakI janmakuNDalI meM tIna, cAra prAdi graha balavAna hokara ucca ke rahe hoM yA mUla trikoNa meM rahe hoM to hIna kula meM janma lene vAlA bhI rAjA hotA hai| yaha rAjA ke barAbara dhanavAna hotA hai| yadi balavAna pAMtra Adi graha ucca ke hoM yA mUla trikoNa meM ho to bhI nIca kula meM janma lene para bhI rAjA hotA hai yA rAjA ke barAbara dhanavAna hotA hai| eka yA do graha balavAna hokara ucca ke yA mUla trikoNa meM hoM to rAjA nahIM kintu dhanavAna hotA hai| prasaMgopAtta mUla trikoNa saMjJA batalAte haiM siMha rAzi ke tIsa aMzoM meM se bIsa aMza sUrya kA mUla trikoNa hai aura bAkI ke svagRha haiN| candramA ke vRSa rAzi ke do aMza ucca, tIsarA aMza paramocca hai aura bAkI ke aMza candramA ke mUla trikoNa haiM evaM maMgala, meSa rAzi ke bAraha aMza taka mUla trikoNa haiM aura bAkI ke aMza svagRha haiN| budha ke kanyA ke caudaha aMza ucca kA aura pandrahavAM aza paramocca kA hai, usake bAda pAMca aza mUla trikoNa aura bAkI ke aMza svagRha haiN| guru ke dhana rAzi ke pahale dasa aMza mUla trikoNa hai aura bAkI ke svagRha hai| zukra ke-tulA rAzi ke pahale pandraha aMza mUla trikoNa hai aura bAkI ke svagRha hai / eva zani ke-kumbha rAzi ke bIsa aMza mUla trikoNa haiM aura bAkI ke dasa aza svagRha haiN| zubha graha ucca ke hoM yA mUla trikoNa meM ho to rAjA dharmAtmA hotA hai aura pApa graha ucca ke yA mUla trikoNa meM ho to pApa karma karane vAlA aura kalaha priya hotA hai // 21 // atha rAjayoge sati kadA jAtasya rAjyaprAptibhaviSyatIti jJAnamAha-.. khastho yo vAGgagaH puSTo rAjyadaH svdshodye| zatrunIcaHyAtasya dazAyAM cyutisaMzrayau // 22 // "Aho Shrutgyanam" Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH rAjayogakartRNAM grahANAM madhyAd yo grahaH khastho dazamastho vAthavAGgago janmalagnagaH puSTo bhavati, nasya jAtasya grahaH svadazodaye nijadazAyAM satyAM rAjyado rAjyadAtA syAt / arthAntarAd dazame lagne vA dvo trayo vA bhavanti tadA teSAM yo balavAn sa svadazodaye rAjyadAtA / atha karma lagne yadi zUnye tadA janmakAle sarveSAM grahANAM madhye yo grahaH puSTo'ttipuSTa: svadazodaye rAjyadAtA / tasya labdharAjasya janmakAle zatrunIcaHjAtasya grahasya dazAyAM cyutisaMzrayau bAcyau / yathA -zatrurAzisthena nIcarAzisthena vA yA dazA dattA tatra balavati grahe rAjyacyutiH / tatra nIce vibalagrahe rAjyAzrayaH kArya iti / / 22 / / hai rAjayoga karane vAle grahoM meM jo graha dasaveM sthAna meM yA lagna meM rahe hoM, unameM jo balavAna ho usakI dazA meM yA antardazA meM rAjya prApti yA dhana kI prApti hove| yadi lagna meM yA dasaveM sthAna meM koI graha na ho to janma ke samaya jo graha saba grahoM se adhika balavAna ho usakI dazA meM yA antardazA meM rAjya prApti khnaa| yadi balavAna graha nIca rAzi ke yA zatru rAzi ke navAMza ke hoM to usakI dazA antardazA meM rAjabhraSTa khnaa| parantu nIca rAzi ke hone para bhI yadi graha nirbala ho to rAjya bhraSTa nahIM karatA // 22 atha yogAntaramAha zukrejyajJe'Ggage khe'rke yame'ste bhogvaannriH| ra kendra : subhaH pApakSagAnyaiH zabaracaurarAT / / 23 // zukrejyajJe zukragurubudhAnAM madhyAdekasminnaGgage lagnage, dazamasthe vArke, yame zanau aste saptamasthe sati ari sti, raivyaM rairdravya yasyAso aridravyahIno'pi bhogavAn bhavati / atha kendra zubhakSaiH zubhAnAM RkSANi rAzayasteSu gatA ye'nye krU rAstaiH pApaizcorarAT / arthavazAt kendrasthA ye zubharAzayastatrasthairazubhaiH pApAnAM ye rAzayastatra tatra zubhaizcorapatiH / zAstrAntarAdarko'dhimitrasthazcandra yadi pazyet tatazcorapatiH / / 23 // zukra, guru aura budha inameM se koI lagna meM ho, sUrya dasave sthAna meM aura zani sAtaveM sthAna meM ho to jAtaka dravya hIna hone para bhI bhogavAna hove / athavA kendra meM zubha rAziyoM para pApa graha aura pApa rAziyoM para zubha graha hoM to coroM kA rAjA hove / anya zAstra meM kahA hai ki-adhimitra ke kSetra meM rahA hayA sUrya yadi candramA ko dekhatA ho to coroM kA rAjA hove // 23 // atha vicitrayogAntaramAha svAdhimitratrikoNocca-sadvargAkSiyutoditAH / lagnAMzarAzipeSTAnyAM rAjadA vyastagA na tu // 24 // "Aho Shrutgyanam" Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH lagnaM janmalagnaM, aMzo lagnanavAMzo, rAzirjanmarAziramUn pAnti amISAM ye patayo'thaveSTAH zubhAH, athAnye pApAH, svAdhimitra trikoNocca sadvargAkSiyutoditA bhavanti / svarkSagatAvA svAdhimitragatA vA mUlatrikoNasthA vA uccAH paramoccA vA yadi bhaveyuH / athavA satAM zubhAvAM varga : SaDvargastatrasthA ete'tha sadRkSAH satAM zubhAnAM prakSi dRSTiryeSAM te sadRkSAH zubhadRSTAH sadyutAH zubhayutA mitradRSTAH trikogoccagrahairyutA dRSTA vA uditAzca yadyatai 'lagnAMzarAzipeSTAnyA' evaM vidhA bhavanti tadA rAjyadA / tu punarvyastagA viparotasthAH zatroradhizatrorvA nIcasya vA krUrasya vA vargagatA krUrairyutA dRSTA vA, astamitA vA nirbalA yadi syustadA na rAjyadAtAraH / mitra svarkSatrikoNoccasthA grahA evaM cAMzasthA evaM vA kendrasthAH parasparaM kArakayogakarAH / atra yoge nIcakulajAtaH kulamukhyo rAjabhUpajo jJeyaH / / 24 / / 72 janma lagna, lagna kA navamAMza aura janma rAzi inake jo zubhAzubha graha hoM, ve apanI rAzi meM, yA adhimitra kI rAzi meM ho, yA mUla trikoNa rAzi meM hai, yA ucca, paramocca rAzi para ho, zubha varga ke SaD varga meM ho yA zubha graha dekhate hoM yA zubha graha sAtha ho to jAtaka rAjA hove / ina yogoM se viparIta ho to rAjA na hove / evaM mitra graha meM, svagRha meM, trikoNa meM, ucca rAzi meM, navamAMza meM yA kendra meM rahe hue graha yoga kAraka hai, isa yoga meM nIca kula meM janmA huA bhI apane kula meM mukhiyA hove yA rAjaputra hove ||24|| zratha vizeSayogAntaramAha kesdrasvarthIccargaH zukrA rejyAkijJaH sa rAjyabhAk / khaSi khaSi nabhogananda-vaSa khASTa samA narAH / / 25 // zukrArejyAkijJaiH krameraNa kendrasvarkSAccagaiH kRtvA yo jAtaH sa rAjyabhAk / tadyathA-- zukro yadi kendra svarkSagataH svarAzigato'thavoccago mInasthastadA khaSisamAH khazabdena zUnyaM RSizabdena saptasaMkhyA samA varSANi tAH kharSamitA saptativarSAriNa yAvat sa naro rAjyabhAgityartha: / zukravadevaMvidhaH sanmaGgalo'pi jJeyaH / yadya evaM gurustadA nabhonandasamAH, nabhaH zabdena pUrNaM nandazabdena nava tatsaMkhyA samA navativarSAriNa yAvadityarthaH / yadya vaM zanistadA saptativarSAriNa yAvat / yadya vaMvidho budho bhavati tadA khASTasamA prazItivarSAriNa yAvadrAjyabhAk / athavaitaiH kendrasthaiH svarAzigairvAthavA yatra tatroccagaiH svarAzigaizca sa maMtrI syAt ||25|| zukra, maMgala, guru, zani aura budha inameM se jo graha kendra meM ho, svagRha meM yA ucca rAzi para ho to anukrama se 70, 70, 60, 70 aura 80 varSa taka rAjya bhoge / arthAt kendra meM, svagRha meM yA ucca rAzi para zukra ho to 70 varSa, maMgala ho to 70 varSa, guru ho to "Aho Shrutgyanam" Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama kallolaH 10 varSa, zani ho to 70 varSa aura budha ho to 80 varSa taka rAjya kre| uparokta graha kendra meM apanI rAzi ke yA kisI sthAna meM rahe hae bhI ucca rAzi ke hoM to jAtaka maMtrI hotA hai // 25 // atha yatravayasi rAjyaM bhavet tadbhAnamAha zIrSapRSTobhayakSasthAH kendrajIvAGgarAzipAH / vayaso'thAdimadhyAnte rAjyArthezatvasaukhyadAH // 26 // jIvAGgarAzipA gurulagnezarAzipatayo yadi baliSThAH kendrazIrSapRSTobhayakSasthA bhavanti tadA vayasaH AdimadhyAnte rAjyArthezatvasaukhyadAH rAjadhanasvAmitvasukhadAtAro jnyeyaaH| tadyathA-yadi jIvaH kendra zIrSarazistho balavAMstadA vayasa prAdau bAlye dhanaM vA sukhaM ca / siMhakanyAtulAvRzcikakumbhAH zIrSodayArAzayo jnyeyaaH| evaM guruH kendra pRSThodayarAzistho yadi tadA vaSasye madhye tAruNye rAjyAdidAtA / meSavRSakarkadhanurmakarAH pRSThodayarAzayo jJeyAH / atha yadi jIvaH kendre ubhayodayarAzistho monarAzistho vayaso'ntye vRddhatve rAjyadhanaThAkuratvasUkhadAtAH / evaM lagnapatiH / evaM janmarAzipatiravalokyo jIvavat / atha yadi jIvalagnezajanmarAzinAthA yathAsambhavaM kendrasthitA bhavanti tataH zIrSapRSThobhayarAzyanumAnAd vayasi rAjadhanAdidAtAro jAyante dhruvam / api zabdo vibhinna yogakramavAcI // 26 // bRhaspati, lagna kA svAmI aura janma rAzi kA svAmI ye kendra meM hoM aura zIrSodaya rAzi para ho to bAlyAvasthA meM, pRSThodayarAzi ke ho to madhyAvasthA meM aura ubhayodaya rAzi meM ho to antima avasthA meM rAjya, dhana, sukha aura aizvarya prAdi kI prApti hotI hai| jaise-bRhaspati kendra meM ho aura zIrSodaya rAzi para ho to bAlyAvasthA meM, kendra meM rahA hA guru ubhayodaya rAzi para ho to madhyAvasthA meM aura kendra meM rahA hayA guru ubhayodaya rAzi para ho to antima avasthA meM rAjya prApti dhana sukha aura aizvarya prAdi kI prApti hotI hai / mithuna, siMha, kanyA, tulA vRzcika aura makara ye zIrSodaya rAzi haiN| meSa, vRSa, karka, dhanu aura makara pRSThodaya rAzi hai aura mIna ubhayodaya rAzi hai // 26 // atha zAstrAntarAd rAjabhaGgayogAnAha __ sarve krUrAH kendre nIcArirAzigatAH zubhairadRSTAH zubho vyayArirandhrasthAzca yadi bhavanti tadA rAjayogabhaGgaH / lagne sarvagrahAdRSTe sati bhaGgaH / svAMze ravau candra kSINe pApadRSTe rAjA pazcAddhRSTaH / keSUcceSu keSu svamUlatrikoNastheSu satsu rAjA, paramanIcasthe'pi bhnggH| kemadrume candre sarvagrahAdRSTe ca bhaGgaH / tryAdhIMcairbhaGgo yadi noccai ravIndU syAtAm / sArAvalIyamidam "Aho Shrutgyanam" Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH kumbhASTabhAge koNasthe candro jAto nRpo bhavet / kumbhalagnaM tu na zreSThaM dvAdazAMzo'sya kutra na // itizrIkAzahRdagacchIya zrIsiMhatilakasUriziSya zrInarendracandropAdhyAyakRtAyAM vRttibeDAyA janmasamudra vivRtau dravyopArjanarAjayogalakSaNo nAma paJcamaH klolH| yadi saba krUra graha kendra meM hoM, nIca ke yA zatru rAzi ke hoM aura unako zubha graha dekhate na hoM tathA zubha graha bArahaveM, AThaveM yA chaThe sthAna meM rahe hoM to rAjayoga kA bhaMga ho jAtA hai| lagna ko koI graha dekhate na hoM to rAjayoga kA bhaMga hotA hai / 2 / ravi aura kSINa candramA apane navamAMza meM hoM, unako pApa graha dekhate hoM to rAjya pada se bhraSTa ho jAtA hai / 3 / kitanaika graha ucca ke yA mUla trikoNa ke ho to rAjayoga hotA hai, parantu nIca rAzi ke ho to rAjayoga kA bhaMga ho jAtA hai|4| kemadra ma ke candramA ko koI graha dekhate na ho to rAjayoga kA bhaMga hotA hai / 5 / tIna Adi graha nIca rAzi ke hoM aura ravI, candramA ucca ke na hoM to rAjayoga kA bhaMga hotA hai| sArAvalI graMtha meM kahA hai ki-kumbha ke AThaveM navamAMza meM rahA hA candramA naveM yA pAMcaveM bhavana meM rahA ho to rAjayoga hotA hai| kumbha lagna aura kumbha kA dvAdazAMza kahIM bhI acchA nahIM hai| iti zrI naracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra ke dravyopArjana rAjayoga lakSaNa nAma kA paJcama kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhunA jAtasvarUpalakSaNo nAma SaSThaH kallolo vyAkhyAyate / tasyAdizlokena yatra jAte sati vaMzacchedaH syAt / yatra jIviti sati striyaH putrANAM ca mRtyustajjJAnamAha khAstAmburgaH kramAccandra-zukrapApaiH svvNshhaa| stryaGgo'rke'ste yame stroghnaH sute cAre svaputrahA // 1 // candrazukrapApaiH kramAt paryAyeNa khAstAmbugaiH dazamasaptamacaturthasthaiH kRtvA yo jAtaH sa svavaMzahA svaM svakIyaM vaMzaM gotraM kulaM vA hantIti svavaMzocchedakArI duryodhanaprAya ityarthaH / athArke stryaGga kanyAlagnasthe, yame zanau saptamasthe sati strInaH striyaM hanti iti strIna: / tasya jIvata eva bhAryA mriyata ityarthaH / / 1 / ___ yadi janmakunDalI meM candramA dasaveM sthAna meM, zukra sAtaveM meM aura pApa graha cauthe sthAna meM ho to jAtaka apane vaMza kA duryodhana kI taraha nAza karane vAlA hotA hai / evaM jisa puruSa kI kunDalI meM kanyA rAzi ke lagna meM sUrya rahA ho aura zani sAtaveM sthAna meM ho to strI kA vinAza kAraka yoga hai arthAt puruSa jIte hue usakI strI mara jaay| evaM kanyA rAzi ke lagna meM sUrya ho aura pAMcaveM bhavana meM maMgala ho to putra kA nAza kAraka yoga hotA hai // 1 // atha bhAryAmRtyuyogatrayamAha zukrAt turyASTagaiH pApastabhAryA mriyate'gnitaH / site tanmadhyage pAtAt pAzAnniHsaumyadRgyute // 2 // pApaiH ravikujazanibhiH zukrAd yathA sambhavaM turyASTagaiH caturthASTagaistadbhAryA mriyate'gnitaH, paraM jIvata eva / atha site zukre tanmadhyage pApadvayamadhyage pAtAduccapradezAcca patitA sati mriyate / site zukra niHsaumyadRgyutau nirgate saumyayo STiyutI yatra sa niHsaumyadRgyutiH, tatra yathA zukre saumyayorekenAdRSTe ekenAyukte ca sati pAzAt / tasya jIvata evAtmAnaM vyApAdayati / / 2 / / jisa puruSa kI kuNDalI meM zukra se cauthe yA AThaveM sthAna meM pApa graha ho to strI kI agni se mRtyu hove / 1 / yadi zukra do pApa graha ke bIca meM ho to strI kI mRtyu Uce pradeza meM girane se hove / 2 / yadi do pApa graha ke bIca meM rahA huaA zukra ko koI zubha graha dekhate na ho, yA koI zubha graha sAtha bhI na ho to strI kI mRtyu phAMsI se hove / 3 / // 2 // "Aho Shrutgyanam' Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 atha dampatIkAraNatva ekaputratvajJAnamAha kANaH patnyA sahArkendrorvyayArau vaikanandanaH / ekAGgA strI sute vAste dharme vA sUryazukrayoH ||3|| arkendrovyayArau vyayaSaSThasthayoH krameNa patnyA striyA saha kAraNa ekAkSaH / athArkendvoH sUryacandrayorvyayasthayoratha SaSThasthayorvAthavA dvaryorvyayaSaSThasthayorvA ekanandanaH ekApatyaH / vAthavA sUryazukrayoH sute paJcamasthayorvAthavA'ste saptamasthayorvAthavA dharme navamasthayoH strI bhAryA ekAGgA ekAGgahonA tasya bhavati // 3 // sUrya aura candramA ina donoM meM se eka chaThe sthAna meM aura dUsarA bArahaveM sthAna meM ho yA donoM eka sAtha chaThe yA bArahaveM sthAna meM hoM to strI ke sAtha puruSa kAraNA hove athavA eka saMtAna hove / evaM sUrya aura zukra ye donoM pAMcaveM sthAna meM yA sAtaveM sthAna meM yA naveM sthAna meM hoM to eka aMga se hIna strI hove ||3|| atha straM zubha azubhAceti jJAnamAha - janmasamudraH mUrvendoH smare caika - dvitripuSTazubheSu sA / veSTavarge'tha vezekSye strI bhavyetthaM khaleSu na // 4 // mUrtterjanmalagnAd