Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArSika lavAjama TapAlasaha eka rupayA tIna AnA. siMgI ina bhavanamalajI sirohI kI tarapha se bhett| REGISTERED NO.B 446 hiMdI mAsika pratyeka mAsa pragaTa hotA hai. jaina viveka prakAza samagra jaina hitArtha saMpAdaka aura prakAzaka yati jJAnacaMdra pustaka pAMcavA bhAdrapada aMka 11. eka paMtha do kAja. ma yaha mAsikake naye grAhaka honevAleko duppaTa lAbha milegA, jesa kI unoko yadi icchA hovegI to paMtra pratikramaNa vA jaina saMskAra ke vidhi ATha ATha AnemeM diI jAyagI. itanAhi nahI paraM unokoM donoMbakA TapAla mahasUla bhI mApha kiyA jAyagA paraM pustaka deDha rupye ke navI. pI. seM bheja ke mAsika lavAjama pahileseM vasula kiyA, jAyagA. yAne deDha rupyeme aDhAi rupyekA lAbha hogA jesA kI eka rupyA tIna Ane TapAla saha viveka prakAzake vArSika lavAjamakA, eka AnA vI. bhApI. kA, eka rupyA pustakakA, cAra AnA pustaka TapAlakA. arthAt naye grAhakoMkoM mAtra cAra AnA TapAla phIsase vinA mola eka rupyekA pustaka milegA. jAhira khabara jainaviveka prakAzaka vikI grAhakoMko savinaya prArthanA he kI yaha mAsikakA jIvana mAtra lavAjamahe. cAlu varSakA lavAjama jisane na bhejA hoya. unone TapAla saha eka rupyA tIna Ane turaMta harakoI rItIse hamako bheja denA. inase eka AnekA phAyadA hogA. agara na bhejeMge to Aza mAsakA aMka vI.pI.seM | bhejA jAyagA so svIkAra leNA hogA. TapAlavAloMkI galatIse | jisko jo aMkana milA hoya hamako yArDa likha maMgAya lenaa| " muMbaI-zAMti sudhAkara-presa." lelle BIB Selb2 likt / hulk
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanI bhraSTatAnI parIkSA. 'videzI khAMDanI bhraSTatAno pratyakSa parIkSAmATe amAne eka prahasya lakhI jaNAve che ke thoDIka mArIsakhAMDa laI tenA upara gu'dhakanA tejAba nAkhavAthI khAMDa khulI jAya che ane cAmaDA jevI gaMdhu Ave che. tyArapachI tenA upara pANI reDavAthI cAe cAkhI cAmaDAnI duragaMdha Aveche. cADIka merIsa khAMDalai tene pANImAM nAkhI ukALavI traNa bhAganuM pANI alI jAya tyAre te pANI jhamajhagatA agArA upara reDavAthI cAMmaDA jevI dUdhI Ave che. Abane akhatarA svadezI khAMDa upara karI jovAmAM AvyA che te mAMthI upara pramANe badhA AvatI nathI paNa seraDInA rasa jevI suga dha Ave che. A UparathI pratyakSapramANe sidhu thAya che ke videzI khAMDamAM balada. gAya, athavA suvaranu' leAhIhADakAM Ave che evAta kharI che. jayAre videzI" khAMDamAM Upara pramANe abhakSa padArathI Ave che tyAre phakata lAbhanI lAla ce abhakSa padAratha khAvA eza jena dharmanI AryatAne lAyaka che ? jayA re lAbhane khAtaraja abhakSa parathanuM sevana karavAmAM Avaze tyAre puchI abhakSatA cakhANa zI rIte paLI zakaze ke jayAre betapuca khANa paLe nahI te pachI jananI janatA kayAM rahI? mATe mArA vAhalA jana baMdhu o !! jarA vicAra kareke dareke dareka gAmAmAM videzI khAMDanA jamaNA svAmIvarAchA, kha dha