vAthavendozcandrAt smare saptame ekadvitripuSTazubheSu eko dvau vA trayo vA catvAro vA puSTA ye zubhAsteSu smarastheSu sA bhAryA tasya bhavyA pradhAnA / vAthavAtra saptamasthe iSTavarge zubhaSaDvarge sati, vAthavA IzekSye svAmidRSTe saptame dhArmikA guNayuktA strI / arthAntarAt saptamastha va gaMpatisvabhAvAH saptamAdhipAMzatulyA bhAryA bhavanti grahavIkSaraNAd veti gurUpadezo'yam / sarvatretthaM pUrvavat / khaleSu pApeSu smare saptamastheSu vAthavA varge saptamasthe yasya pApasya sakte tenekSye dRSTe sati nAbhISTA na bhavyA / arthavazAd mizraH saptamasthaiH pApinI kalahinI dhArmikA suzIlA ca ||4|| lagna se athavA candramA se sAtaveM sthAna meM balavAna zubha graha ho to puruSa ko uttama strI mile / zrathavA sAtaveM sthAna ko zubha graha yA sAtaveM sthAna kA svAmI dekhate hoM, yA sAtavAM sthAna zubha graha ke SaDvarga meM ho to uttama strI mile / evaM sAtaveM sthAna meM pApa graha ho yA pApa graha dekhate hoM yA pApa graha ke SaDvarga meM ho to acchI strI na mile / yadi mizra graha sAtaveM sthAna meM ho to mizra svabhAvavAlI mile // 4 // zratha yogAntaramAha ekArkArAMzagau jJejyau vAtrArkondU parapriyA / zukrejyau tu svavarNAndvArAkairanyavaNaMjA // 5 // "Aho Shrutgyanam" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha kallolaH 77 jJejyau budhagurU, atra saptame'rkArAMzasthau sUryakujayoraMzagatau yadi tadA ekA strI / vAthavArkIndU atra saptame yadi syAtAM tadA parapriyA punarbhU syAt / athavA zukrejyau zukragurU saptame yadi tadA svavarNA svakIyo varNo yasyAH sA savarNA / athArkIndvArAH zanicandrakujasUryaiH sptmsthairnyvrnnjaa| anyasmin varNe jAyatesma yA strI sA bhavettasya bhAryA / zAstrAntarAdatra saptame zukrendvorathavAnayorvarge saptame'thavA AbhyAM dRSTe'thavA yukte sati bahustrIko bhavati / / 5 / / budha aura guru ye donoM sUrya yA maGgala ke navamAMza ke hokara yadi sAtaveM sthAna meM hoM to eka strI hove / zani aura candramA sAtaveM sthAna meM hoM to para strI mile| guru aura zukra sAtaveM sthAna meM hoM to apane jAti kI strI mile| zani, candramA, maGgala aura sUrya sAtaveM sthAna meM hoM to dUsarI jAti kI strI mile / anya zAstroM meM kahA hai ki-- sAtaveM sthAna meM zukra aura candramA ho. yA ina donoM meM se eka ke SaDvarga kA sAtavAM bhavana ho, yA ina donoM kI dRSTi ho to jAtaka adhika stro vAlA hove ||shaa athAbhAryAputratvajJAnamAha vistrosuto'ntyAstAGgasthaiH pApai/sthe ca duvidhau / kAmagAbhyAM yamArAbhyAM sa caiksthendushukryoH||6|| pApairyathAsambhavamantyAstAGgasthairvyayasaptamalagnasthaiH, duvidhau kSINendau dhIsthe paJcamasthe sati vistrIsuto vigatA strI sutAzca yasya sa tasya bhAryA na putro na ca syAditi vAcyam / atha yamArAbhyAM zanikUjAbhyAM kAmagAbhyAM saptamasthAbhyAM, yatra tatra rAzau ekasthenduzukrayoH satozcazabdAdabhAryAputrazca syAt / / 6 / / jisakI janma kuNDalI meM pApa graha bArahavAM, sAtavAM aura lagna ina tInoM sthAna meM ho, tathA kSINa candramA pAMcaveM sthAna meM ho to jAtaka ko strI aura putra kI prApti na hove| evaM zani aura maMgala sAtaveM sthAna meM ho, athavA candramA aura zukra eka rAzi kA hokara kisI bhI sthAna meM rahe ho to strI aura putra kI prApti na hove // 6 // ciH atha citrakarmAdijIviyogadvayamAha - lgnsthaakokssite sajJe tryaMze shilpaadijiivikH| citryaGga'bje made sUrye vyayAthasthayamArayoH // 7 // tryaMza iti tryaMzo dreSkANo yasya rAzisambandhI bhavet, tatra rAzau sajJe subudhe lagnasthArkIkSite lagnastho ya ArkiH zanistenekSite dRSTe zilpAdi jIvikaH citrkrmaadivijnyaanaajiiviityrthH| abje candra, aGgage lagnasthe sati, sUrye made'stasthe "Aho Shrutgyanam" Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH ca 'vyayArthasthayamArayoH' vyayArthasthau dvAdazadhanasthau yau yamArau zanikujau tayozcitrI citrakRd bhavati // 7 // dreSkANa kI rAzi meM rahA huA budha ko lagna meM rahA huaA zani dekhatA ho to citra Adi zilpa kalA se apanI prAjovikA calAve evaM candramA lagna meM, sUrya sAtaveM aura zani aura maMgala bArahaveM aura dUsare sthAna meM ho to jAtaka citrakAra hove // 7 // atha yogAntaramAha kukarmAstagayorarkacandrayoH zanidRSTayoH / mitho bhAMzasthayoH zoSI caitayostanudurbalaH // 8 // arkacandrayorastagayoH satoH zanidRSTayoH kukarmA svakulAnucitadharmakarmatyarthaH / etayorarkacandrayomitho bhAMzasthayoH parasparaM ye bhe rAzI tatrasthayoH shossii| atha parasparaM yau rAzyaMzau tatrasthayostanudurbala: kRzaH / yathA ravau karkAze ca sati candra siMhe siMhAMze vA yo jAtaH sa shossii| ca zabdAt samakAlaM yasya janmani siMhe karke vA kramAccandraravI syAtAM tadA kRzaH / / 8 / / sAtaveM sthAna meM rahe hue sUrya, candramA ko zani dekhatA ho to apane kula se viruddha kukarma karane vAlA hotA hai| sUrya kI rAzi para candramA aura candramA kI rAzi para sUrya aise paraspara rAzi para ho to jAtaka kA zarIra zoSI hotA hai| sUrya, candramA ye donoM paraspara rAzi ke navamAMza meM ho to durbala zarIra vAlA hotA hai // 8 // atha dAsIjAtavikalAGgajJAnamAha - ... zukrentyasthe yamAMzasthe dAsIjAto'yamityapi / candra khe'ste kuje saure vezige so'GgavajitaH // 6 // zukre'ntyasthe dvAdazasthe yamAMzasthe ca makarakumbhayorekatamAMzasthe satyayaM dAsIjAto'tha granthAntarAdapi zabdAcchuke zanyaMzagate ravIndvorekatamasthe ca zanidRSTe sati tasya mAtA mahaddhikakule dAsI AsIt / candra khe dazamasthe kuje'ste saptamasthe ca saure zanI vezige veziyogasthe sati yo jAtaH so'Ggavajito'GgahIno bhavet / arkAccandrarahitairgrahaidvitIyasthairvezinAmA yogaH / / 6 / / ___ bAraha va sthAna meM rahA huA zukra yadi makara yA kumbha ke navamAMza meM ho to dAsI putra kahanA / zukra, makara yA kumbha ke navamAMza ho aura eka sthAna meM rahe hue sUrya, candramA ko zani dekhatA ho to jAtaka kI mAtA dAsI kA kAma karatI hai| evaM candramA dasaveM bhavana meM maMgala, sAtaveM bhavana meM aura sUrya se dUsare sthAna meM zani ho to jAtaka aMgahIna hotA hai| veziyogasUrya se dUsare sthAna meM candramA ko chor3a kara dUsarA koI graha ho to veziyoga hotA hai // "Aho Shrutgyanam" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha kallolaH zratha vAdhirug guruguhyarugyathA syAditijJAnamAha - aste zukrArayoH pApadRSTayorvAdhiru zizuH / karkAlyaMzagate candra sapApe guhyarug bhavet ||10|| zukrArayoraste saptamasthayo: pApadRSTayo ravizanidRSTayoH zizurbAlako vAdhiruk vAdhirogI / pApadRSTayorityuktaM yattatkathaM ravizanyoH pApatvamuktam kujaH kvagataH yato yogamadhye uktaH / candra sapApe karkAlyaMzagate karkavRzcikayorekatamAMzasthe yatra tatra rAzau guhyaruk gudarogaH / / 10 / / sAtaveM sthAna meM rahe hue zukra aura maGgala ko pApa graha (ravi aura zani) dekhate hoM to bAlaka ko vAdhi roga hove / evaM kisI bhI sthAna meM rahA humrA pApa graha yukta candramA karka yA vRzcika ke navamAMza meM ho to gudA roga hove // 10 // atha yathAzvAsAdirogI spAditi jJAnamAha mRge'rke'bje yamArAntaH zvAsaplIhaka gulmaruk / karkeNamInAjAMzasthe candra e kuSTayArayughazi / / 11 / / arke mRge makarasthe sati, prabje yamArAntaH yatra tatra rAzau zanikujayormadhyasthe ca zvAsaplIhagulmaruk, zvAsaH prasiddhaH, plIhako vAmakukSigato mAMsakhaNDaH. gulmo vAyugolakarUpaH / kSayavidradhiyogI vAtrayoge / karkeraNamInAjAMzasthe candre makaramInakarkameSANAmekatamanavAMzasthe sati prArayugdRzi zanikujayormadhyAdekatamena yukte dRSTe vA yo jAtaH sa kuSThI, paraM zubhadRSTe candre kaNDUvikArI syAt / / 11 / / 76 jisakI janma kuNDalI meM sUrya makara rAzi kA ho aura kisI bhI rAzi meM rahA huA candramA, zani aura maMgala ke bIca meM ho to bAlaka zvAsa, plIhA, gulma kSaya yA vidradhi zrAdi rogavAlA hove / evaM candramA, karka, makara, mIna yA meSa ke navamAMza meM ho, usake sAtha zani yA maMgala ho, yA usakI dRSTi ho to koTha rogavAlA hove / parantu zubha graha dekhate hoM to kampa roga vAlA hove // 11 // zratha kuSThiyogadvayamAha - dhanvipaJcAMge candra kuSTacArAkakSitAnvite / vAGga karkeNago'lInAmevoprekSye trikoNage / / 12 / / candra dhanvipaJcAMge dhanuSaH paJcamo yoM'zo navAMzastatra gate zrArArkIkSitAnvite, Ara: kujaH, ArkiH zaniH anayorekatamena yukte dRSTe vA kuSThI "Aho Shrutgyanam" Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 janmasamudraH bhavet / vAthavA kaNago'lInAM karkamakaravRSavRzcikANAnAmekatame bhe rAzI, aGge lagnagate, ca zabdAdamISAM bhe rAzau trikoNage ca navamasthe paJcamasthe vA ugrekSye pApadRSTe sati yo jAtaH sa kuSThI // 12 // dhanu rAzi ke pAMcaveM navamAMza meM rahA huyA candramA ko zani yA maMgala dekhatA ho yA usake sAtha ho to bAlaka kuSThI hove / evaM lagna meM yA naveM yA pAMcaveM bhavana meM karka, makara vRSa yA vRzcika rAzi ho aura unako pApa graha dekhate hoM to jAtaka kor3ha roga vAlA hove // 12 // athAndhabadhirakudantayogAnAha andho'rkandvArasauraiH svASTAntyAristhairyathA tathA / etai stridharmadhyAyastha-badhiro'ste'tha kudvijaH // 13 // arkendvArasaurairyathA tathA yena tena prakAreNa svASTAntyAristhairdhanASTamavyayaSaSThasthairandho netrahIno bhavet / kena rogeNa bhvissytiityucyte| teSAM caturNA madhyAd yo valavAstasya yo vAtapittazleSmaNAM madhyAd doSa uktastena prakupitenAkSivinAzo bhaviSyatItyarthaH / etairgrahairyathAsambhavaM tridharmadhyAyasthaistRtIyanavamapaJcamaikAdazasthaiH zubhairadRSTairbadhiraH kathamityAha-eSAM grahANAM caturNA madhyAd yo balavAMstaduktadoSeNa karNapIDA / athaitaraste saptamasthaiH zubhAdRSTaH kudvijo dantavikArItyarthaH // 13 // sUrya dUsare, candramA pAThaveM, maMgala bArahaveM aura zani chaThe bhavana meM rahe ho to jAtaka andhA hotA hai / ina cAra grahoM meM jo balavAna ho usa graha kI vAta, pitta, kaphAdi prakRti ke anusAra roga kI utpatti kahanA / evaM sUrya tIsare. candramA nave, maMgala pAMcaveM aura zani gyArahaveM sthAna meM ho aura unheM zubha graha dekhate na hoM to jAtaka badhira (baharA) hove / evaM sUrya, candramA, maMgala aura zani ye sAtaveM sthAna meM hoM, unako zubha graha dekhate na hoM to jAtaka ko dAMta kI bImArI hove // 13 // athAndhapizAcakudantayogAnAha-- andho'rke'Gga hibhukte ca trikoNasthArasaurayoH / pizAco'bje tu vogrekSye go'jArastrAGga kudantakaH / / 14 // .. arke'Gga lagnasthe, ahibhukte rAhugraste sati trikoNasthArasaurayoH trikoNaM navapaJcamaM tatra tiSThata iti yau ArazanI tayoH satorandhaH / punarabje graste candra graste trikoNasthArasaurayozca pizAco raaksssH| vAthavA go'jAstrAGga vRSameSadhanuSAmekatame lagne ugrekSye pApadRSTe sati kudantako virUpadantaH // 14 // .. "Aho Shrutgyanam" Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha kallolaH lagna meM rahA huA sUrya ke sAtha rAhu ho, tathA zani aura maMgala naveM aura pAMcaveM sthAna meM ho to jAtaka andhA hove / evaM candramA aura rAhu lagna meM ho, tathA maMgala aura zani naveM aura pAMcaveM sthAna meM ho to jAtaka pizAca svabhAva vAlA hove / yadi lagna meM meSa, vRSa yA dhana rAzi ho aura usako pApa graha dekhate ho to jAtaka kharAba dAMta vAlA hove // 14 // atha dAsajJAnamAha rAzyaMzakapatIndvarka jIvanacakSapAMzagaiH / amitrAMzagataivaitaM jato dAso bhavedayam ||15|| etai rAzyaMzakapatIndvarka jI vairjanmarAzipaticandrasUryajIvai nacarkSapAMzagairAtmIyoccarAzitaH saptamo rAzirnIcarAzistasya RkSaM rAzi pAnti ye grahAsteSAmaMzA navAMzAsteSu gatairvAthavAmIbhiramitryaMzagataiH zatroraMzasthairyo jAtaH so'yaM dAso bhavet / tadyathA-- yasya janmakAle eko graho yathoktagrahebhyo nIcAdhipAMzastho'thAmitrAMzagato bhavati sa svayaM jIvitArthI dAsatvaM bhajati / yadA dvAvevaMvidhau bhavetAM tadA ekena vikrItaH san yena krItastasya dAsaH syAt / evaMvidhA yadA trayazcatvAro vA bhavanti tadA sagarbhadAso'sti / dAsyA dAsasya vA putro loke gRhe jAtadAsa ityucyate / / 15 / / janma rAzi ke yA janma rAzi ke navamAMza kA svAmI candramA, sUrya, guru ye yadi nIca rAzi ke svAmI ke navamAMza meM ho, yA zatru rAzi ke navamAMza meM ho to jAtaka dAsa hotA hai / uparokta cAroM grahoM meM se koI eka graha nIca rAzi ke svAmI ke navamAMza meM ho yA zatru rAzi ke navamAMza meM ho to jAtaka svayaM dAsa kA kAma kare / evaM do graha ho to dUsare ke hAtha se dAsapana ke lie becA jAye / evaM tIna yA cAra graha hoM to janma se hI dAsa hove arthAt dAsa-dAsI kA putra hove // 15 // atha khalvATayogatrayaM bandhanaM cAha - 81 pApakSe'Gga vRSe vAstre khalvATa: pApavIkSite / dhIsvadharmAntyagaiH pApairlagnarkSAbhAsya bandhatA // 16 // pAparkSe pApAnAM rAzau meSasiMhavRzcikamakarakumbhanAmekatame'Gga lagne pApairvIkSite sati khalvATaH zirasthakhalliH / evaM vRSe lagne pApadRSTe sati khalvATo bhavet / vA astre dhanuSi aGgo lagnasthe pApadRSTe sa khalvATaH khalati zirA bhavati / pApairdhI svadharmAntyagaiH putradhananavamavyayAnAmekatamasthairyathAsambhavaM tairasya bandhatA / lagnarkSabhA lagnasya yAdRzo rAzistatsadRzA vAcyAH / lagnasya rAzi pratha "Aho Shrutgyanam" Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 janmasamudraH ryasya prANinaH sadRzaH sa prANI yena prakAreNa badhyate tena so'piityrthH| tadyathAmeSavRSamithunakanyAtulAkumbhadhanuSAmekatame lagne sati dhIsvadharmAntyagaiH pApaiH kRtvA nigaDairbadhyate / karkamakarasiMhAnAM madhyAdekatame lagne bandhanaM vinA durge kSipto rakSyate / vRzcikalagne bhUmigRhe baddho rakSyate / evaM lagnarAzeH samAnA bandhatA kalpyA / / 16 / / pApa graha kI rAzi kA koI lagna ho, usako pApa graha dekhate hoM to jAtaka khalvATa hove / evaM vRSa rAzi kA lagna ho aura pApa graha usako dekhate hoM to khalvATa hove / evaM dhana rAzi kA lagna ho usako pApa graha dekhate hoM to khalvATa hove arthAt mAthe para bAla na hove / yadi pAMcaveM, dUsare, naveM yA bArahaveM sthAna meM pApa graha ho, lagna rAzi ke svabhAva tulya bandhana khnaa| arthAt lagna kI rAzi meSa, vRSa, mithuna, kanyA, tulA, kumbha yA dhana ho aura dUsare, pAMcaveM, nava yA bArahaveM sthAna meM pApa graha ho to rassI se bandhana kahanA / karka, makara yA siMha rAzi kA lagna ho aura uparokta sthAnoM meM pApa graha ho to kilA meM