kavAramAM AvyA evA lekhA ApaNe vAra vAra janamAM, jaina vijayamAM, mu ba samAcArAdikamAM vAMcIe chIe chatAMpaNa je dharama custa samasta jano ekaThA thaI potAnA dharamanA bacAva nahI karatAM pajusaNa jevAM pavitra dIvasomAM paNa AvI abhakSa khAMDa sAkaranI svAmI vachalA pavitra gaNAtA derAsarAmAM karavAmAM Avaze tyAre pachI janadharama kyAMro tamAne videzI khoDa nAM paisA vadhAre esatA hoya te sAkarane badale gALa vAparo athavA cAramaNA karatA ho to bekarA pUNa dharama bhraSTa na thAo. videzI khAMDanA patAsAnI prabhAvanA karavA karatA badAma athavA bIjA padArathI vahecavA lAbhakArI che ? A uparathI muMbaInA DIjI ane, sAgara sa the mArekhAMDa pajusaNunA svAmI va49LAmAM nahI vAparavI evo TharAva kIdhA che. AzA che ke A uparathI, bIjA gAmomAM paNa AvAja TharAvo thase ane tenI nakala amArA upara maka lAvI AvarI. A tAjelama. A copAnIyAne kAI paNa a ka je Apane namune jovA mAkalavA Avela hoya temaNe pAchI nahIM mokalatAM eka kayAra7 umara nAma jIrI lakhI mokalavI joIe ekanIsamAM je nAma jIrI nahI lakhI mokale tenA nAma rajIsTara thayA gaNI mAsIka mekalavuM cAla rAkhavAmAM Avaze ane tenuM lavAjama dhArA pramANe vasula karavAmAM Avaze, eDITara jenaviveka prakAzana
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza. AxQax D Doa jhaLahuLatA bhAnuthakI, thAya timirane nAza mithyAmata ucchedavA, jaina viveka prakAza, videzI khAMganI sRSTatA kAra' e kahevata sarva koI AhAra tevo jANeche. vaLI zAstramAM kAM cheke: jevA prakAranuM anna khAvA mAM Aveche, tevA prakAranI buddhi thAyache, jemake dIvo ghora aMdhArAnuM bhakSaNa kareche to teMmAMthI kAjaLa pedA thAya che. tevIja rIne azuddha ane tAmasa khAnapAnathI jemanI buddhi bhraSTa thaiche. ane vinAzakAle viparIta buddhi sujhavArthI jemane sArA khoTA no - lAbhahAnino vicAra rahyo nayIM evA loko dezadrohI ane dharmabhraSTa thaI durAcAra ane adharmamAM pravRtta thaI rahyAche. teno mu khya doSa moresa khAMDanu sevana ja che. kAraNa te apavitra padA rtho vALI che. sarva koI jANeche ke khAMDa ane goLa zelaDInA rasamAMthI baneche ane te dudha vaDe sApha thAya che| ane tevI pavitra khAMDa madhura svAdISTha, vIryavardhaka, sarva roga hAraka, baLakAraka, tRptikAraka, zramanAzaka, netra hitakArI, kAntijanaka, tathA zI tala ane atyaMta guNakArI hovAnuM vaidyaka zAstra jaNAveche. A vIM baLa buddhi ane AyuSyavardhaka zarkarA AgaLa AdezamAM puSkaLa thatI hatI. caudamI sadI sudhI yuropamAM khAMDaM koI nA ma nizAna paNa nahi jANatuM hatuM, goLa khAMDa ane zAMkara bhara takhaMDamAMthI lAkhoMmaNa paradezamA jatI hatI. sane. 1836 mAM be karonI khAMDa ahIthI daradeza gaI hatI. khAMDano udyoga dhama p
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanI mRSTa tA kArA baMdha AdezamA cAlato hato.sane 1888 mA 61,21,43,2 80 ratala khAMDa paradeza khAte jatI hatI. vaLI dakSiNamAM lo ko mAtra goLa banAvatA, paNa khAMDa banAvavAmAM ghaNo lAmache ane te kAmamAM kaMpanI sarakAra uttejana ane madada ApavAne khuzIche evI matalabarnu eka jAheranA, ahamadanagaranA kalakaTara nAmadAra henarI alena herIsana sAhebanI sahIneM sane. 18 38 mAM kaleTaranA ekaTIMga cITanIsa rAvajI kRSNe prasiddha karyu hatuM. paraMtu hAla A badho mAmalo badalAI jaI viparI tha yeluM najare paDecha. ane 20-25 varSoM thayAM oNsTriyA. jarmanI, haMgerI, morIzasa ane jAvA jevA paradezomAMthI dANAdAra sapheda caka cakatI karoDonI khAMDa hiMdamAM Avecha sane. 1904 nAM mArcanI Akhara sudhImAM 65,12,43,280 ratala khAMDa harasAla paradezathI A dezamAM Aveche. sane. 1899 mAM 168041 Tana paradezIkhAMDa AvI hatI paNa 1904 mAM 346.841 Tana khAM. Da AvI. eTaleke mAtra pAMca varSanI mudatamAM bamaNA karatAM paNa vadhAre AvavA lAgI. vaLI 1903 nI sAla karatAM 1904 mAM eTale mAtra ekaja varSamA 3. 980864* eTale lagabhaga eka karoDa rupaiyAnI khAMDa hiMdamA vadhAre AvI. hiMdI sarakAre 1898 nI sAlathI prasiddha karelA hiMsAba uparathI jagAyacha ke 1898 mA 27 // lAkha ekara jamInamA zeraDInu vAvetara thayuM hatuM te ghaTI jaIne 1903 mAM mAtra 22 || lAkha ekara jamInamAM zelaDI.vavAI hatI. eTaleke pAMcavarSamAM zelaDI pAMca lAkha ekara jamInamA ochI vAvavAmAM AvI. hiMdI khAMDano udyoga AvI rIte par3I bhAgato cAlyoche. hiMdImA khAMDanAM keTalAM kArakhAnAM baMdha thayA che teno hisAva hiMdI sarakAre
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza. 3 rAkhyo nathI topaNa ekalA saMyukta prAMta ( ayodhyA ane prayAga ) mAM 120 kArakhAnAM baMdha thayAche ane 60 baMdha thavAnAche ane seMkaDe 13 TakA zailar3I ochI banAIche. evaM saMyukta prAMta nI sarakAre hamaNAM prasiddha karyuche. A badhI kharAbI paradezI sastI khAMDa puSkaLa AvavA lAgIche tainA pratApe ja thaI che. have e sastI jaNAta ane sArI dekhAtI paradezI khAMDa sarvanAzaka ane satyAnAzI che te sapramANa jaNAvIe chIye te lakSamAM levU. DAkaTara yure banAvela ane 1849 mAM trIjIvAra laMDanamAM chapA yela DIsanarI opha ArTasa menyuphekcarsa enDa mAinsa (zilpa ane khanIja padArthonA vidyA viSayaka koSa ) mAM 1205 meM pAne lakheluM cheke :- eka tAMbAnI moTI cokhaMDI DegamAM cunAnA keTalAka pANI sAthe khAMDa rAkheche. jemAM thoDaM vaLadanuM lohI paNa nAkhavAmAM Ave che| ane saMkaDe 5 thI 20 TakA hADakAMnA koyalAno bhukoM nAkhavAmAM Ave che. koI koI sApha karanAra to hADakAMnA koyalAno bhuko tathA baladanuM lohI bane meLave che. vaLI e DIksanarInI 1867 mAM chapAyelI chaThThI AvRti nA 829 me pAne lakhyuM cheke-halakI khAMDa banAvavAmAM Aveche tyAre beTana khAMDa sApha karavA mATe eka Tana hADakAnA koya lAno bhuko kAmamAM leDe. khAMDa sApha karavAnA je kArakhAnAM gA moMmAche temAM eka Tana khADa mATe koyalA kAmamAM che. loDhA nI moTI cAraNI je 5 thI 10 phuTa goLa ane 10 thI 50 phuTa uMcI hoyache temAM hADakAnAM koyalAno bhuko bhareche ane temAM khAMDano rasa reDI gaLI leche jethI svaccha sapheda thAyache, lohI mAM kudaratI teja mIThAza, koI jAtano kSAra ane resAhoyache tethI jAnavaronA lohimAMcI temaja IMDAMnI saphedImAMthI paNa