bandhana khnaa| evaM vRzcika lagna ho to bhUmi gRha meM bandhana kahanA // 16 // atha durvAk kudRk bahurogI ekAGgahIno vA bhavatItyAha sAArekSye vidhau durvAk sogre'rke koNage kudRk / evaM zanau bahuvyAdhirevaM bhaume'GgahInakaH // 17 // vidhau kucandra sAArekSye pAkiH zaniH, pAro bhaumaH prAbhyAM saha vartate yukte ityarthaH / athavA IkSye dRSTe sati durvAg duSTA vAg yasya so'priyabhASItyarthaH / punarayaM vizeSaH-candra sAkau shniyukte'priybhaassii| candra sAre sabhaume'pyapriyavAdo / tathA candra zaninA bhaumena vA dRSTe karkazavAgityarthaH / apasmAreNa vA mRtyuH / kSayI vA / athArke koNe navame paJcame vA sone ugrau pApau kujazanI AbhyAM yukte kudRk asAranetraH / evaM zanau koNage ravikujayukte dRSTe vA bahuvyAdhiH / evaM kuje koNage ravizaniyukte dRSTe vA bhuvyaadhiH| evaM kuje koNage ravizaniyukte dRSTe'GgahIno vikalAGgaH / / 17 / / candramA ke sAtha zani yA maMgala ho, athavA candramA ko zani yA maMgala dekhate ho to jAtaka duSTa vacana bolane vAlA hotA hai| athavA apasmAra roga se mRtyu hove| naveM yA pAMcaveM sthAna meM sUrya ho, usako pApa graha-zani aura maMgala dekhatA ho yA usake sAtha ho to kharAba netra vAlA hove / evaM naveM yA pAMcaveM sthAna meM zani ho, usake sAtha maMgala yA sUrya ho yA usako dekhate hoM to adhika vyAdhi vAlA hotA hai| evaM naveM yA pAMcaveM sthAna meM maMgala ho usako sUrya yA zani dekhatA ho yA usake sAtha ho to jAtaka aMgahIna hotA hai // 17 // "Aho Shrutgyanam" Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha kallolaH prathottamamadhyamAdhamabhRtyasyayogajJAnamAha khasthArkArAkibhiH saumyAdRSTabhRtyo vraadikH| jIve'Gga'ste yame sAre vAtI vAre'stakoNage // 18 // khasthA dazamasthA ye'rkArAkibhiH sUryakujazanayastaiH saumyAdRSTabhRtyaH karmakaro varAdiH syAt / tadyathA-eSAM grahANAM madhyAdekena dazamasthena saumyairadRSTena bhRtyaH sevako varo bhavyo bhavedajugupsitAM bhRtiM karotItyarthaH / AdizabdAd dazamasthayohU~ yoH satormadhyamo madhyamAM vRtti karotItyarthaH / eSu triSu karmastheSu zubhaira dRSTeSu aAdizabdAd adhamo nIcaH sevakaH syAd ninditAM vRtti kuryAdityarthaH / atha jIve'Gga lagnasthe yame zanau aste saptamasthe sAre kujayute ca vAtavAn sonmAdaH / vAzabdo vyatyayArthaH / lagne zanau pAre kuje'ste koNage saptamanavamapaJcamAnAmekatamasthe sonmAdaH / / 18 / / - sUrya, maMgala aura zani inameM koI eka dasava sthAna meM ho, usako koI zubha graha dekhate na ho to uttama naukarI kre| ina grahoM meM se do graha dasava sthAna meM ho, unako zubha graha dekhate na ho to madhyama naukarI aura tInoM graha dasaveM sthAna meM ho kaniSTha naukarI kare / yadi guru lagna meM ho tathA zani aura maMgala sAtaveM sthAna meM ho to jAtaka unmAda rogavAlA hove / evaM lagna meM zani ho aura maMgala sAtaveM, naveM, yA pAMcaveM sthAna meM ho to unmAda rogavAlA hove // 18 // atha dampatImitho'nyagamayogamAha-- zukre zanyArayorge'ste tdviikssye'nydaargH| tayo(kasthayoH sendvoH zukre'ste strIsamaM tathA // 16 // zukra'ste saptamasthe zanyArayorekatamasya varge ca tadvIkSye tayoH zanikujayorekatamena dRSTe vAnyadAragaH paradvAragAmI naro bhavet / vA'thavA tayoH zanikujayorekasthayorekarAzisthayoH sendvoH sacandrayoH satoH zukre'ste saptamasthe sati tatheti ko'rthaH zanikujayorekatamasya varge zaninA kujena vA dRSTe ca zukra strIsamaM striyA saha puzcalaH vyabhicArI syAt / tadbhAryA vAnyanaragAminI ca syaadityrthH||16|| sAtaveM sthAna meM rahA huaA zukra yadi zani yA maMgala ke SaDvarga meM ho yA dekhA jAtA ho to jAtaka para strI gamana karane vAlA hotA hai / evaM zani, maMgala aura candramA ye tInoM eka rAzi meM ho, aura sAtaveM sthAna meM rahA huyA zukra yadi zani yA maMgala ke SaDvarga meM ho athavA zani yA maMgala ke sAtha ho to puruSa para strI gAmI aura usakI strI bhI para puruSa gAminI hove // 16 // "Aho Shrutgyanam" Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 janmasamudraH atha vandhyAstrIvRddhabhAryAyogamAha vandhyA bhasandhau zukre'ste mande'Gga neSTahAsute / vRddha STekSyAstagArAorekaga: strInRkheTayoH // 20 // zukre 'ste saptamasthe bhasandhau karkamInavRzcikAnAmekatamasya navAMzasthe ca sati, mande zanau aGga makaravRSakanyAnAmekatame lagne, sute paJcamasthAne yadi neSTadRk iSTasya zubhasya dRk dRSTistaduhite yutirahite ca sati tadA strI bhAryA vandhyA syAt / athaikagastrInRkheTayoH ekarAzigatastrInaragrahadvayoriSTekSyAstagArAryoH iSTAH zubhAstarIkSyau yo astaM saptamaM tatra gatau yau ArArkI bhaumazanI tayoH satoH vRddhA strI tasya vRddhatve vRddhAbhAryA bhavatItyarthaH // 20 // iti vRttibeDAyAM jAtakasamudravivRtau SaSThaH kallolaH / / 6 / / sAtaveM sthAna meM rahA huaA zukra yadi karka, vRzcika yA mIna ke navamAMza meM ho, zani vRSa, makara yA kanyA kA hokara lagna meM rahA ho aura pAMcaveM sthAna meM koI zubha graha na ho yA usa para zubha graha kI dRSTi bhI na ho to strI vaMdhyA hotI hai| athavA sAtaveM sthAna meM zani aura magala eka sAtha ho aura unako zubha graha dekhate ho to jAtaka ko vRddhAvasthA meM vRddha strI mile // 20 // iti zrInaracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra kA chaThA kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha strIjAtakAkhya: kallolo vyAkhyAyate / tatrAdau yathA suzIlAkuzIlA ca narAkArA ca strI syAditijJAnamAha strIsvabhAvA same'GgandvoH sacchIlA zubhadRSTayoH / ojasthayornarAkArA nirguNogrekSyayuktayoH // 1 // aGgandvorlagnacandrayoH same samarAzisthitayoH strI nArI svabhAvA, svakIyo yo yo bhAvo'bhiprAyaH strIlakSaNo yasyAH sA strIsvabhAvetyarthaH / etayoH zubhadRSTayoH satoH sacchIlA sacchobhanaM zIlaM yasyAH sA sadAcArA suvivekinii| athai tayorojasthayorviSamarAzisthayornarAkArAH puruSAkArA syAt / athogrekSyayuktayoH pApayutadRSTayonirguNA audAryAdiguNahInA / arthAdeva lagne candra ca pApaidRSTe yute vA kuzIlA / athaikasmin samarAzige viSamarAzige vA lagne candra vA zubhai STe yute vA madhyamA strI dhArmikA pApinA cetikalpanIyA // 1 // na lagna aura candramA samarAzi ke hoM to strI apane svabhAva vAlI hove| samarAzi meM rahe hae lagna aura candramA ko zubha graha dekhate hoM to vaha strI satI, sadAcAriNI aura vinayavatI hove / viSama rAzi meM lagna aura candramA hoM to puruSa jaisA AcaraNa vAlI strI hove / viSama rAzi meM rahe hue lagna aura candramA ko pApa graha dekhate hoM yA pApa graha ke sAtha hoM to strI niguNA arthAt kuzIlA hove / lagna aura candramA ina donoM meM se eka samarAzi meM aura dUsarA viSama rAzi meM ho, unako zubha graha dekhate hoM yA sAtha meM ho to madhyama AcaraNa vAlI hove // 1 // atha lagnagatazcandragato vA yo'rkAdInAM rAzistasya trizAMzakajAtA yA strI tatphalamAha lagnendugArkAdibhasthe trizAMze vakrato'tivAk / nindyA rAjJI narAbhAstryagamyagAthA'satI nRbhit // 2 // triMzAMze kujazanijIvabudhazukrA ete trishnaathaaH| vakrataH sarvatrAnuvartanIyAH / kiMviziSTe triMzAMze lagnendugArkAdibhasthe lagnaM ca induzca tayormadhyAd yo balavAn tatragataM yadarkasya bhaM rAziH siMhastatra rAzau bhaumasya triMzAMze jAtA sAtivAk vAcAletyarthaH / evaM zanitriMzAMze jAtA nindyA kulaTetyarthaH / evaM guroH rAjJI rAjapatnI / budhasya narAbhA nrcessttitaa| evaM zukrasyAgamyagA agamyanaragAminI / atha siMharAzeranantaram / AdizabdAdevaM candrarAzau karkelagnasthe candrasthe vA / "Aho Shrutgyanam" Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH bhaumasya triMzAMze sati yA jAtA asatI vybhicaarinnii| evaM zanau nRbhit patighAtinItyarthaH // 2 // lagna aura candramA ina donoM meM se jo balavAna ho, vaha jisake trizAMza meM ho usake anusAra phala kahanA cAhie / jaise-lagna yA candramA sUrya kI siMha rAzi para ho aura maMgala ke trizA~za meM ho to vAcAla strI hove / zani ke trizAMza meM ho to kalahakAriNI, guru ke trizAMza meM ho to mahArAnI, budha ke trizAMza meM ho to puruSa ke jaisI ceSTA vAlI aura zukra ke trizAMza meM ho to vyabhicAriNI hove // 2 // pratha karkarAzisthitatriMzAMzakramamAha - saguNA zilpino duSTAthAnyagA dAsagA stii| mAyetvarI vA kUTADhayA klIbeSTA saguNAnyagA // 3 // evaM jIvasya bhAge saguNA audaaryaadigunnyutaa| evaM budhasya zilpinI vijJAnayuktA / evaM zukrasya duSTA duzcAriNI strI bhavet / atha karkasyAnantaramAdizabdAt kujasya rAzI meSavRzcikayorekatame, tatrasthe bhaumasya triMzAMze sati jAtA sA anyagA paragAminI / evaM shnerdaasii| jIvasya satI ptivrtaa| budhasya mAyA shaatthyyutaa| zukrasyetvarI duHshiilaa| vA zabdo grahANAM kramanirdezArtho jJeyaH / AdizabdAdevaM budhasya kanyAmithunayorekatame rAzau tatrasthe bhaumasya bhAge jAtA kUTADhacA kpttbhulaa| evaM zaneH klIbA npusktulyaa| jovasyeSTA abhISTA satItvAt / evaM budhasya sgunnaa| zukrasyAnyagA paranaragAminI kAmAdhikyAt / / 3 / / yadi lagna yA candramA, candramA kI karka rAzi para ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to vyabhicAriNI, zani ke trizAMza meM ho to pati kA nAza karane vAlI, guru ke trizAMza meM ho sadaguNa vAlI, budha ke trizAMza meM ho to kalAnoM ko jAnane vAlI aura zukra ke trizAMza meM ho to durAcAriNI hove / evaM lagna yA candramA yadi maMgala kI meSa yA vRzcika rAzi meM ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to para puruSa ke sAtha gamana karane vAlI, zani ke trizAMza meM ho to dAsI, guru ke trizAMza meM ho to pativratA, budha ke trizAMza meM ho to mAyAcAriNI aura zukra ke trizAMza meM ho to durAcAriNI hove / evaM lagna yA candramA, budha kI mithuna yA kanyA rAzi meM ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to pradhika kapaTa karane vAlI, zani ke triMzAMza meM ho to napusaka jaisA bartAva vAlI, guru ke trizAMza meM ho to satI, zIlavatI, budha ke trizAMza meM ho to sadguNa vAlI aura zukra ke trizAMza meM ho to parapuruSa gAminI hove // 3 // "Aho Shrutgyanam" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama kallola: 87 pratha guruzukrazanirAzitrizAMzaphalamAha vA''guNAlyeH priyAzilpadhIrduSTA tvanyagAnyadhRt / dakSeSTADhyAthavA dAsI nIceSTA pAMsulA'pasUH // 4 // vA zabdo grahakramavAcI / prAdizabdAd gurormInadhanuSorekatame rAzau tatrasthe bhaumasya triMzAMze yA jAtA AguNA, Asamastyena guNo yasyAH sA prAguNA bahuguNetyarthaH / zanerbhAge alpeH alpaH stokaH 'iH' kAmo yasyA sA alpeH alpakAmA / jIvasya priyAguNavattvAt / evaM budhasya shilpdhiivijnyaanbuddhiH| zukrasya duSTA asatI / tuzabdo grahakramavAcI / zukrasya vRSatulayorekatame rAzau tatrasthe bhaumasya triMzAMze jAtA sA anya gA prnrrtaa| zaneranyadhRt anyaM naraM dhArayatItyanyadhRt pANigrahaNakarturanyasya bhAryA / jIvasya dakSA klaakushlaa| budhasyeSTA abhISTagItavAdyacitrakarmAdikauzalyAt / zukrasyADhayA bhudrvyyutaa| athavA zabdaH kramanirdezArthaH / zanermakarakumbhayorekatame rAzau tatrasthe bhaumasya triMzAMze jAtA dAsI / zanernIcA adhmpurussaasktaa| jIvasyeSTA bhartR bhaktiniratatvAt / budhasya pAMzulA asatI / zukrasyApasUH avagatA sUH prasUtiryasyA vndhyetyrthH| evamanyasmin rAzau anyatriMzAMze lagnaM candro vA bhavet tayordva yoryo balavAn sa yatra rAzau yatra triMzAMze bhavati, tasya lagnasya candrasya vA phalaM vAcyaM balahInasya na vAcyam // 4 // lagna yA candramA, guru kI mIna rAzi yA dhana rAzi meM ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to bahuta guNa vAlI, zani ke trizAMza meM ho to kama kAma-vAsanA vAlI, guru ke trizAMza meM ho to prema vAlI, budha ke trizAMza meM ho to aneka kalAoM meM vicakSaNa aura zukra ke trizAMza meM ho to vyabhicAriNI hove / evaM lagna yA candramA zukra kI tulA yA vRSa rAzi meM ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to para puruSa se gamana karane vAlI, zani ke trizAMza meM ho to dUsare puruSa ko rakhane vAlI, guru ke trizAMza meM ho to kalAoM meM catura, budha ke trizAMza meM ho to gIta, vAdya yA citra prAdi kalAnoM meM kuzala aura zukra ke trizAMza meM ho to adhika dhana vAlI strI hove / evaM lagna yA candramA zani kI makara yA kumbha rAzi meM ho aura maMgala ke trizAMza meM ho to dAsI, zani ke trizAMza meM ho to nIca puruSa ke sAtha gamana karane vAlI, guru ke trizAMza meM ho to pati kI sevA karane vAlI, budha ke trizAMza meM ho to vyabhicAriNI aura zukra ke trizAMza meM ho to vaMdhyA hove / trizAMza meM rahe hae lagna aura candramA, ina donoM meM jo balavAna ho usI se phalAdeza kahanA, nirbala kA nahIM kahanA // 4 // atha strI striyA saha rati kuryAditi jJAnamAha mithoM'rAsthau sitArko cedanyo'nyekSyau navadratam / kuryAt sA strIbhiranyAbhiH kumbhAMze vA sitAGgage // 5 // "Aho Shrutgyanam" Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 janmasamudraH cedyadi sitArkI zukrazanI mithoMzasthau parasparAMzasthau anyo'nyekSyau parasparadRSTau tadA strIrataM kuryAt / anyAbhiH strIbhiH kRtvA / yathA ekA strI svajaghane carmamayaM liGga badhvA parAmupabhuGkte / ato'tikAmAdhikyAt tAM zAntiM netu naro na zaknoti / vAthavA sitAGga vRSatulayorekatame lagnasthe kumbhAMze pUrvavad bhogaM vidhatta / iti dvitIyo yogaH // 5 / / zukra aura zani ye paraspara navamAMza meM ho arthAta zukra ke navamAMza meM zani aura zani ke navamAMza meM zukra ho aura paraspara donoM dekhate hoM to strI, strI ke sAtha puruSa sadRza maithuna kare / / athavA zukra aura zani donoM vRSa yA tulA rAzi ke lagna meM ho aura lagna kA navamAMza kumbha ho to strI dUsarI ke strI ke sAtha puruSa jaise maithuna kare // 5 // athAnyadyogAntaramAha aGgAdvandvoH smare zUnye'bale'syAH kAnaraH ptiH| vAjJe vAkau nRkAro nA care pAnyaH sthire na ca // 6 // aGgAd lagnAdvA indozcandrAt smare saptame zUnye grahavajite'bale balahIne zubhenAdRSTe asyAH patiH bhartA kAnaraH kutsito naraH / athavA jJe budhe AkauM zanau vAtra saptamasthe sati nRkAro nA puruSakArahIno bhartI klIba ityarthaH / saptame cararAzau sati pAntho dezAntarakArI bhrtaa| sthire saptame sati na pAnthaH kintu gRhasthAyI syAd / ca zabdAd dvisvabhAve saptame sati kiJcin pAnthaH kiJcid gRhasthAyI // 6 // lagna yA candramA se sAtaveM sthAna meM koI bhI graha na ho, evaM nirbala ho zubha