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanI bhRSTatA khAMDa banecha. khAMDa sApha karanArA to kahezejake temAM nAMkhelu lohI gALI letI vakhate nIkaLI jAyache paNa e vAta tadana kho TIche. eka nAnA glAsamAM garama, pANI bharI temAM dANAdAra khAMDanA dANA ogaLavA dai pANImAM nIce jAmelI vastu sA rA sUkSmadarzakayaMtrathI joI tapAsavAyI khAtrI thaze ke taLIe beThelI e vastumAM vAMkA cukA raktabIja ekabIjA sAthe joDAya lA sphaTikanI peThe dekhAI rahAcha.. rasAyanika parIkSA karavAthI naNAyache ke e vastu janAvaronAM lohImA rahenArI khAMDa mIThAzanAbhAga) nA resAche. khAMDa sApha karatI vakhata lohI nA khavAthI sauthI vadhAre lAbha e che ke khAMDa ghaNI sastI pa.che paNa jene khAMDanI saphAinI darakAra nathI ane khAine. svAsthya paNuM kAyama rAkhag hoya, temaNe to ekalA sastA paNA upara dhyAna nahija Apa, eja sAruM che. dANAdAra khAMDa banAvatAM cItarI caDe che eThaluMja nahiM paNa te khAvAthI tana durustI paNa bagaDe che. khAMDamAM eTalI badhI apavitra vastuo ane nAnAM nAnAM jIvajaMtu, kIDA, maMkoDAnI AMtaraDIo, mAMsa, khokhAM tathA zarIranI aMdaranI naso tathA resA vagere raheche ke marajI nahiM chatAM paNa khAsa kahevu paDeche ke vilAyatI dANAdAra khAMDa kadI koIe khAvA lAyaka nathI. tethI amArI bhalAmaNache ke dukAnomAM vecAtI AvI halakI ane rogotpA daka khAMDa koIe levInahi. epramANe DAkaTara hasala kuta phuDa e nDa iTasa eDala Tarezana (khorAka ane temAM thatI bheLaseLa ) nAmanA 1855 mAM laMDanamA chapAyela pustakanA 17 thI 31 pAnAMmAM lakhyuMche. ____ DAkaTara perarA kRta 1856 mAM laMDanamA chapAyelA 'TI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAra. * ksa opha TreDasa' pustakanA 42 thI 45 pAnAmAM lakhecha ke:baTATA tathA sAgu (je aMjIrathI banatI khAMDanA samAna che ) yI banatI khAMDamA bhurI khAMDa ghaNI meLaveche. jevAM kArakhAnAM sTephorDa ise kasamAM che. ebhurI khAMDa cIkaNI hoyache, ane besTa iMDI AnI khAMDanA jevI camakadAra tathA sphaTika jevI hotI nathIM tethIja vesTaiMDiyAnI khAMDa karatAM phIkI, kaMika kaDavI ane besvAda hoya. mIThAI ( keka TIkaDIo bagere ) mIThAI upara bhabhakA tathA zobhAne mATe je raMga ApavAmAM Ave che, te saMbaMdhI forvALAothI tapAsa karatAM jaNAyuMche ke ghaNA nAzakAraka jherI padArthothI ra mIThAI raMgIna banAvAyache. iMglAMDake je sudhArAnI raMgabhUmi che tyAM ughADe choge bajAramAM jhera vecAyache. ane dukAno tevI cIjothI bharelI dekhAyache. vaLI DAkaTara le thabI kache ke:-gayAM traNa varSomAM A jherathI sItare maraNa thayAM che. paraMtu tenA aTakAva mATe kaI upAya levAmAM AvatA nathI. barnsa uvIgrIna ( eka jAtano- lIlo raMga ) ghaNuM kharuM mIThAIyo * upara lagADAyache, je jaMgAlanA nAmathI oLakhAyache ane teno thoDoja bhAga mota nIpajAvabAne mATe basache. hena ke sAheba jaNAveche ke :- eka lIlA raMgathI raMgavAthI lIlo dekhA to keka je bALakonA raMganI peTImA hato, te cusavAthI traNa varSano eka chokaro marIgayo. 1847 nA sapTeMbara mAM traNa puruSa ane ATha chokarAMe eMva raMgelI mIThAI khAdhIhatI, tethI temane ulaTI thatI hatI. jethI sAravAra mATe teM badhAMne merIla bonavarka hAusa mAM mokalyAM hAM, e agIyAra jagAMe be penIMnI mIThAI laIne khAdhI tI ane tenI asara mAtra daza miniTamAM ja thaI hatI. A raMga kaSAyalA padArthothI banelohato. vaLI DAkaTara lethanI eka
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khA~DanI sRSTatA banAva viSe jaNAveche ke:-laMDana hospITalamAM benAnI choDIyone jheranA ilAja mAThe 1860 mAM lAvavAmAM AvIhatI. te maNe pethIkoTa lenamA rahetA yAhudI pAsethI khAMDanAM banelA vibhUSaNa ane raMgadAra mIgai lIdhAhatA. je khAdhA pachI thoDI bAre ulaTI, peTamA dukhAvo ane moDhAmAM agana thavA lAmyAM. ulaTImAM nIkaLI AvelA padArtharnu pRthakkaraNa karavAthI mAlama paDayuMke temAM somala tAMbu jasata ane loha vagere padArtha ke je mIgaimAM hatA, te dekhAyA. mATe khAMDanA ramakaDAM khAvA nahi vaLI dANAdAra calaMkatI videzI khAMDa Aveche te AvI bhraSTa padArthonA bheLaseLa vALI hovA chatAM te. zelaDImAthI nahi banAvatAM baTATA, gAjara, salagama, bITa, khajura, tADa, nAriyala makAi, toDI maipIla, zakarIyAM, sAbudANA, juvAra, gharaM.vagere padArthomAMthI banAveche. ane temAM lohI, mANasano pesAba ane hADakAMno mukho evI apavitra cIno nAMkhavAmAM Aveche je thI * e. khAMDa khAvAthI ghaNA roga thAyache te viSe vartamAnapatro ane vaidya DAkaTaronA abhiprAya vistAra thavAnA bhayathI saMkSepamAM jaNAvI elIye. . 'jJAnasAgara samAcAra, muMbaI tA. 15-12-5 mAM lakheche keH-hAlamAM eTalI badhI vilAyatI vastuo AvayA lAgIche ke moja zokha uparAMta apavitra khAvA pIvAnA paNa ghaNA padArthoM Ave che temA sodhI vadhAre azuddha padArtha khAMDache. ane je lAkhomaNa pavitAvanI DIMga hAMkanAro hiMdusamAja khuzI thI khAya che. eTaluMja nahi paNa paramapavitra tathA pUjyaniya deva tAone e azuddha khAMDanA bhoga dharAveche dAnamAM Apeche. zuddhA. cAra ane pavitratA pALanAra dharmacusta hiMduprajA vigerenA za
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza maravasamm elow rimAM A bhraSTa khAMDanA sevanathI azuddhatA pesIgaI che tenuM prApazcita karavAnI ghaNIja bhArejarUra jaNAyache. zAstramA kayuM che ke ajANatAM thayeluM pApa-adharma prAyazcitathI chuTeche, paNa jANIbujhIne kareluM pAtaka chuTatuM nathI. videzI khAMDa khAvAthI dharma rahI zakato nathI ane bhayAnaka roga utpanna thAyache. to evI bhraSTa cIjane jarA sastI hovAnA lobhathI zuM nahiM tajI devI ? saMstI samajavAmAM paNa moTI bhula