graha usako dekhate na ho to usa strI ko nidita pati mile / athavA budha yA zani sAtave sthAna meM ho to strI kA pati napusaka hove / sAtaveM sthAna meM cara rAzi ho to usa strI kA pati dezAntara jAne vAlA, sthira rAzi ho to sthAyI apane ghara rahane vAlA aura dvisvabhAva rAzi ho to usa strI kA pati kabhI paradeza aura kabhI sthAyI rahane vAlA mile // 6 // atha yogAntaramAha tyaktAkeM vidhavAre'tra pApekSyAkauM ciraapriyaa| saumyairdhanyA priyA'stasthaiH krUrauH raNDA ca mishritaiH||7|| arke'tra sAmIpyAt saptame sati hInabale zubhadRSTe ca sati yA jAtA sA ptityaajyaa| tathA Are kuje'tra saptame vidhavA vivAhAd bAlyA eva raNDA / athAtra pApekSyAkau pApena IkSyo dRzyo ya AkiH zanistatra saptamasthe cirApriyA, kumArI satyeva vRddhA bhavati na Uhyate, athavA kAlena paraNIyata ityarthaH / atra "Aho Shrutgyanam" Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama kallola: 89 lagnAccandrAdvA lagnendvorbalAdetatphalaM vAcyam / etad grahoktaphalAbhAve sati saumyairastasthitaiH zubhaiH saptamasthaiH kRtvA dhanyA suzIlA vivekinI ca / krUraiH saptamasthairapriyA kuzIlA raNDA ca / mizraH pApaiH zubhaizca saptamasthaimizritA kuraNDA dhArmiko pApinI / ca zabdAd raNDA vivAhAt pazcAdanyabhAryA bhavet / / yugmam // 7 // lagna yA candramA se sAtaveM sthAna meM sUrya ho aura zubha graha koI dekhate na hoM to vaha strI pati se tyAga dI jAya / / yadi sAtaveM bhavana meM maMgala ho to vidhavA hove / / yadi sAtaveM bhavana meM zani ho, usako pApa graha dekhate hoM to vaha bahuta kAla taka kumArI rahe yA vilamba se vivAha ho / 3 / yadi sAtaveM sthAna meM zubha graha ho to vaha strI suzIlavatI aura vinayavatI hove / 4 / yadi sAtaveM bhavana meM pApa graha ho to vyabhicAriNI yA raNDA hove / / yadi sAtaveM bhavana meM mizra graha ho to mizra phala hove // 7 // atha yogAntaramAha randhra'ntye ca tanau vone vAGga rnnddaassttsssstthge| pApamadhye tanau cendau zvazurAtmakakulakSayA // 8 // ugre pApe randhra'STamasthe, antye dvAdazasthe ca raNDA / vA zabdAt tanI lagnasthe pApaikasmin aSTamage vyayage ca rnnddaa| vAthavAGga lagne sarvasmin pApe lagnage, athavA SaSThASTage pApe raNDA vidhavA / arthAntarAd pUrvoktayogasthaiH saumyaH sadhavA / atha tanau lagne pApamadhyasthe zvazurakulakSayA nijkulkssykii| arthAt saumyadvayamadhyasthe lagne zvazurakulavaddhinI / evaM candra'pi svakulavaddhinI // 8 // ___janma-kuNDalI meM AThaveM aura bArahaveM bhavana meM pApa graha ho to vidhavA hove / evaM lagna meM pAThaveM aura bArahaveM pApa graha ho to vidhavA / 2 / evaM lagna meM saba pApa graha ho to vidhavA / / athavA chaThe aura AThaveM bhavana meM pApa graha ho to vidhavA / 4 / uparokta bhavanoM meM yadi zubha graha ho to sadhavA / yadi lagna yA candramA ye do pApa graha ke bIca meM ho to kula kSaya karane vAlI aura zubha grahoM ke bIca meM ho to kula vaddhinI hove // 8 // atha jArayogatrayamAha yadyastaM tatpatirvA syAd grahAntarasumitrabhAk / athAste dvau grahau syAtAM striyA upapatistadA // 6 / yadi strIjanmakAle'staM saptamaM tatpatiH saptamapatiH, grahAntarasumitrabhAk ekasmAd grahAdanyo graho grahAntaraM tasya sumitraM tadbhajatIti grahairyukta ityarthaH ityeko yogaH / atha mitrabhAga mitrayuta iti dvitIyo yogH| atra yogadvaye jAtA "Aho Shrutgyanam" Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH yAstasyA striyA upapatirjArako bhvtiityrthH| athAste saptame yadi dvau grahau syAtAM tadA upapatireSa tRtIyo yogaH / / 6 / / strI janma kuNDalI meM sAtavAM sthAna yA sAtaveM sthAna kA pati yaha do graha ke bIca meM ho, athavA mitra graha ke sAtha ho to usa strI ko upapati hove| athavA sAtaveM bhavana meM do graha hoM to bhI strI ko upapati hove // 6 // athAsatIyogatrayamAha krUre'bale'tra saumyekSye'pasvakAntAnu saanygaa| zukravakrau mithoM'zasthau vAma sendU priyAjJayA // 10 // atra saptamasthe krUre'bale balahIne saumyekSye saumyAH zubhAsteSAM madhyAdekenekSye dRzye sati 'apasvakAntA' apagataH svakIyaH kAnto bhartA yasyAH sA patinA tyaktA satI anu pazcAdanyagA anyaM bhartAraM gacchatIti parabhAryA syAt / vAthavA zukravakrau zukrakujau ca zabdAt saptamasthau mithoM'zasthau yatra tatra rAzau parasparAMzasthau yadi tadA sAnyagA evaM dvitIyo yogH| ca zabdAdamU zukrakujau sendU sa candrau yadi tadA sAmAnyagA paraM priyAjJayA priyasya bhartu rAjJayA na tu svAtaMtryeNa / / 10 / / sAtaveM sthAna meM nirbala kra ra graha ho, usako zubha graha dekhate ho to vaha strI apane pati se chor3a dI jAya bAda meM dUsarA pati kare / 1 / yadi zukra aura magala sAtaveM sthAna meM hoM aura paraspara eka dUsare ke navamAMza meM hoM to strI dUsarA pati kare / 2 / yadi zukra aura maMgala ke sAtha candramA bhI ho to strI apane pati kI prAjJA se dUsarA pati kare // 10 // athAnyayogadvayamAha mandArabheGgage sendu-zukra pApekSite'nyagA / vAste kujAMze mandekSye rugguhyaSTAMzage'nyathA // 11 // mandArabhe zanikujayorekatamasya makarakumbhameSavRzcikAnAmekatame bhe rAzau aGgage lagnage lagnasthe senduzukra induzukrAbhyAM saha vartate yo rAzistasmin pApekSite pApadRSTe'nyagA pararatA mAtrA saha pushclii| vAthavA'ste saptamasthe yo rAzistatragate kujAMze mandekSye zanidRSTe sati rugguhyA rujA rogeNa saha guhya yasyA sA rogabhagetyarthaH / iSTAMzake zubhanavAMze lagnAt saptamasthe zubhadRSTe satyanyathA viparItamiti, ko'rthaH ? subhagA pativratA ca / / 11 / / yadi makara, kumbha, meSa aura vRzcika inameM se koI eka lagna ho, usameM candramA aura zukra donoM sAtha rahe hoM, unako pApa graha dekhate bhI hoM to vaha strI apanI mAtA ke sAtha vyabhicAriNI hove / lagna se sAtavAM bhavana maMgala ke navAMza kA ho. usako zani "Aho Shrutgyanam" Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama kallolaH 41 dekhatA ho to vaha strI guhya roga vAlI hove| sAtavAM bhavana yadi zubha graha ke navAMza kA ho, usako zubha graha dekhate hoM to vaha strI nirogI aura pativratA hove // 11 // atha saptame grahajite satyarkAdInAM rAzau navAMze vA saptamasthe sati yAdRzo bhavatIti jJAnamAha- . bheM'ze'rkAdemaduH karmI kAmI durvAk cala: kudhIH / sadvidvAMsau guNI kAntA'bhISTo vRddho jaDo'stage // 12 // arkAderbhe rAzau aMze navAMze vAstage saptamasthe krameNa phalaM vAcyam / yathAsaptame'rkabhe rAzau siMhe'thavA siMhAze vAstage saptamage sati yA jAtA tasyA bhartA mRdurakaThinaH karmI vyApArakaraNazolazca / prAdizabdAdevaM candra rAzau karke karkAze vA saptamasthe kAmI kAmAturaH / durvAgapriyavAdI bhartA evaM bhaume meSavRzcike rAzau vA tadaMze vA saptame sati yA jAtA strI tasyA bhartA calaH strIlIlaH krudhIH kopanazIlazca / evaM budhasya rAzau kanyA mithune vA tadaze vA saptame sati san sAdhu : vitvetti sarvazAstrANIti vit / evaM gururAzau dhanurmInayorekatame tadaMze vA saptame dAnto jitendriyaH guNI guraNA gAMbhIryAdayo vidyante yasya guNavAnityarthaH / evaM zukrasya rAzau vRSatulayorekatame tadaMze vA saptamasthe kAnto'tIva saubhAgyayuktaH abhISTaH sarvajanavallabho vinItatvAt / evaM zanemakarakumbhayorekatame rAzau tadaMze vA saptame vRddho'tivayA jaDo mUrkhazca bhartA syAt / yadi saptame'nya sambandho rAziranyasya navAMzo bhavet tadA tayoryo balavAMstadIyaM phalaM vAcyam / / 12 / / / sUryAdi grahoM kI rAzi yA unakA navamAMza sAtaveM bhavana meM ho usakA krama se phala batalAte haiM-janma lagna se sAtaveM sthAna meM sUrya kI meSa rAzi yA meSa kA navAMza ho to usa strI kA pati mRdu kArya arthAt vyApAra karane meM catura hove / candramA kI rAzi karka yA karka kA navamAMza ho to usakA pati kAmAtura aura apriyavAdI hove / maMgala kI meSa yA vRzcika rAzi yA usakA navAMza ho to usakA pati strI lolupa aura krodhI hove / budha kI rAzi kanyA yA mithuna yA usakA navAMza ho to pati vidvAna hove| guru kI dhana yA mIna rAzi yA usakA navAMza ho to guNavAna pati hove / zukra kI rAzi vRSa yA tulA yA usakA navAMza ho to adhika manohara aura saubhAgyavAna sarvajanavallabha pati hove| evaM zani kI. makara yA kumbha rAzi ho yA usakA navAMza ho to vRddha aura mUrkha pati mile // 12 // pratha strIyogAntaramAha aGga sitendvoH strI seA sukhA jeMdvo klaagunnaaH| zukrajJayoH priyAbhISTA sArthasaukhyA zubheSu sA // 13 // "Aho Shrutgyanam" Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 janmasamudraH sitendvoH zukracandrayoraGga lagnasthayoH strI nArI seA sukhA IrSayA kopena sukhena ca saha vartate sA samAtsaryA sukhinI cetyarthaH / atha lagne jJendvorbudhacandrayoH kalAguNA kalAbhiH saha guNA yasyAH sA dakSA guNavatI cetyarthaH / evaM lagne zukrajJayoH priyAbhISTA bhartu vallabhA / evaM lagnastheSu zubheSu triSu caturdA vA sArthasaukhyA arthena dhanena saha sukhaM yasyAH sA bahudhaninI sukhinI guNavatI suzIlA vinItetyarthaH / arthAdevAzubheSu lagnastheSu triSu pUrvokta guNahInA / / 13 / / ___ janma lagna meM candramA aura zukra ho to vaha strI IrSyA karane vAlI aura sukhI hotI hai| lagna meM candramA aura budha hoM to aneka kalAnoM ko jAnane vAlI sadaguNI hotI hai| lagna meM zukra aura budha hoM to vaha pati ko vallabha hove / lagna meM tIna yA cAroM zubha graha hoM to vaha bahuta dhana vAlI sukhI sadguNI aura suzIlavatI hove / tathA azubha graha lagna meM hoM to pUrvokta guNoM se rahita hove // 13 // atha vaidhavyakAlApatyamAha re'STage tadA raNDA yathASTezo ydNshgH| tadvayasyatha go'listrIsiMhabhe'bje sute'lpasaH // 14 // krUre pApagrahe'STamage raNDA vaacyaa| tatra kAlo yathA-yasyA janmanyaSTamezo'STamAdhipo yadaMzagaH yasya grahasya navAMzago bhavet tadvayasi tasya dazAyAM vivAhAtparato vaidhavyaM tasyAH sambhAvyam / athavAbje candra go'listrIsiMhabhe vRSavazcikakanyAsiMharAzInAmekatamasthe sati yA jAtA sAlpasUH alpA sa prasUtiryasyAH saa| athavAmISAM rAzInAM madhyAd yo rAzi: sRte paJcamasthAne syAd atrasthe candra sati alpasUH, paraM paJcamaM yadi zubhadRSTaM yutaM vA tadA bahu prasUtiH / / 14 / / jisa strI kI janma kuNDalI meM pAThaveM bhavana meM pApa graha ho to vaha strI vidhavA hove / pAThaveM bhavana kA svAmI jisa graha ke navAMza meM ho, usa navAMza ke svAmI tulya varSa meM athavA usakI dazA meM vivAha hone ke bAda vidhavA hove / yadi vRSa, vRzcika, kanyA yA siMha rAzi kA candramA kisI bhI sthAna meM rahA ho to vaha strI kama santAna vAlI hove| athavA ina cAra rAziyoM meM se koI rAzi pAMcaveM bhavana meM ho aura candramA bhI sAtha ho to kama santAna vAlI hai| parantu zubha graha se yukta ho yA dRSTa ho to bahuta santa hove // 14 // atha raNDatvavarSajJAnamAha taddazAyAM vivAhorva varSe raNDAryamAdika / vizekadvinavadvighna-vizapaJcAzatikramam // 15 // "Aho Shrutgyanam" Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama kallolaH yasyA janmanyaSTezo yasya grahasyAMzastho bhavati, taddazAyAM vivAhordhva aryamAdike sUryAdike krameNa varSe saMvatsare iyatsaMkhye krameNa raNDAsti / yathA-ravenavA~zage'STamezo yadi tadA raverdazAyAM vivAhAd viMzatyA varSeSu gateSu raNDA / evaM candrasyaikasmin varSe raNDA / bhaumasyaivaM varSa dvayagate, budhasya dazAyA~ navasu varSeSu, evaM gurau navadvighneSu aSTAdazavarSeSu evaM zukrasya viMzatyA varSeSu / evaM zani zanirdazAyAM paJcAzati varSeSu vaidhavyaM bhavatIti vAcyam // 15 // jisa strI kI janma kuNDalI meM AThaveM sthAna kA pati jisa graha ke navAMza meM ho, usakI dazA meM vivAha hone ke bAda kitane varSa meM vidhavA hove, vaha batalAte haiM-pAThaveM sthAna kA svAmI sUrya ke navAMza meM ho to sUrya kI dazA meM vivAha hone ke bAda bIsa varSa pIche vidhavA hove / candramA ke navAMza meM ho to eka varSa pIche, maMgala ke navAMza meM ho to do varSa pIche, budha ke navAMza meM ho to nau varSa pIche, guru ke navAMza meM ho to aThAraha varSa pIche, zukra ke navAMza meM ho to bIsa varSa pIche aura zani ke navAMza meM ho to pacAsa varSa pIche vidhavA hove // 15 // atha bhatu: prathamaM strImRtyuH syAd dakSA ca yathAsyAttadjJAnamAha zubhe svage'STage krUre mriyate prathamaM prabhoH / sameGga balibhiryadga-dakSA zukrejyavitkujaiH // 16 // zubhe grahe svage dhanasthe sati krUre'STage sati prabhoH bhartuH prathama purastAda mriyate sA strI / athAGga lagne same samarAzau sati zukrejyavitkujaiH zukragurubudha bhaumairbalibhiryadgairyatra tatra gatairdakSA sarvazAstrakuzalA vijJAninI ca bhavati / / 16 / / ___ yadi zubha graha dUsare bhavana meM aura pApa graha pAThaveM bhavana meM hoM to usa strI kI pati ke pahale mRtyu hove / lagna meM sama rAzi ho tathA budha-guru, budha, zukra aura maMgala ye balavAna hokara kisI bhI sthAna meM rahe hoM to vaha strI catura tathA zAstra ko jAnane vAlI hove // 16 // yogAntaramAha ojAGga yatragaiH zukra-jJendubhivibalaiH praiH| balaimadhyabale cAkau vaktRtvAcaraNa vat // 17 // projAGga viSamalagne sati yatragaiH zukrajJendubhiryatra tatra gatavibalairbalahInaizca paraiH ravikujagurubhirbalaiH savaMbalopetairAko zanau madhyabale'pi nAtibalavati nAtibalahIne ca sati kRtvAcaraNairvacanapaTutAcArairnRvat puruSa iva vAcAlA strI / / 17 / / jisa strI ko janma kuNDalI meM lagna viSama rAzi kA ho tathA kisI bhI sthAna meM rahe hae zukra, budha aura candramA ye nibaMla hoM, sUrya, maMgala aura guru ye balavAna hoM aura zani "Aho Shrutgyanam' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 janmasamudraH madhyama balI ho to vaha strI, puruSa kI taraha prasiddha vaktA hove // 17 // atha yathAstrodIkSitA taM yogamAha pApe'ste dharmagasthAbhAM dIkSA gRhNAti sApyamI / vivAhe varaNe prazne janmanyUhAstu yogakAH // 18 // pApe'ste saptamasthe sati dharmagastho navamastho grahAsthAbhA sadRzI dIkSA vrataM sA strI gRhNAti, yato yadi saptame krUro navame ca bhavati tadA saptamasthagrahaphalaM na prApnoti / api zabdo'thavA vAcI / amI yogA vivAhe pariNayane varaNe kanyAdAne prazne kanyA lAbhAlAbhaprazne janmani janmakAle UhyA vitarkagIyA vilokanIyA amI yogAH / prastAvAgata strInakSatralagnAdiphalaM svakIyajanmaprakAzaM madhye uktamasti tadatra jJeyam / granthavistArabhayAnnoktam / / 18 / / itizrIkAzahradagacchIyanaracandrakRtAyAM