che, kemakete gaLapaNamA ochI hoya che eTaleke dezI khAMDa ekazera je kAma Apache teTalaM videzI bazera khAMDa paNa ApI zakatI nathI. ane paisA paradeza jAyache. paNa dezI khAMDanA paisA to AdezamA raheche ane bhukhe maratA garIva kheDutone tathA jamInadArone maLeche. videzI khAMDa lohI ane ghaNA rogo tathA jhera vagerethI marelA jAnavaronA hADakAM thI tathA mANasanA mutrathI sApha thAyache. saMbhavache ke prameha cAMdI TAMkI ane upadaMza rogothI pIDita mANasonuM mUtrapaNa temA AvatuM haze. caraka suzruta Adi vaiyaka graMthomA lakheche ke:' azuddha bhraSTa durgaMdhavALA padArtho khAvAthI ghaNI jAtanA roga utpanna thAyache tathA buddhibhraSTa thAyache'. lagabhaga vIsa varSoM thayAM A sapheda ane camakadAra khAMDa AdezamAM AvavA lAgI che; tyArathI svadharma sevI pavitrA cAra priyasajjanone A caLakatI videzI khAMDanI bhraSTatAne mATe vahema paDavAthI tathA tevI kaMika khAtrI thavAthI tevI dANAdAra cakacakita khAMDa teo. bAparatA na hotA. tema bajAranI miThAi paNa nahi khAtAhatA. ane puchavA thI tenI bhraSTatAne mATe kahetA. tyAre evA dhArmika puruSonI kaTelAka kama akkala puruSo ThaThA maskarI karatAhatA. paNa hAla te saghaLaM pogaLa bahAra paDyuche ane aMte dharmano jaya thayoche. paNa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanI mRSTatA. kamaakkala nAdAnoe have nAdAnI - kubuddhi choDIdai have ThekANe Ava joiyeche. arthAt tana mana dhana ane dharmano nAza karanArI- sarvanAzI videzI khAMDa choDIdai zuddha ane guNakArI sva dezI khAMDa vAparavI joiye che. 'paisA akhabAra' lAhora tA. 18-7-04 mAM lakhe che ke: - dezI khAMDa thI banelI mIThAi karatAM vilAyatI khAMDanI mIThAI bahu sapheda dekhAya che. temAM kharAbInI bAta to eche ke AjakAla strIo paNa A kharAba cIja ( apavitra morasa khAMDa ) pasaMda karavA lAgI che. A khAMDa vadhAre vaparAya che tenuM mukhya kAraNa e che ke e khAMDanI cAMsaNI banAaarni vadhAre mehanata nathI paDatI ane sahajamAM kAma thai jAya che. khAMDa je zarkarA kahevAya che ane vilAyatanI ghaNI kharI bhASAmAM khAMDanAM nAma zarkarA zabdane maLatAMche. jemake lATinamAM sacarama, phreMcamAM sukare, jarmanamAM zukara, aMgrejImAM zugara, DacamAM svikara, svIDanamAM sokare, raziyanamAM sacara, iTAlImA sukro, spenamAM sajukara, portugalamAM asukara, aravImAM zukira ane phArasImAM zakkara kahe che. mATe vilAyatI 'khAMDanA rasAsvAdanI tarapha durlakSa rakhAya che e ThIka nathI tuM. e khAMDa belajjata ane kaMika aMze jherIlI paNa hoya che. eka baMgAlI patre keTalAka vakhata upara lakhyuM che ke:- e jharI khAMDa vilAyata thI hiMdamAM AvavA lAgI che ane gharomAM te vaparAvA lAgI che. tene ' Tina kalorAima' rasAyanathI raMga ApavAmAM Ave che tethI karI tenI asaliyata pIchAnI jAtI nathI. hareka samaja mANasanI pharaja che ke te ajJAna puruSoM tathA strIone samajAve ke bAhAranI suMdaratA upara ..