janmasamudravivRtau strIjAtakakallola: saptamaH / / 7 / / sAtaveM sthAna meM pApa graha ho aura naveM sthAna meM jo koI bhI zubhAzubha graha ho to vaha strI naveM sthAna meM rahe hue graha ke anusAra dIkSA grahaNa kare / yadi saptame aura naveM sthAna meM pApa graha hoM to sAtaveM sthAna meM rahA huA graha kA phala nahIM milatA / isa yoga kA vicAra vivAha, kanyAdAna, kanyA ke lAbhAlAbha kA prazna aura janma samaya meM karanA caahie| vizeSa strI ke nakSatra aura lagna Adi kA phalAdeza svakRta 'janma prakAza' nAmaka grantha meM dekho // 18 // iti zrI naracaMdropAdhyAya viracita janmasamudra ke strIjAtaka lakSaNa nAma kA saptama kallola smaapt| "Aho Shrutgyanam" Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhunA nAbhasAdiyoga dIkSAyoganaranakSatra rAzilagnAdivargaphalo nAmASTamaH / kallolo vyaakhyaayte| tasyAdau rajjumusalanalayogAnAha ekadvitricatuHsthAna-sthita rajjuzcare ca bhe| sthire tu musalo'pyevaM dvayaGga yogo nalastathA // 1 // sarvairgrahaizcarabhe cararAziSu gatairekadvitricatuHsthAnasthitai rajjunAmA syAt / sa tu caturddhA yathA-yadi sarve grahA ekasthAnasthAzcararAzau tadA eko yogH| evaM sthAnadvaye caragatAstadA dvitIyo bhedaH / evaM sthAnatrayasthAzcararAzau sarve tadA tRtIyaH / evaM sthAnacatuSTayasthAzcararAzau sarve yadi tadA caturtho bhedaH / paraM sthiradvisvabhAvarAzayazca grahajitA yadi bhavanti tadA rajjunAmAyogaH syAt / evaM tvathavA sthire sthirarAzau ca zabdAdekAdisthAnagatairmusalo nAma yogaH / paraM pUrvavaccaturddhA careSu dvisvabhAveSu zUnyeSu satsu / api zabdo'nyayogavAcI / evamamunA prakAreNa ekAdisthAnasthaiH dvayaGga dvisvabhAvarAzau gataiH sarvairnalo nAma syAt / tatheti ko'rthaH ? paraM sa caturdA pUrvavat carAH sthirAzca yadi zUnyA bhavanti / evamAzrayayogatrayamidamuktam // 1 // saba graha cara rAzi ( meSa, karka, tulA aura makara ) ke hoM, cAhe ve eka cara rAzi para ho yA do, tIna yA cAroM cara rAzi para hoM, parantu sthira aura dvisvabhAva rAzi ke eka bhI graha na hoM to rajju nAma kA yoga hotA hai| isI prakAra sthira rAzi ( vRSa, siMha, vRzcika aura kumbha ) ke saba graha hoM, parantu cara aura dvisvabhAva rAzi kA eka bhI graha na ho to mUsala yoga hotA hai| saba graha dvisvabhAva (mithuna, kanyA, dhana aura mIna ) rAzi ke hoM, parantu cara aura sthira rAzi kA koI graha na ho to nala yoga hotA hai // 1 // atha caturdhA gadAyogaM mAlAyogasarpayogI cAha khAGgagaH khaastgairvaastaambugairvaanggaambugairgdaa| kendratrayagataiH saumyairmAlA pApestu pannagaH // 2 / / khAGgagaiH karmalagnasthairyathAsambhavaM sarvaiH grahaiH kRtvA gadA ityekaH prkaarH| vAthavA khAstagaiH karmasaptamasthairiti dvitIyaH / vAthavA'stAmbusthaiH saptamacaturthasthaiH "Aho Shrutgyanam" Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 janmasamudraH sarvairgadA iti tRtIyaH prakAraH / vAthavAGgAmbugairlagnacatRrthasthaiH saptabhirgrahaiH kRtvA gadAnAmayogazcaturthaprakAraH / atha kendratrayeSu triSu kendra Su gataiH saumyaiH budhaguruzukraiH kendrahInaiH pApairmAlAnAmayogaH / kendratrayaM kathaM vyAkhyAtam ? yatazcandrasya zuklapakSe saumyatvaM kRSNapakSe pApatvaM ca sambhavatItyevaM stheite yadA kendratrayagatAH somyAzcaturthazcandraH kendra syAt, athavA pApAH kendratrayatAH kSINacandrazcaturthaH kendra tadA mAlAsapau bhavataH / atra zubhastrayo budhaguruzukrAH pApAstrayaH sUryakujazanayaH, yathA tayormadhye candratRtIyo na syAd dalayo yamidaM vyAkhyAtam / / 2 / / ___ yadi saba graha lagna aura dasaveM sthAna meM hoM, yA sAtaveM aura dasaveM athavA cauthe aura sAtaveM sthAna meM, yA lagna aura cauthe sthAna meM hoM to ye cAra prakAra kA gadA nAma kA yoga hotA hai / saba zubha graha tIna kendra meM hoM to mAlA yoga aura saba pApa graha tIna kendra meM hoM to sarpa yoga hotA hai| tIna kendra kahane kA matalaba yaha hai ki-candramA zukla pakSa meM zubha aura kRSNa pakSa meM pApI hotA hai / jise candramA zubha ho yA azubha, cauthe kendra meM rahA ho to bhI mAlA aura sarpa yoga hotA hai / yadi cauthe kendra meM candramA na rahA ho aura tIna kendra meM zubha yA azubha graha hoM to ukta dala nAma ke do yoga (mAlA-sarpa) ho jAte haiM // 2 // atha zakaTavihaGgahalayogAnAha sarvailagnAstagairyAnaM khAmbugaivihago grhaiH| lagnaH svArikhasthairvA byastAyasthaistridhA hlH||3|| sarvaiH saptabhirgrahairlagnAstagairyAnaM zakaTanAmA yogH| atha khAmbugaiH sarvairga haivihago nAma yogH| atha lagnata janmalagnaM vinA svArikhasthairdhanaripudasamasthaiH sahalamiti eko yogaH / athavA yastAyasthai strisaptalAbhasthaidvitIyo yogaH / vAzabdAccaturthASTamadvAdazasthaiH sarvaistRtIyo yogaH / lagnaM vinA parasparaM trikoNasthaiH sarvairgrahaihalayogaH syAditi bhAvaH / / 3 / / saba graha lagna aura sAtaveM sthAna meM hoM to zakaTa nAma kA yoga hotA hai| saba graha dasaveM aura cauthe sthAna meM ho to vihaga nAma kA yoga hotA hai| dUsare chaThe aura dasaveM sthAna meM saba graha hoM to hala yoga / 1 / tosare, sAtave aura gyArahaveM sthAna meM saba graha hoM to hala yoga / / cauthe, pAThaveM aura bArahaveM sthAna meM saba graha hoM to hala yoga / 3 / isI prakAra lagna ko chor3a kara paraspara trikoNa meM saba graha rahe hoM to ukta tIna prakAra kA hala nAma kA yoga hotA hai // 3 // atha vajayavazRTaGgAkayogAnAha vajra lagnAstagaiH saumyaiH pApaiH khAmbugataizca vA / yavo'sti viparItasthaiH zRGgATo dhyaGgadhamagaiH // 4 // "Aho Shrutgyanam" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallolaH 67 saumyaiH zubhairlagnAstagaiH, pApaiH khAmbugataizca vajranAmA yogH| vAthavA viparItasthaiH sarvairyavaH syAt / tadyathA-lagnasaptamasthaiH pApaiH, karmacaturthasthaizca zubhairyavo nAmAsti bhavati / atha dhyaGgadharmagaiH paJcamalagnanavamagaiH zRGgATako nAma yogaH / / 4 / / saba zubha graha lagna aura sAtaveM sthAna meM ho, tathA pApa graha dasaveM aura cauthe sthAna meM ho to vajU nAma kA yoga hotA hai| isase viparIta yAni saba pApa graha lagna aura sAtaveM sthAna meM ho, tathA saba zubha graha dasaveM aura cauthe sthAna meM ho to yava nAma kA yoga hotA hai| saba zubhAzubha sAtoM graha pAMcaveM lagna meM aura naveM sthAna meM rahe hoM to zRGgATaka nAma kA yoga hotA hai // 4 // adhunA kamalaM vApIcASTadhAddhacandrayogAnAha kamalaM kendragaimizra-rvApI kendrAd dvigaistrigaiH / kendra svAdigaiH saptamasthairaddhanduraSTadhA // 5 // mizraH zubhAzubhaiH kendragaiH kendragataH kamalaM kamalanAmA yogaH syAt / kendrAt kendANi vinA sarvaidvigaizcatuH paNapharasthaiH kRtvA vicchinnavibhaktidAnAd, athavA trigazcaturApoklimasthairvApI nAma yogo dvidhA / kendraH kendrANi vinA svAdigairdhanAdisthAnagataiH saptamasthaiH saptarAzisthairanduyogo'STadhASTaprakAraH syAt / tadyathA-dvitIyatRtIyacaturthapaJcamaSaSThAstASTagataiH pratyekasthairekaH prakAraH, tRtIyAdinavamAntadvitIyaH, paJcamAdilAbhAntasyaistRtIyaH, SaSThAdivyayAntasthaizcaturthaH, aSTamAdidvitIyAntasthaiH paJcamaH, navamAditRtIyAntaiH SaSThaH, lAbhAdipaJcamAntaiH saptamaH, vyayAdiSaSThAntagaiH sarvairaSTamaH / / 5 / / zubhAzubha sabagraha kendra meM ho to kamala nAma kA yoga hotA hai| kendra ko chor3a kara saba graha paNaphara sthAna meM arthAt dUsare, pAMcaveM, pAThaveM aura gyArahaveM sthAna meM rahe hoM, athavA pApoklima sthAna meM arthAta tIsare, chaThe, naveM aura bArahaveM sthAna meM saba graha rahe hoM to yaha do prakAra kA vApI nAma kA yoga hotA hai| evaM dUsare bhavana se sAta bhavana yAni pAThaveM bhavana taka, tIsare se navama bhavana taka, pAMcaveM se gyArahaveM sthAna taka, chaThe se bArahaveM sthAna taka, pAThaveM se dUsare sthAna taka, naveM se tIsare sthAna taka, gyArahaveM se pAMcaveM bhavana taka aura bArahaveM se chaThe bhavana taka, isa prakAra kendra sthAnoM ko chor3a kara sAta-sAta bhavana meM saba graha rahe hoM to yaha ATha prakAra kA addhendu (addhacandra ) nAma kA yoga hotA hai // 5 // adhunA yUpAdinAvAdiyogacatuSTayamAha yUpeSuzaktidaNDA vaanggaadikendraaccturbhgaiH| naukUTacchatracApAkhyAH kramAt saptasaMgairiti / / 6 / / "Aho Shrutgyanam" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmasamudraH aGgAdikendrAllagnAdikendrAccaturthagaizcatuHsthAnasthaiH kRtvA yUpeSuzaktidaNDanAmAno yogA bhavanti / vAzabdo vibhinnyogvaacii| yathA-lagnadhanasahajacaturthasthaiH kRtvA yUpanAmA yogaH syAt / caturthAdisaptamAntaH sarvairgrahairyathA svairaM iSurnAma yogaH syAt / saptamAdidazamAntagaiH zaktinAmA yogH| dazamAdilagnAntasthairdaNDanAmA yogaH / atha naukUTacchatracApAkhyA beDAkUTachatradhanurnAmAno yogAn kramAt krameNa saptaHgairiti zabdAllagnAdikendrAt pratyekasthAnagataiH sarvairgra hairbhavantyeva / tadyathA-tanudhanasahajasuhRtsutaripujAyAsthitaiH pratyekaM saptabhirgrahaibeMDAnAmayogaH / caturthAdidazamAnteH kUTanAmA saptamAdilagnAntazchatranAmA yogH| dazamAdicaturthAntasthaiH sarvaizcApo dhanuriti nAmayogaH / / 6 / / cAroM kendra sthAna se cAra-cAra sthAna taka saba graha hoM to yUpAdi yoga hotA hai| jaise-lagna se cauthe bhavana taka saba graha hoM to yUpa nAma kA yoga cauthe bhavana se sAtaveM bhavana taka saba graha hoM to izu nAma kA yoga, sAtaveM bhavana se dasaveM bhavana taka saba graha hoM to zakti yoga aura dasaveM bhavana se lagna taka saba graha hoM to daNDa nAma kA yoga hotA hai| evaM cAroM kendra sthAna se sAta-sAta sthAna taka saba graha rahe hoM to naukA Adi yoga hote haiN| jaise-lagna se sAta bhavana taka saba graha hoM to naukA ( jahAja ) yoga, cauthe bhavana se dasavAM bhavana taka saba graha hoM to kUTa nAma kA yoga, sAtave bhavana se lagna taka saba graha rahe hoM to chatra yoga aura dasaveM bhavana se cauthe bhavana taka saba graha rahe hoM to dhanuSa yoga hotA hai // 6 // atha samudracakramRgasarabhayogAnAha svAdekAntaraSaDbhasthai-rabdhizcakraca vAGgataH / pApairdhane zubhairaGga mRgo'sti sarabho'nyathA / / 7 / / svAd dhanAd ekAntaraSaDbhasthairekAntaritaSaTsthAnasthaiH sarvairabdhiH samudro nAma yogaH / vAthavAGgato lagnAdekAntaritaSaTsthAnasthaiH sarve'haizcakraM nAma yogH| pApaiH sarvaiH pApagrahairdhane dvitIyasthaiH, zubhaiH sarvaiH zubhagrahairaGge lagnasthitaimUMgo nAma yogo'sti bhavati / anyathA sarabhayogaH / yathA zubhairdhanasthaiH, pApairlagnasthaizca sarabhayogo bhavati // 7 // yadi dUsare, cauthe, chaThe, AThaveM, dasaveM aura bArahaveM bhavana meM saba graha hoM to samudra nAma kA yoga hotA hai| lagna meM tIsare, pAMcaveM, sAtaveM, naveM aura gyArahaveM bhavana meM saba graha hoM to cakra nAma kA yoga hotA hai / saba pApa graha dUsare sthAna meM aura saba zubha graha lagna meM rahe hoM to mRga nAma kA yoga hotA hai| evaM saba zubha graha dhana sthAna meM aura saba pApa graha lagna meM ho to sarabha nAma kA yoga hotA hai // 7 // "Aho Shrutgyanam" Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallolaH atha gartApipIlikAnadInadayogAnAha gantyiArigapApasyaGkageSTaH kITikAnyathA / dhyAyageSTanadI svASTagograizca tvanyathA nadaH // 8 // antyArigapApairantyo dvAdazaM, ariH SaSThaM tatra gacchanti te antyArigAste ca te pApAzca taiH kRtvA vyaGkageSTaizca trizabdena tRtIyaM, aGkazabdena nava tatsaMkhyabhAvAnnavamaM sthAnaM tatra gacchantisma ye iSTAH zubhAstaiH kRtvA gartanAmA yogH| yathA-vyayaSaSThagataiH pApaistridharmagaiH saumyaizca gartA yogaH / anyathA vyastagataiH kITikA nAma yogH| yathA-vyayaSaSThasthaiH zubhaistrinavamasthaizca pApaiH kITikA nAma yogH| atha dhyAyagaiSTaiH dhIH paJcamaM Aya ekAdazaM tatra gacchantisma ye iSTAstaiH kRtvA svASTagograizca svaM dvitIyaM, aSTASTamasthAnaM, tatra gacchantisma ye ugrAstairnadIyogaH / yathA zubhaiH paJcamalAbhasthaiH, pApairdhanASTamagatairnadInAmA yogH| anyathA viparItasthairnado nAma yogH| yathA paJcamalAbhasthaiH pApairdhanASTamagataiH saumyairnado nAma yogaH // 8 // saba pApa graha bArahaveM aura chaThe sthAna meM ho aura saba zubha graha tIsare aura naveM bhavana meM ho to gartA nAma kA yoga hotA hai / tathA isase viparIta saba zubha graha chaThe aura bArahaveM sthAna meM ho aura saba pApa graha tIsare aura naveM sthAna meM ho to kITikA nAma kA yoga hotA hai| saba zubha graha pAMcaveM aura gyArahaveM bhavana meM ho aura saba pApa graha dUsare aura pAThaveM sthAna meM ho to nadI nAma kA yoga hotA hai / evaM saba pApa graha pAMcaveM aura gyArahaveM bhavana meM ho aura saba zubha graha dUsare aura pAThaveM bhavana meM ho to nada nAma kA yoga hotA hai / / 8 / / atha saMkhyAyogasaptakamAha ekAdisthAnagairukta-yogAbhAve kramAdamI / golo yugaH zUlakSetra-pAzadAmAkhyavINikAH // 6 // ukta yogAbhAve uktA proktA ye yogA rajjumusalAkSyasteSAmabhAve satyamI yogAH kramAdekAdisthAnagatairbhavanti / tadyathA-yadaikasmin sthAne saptagrahA bhavanti tadA golo nAma yogaH syAt / Adi zabdAt sthAnadvayasthaiH saptabhiH kRtvA yuganAmA yogaH / tristhAnasthaiH sarvairgrahaiH zUlanAmA yogaH / evaM catuHsthAnasthaiH kedAranAmA yogaH / evaM paJcamasthaiH pAzanAmA / evaM sthAnaSaDgatairdAmAkhyo yogaH / evaM sthAnasaptakasthaiH pratyeka saptabhirgrahairvIriNakA nAma yogH| pUrvoktayogAnAM "Aho Shrutgyanam" Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 janmasamudraH madhyAd yadi saMkhyAyogyasya sAdRzyatvaM jAyeta, tadA saMkhyAyogo na grAhyaH sa evAGgIkAryaH / / 6 / / uparokta yogoM ke abhAve gola Adi yoga banate haiN| jaise saba graha yadi koI eka sthAna para ho gola nAma kA yoga, do sthAnoM meM ho to yuga yoga, tIna sthAnoM para ho to zUla yoga, cAra sthAnoM para ho to kedAra-kSetra yoga, pAMca sthAnoM para ho to pAza yoga, chaH sthAnoM para ho to dAma yoga aura sAta sthAnoM para saba graha ho to vINikA nAma kA yoga hotA hai | atha sunaphAnaphAdiyogasaptakamAha svAntyobhayasthaiH sunaphA'naphAdurudharendutaH / vyaya'bjastvinAd vezirvozizcobhayacarI grahaiH // 10 // indutazcandrAt svAntyobhayasthairdhanavyayobhayasthairgrahaiH SaDbhirvyakaH sUryarahitaiH sunaphAnaphAdurudharAnAmAno yogA bhavanti / tadyathA-candrAccandrayuktarAzito dvitIyasthairekAdibhirgrahaiH sunaphA nAma yogaH syAt / candrAd dvAdazasthairetairekAdibhiranaphA nAma yogaH syAt / candrAd dvitIyadvAdazagaryathAsvairaM sarvairdurudharA nAma yogaH / yadi candrAd dvitIyo dvAdazo vA ravistadA yogAnAmeSAM na bhaGgaH / tathA coktam kendrAdisthairgrahairyogAH kottitA ye'naphAdayaH / te pradhAnA samAGgatvAccandrarUpAcca cintayet / / iti phalam / tu punarinAt sUryayuktarAzitaH svAntyobhayasthairvyabjaizcandrarahitairgrahai: kRtvA vezinAmA bozinAmA ubhayacarInAmA yogAH krameNa jAyante / tadyathAinAt sUryayuktarAzito dvitIyagairekAdibhirgrahaizinAmayogaH / sUryAd vyayasthairekAdyairvozinAmA / sUryAd dvitIyadvAdazasthairekAdibhirghahairubhayacarI nAma yogaH / ___ atha sunaphAnaphAyogyasyakatriMzabhedAnAha--tadyathA-bhaumo budho guruH zukraH zanirvA yadi dhanastha: syAt tadA ekaikena paJcayogAH / atha dvAbhyAM dhanagatAbhyAM dazayogA: / yadi kujabudhau kujagurU vA kujazukrau vA kujazanI vA bhavataH / atha budhagurU budhazukrau budhazanI vA syAtAm / atha guruzukrau guruzanI ca zukrazanI ca evaM dazabhedAH evaM tribhistribhirdhanagataiH ssddyogaaH| yathA-kujabudhagurubhiH, kujabudhazukrairvA kujabudhazanibhiH, atha budhaguruzukrairvA budhaguruzanibhirvA budhazukrazanibhirevaM SaTa / atha catubhirdhanagataiH paJcayogAH / yathA-kujabudhaguruzukaiH kujaguruzukra "Aho Shrutgyanam" Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallolaH zanibhiH kujabudhaguruzanibhiH kujaguruzukrazanibhirbudhagukhzukrazanibhirevaM pnycyogaaH| kujabudhaguruzukrazanibhistatragataireko bhedaH / evaM kArake ekatriMzabhedAH / itthaM suna phAyoge dvAdazasthairekAdibhimra hairekatrizabhedAH / itthaM durudharAyogabhedAH kalpanIyAH / candrAd dvitIyadvAdazasthairekAdibhina haiM revamazItyadhikazataM buddhayA yojyam // 10 // candramA se dUsare sthAna meM sUrya ko chor3a kara koI graha ho to sunaphA vAmakA yoga, candramA se bArahaveM sthAna meM sUrya ko chor3a kara dUsarA koI graha ho to anaphA nAma kA yoga, candramA se dUsare aura bArahaveM, ina donoM sthAnoM meM sUrya ko chor3a kara koI graha ho durudharA nAma kA yoga hotA hai / candramA se dUsare yA bArahaveM sthAna meM sUrya ho to sunaphA Adi yoga nahIM banate, parantu sunaphA Adi kA yoga ho unako sUrya bhaMga bhI nahIM krtaa| isI prakAra sUrya se dUsare sthAna meM candramA ko chor3a kara koI graha ho to vezi nAma kA yoga, sUrya se bArahaveM sthAna meM candramA ko chor3a kara koI graha ho to vozi nAma kA yoga, evaM sUrya se dUsare aura bArahaveM sthAna meM candramA ko chor3a kara koI graha ho to ubhayacArI nAma kA yoga hotA hai // 10 // atha kemadramayogamAha - candrAt kendra pakheTe vA'bje'GgAt kemadra mo'stge| rAjA dhanI zubhaireSu vozyAM kemadra me'dhamaH // 11 // candrAt kendra kendra catuSTaye'pakheTe graharahite sati, vAGgAllagnAd abje candra'stage saptamasthe kemadra mo nAma yogaH syAditi / asya dvibhedo paraM sunaphAdiyogadvayAbhAve kevale candra kemadrumaH syAt / athavA zAstrAntarAccandra sarvagrahAdRSTe kemadruma eSa caturtho bhedaH / arthAccandra sarvagrahadRSTe sati kemadra mo na syAditi / candrAt kendrasthe grahe kemadra mabheda: syAt / athaiSu sunaphAnaphAdurudharAvezyubhayacarIyogeSu gataiH zubhairgrahai rAjA bhUmipAlaH svAmI ThAkuro vA dhanI dravyapatirbhavet / atha vozau kemadrume cAdhamaH / svakulAnucitakarmakartA nIca ityarthaH // 11 // candramA se cAroM kendra meM koI graha na ho|| athavA lagna se candramA sAtavAM ho|2| athavA sunaphA Adi na ho / 3 / yA candramA ko koI graha dekhatA na ho to / 4 / yaha cAra prakAra kA kemadra ma yoga hotA hai / sunaphA, anaphA, durudharA, vezi aura ubhayacari inameM se koI yoga ho to jAtaka rAjA, bhUmipati, ThAkura aura dhanI hotA hai| parantu voziyoga yA kemadra ma yoga ho to jAtaka daridra apane kula ke anucita nIca kAma karane vAlA hotA hai // 11 // "Aho Shrutgyanam" Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 janmasamudraH atha pUrvokta rajjumusalAdiyogaphalAnAha [1] rajjuyoge - jAtaH paraguraNAsahaH, priyamArgaH videzagAmI samatsaraH / [2] musala yoge - mAnI dhanI bahukarmArambhazIlaH / [3] nalayoge -- surUpaH sthiro dhanI dakSaH / [4] gadAyoge - sadA dhanI udyamI sAhasI dhanopArjanAdaraH / [5] mAlAyoge - bhogI gauravarNaH prazasyaH / [6] sarpayoge - jAto bahuduHkhabhAk krUracitta pApAtmA / [7] zakaTayoge - zakaTajIvo sarogaH kubhAryaH / [5] vihagayoge - para sandezaprApaNatvAd dutaH paribhramaNazIlaH kalahapriyaH / [2] halayoge -- kRSikaro duHkhI pApakaraH 1 [10] vajrayoge - yauvanaduHkhI bAlye vRddha e ca sukhI, sarvajanapriyaH, atIva yuddhadhIraH / [11] yavayoge - parAkramI yovane sukhI / [12] zRGgATakayoge- kruddhavAk, vRddhatve'sukhI daridro bahvAzI kRSibalo duHkhitaH / [13] kamalayoge - suyazA guNADhyo dIrghAyuH kAntadeho vipulakIttiH / [14] vApIyoge - nidhikararaNabuddhiH sthirArthaH sukhI sukhatRpto' dAtA kadaryaH / [15] ardhenduyoge - subhagaH senApatiH kAnta dehaH svAmipriyo balavAn maNikanakabhUSaNayutaH pradhAnaH / [ 16 ] yUpayoge - tyAgI viziSTaH satvasatyasukhavrataniyamarataH, Atmavid dhanurdharaH / [17] zarayoge - vadharuciH zarakSatAGgo mRgayArthavanasevI, pratimAMsAdo hiMsraH kuzilpakaraH / [18] zaktiyoge - nirdhano duHkhI nIco'lasaH saMgrAmadakSaH sthiraH subhagaH / [16] daNDayoge-hataputradAro niHsvaH sarvajananyakkRto duHkhI svajanabAhyo nocaH pra eSyaH / [20] beDAyoge - salilopajIvavibhavo bahvAyuH khyAtakIrtirhRSTaH kRpaNo baliSTho lubdhshcnyclH| [21] kUTayoge - pranRtikaH kRpaNaH kitavaH zaThaH krUro giridurgacArI / [22] chatrayoge -- sukhakaro dayAvAn dAtA nRpavallabhaH prakRSTabuddhi: prathamAntyavayasi sukhabhAk hrasvAyuH / [23] bAraNayoge - tAruNyo nirbhAgya nRtiko guptipAlazcauraH kitavo vanotkaNTho bAlavRddhatve sukhI, yuddhapriyaH / [ 24 ] samudrayoge - jAto rAjasamo bhogI dravyADhyaH sujanapriyaH sutavAn sthiracittaH sattvavAn / [25] cakrayoge - mahArAjA sarvanamaskRtastapojJAnAdiyogAdvA rAjapUjyo rUpavAn janamAnyaH / [26] mRgayoge - kopano yazasvI caJcalaH / [27] zarabhayoge - tRSAkAnto dhanI ca / [ 28 ] garttAyoge - sarvajananarttakaH pApI nirdhanaH / [26] kITikAyoge - pApI / [30] nadIyoge - rAjA rUpavAn / [31] nadayoge - sukhI suputraH / [32] golayoge - dAridryAlasyayukte vidyAjJAnarahito malino dIno duHkhI mUrkhaH zilpikarttA paribhramI kriyAlasyaH / "Aho Shrutgyanam" Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallolaH 103 [33] yugayoge--pAkhaNDI nirdhano lokabA hyaH sutamAnadharmarahitaH / [34] zUlayoge-tIkSNo'laso niHsvaH zUro hiMsro bahurogI raudrH| [35] kedArayogekRSIbalaH sarvArthakArI sukhI satyavAdI dhnii| [36] pAzayoge-bandhanabhAk kAryodyuktaH prapaJcakaro bahubhASI bahubhRtyo maargvnii| [37] dAmanIyogedAtA paropakArI pazupAlako mUDho dhanI dhIraH / [38] vINAyoge-mitrAzrito suvacanaH zAstraparo gItanRtyavAdyAdipriyaH sukhI bahubhRtyo vikhyAtaH / sunaphAyoge-dhImAn dhanI kotipriya aizvaryayukto dharmI zAstrArthavid guNI kAntaH sukhI rAjamaMtro / [36] anaphAyoge-jAtaH suzIlo viSayasukhI svAmI vikhyAto vAgmI dhanI nIrogo viSayabhoktA suvessH| [40] duruvarAyogejAtobahubhRtyaH kuTumbArambhacinto buddhivikramaguNaH prathitaH sukhI dhanI vAhanabhogabhogI dAtA sucAritraH / [41] veziyoge-utkRSTavacA matimAn udyogayuktaHtiryagadRSTiH pUrvazarIrapRthulaH sAttviko bhavati / veziyogagate bhome-saMgrAme vikhyAto nAnyavAkyarataH / budhe-priyabhASI kAntadehaH parAjJAkaraH / gurau-dhRtiH satkIttiyukto vacanasAraH / zukra-khyAto dhanI guNI zUraH susaMskArayutaH / evaM zanau-vaNik calasvabhAvaH paradravyApahArI putradveSI nistrapaH / [42] voziyoge jAto-manda dRSTirasthiravAkyaH paribhUtaH parizramI arddha tanuH / voziyogasthe bhaumejAtomArgahantA proktkaarii| budhe-paratarkako daridro mRduvinItaH salajjaH / gurau-vasu saJcayakArI gatamitraH / zukre-bhIruH kAryodvigno laghuceSTaH parAdhInaH / evaM zanI-paradArapriyaH svArthI zaTho vRNI vRddhAkAraH / "saMnirIkSya ravevIrya grahANAM cApi tattvataH / / rAzyaMzasaMgamAt sarvaM phalaM brUyAd vicakSaNaH / / " parazAstrIyazlokaH [43] ubhayacarIyoge jAto-bAlaH sarvasahaH subhago bahubhRtyo bAndhavAzrayo rAjatulyo nityotsAhI bhogI hRSTo bhavati / / [44] kemadrume jAto-bhRtyo duHkhI malino daridro nindyAcAro rAjakulavaMzajAto'pyevaMvidho bhavedanyasya kiM bhaNyate / tathA coktam "kAntAnabandhugRhavastrasuhRdvihIno, daaridryduHkhgddainymlairupetH| preSyaH khalaH sakalalokaviruddhavRttiH, kemadrume bhavati pArthivavaMzajo'pi / / " "Aho Shrutgyanam" Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 janmasamudraH aba pahale jo rajjumusala prAdi yoga batalAye haiM, unakA phala kahate haiM: (1) rajju yoga meM janmane vAlA jAtaka dUsare ke guNoM ko nahIM sahane vAlA, videza gamana karane vAlA aura IrSyAlu hotA hai| (2) musala yoga meM janmane vAlA abhimAnI dhanI aura aneka kArya karane meM catura hotA hai| (3) jisakI lagna kuNDalI meM nala yoga ho to svarUpavAna, gaMbhIra, dhanavAna aura catura hotA hai| (4) gadA yoga ho to hamezA dhanI, udyama karane vAlA, sAhasI aura dhana upArjana karane meM catura hotA hai| (5) mAlA yoga ho to bhogI, gauravarNa vAlA aura prazaMsanIya hotA hai| (6) sarpa yoga ho to bahuta duHkhI, duSTa mana vAlA aura pApI hotA hai| (7) zakaTa yoga meM gADI Adi vAhana se prAjIvikA calAne vAlA, rogI aura duSTa strI kA pati hove / (8) vihaga yoga meM dUta kA kAma karane vAlA, paribhramaNa karane meM hoziyAra aura kleza karane vAlA hotA hai / (6) hala yoga meM khetI karane vAlA, duHkhI aura pApa karane vAlA hotA hai| (10) vaz2a yoga meM yuvAvasthA meM duHkhI, bAlya aura vRddhAvasthA meM sukhI, saba ko priya aura yuddha meM bar3A zUravIra hotA hai| (11) yava yoga meM parAkramI aura yauvanAvasthA meM sukhI hotA hai| (12) zRGgATaka yoga meM krodhI, vRddhAvasthA meM duHkhI, daridrI, adhika Azika, khetI karane vAlA aura duHkhI hotA hai| (13) kamala yoga meM yazasvI, guNavAna, dIrghAyu, sundara zarIra vAlA aura adhika kIttivAlA hotA hai / (14) vApI yoga meM dhana prApta karane kI buddhi vAlA, sthira lakSmI vAlA, sukhI aura kRpaNa hotA hai| (15) praddhendu yoga meM bhAgyavAna, senApati, sundara zarIra vAlA apane svAmI ko priya, balavAna, maNiyukta suvaNaM ke AbhUSaNa vAlA aura rAja maMtrI hotA hai| (16) yUpa yoga meM niyamadhArI, prAtmA ko jAnane vAlA aura dhanurdhara hotA hai| (17) zara yoga meM hiMsA karane vAlA, zarIra meM bANa kI coTa vAlA, zikAra ke lie jaMgala meM rahane vAlA, adhika mAMsa khAne vAlA aura niMdanIya kAma karane vAlA hotA hai / (18) zakti yoga ho to nirdhana, duHkhI, nIca, AlasI, yuddha meM catura, sthira mana vAlA aura acchA bhAgya vAlA hotA hai| (16) daNDa yoga ho to jAtaka strI putra se rahita, daridra, saba janoM se tiraskRta, duHkhI, kuTumbIjanoM se nikAlA humA, nIca aura dAsa hotA hai| (20) ber3A yoga meM pAnI dvArA AjIvikA karane vAlA, lambA AyuSa vAlA, prasiddha khyAti vAlA, hRSTa-puSTa, lobhI, balavAna aura caMcala hotA hai| (21) kUTa yoga meM jhUTha bolane vAlA, kRpaNa, dhUta, badamAza, kra ra aura parvatoM meM ghUmane vAlA hotA hai| (22) chatra yoga meM sukhI, dayAvAna, dAtAra, rAjA ko priya, utkRSTa buddhivAlA, prathama aura anta avasthA meM sUkhI aura kama prAya vAlA hotA hai / (23) bANa yoga meM yuvA, manda bhAgyavAlA, jhUTha bolane vAlA, gupti ko rakhane vAlA, cora, dhUta, vanacArI, bAlya aura vRddhAvasthA meM sukhI aura yuddha ko cAhane vAlA hotA hai| (24) samudra yoga meM janmane vAlA, rAjA ke jaisA bhogI, dhanavAna, sajjanoM ko priya, putra vAlA sthira mana vAlA aura parAkramI hotA hai| (25) cakra yoga meM mahArAjA, sarvajana vandanIya, tapa, jJAna prAdi yoga vAlA rAjapUjya, rUpavAna aura sarvajanamAnanIya hotA hai| (26) mRga yoga meM krodhI, yazavAlA aura caMcala hotA hai| (27) zarabha yoga meM tRSA roga se pIr3ita aura dhanavAna hotA hai| (28) gartA yoga meM nAcane vAlA, pApI aura nirdhana "Aho Shrutgyanam" Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSThama kallolaH 105 hotA hai (29) kITikA yoga meM pApI hotA hai| (30) nadI yoga meM rAjA aura rUpavAna hotA hai| (31) nada yoga meM sukhI aura acchA putra vAlA hotA hai / (32) gola yoga meM daridrI, pAlasI, mUrkha, malina, dIna-duHkhI, zilpa kAma karane vAlA, bhramaNa karane vAlA aura kArya meM prAlasI hotA hai / (33) yuga yoga meM pAkhanDI. nirdhana, logoM se bahiSkRta, putra, mAna aura dharma se rahita hotA hai| (34) kUla yoga meM andhA, pAlasI, nidhana, parAkramI, hiMsaka, baha roga vAlA aura krodhI hotA hai| (35) kedAra yoga meM khetI karane vAlA, saba kAma karane vAlA, sukhI, satyavAdI aura dhanavAna hotA hai| (36) pAza yoga meM bandhana, yogya kAma karane vAlA, kArya karane meM utsAha vAlA, prapaMcI, bahuta bolane vAlA, aneka dAsa vAlA aura dhanI hotA hai / (37) dAmanI yoga meM dAtAra, paropakArI, pazuoM ko pAlane vAlA, mUrkha, dhanavAna aura dhairyavAna hotA hai| (38) vINA yoga meM mitra ke prAdhIna, dhanavAna, kIti ko cAhane vAlA, aizvarya vAlA, dharmAtmA, zAstra ko jAnane vAlA, guNavAna, sundara, sukhI aura rAja maMtrI hotA hai| (36) sunaphAnaphA yoga meM suzIlavAna, viSaya meM sukhI, svAmI prasiddha vaktA, dhanavAna, nirogI, viSayabhogI aura acchA veza dhAraNa karane vAlA hotA hai| (40) durudharA yoga meM aneka naukara vAlA, svajanoM kI unnati karane vAlA, buddhimAna parAkramI, gugagavAna, prakhyAta, sukhI, dhanavAna, aneka prakAra ke vAhana vAlA, dAtAra aura acche caritra vAlA hotA hai / (41) vezi yoga meM prasiddha vaktA, paNDita, udyamI, tirthI dRSTi vAlA, pAge se moTA zarIra vAlA aura sAtvika hotA hai| vezi yoga karane vAlA yadi maGgala ho to yuddha meM prasiddha aura dUsare ke vacanoM para vizvAsa rakhane vAlA hotA hai| budha ho to priya vacana bolane vAlA, sundara zarIra vAlA aura dUsaroM ko AjJA karane vAlA hotA hai| guru ho to dharyavAna, kIti vAlA aura vaktA hotA hai| zukra hoto dhanavAna, guNavAna, zUravIra aura acchA saMskAra vAlA hotA hai| zani ho to vaNika vRtti vAlA, caMcala svabhAva vAlA, dUsaroM