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza . mohita thaMDa pariNAme hAni karanArA videzI padArthonA pracArathI bace. . ... 'amRtabajAra patrikA' kalakattA, tA 30-5-05 mAM lakhe che keH-ApaNe vicAra joiye ke bhAratavarSa kArIgarImAM kevo utarI paDyo che ? eka vakhata evI paNa sudazAmA hato ke vyApAranI keTalIka vastuo vecanAra te ekaloja ijAradAra hato. ane te dvArA agaNita saMpatti A dezamA AvatI hatI. paraMtu durdaive eka pachI eka ApaNe te saghaLU khoi beThA chIe. * * * duniyAnA sarva dezone hiMdusthAna khAMDa purI pADa to hato, hAla tethI viparIta yai rahyaM che. kharu jotAM 'zugara' zabda saMskRta ' zarkarA' zabdathI nIkaLe lo che. paraMtu hAla 'vITaruTe ' te zarkarA nAma mithyA kayeM che arthAt bITarUTanI videzI khAMDa sastI ane suMdara AvavAthI dezI khAMDa-zarkarAno udyoga paDI bhAga to jAya che. paNa bITarUTanI-khAMDa apavitra ane bhraSTa hovAthI rogotpAdaka ane nukazAna kAraka hovAnA sababe khAvA lAyaka nathI. 'ensAyakalopamiyA briTAnikA' nA 627 me pAne lakhyuM che keH-140 agara 168 maNa khAMDa loDhAnI eka moTI DegamAM nAMkhI gALe che, khAMDa gALavA mATe DegamAM eka yaMtra lagADelu hoya che, jevI niraMtara unuM pANI DegamA . paDe che. e rasa niyamita hada sudhI ukALavAmAM Ave che bahu melI khAMDa tayAra thai jAya cha tyAre te .khAMDa lohIthI sApha thAya che. uno rasa sutara ane kaMtAnanA jALIdAra thelAmA nAMkhI gALI le che ane.vacamAM pacamAM e thelIo sApha karavAmAM Ave che. pachI e ragaDa rasa janAvaronAM hADakAMnI rAkhanI 30 thI 40 phuTanI uMDAie chaNAine nIce rAkhelA vAsaNamAM Ave che e rIte chaNavAthI khAMDano raMga / bahuja sApha ane sapheda thai jAya che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanI bhraSTatA _ 'zugara mazInarI' nAmanA pustakamAM mi. e je Telara sI. i. sAheba lakhe che keH-khAMDa sApha karavAnI jagA 8-9 majalA uMcI hoya che. sApha karavAnI khAMDa sauthI uMcA majalA upara lei jai temAM joituM unuM pANI ane thoDu gorakta meLavI nIce tApa kare che. tApa vadhAre lAgavAthI gora. kanA satvamAM badho mela jAmI jAya che. nIce loDhAnA DaMDApara laTakAvelI 'bonphilTara' nAmanI kapaDAnI thelImA te sApha thayelo rasa jaladI jaladI nAMkhIne gALI le che. ane mela jaladI ThaMDo thai jAya che tethI tenI cAre bAz2a garamI Ape che. kapaDAnI thelImAM gaLI levAthI mela nIkaLI jAya che to paNa tenI kALAza jatI nathI. tethI 20 thI 30 phuTa uMcI ane 5 thI 6 phuTa gherAvAnI cAlaNImAM hADakAMnA koyalAno bhuko pAtharelo hoya cha temAM thelImAMno rasa paDavA de che, je cAlaNImA thai nIkaLe che tyAre