ke dhana kA apaharaNa karane vAlA, putra kA dveSI aura nirlajja hotA hai| (42 yoga meM maMda dRSTi vAlA, avyavasthita bolane vAlA, parAbhava pAne vAlA, parizrama karane vAlA aura addha zarIrI hotA hai / vozI yoga karane vAlA maMgala ho to mArga ko nAza karane vAlA aura parAdhIna hotA hai| budha ho to dUsare ke para tarka karane vAlA, daridra, mRdu, vinayavAna aura lajjAvAna hotA hai| guru ho to dhana saMcaya karane vAlA aura mitra rahita hotA hai| zukra ho to Darapoka kArya meM udvigna mana vAlA, laghu ceSTA vAlA aura parAdhIna hotA hai| zani ho to paradArA gamana karane vAlA, svArthI, dhUta aura nidita hotA hai| anya zAstra meM kahA hai ki- rAzi aura aMza rahe hue grahoM ke tattvoM se sUrya ke bala kA vicAra karake saba phala kahanA cAhie / (43) ubhayacArI yoga meM janmane vAlA bAlaka saba sahana karane vAlA, bhAgyavAna, aneka naukara vAlA, bandhuoM ke prAdhIna, rAjA ke samAna, hamezA utsAhI, bhogI aura puSTa hotA hai / (44) kemadrama meM janmane vAlA dAsa, duHkhI, malina, daridrI aura rAjakula meM janmane vAlA bhI nidita pAcaraNa karane vAlA hotA hai| anya grantha meM kahA hai ki-rAjakula meM janma lene para bhI kemadrama yoga ho to strI, anna, bandhu, ghara, vastra, mitra se rahita, daridrI, duHkhI, rogI, hIna, sevaka, dhUta aura saba loka meM viruddha AcaraNa karane vAlA hotA hai| "Aho Shrutgyanam" Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 atha dIkSAyogAnAha : -- janmasamudraH jaTAkapAlabhRdrakta-vastrAjIvI tridaNDikAH / carako munirarkAt syAdekasthaizcaturAdibhiH // 12 // yatra tatra sthAne ekasthacaturAdibhiH, ekasthA ekarAzisthA ye sUryodayazcatvArastaiH kRtvArkAt sUryAdikramAdevaMvidho bhaved vratI / zrAdizabdAt paJcabhiH SaDbhiH saptabhirvA yatiH syAt / tadyathA -- yadyekarAzau catvAro bhavaMti teSAM yadyarko balavAn tadA jaTAbhRttapasvI kandamUlaphalAzano vAnaprastho'gniparicArakaH sUryArAdhako vanavAsI rudragaurIbhakta: kumAravrataH / yadi candro balavAn bhavet tadA kapAlabhRnmAhezvarI zaivavRtI niHsaGgaH somasiddhAntaparaH tApaso bhavejjAtaH / evaM yadi teSAM madhye bhaumo baliSThastadA raktavastro raktapaTa : zikhAhIno jitendriyo bhikSAkara: / evaM budhe baliSThe AjIvika : ekadaNDI vaiSNavI samayAdhikAradIkSitaH / evaM gurau tridaNDI kaSAyAmbaro vAnaprasthagataH phalopabhoktA sadbhIkSAniyamazIlapAlako yatitIrthakArakaH / evaM zukre carakI vaiSNavI pAzupatavratastha: / evaM zanau munirnirgrantha : sarvasaGgarahitaH zvetAmbaro digambaro vA gADhakriya: saMtApasaH / atha teSAM caturNA paJcAnAM SaNNAM saptAnAM vA madhye yo balavAn taduktA prathamA dIkSA / evaM zeSANAM krameNa dIkSAjAtasya vAcyA / yo dIkSAdAtA sa graho grahayuddha 'nyagrahajito yadi taduktAM dIkSAM muJcanti / evaM dvau trayo vA catvAro vA baliSThAsteSAM SaNNAM paJcAnAM vA madhyAt parAjitA yadi bhavanti tadA tAbhyo dIkSAbhyo bhraSTA bhavanti / athAnyadIkSApatiryadi grahayuto na syAt tadA taduktadIkSAzrito mriyate / teSAmekasthAnAM yAvanto raviluptakarA prastamitAstAvantaH svAM svAM dIkSAM na yacchanti svadazAyAm 1 atha kiJcid baliSThA bhavanti taduktadIkSitAnAM bhakti kurvanti / / 12 / / jisakI janma kuNDalI meM kisI bhI sthAna meM eka sAtha cAra, pAMca, chaH yA sAtoM graha rahe hoM to dIkSA yoga hotA hai / ina grahoM meM jo graha balavAna ho usake anusAra dIkSA kahanA / jaise - sUryaM balavAna ho to jaTA ko dhAraNa karane vAlA, tapasvI, kanda-mUla kA bhakSaNa karane vAlA, vAnaprastha, dhUnI tapane vAlA, sUrya kA upAsaka, vana meM rahane vAlA, zivapArvatI kA bhakta yA kumAra vrata ko karane vAlA hotA hai / yadi candramA balavAna ho to kapAlabhRnmahAdeva ke upAsaka, ekAkI candramA kA upAsaka, tApasa hove / yadi maGgala balavAna ho to lAla vastra ko dhAraNa karane vAlA, zikhA rahita, jitendriya bhikSuka hove / budha balavAna to ekadaMDI, vaiSNavI dIkSA hove / guru balavAna ho to tridaNDI, kazAya raMga ke vastra dhAraNa karane vAlA, vAnaprasthI phalAhArI, bhikSA, niyama vrata aura zIlavrata kA pAlana "Aho Shrutgyanam" Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallolaH 107 karane vAlA, aisA yati dharma pracAraka hove / zukra balavAna ho to caraka mata kI, vaiSNava mata kI yA ziva mata kI dIkSA leve / zani balavAna ho to nigrantha, strI kA saMga rahita, zvetAmbara yA digambara muni yA acchA tApasa hove / yadi dIkSA kAraka graha grahayuddha meM parAsta huA ho to dIkSA se bhraSTa hove | yadi dIkSA kAraka graha kisI graha ke sAtha na ho to dIkSita kA maraNa hove / evaM dIkSA kAraka graha asta ho to dIkSA leve nahIM, parantu kucha balavAna ho to dIkSitoM kI bhakti karane vAlA hove' // 12 // atha yogAntara catuSTayamAha dharmeze sabale'rkasthe vAnyekSye'stamite'tra saH / nIce vogra kSite nazyed vAtrApuSTe vratApahaH // 13 // dharmeze navamapatau sabaliSTho'rkasthe'rkayukte vratI syAt / vAthavAtra navameze' nyekSye'paragrahairIkSite dRSTe'stamite sati sa yAcitaH san vratI syAt / vAthavAtra navameze nIcarAzisthe paramanIcasthe vA ugrekSite pApadRSTe vratI nazyed nazyati / vAthavAtra navameze'puSTe'bale pApadRSTe vratApaho vratabhraSTa ityarthaH / / 13 / / balavAna navama sthAna kA svAmI sUrya ke sAtha ho to dIkSita hove athavA navama sthAna kA svAmI asta ho, usako dUsare graha dekhate hoM to bhikSuka hove / zrathavA navama sthAna kA pati nIca rAzi kA yA parama nIca rAzi kA ho, usako pApa graha dekhate hoM to dIkSA lekara chor3a de / prathavA navameza nirbala ho usako pApa graha dekhate hoM to dIkSA lekara chor3a deve // 13 // 1 bRhajjAtaka kI TIkA meM kAlakAcArya kRta kAlakAsaMhitA kA pramANa dete haiM ki "tAvasino diraNaraNAhe caMde kAvAliyo tahA bhariyo / ratavaDo bhumisue somasuve egradaMDI zrA // devagurusukkakoNakkameNa jaI carakhavaNAI // " dIkSA kAraka sUrya ho to tApasI, candramA ho to kapAlI, maMgala ho to lAla vastra vAlI, budha ho to eka daMDI, guru ho to yati, zukra ho to caraka aura zani ho to kSapaNaka dIkSA hove / phira bhI uparokta grantha meM kahA hai ki "jalaraNa-hara-sugagra-kesava - sUI bamhaNNa- nagga maggesu / dikkhANaM gAyavvA sUrAiggahakkrameNa gAhagazrA // " dhUnIvAlA, mAhezvarI, bauddha, viSNu, zrutimArgopAsaka, brahma bhakta aura digambara ye sUryAdi grahoM ke yoga se krama se dIkSA samajhanA / "Aho Shrutgyanam" Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 atha yogAntaramAha ekagekSye bhape vArttAsskakSye nAnyekSite'bale / kendra trAki dRzi syAt savratI vA yogasaptake || 14 || janmasamudraH bhape yatra rAzau candrastaM pAti sa bhapo rAzipatistatra bhape, prathavA lagneze ekagekSye ekarAziM gacchantisma ekagAstairgrahairIkSye dRSTe yute vA vratI / vAthavAtra janmarAzipatAvabale balahIne grArkIkSye zanidRSTe nAnyekSite na parairdRSTe sati rogI san vrato syAt / atra rAzinAthe janmalagneze vA kendrasthe prAkiMdRzi Arke: zane g dRSTiryasya sa tasmin zaniH pazyatItyarthaH sa nirbhAgyo bhojyArthI san vratI dIkSitaH syAd bhavati / zanirAzipatyormadhyAd yo balavAMstasya dIkSAgrAhI taddazAyAM satyAM sa vratI syAt / atha lagnezaH puSTaH kendrasthazani puSTaM pazyet tadA nirbhAgyo vratI / / 14 / / cAra Adi graha eka rAzi ke hokara lagna ke svAmI ko athavA candramA jisa rAzi para ho, usa rAzi ke svAmI ko dekhatA ho to vratI dIkSita hotA hai / evaM lagna ke svAmI yA candra rAzi ke svAmI nirbala ho, usako zani dekhatA ho aura koI graha na dekhatA ho to rogayukta dIkSita hove / evaM lagna kA svAmI yA candra rAzi kA svAmI kendra meM rahe hoM, usako zani dekhatA ho to bhAgyahIna hokara dIkSita hove / evaM zani aura candrarAzipati inameM jo koI balavAna hokara kendra meM rahA ho to usakI dazA meM dIkSita hove / evaM balavAna lagneza kendra meM rahA huA balavAna zani ko dekhatA ho to bhAgyahIna hokara dIkSita hove // 14 // prastAvAgata zAstrAntarAdanyayogAnAha yatra tatra rAzau zanedreSkAraNagate navAMzagate vA candre kujadRSTe nirgranthaH / atha kujasya navAMzesthe kujazanidRSTe nirgranthaH / atha lagne candragurubudhazanidRSTe vratI / zaniH zubharAzilagnasthazcandra uccAMzasthaH zeSagrahAn pazyeddhanIvratI / atha dharme gurau lagnacandrayoH zakidRSTayo rAjA vratI tIrthakarttA zAstrakarttA / dharmasthe zanau kenApyadRSTe sati rAjayogo yadi syAttadA rAjA, pazcAtkAlaM sabalo yadi zanistaddazAyAM nirgranthaH / vAthavA prayogasaptake pUrvokte vratI / vAthavAnyazAstrokte yogasaptake ca sati vratI syAt / evaM yogasaptakamAha yathA lagnapatirlagnaM pazyati, dharmapatirdharmaM pazyati, sthAnapatiH sthAnaM pazyatI tyeko yogaH / lagnapatirdharmaM pazyati, dharmapatirlagnaM pazyediti dvitIyaH / zratha lagnezo dharmeza, dharmezo lagnezaM ca pazyediti tRtIyaH / atha lagnezadharmezau dharme bhavata "Aho Shrutgyanam" Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallola 106 iti caturthaH / athaitau dvau lagne bhavatastadA paJcamaH / athaitau parasparaM parakSetre bhavatastadA SaSTha; / athaitau nijagehe bhavatastadA saptamaH / anya zAstra meM kahA hai ki kisI bhI rAzi para rahA huA candramA yadi zani ke draSkAraNa meM yA navAMza meM ho, usako maMgala dekhatA ho to nirgrantha vratI hotA hai / zrathavA candramA maMgala ke navamAMza meM ho, usako maMgala aura zani dekhate hoM to nirgrantha dIkSita hove / zrathavA lagna ko candramA guru, budha aura zani dekhate hoM to dIkSita hove / zani zubha rAzi kA hokara lagna meM rahA ho aura candramA, vRSa rAzi meM yA vRSa ke navamAMza meM hokara dUsare grahoM ko dekhatA ho to dhanavAna vratI hotA hai / yadi dharma sthAna meM guru ho tathA lagna zraura candramA ko zani dekhatA ho to rAjA dIkSita, zAstra racane vAlA aura zAsana kAraka hove / yadi dharma sthAna meM zani rahA ho, usako koI graha dekhatA na ho aura rAjayoga bhI ho to rAjA hove. bAda meM balavAna zani kI dazA meM nirgranya dIkSA hove / aba dUsare zAstra meM kahe hue sAta prakAra se vratIyoga batalAte haiM- lagnapati lagna ko aura dharma sthAna kA pati dharma sthAna ko dekhatA ho / 1 / lagnapati dharmasthAna ko aura dharmasthAna kA pati lagna ko dekhatA ho |2| lagnapati dharma sthAna ke pati ko yA dharmaM sthAna ko zraura dharma sthAna kA pati lagna ke svAmI ko dekhatA ho |3| lagnapati aura dharmapati donoM dharmaM bhavana meM hoM |4| athavA ye donoM lagna meM hoM |5| athavA ye donoM zrApasa meM paraspara ( eka dUsare ke ) sthAna meM hoM |6| prathavA ye donoM apane-apane sthAna meM hoM / 7 / to jAtaka dIkSita hove / atha yogAntaramAha balArkaukSye'balArkendrIjye khasthe cAGgage'sukhI / pazyatyaGgapati riktaM pUrNendau kRcchrabhug virAH // 15 // abalArkendvIjye'balA nirbalA ye'rkendrojyAH sUryacandraguravasteSAM madhye'nyatame khaste dazamasthe balArkIkSye sati, vAthavAGgage lagnasthe balyArkIkSye ca baliSTho ya nakiH zanistenekSye dRSTe ca vratI paramasukhI duHkhI / atha pUrNendau riktaM nirbalaM, aGgapati lagnapati pazyati kRcchreNa bhuk, kRcchreNa mahatA kaSTena bhuGkte sa duHkhabhojI vratI, kiM viziSTo virA vigatA rA dravyaM yasya sa virAH / / 15 / / dRti dIkSAyogA: / sUrya, candramA aura guru inameM se koI eka nirbala hokara dazaveM sthAna meM athavA lagna meM rahA ho, aura usako balavAna zani dekhatA ho to duHkhayukta dIkSita hove / evaM pUrNa candramA nirbala lagnapati ko dekhatA ho to bar3e kaSTa ke sAtha bhikSA mile aisA daridrI vratI hove ||15|| "Aho Shrutgyanam" Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 janmasamudraH atha yatra varSe dhanaM syAditi jJAnamAha yaddha zo'bhyudito yadbha taddhAGkAbde dhanaM tdaa| baliSTho'Gga zaradyAdye zrIratyantaM punastataH // 16 // yadbhazo yasya narasya bhaM rAzistasya rAzerIzaH svAmI janmakAle yadbha yatra rAzau abhyudita H syAt, tadbhAGkAbde tasya rAzeryo'GkastatsaMkhye'bde varSe dhana dravyaM syAt / tatra kAle jAtasya sa dhanI syAdityarthaH / / "ekabhAMze vyaya: sUte pituH kezAya vrsstH| svISTAkuladvaye tvAptau vairAyAnyA mude bhavet // " atha iSTaH zubho balI sarvabalayukto janmapatryAM yadi aGge lagne bhaved yadi, tadAdye prathame zaradi varSe zrIlakSmIrbhavati / evaM dhanasthe zubhe sabale dvitIya varSe dhanaM vizeSeNa zubhAbhyAM vA zubheSu lagnastheSu satsu prathame varSe zubhataraM syAdevaM sarvatra ityamunA prakAreNAntyaM vyayaM yAvat punariM vAraM vAcyam / varSe jJAte sati mInAccaitramAsaM parikalpya mAsasya zubhAzubhaM zubhAzubhaira'haistasya varSasya tasya bAlakasya kalpyam / amumevArtha praznazatazlokanAha "mAse'jAdatra vaizAkhAt grahaH svasvasamaM phalam / dadyAttatrAtha cAGga zo balI bhaizo'tha nAtyaye // " iti mAsajJAnam / jAtaka kI janma kunDalI meM janmarAzi kA svAmI (candramA ke rAzi kA svAmI) jisa rAzi para ho usa rAzi kI saMkhyA tulya varSa meM jAtaka ko dravya prApta hove| jaisecandramA jisa rAzi para ho usa rAzi kA svAmI yadi meSa rAzi meM ho to prathama varSa meM, vRSa rAzi meM ho to dUsare varSa meM, isa prakAra mIna rAzi para ho to bArahaveM varSa meM dhana prApti hove| isa prakAra bAra-bAra ginatI karanA cAhie / isI prakAra balavAna zubha graha kA bhI phala jAnanA / jaise-balavAna zubha graha lagna meM ho to prathama varSa meM, dUsare sthAna meM ho to dUsare varSa meM, evaM tIsare sthAna meM ho to tIsare varSa meM, isa prakAra bArahaveM sthAna meM ho to bArahave varSa meM dhana prApti hove / isa prakAra bArabAra ginatI kare, eka bAra bAraha sAla meM dhana prApti na huI ho to phira terahaveM varSa se ginatI karanA caahie| varSa kA jJAna hone ke bAda usa varSa meM kisa mAsa meM dhana prApti hove| to mAsa kI ginatI meSa rAzi kA sUrya ho to vaizAkha, vRSa kA sUrya ho to jeSTha, isa prakAra mIna kA sUrya ho to caitra mAsa "Aho Shrutgyanam" Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallola jAnanA, jisa mAsa meM janma rAzi kA svAmI aura zubha graha balavAna ho, usa mAsa meM dhana prApti hove / isI taraha azubha graha kA phala azubha jAnanA // 16 // arthAntaramAha khAGgArthAmbunavarkSeze lagnAdAdyantabAhyabhe / tuGgAdyasthe dhanI mukhyo bAlyayauvanavArdhake // 17 // 'khAGgArthAmbunavarkSeze' karmalagnadhanacaturthabhAgyarAzInAmIze svAmini, tuGga ucce, prAdizabdAt paramocce mitrAtmarAzyaMzakasthe vA baliSTheSu sthAneSu sabaleSveva satsu bAlye bAlatve dhanI dhanADhyo nagaramukhyo bhavati / zrAdizabdAdevaM vidheSveSu svAmiSu lagnasyAntabhe paJcamaSaSThasaptamASTamAnAne katame yauvane dhanI / evameSAM eSu bAhyabhe dharmAdivyayAntAnAmekatamastheSu yathA sambhave vArddhakye sati dhanI / viparItastheSu viparItaM phalaM samagraM svadhiyA yojyam / / 17 / / 111 dasavAM, pahalA, dUsarA, cauthA aura navAM sthAna kA svAmI ucca kA, paramocca kA, apanI yA mitra rAzi kA, apanI yA mitra rAzi ke navAMza kA hokara lagna se cAra bhavana meM se koI bhavana meM ho to bAlyAvasthA meM, pAMcaveM bhavana se AThaveM bhavana taka to yuvAvasthA meM aura naveM se bArahaveM bhavana taka koI bhavana meM ho to vRddhAvasthA meM dhanavAna yA rAjA hove / uparokta sthAnoM ke svAmI yadi nIca rAzi ke nirbala hoM to ukta avasthA meM azubha phala kahanA // 17 // athAvasthAtrayamAha rAzau navanavAbdAMzcA-sthApyAvasthAtrayaM vadet / koNAGgAndAddhataH puSTA yatreSTAstatra vittadAH // 18 // rAzau rAzI sthAne sthAne lagnAnnava navAbdA varSAraNa prasthApya saMkalpya koNAGgAbdArddhataH paJcamanavamalagneSUktavarSArddha to yataH eSu sArddhaM catvAri varSANi bhavanti / tebhyaH sthAnakebhyo'vasthAtrayaM vaded bhASeta / tadyathA - - lagnadhanatricatuH paJcamarAzIn prathamAvasthA bAlyA nAmnI / paJcamAdinavamAntaM yAvad dvitIyAvasthA yauvanInAma / navamAdilagnAntaM yAvatRtIyAvasthA vAddhikI nAma jJeyA / yatra yatrAvasthAyAmiSTAH zubhAH puSTA baliSThA bhavanti, tatra tatra vayasi vittadA dravyadA mudrApradarAjasutasukhastrInirvRti pradAH / arthAntarAd yatra yatrAvasthAyAM krUrAH puSTAstatra tatra vayasi hAniH santAparogapradAH / evaM yatra vavasi mizrA grahAstatra tatra mizra phaladA madhye madhye sukhadA, madhye madhye duHkhadA ityarthaH / / 18 / / pratyeka rAzi kA yAni pratyeka sthAna kA nau nau varSa kalpanA karanA / pIche pUrvokta zloka meM kahe hue zubhAzubha phala dene vAlA graha jisa sthAna meM usI sthAna ke nau 2 ke krama "Aho Shrutgyanam" Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 janmasamudraH se zubhAzubha phala khe| jaise-dasavAM, pahalA, dUsarA, cauthA aura navAM sthAna kA pati balavAna hokara lagna meM rahA ho to janma se nau varSa taka, dUsare sthAna meM ho to dasavAM varSa kI zurUpAta se aThAraha varSa taka, tIsare sthAna meM ho to unnIsavAM varSa kI zurUAta se sattAIsa varSa taka zubhAzubha phaladAyaka hotA hai| isI prakAra nau 2 varSa pratyeka sthAna kA samajha kara phala kahanA / naveM, pAMcave aura lagna ke sADhe cAra 2 varSa kalAnA, kyoMki ye tInoM sthAna tIna avasthA ke dyotaka haiN| jaise- lagna ke uttarAddha se paMcama sthAna ke pUrvAddhaka taka bAlyAnAmnI prathamAvasthA / paMcama ke uttarAddha se nave ke pUrvAddha taka yauvanAnAmnI dvitIyAvasthA aura nave kA uttarAddha se lagna kA pUrvAddha taka vRddhAnAmnI tIsarI avasthA mAnanA / jisa 2 avasthA meM balavAna zubha graha ho, uso 2 avasthA meM zubha phaladAyaka hai, kara graha balavAna hokara jisa avasthA meM ho usI avasthA meM azubha phaladAyaka hai| yadi mizra graha ho to mitha phala kabhI acchA kabhI azubha hotA hai // 18 // atha varSAdimAsAdidinAdijJAnamAha-- yo jAto'ndAhamAsAdau vA madhye yunizojayI / mAsAntayatame yo'hni tattame'bde bhavet sukhI // 16 // yo bAlo'bdAhamAsAdau abdena caitrAdi varSeNa saha vartate yadaho dinaM tadabdAhAmyAM saha yo mAsasteSAM varSadinamAsAnAmAdau dhuri yo jAtaH sa sukhI jayI ca syAt / vAthavA dhunizo dyauzca nizA ca dhunizo tayoryu nizodivArAvyo madhye divA praharadvaye rAtripraharadvaye vA jAtaH so'pi jayI sukhI vaacyH| Adi zabdAnnakSatrasya SaDvargasya nararAzi naralagnayorlagnAdigatArkAdeH phalAnyavalokyAni janmaprakAzAd granthavistarabhayAnnoktAni / atha mAsAntarmAsasyAntarmadhye yatame yatsaMkhye'hni dine yo jAtaH tattame tAvatsaMkhye'bde varSe sati sukhI dhanI ca bhavet jAyate // 16 // varSa, mAsa, dina aura rAtri ke tIna 2 bhAga kalpanA karake phala khnaa| jaise varSa, dina aura mAsa ke prathama bhAga meM janma ho to vaha jAtaka sukhI aura dhanI hove / isI prakAra dina aura rAtri ke madhya bhAga meM janmA hRyA sukhI aura vijayI hove| nakSatra ke SaDvarga kA aura lagnAdi bhavana meM rahe hue sUryAdi grahoM kA phala janma-prakAza nAma ke grantha meM likhe hue haiM vahAM se dekha lenA caahie| mahine ke jitane dina vyatIta hone ke bAda janma humA ho, utanI saMkhyA tulya varSa meM zubha phala hove // 16 // prathAyuryogAnAha-- lagne lAbhe ca tatpe vA puSTe pUrNAyurucyate / ekasmin madhyamaM hIna dvayo: saMkhyA tadaGkataH // 20 // "Aho Shrutgyanam Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama kallola lagne janmalagne tasmAllAbhe ekAdaze puSTe pUrNabalopete sati pUrNAyurvarSazatajIvo sa vAcyaH / vAthavA tatpau tau lagnalAbhau patiH iti tatpau lagneze lAbheze ca puSTe sati yo jAtaH sa dIrghAyurucyate / athavA lagne lAbhe vA puSTabalopete sati, athavA tatpe lagnezalAbhezayorevAsminmadhyabale'pare puSTe sarvabalopete sati madhyamAyuH / paMcAzadvarSamitAyuH / atha dvayorubhayorlagnalAbhayo rekasmin alpavale sati / athavA lagnezalAbhezayorekatame'lpabale dvitIye nirbale sati hInamAyuH paMcavizati varSAriNa jIvatItyarthaH / atha dvayorapuSTayoH sarvabalahInayostasmAdAyuSo hInaM sArddha - dvAdazavarSAriNa yAvajjIvati paraM zubhayoge sabale sati evaM lagnezakAryezayoge yojanIyam / evaM lagnalAbhayo rathaitayornAthayoraGkataH saMkhyA varSoddezapramANamAyuSastasya kathanIyam // 20 // lagna aura lAbha sthAna athavA lagnapati aura lAbha sthAna kA pati donoM balavAna hoM to pUrNa prAyuSa jAnanA / ina donoM meM eka balavAna ho to madhyama AyuSa jAnanA / evaM lagneza aura lAbheza ina donoM meM eka alpa balavAna ho aura dUsarA nirbala ho to hIna AyuSa paccIsa varSa kI jAnanA / athavA ye donoM nirbala hoM to sAr3he bAraha varSa kI AyuSa jAnanA yadi zubha graha kA yoga balavAna ho to| isI prakAra lagneza zraura kAryeza ( dasama sthAna kA pati ) ke yoga se bhI prAyuSa kA nirNaya karanA / lagneza aura lAbheza ke * varSa barAbara zrAyuSya kA nirNaya karanA / atha yogAntara catuSTayamAha 113 kendra jye'pograzukrekSye vejye lAbhe vidhau jJabhe / khe'bje saddRgyute vA sa dIrghAyurvAmbugaiH zubhaiH // 21 // kendra jye kendragate ya ijyo gurustatra kendra gurau, apograzukrekSye cApagata ugraH pApo yasya so'pogro niSpApo yaH zukrastenekSye dRSTe sati yo jAtaH sa pUrNAyuH / vAthavA ijye gurau lAbhe ekAdazasthe pUrNe vidhau jJabhe ca budhasya rAzau ca sati sa dIrghAyuH / vAthavA abje candre khe. dazamasthe' saddRgyutau ca satAM zubhAnAM dRg dRSTi * bRhajjAtaka meM sUryAdi grahoM kA parama zrAyu batalAyA hai ki "maya yavana mariNatthazaktipUrvedivasakarAdiSu vatsarAH pradiSTAH / navatithiviSayAzvibhUtarudradazasahitA dazabhiH svatuGgameSu // " maya yavana mariNattha aura parAzara Adi pUrvAcAryoM ne sUryAdi grahoM kI varSa saMkhyA nIce likhe 'anusAra kahA hai -sUrya kA unnIsa, candramA kA paccIsa, maMgala kA pandraha, budha kA bAraha, guru kA pandraha, zukra kA ikkIsa aura zani kA bIsa varSa hai / ye varSa saMkhyA graha ucca rAzi ke balavAna ho to samajhanA / C "Aho Shrutgyanam" Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 'janmasamudraH yutiryogo vA yasya sa sadRgyutistatra candra krUrairadRSTe yute vA sa dIrghAyu: / vAthavA abje candra khe dazamasthe sadRgyutau ca satAM zubhAnAM dRgdRSTiyu tiryogo vA yasya sa sadRgyutistatra candra krUrairadRSTe'yutevA sa dIrghAyuH / vAthavA zubhairgrahairambugaizcaturthasthaiH puSTai bhe ca sati dIrghAyurvarSazatAyurbhavati / / 21 / / ___ guru kendra meM rahA ho, usako niSpApa zukra dekhatA ho, arthAt kendra meM rahA huA guru ko zubha graha zukra dekhatA ho, pApa graha koI na dekhatA ho to pUrNa prAyuSa jAnanA / / athavA bRhaspati gyArahaveM sthAna meM ho aura pUrNa candramA kanyA yA mithuna rAzi meM ho to dIrgha prAyuSya jAnanA / 2 / athavA candramA dasaveM sthAna meM ho, usake sAtha zubha graha ho yA zubha graha kI dRSTi ho to pApa graha koI dekhate na hoM to dIrgha AyuSa jAnanA / / athavA balavAna zubha graha cothe yA gyArahaveM sthAna meM hoM to dIrgha AyuSya jAnanA // 21 // atha zAstrastutimAha daivajJAnAM caladdIpo draSTukarma zubhAzubham / janmAbdhi ritu poto vedarSIndumiti priyaH // 22 // eSo janmasamudro nAma grantho dIpa: pradIpa iva vartate / keSAM daivajJAnAM naimittakAnAM kiM viziSTazcalana hstgtH| kiM kattuM jAtasya bAlasya zubhAzubhaM sampadApadU paM karma draSTu vilokyitu| yathA hastasthite dIpe ghaTapaTAdidravyANi dRzyante, tathA tasmin zAstre kaNThasthite janmataH sukhaduHkhAdikaM yAdRzaM bhavet, tAdRzaM sarvaM darIdRzyate jJAyata ityarthaH / kiM viziSTo janmasamudraH janmAbdhiH / janmaphalAnAM samudrastaM taritu potaH pravahaNavadityarthaH / yathA-pravahaNena kRtvA samudraH samuttIryate, tathAnena janmasamudraNa jAtabAlakakarma kathayitu pAraM gamyate / kiyatsaMkhyo'yaM vedarSIndumiti catuHsaptatyadhikazatapramANazloka ityarthaH / punaH kiMviziSTaH priyaH sarvajAtakalavavyApakatvAt sarvahaurikAraNAM vallabhaH / tathA ca sAraM salakSaNamamuSya gurUpadezaM, jAnAti tAjikalavAnubhavAnuvAdi / buddhiH prapaJcavazato'labhato vicitrAt. patrAnnidhAnamiva saMlabhate sa lakSmIm / / ...... (janmaprakAzakIye) jyotiSIyoM ke lie yaha janmasamudra nAma kA grantha jAtaka ke zubhAzubha karma kA phala dekhane ke lie dIpaka samAna hai| jaise bhayaMkara andhakAra meM rahe hue ghaTapaTAdi padArthoM ko hAtha meM rahA huA dIpaka se jAnA jAtA hai, vaise yaha janmasamudra grantha kaNThastha hone se jAtaka kA zubhAzubha karma kA phala jAnA jAtA hai| jaise agAdha samudra ko pAra hone ke lie "Aho Shrutgyanam" Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama kallolaH 115 jahAja kA AdhAra hai, vaise agAdha jAtaka zAstra rUpa samudra meM jahAja ke samAna ekasau cohattara (174) zloka vAlA yaha janma samudra nAma kA grantha saba daivajJa janoM ko priya hove // 22 // atha stutyanantaraM svasthAnasvakIyapUrvajanitagurunAma svakIyanAmakathanaM ca zArdUlavikrIDita cchandasAha zrIkAzahadagacchagucchataralazrIdevacandrAGghiyuk, zrIudyotanasUripaTTamukuTazrIsiMhamUriprabhoH / ziSyazrInaracandranAmavidito yo'dhyApako jJApaka zcakre janmasamudra eSa sudhiyA tenArthagehaM jayI // 23 / / eSa janmasamudro mallakSaNena sudhiyA viduSA cakre'kAri / kenAneneti yaH zrInaracandranAma viditaH zriyA lakSmyA saha naracandra iti yannAma tena vidito vikhyAto yaH, kIdRzaH ziSyaH kSullaka: "zrIkAzahadagacchagucchasadRzazrIdevacandrAGghiyuk shriiudyotnsuuripttttmukuttshriisiNhsuuriprbhoH|" athAdau nagarapravarazrIkAzahadanagarasyotpattimAha- arbudapurANe ityucyate-sRSTerAdau bahuvidha tapodhanasahito naSTakulagotrAkaraH sarvaSiprathamaH kAzyapI kartA, kazyapanAmA RSirAsIt tena svanAmnaH sadRzaM pUrvaM kAzyapapuramiti nagaraM sthApitam / pazcAd ghaneSu kAleSu satsu yatparamArakulakararAjanAma rAjakularAjadhAnIsthAnaM nAnAvidhatIrthasthAnaM bahudhA vanaspatiphalavRkSamaNDitAbudAcalaM prathama yannagaraM tadAzrayAt zrIkAzahadanAmA gacchaH svaccho'tuccho jayI vartate bhuvi sa eva zrIkAzahadagaccha eva guccho hArastasya madhyasthito yastaralo hArastanmadhyasthitaM ratnaM suvRttanairbalyanirdoSatvAt tadvat zrIdevacandrasUrayo guravasteSAmaGghi yujo' kI pAdau yujjanti upayujyate taccaraNakamalArAdhakAH svagurutvavidyAgrahaNatvAt / ye zrIudyotanasUraya prAcAryAsteSAM yaH paTTastasya mukuTAH zekharaprAyAH SaTtriMzadguruguNaratnazobhAkaraNatvAd ye zrIsiMhasUrayo nAma prabhavaH svAmino guravasteSAM ziSyo vineyaH, punaH kiM viziSTaH ? adhyApako'dhyApayatIti sUtrataH pAThayatItyupAdhyAya iti yAvat / punaH kiMviziSTo jJApako jJApayatItyarthato mAtRkApAThAdilakSaNaviMdhyAgranthAn bodhayatIti / punaH kiMviziSTo jayI jayanazolaH punaH kiM viziSTo'yaM grantho'rthagehaM nAnAvidhajyotiSkayogArthaM mandiraM alpAkSarabahulArthatvAccakre ya evaM vidha upAdhyAya sa devagurupAdaprasAdAt pAThakazcAsyAdhIti, ya: sa ciraM nandatu / / 23 / / yugmam / / "Aho Shrutgyanam" Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 janmasamudraH sRSTi kI Adi meM mahA tapasvI zrI kAzyapa nAma kA RSi thA, usane apane nAma kA kAzyapapura sthApita kiyaa| yahA~ bahuta samaya se paramAravaMzIya rAjAoM kI rAjadhAnI kA sthAna hai, jo aneka tIrthoM kA sthAna aura aneka prakAra ke phala vRkSoM se zobhAyamAna prAbU girirAja kA yaha prathama nagara hai| vahA~ zrIkAzahadanAmaka gaccha ke nAyaka zrI devacandrasUri hue, unake paTTadhara ziSya zrI udyotanasUri hue, inake paTTadhara zrI siMhasUri hue, inakA ziSya ratna zrI naracandra nAma kA upAdhyAya hai, isane yaha jyotiSa ke yogoM kA eka mandira svarUpa jisameM akSara kama aura vistRta artha vAlA janma samudra nAma kA grantha rcaa| jo isa grantha kA adhyayana karegA vaha cirakAla taka sukhI rahegA // 23 // zrImadvikramavatsarAt trinayanAghoSe'tra varSe tapo, mAse zuddhacaturdazI zanidine campAvatIpaTTane / caitye'kAri kumArapAlanRpatervRtti ca kAzahUdo, pAdhyAyo naracandra indunRpasaparyAyarUpAmimAm // 24 // iti zrIkAzahadagacchIyazrIsiMhasUriziSyazvetAmbarazrIna racandropAdhyAyakRtAyAM vRttibeDAsajJAyAM janmasamudra-praznazatasahodarAyAM janmasamudravRttAvaSTamakallolo nAma rajvAdiyoga dIkSA vasvAyuryoga lakSaNo nAmASTamaH kallolaH : / vikrama saMvat 1323 ke varSa meM mAgha mAsa kI zukla pakSa kI caturdazI zanivAra ke dina campAvatI (candrAvatI 1) paTTana meM kumArapAla rAjA ne banavAyA huprA caitya (maMdira) meM nivAsa karake kAzahada gacchoya zrI naracandra nAma ke upAdhyAya ne aneka paryAyavAlI isa graMtha kI vRtti (TIkA) kI racanA kiyA // 24 // iti zrIkAzahnadagacchIya zrI siMhasUri ziSya zvetAmbara zrInaracandropAdhyAya viracita janmasamudra aura praznazataka donoM grantha kI beDA nAma ko vRtti meM yaha janmasamudra grantha kI beDA nAma kI vRtti kA rajvAdi yoga dIkSA AyuSa lakSaNa vAlA pAThavA~ kallola samApta / "Aho Shrutgyanam"