teno raMga sapheda thai jAya che. risAlA muphIphula mujArazna ' akaTombara 1903 aMkamAM lakhe che ke:-sane 1836 pahelAM hiMdusthAnamA eTalI badhI khAMDa banatI hatI ke potAnA khapa uparAMta rupiyA bekaroDanI khAMDa yuropa vagere paradezomAM jatI hatI; paNa apha sosanI vAta che ke i. sa. 1890 mAM ru. 3,39,79851 nI khAMDa tathA goLa paradezomAMthI hiMdamAM AvyAM hatAM. jaga jAhera ' baMgAlI' pepara tA 4-11-0 5 nA aMkamAM lakhe che ke:-i. sa. 1904 mAM ru. 6, 80, 18, 188 nI apavitra vinAzakArI videzI khAMDa bhAratamA AvI hatI. vaLI khAMDanA eka kArakhAnAnuM varNana lakhyuM che temA jaNAve che keH-bITaruTa vagere kaMda mULamAthI covIsa kalAkamAM khAMDa taiyAra thai jAya che. AvI rIte taDAmAra taiyAra thatI apakva ane azuddha khAMDa zelaDImAMthI vanatI dezI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza 11 khAMDanA jevI guNadAyaka, svAdISTa ane ThaMDI nathI ja hotI paNa rogakArI ane badasvAda hoya. che. khAMDamAthI zAkara banAvavI hoya to teno rasa banAvI dUdhathI melakADhI nAMkhavo joiye. pharI tevI yAMsaNI banAvIne chAcharamAM agara hAMllI ke mAMTalImAM dALIne temAM eka mizrIno TukaDo nAMkhI devo joiye jethI mizrIno ghaTakAvayatra utpanna thai mizrI - zAkara banI jaze thoDo rasa bAkI rahIjAya to tenI pharI khAMDa banAvI levI joiye athavA te rasa bIjA koIpaNa 'kAmamAM lai levo joiye. saMyuktaprAMtamA goLa mAMthI khAMDa banAvavA mAM sevAlano upayoga karI tenI mizrI banAveche. lakhanau ane bikAneranAM eka ve talAvonuM pANI eTaluM badhdhuM sAruMche ke tenA thI mizrI ghaNIja sapheda ane camakadAra baneche. je auSadhimAM kAma Aveche ane ghagIja moMdhI vecAya che. paradezI loko kadApi mizrI banAvatA nathI. te loko 'luphazunara' camakalI dANAdAra khAMDaja pasaMda kare che paraMtu temAM ane ApaNI mizrImAM AsmAna jamInano taphAvatache. goLa khAMDa zAkara vigere padArtho ApaNA dezamAM ja banatA ane ahI thI te paradeza khAte jatAhatA. baMgabAsI, kalakatA, tA. 20-11-05 mAM lakheM che keH-svadezI khAMDa zelaDImAMthI bane che ane dudhabhI sApha thAya che tethI te pavitra svAdiSTa ane roganAzaka hoya che. tyAre videzI khAMDa bITa gAjara vagerenI bane che ane te sApha karavAmAM evIM gaMdI ane katsita cIjo vaparAya che ke jenuM nAma sAMbhALatAM kaMpArI Ave che tathA glAni thAya che. bhArata varSa AjakAla duHkhI daridra thai rahayo che tenuM kAraNa eche ke loko dharmanI kaMi darakAra nahi rAkhatAM sastI cIjapara tuTI paDe che, jemane potAnA dharmano kai paNa khyAla che ane "
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 videzI khA~DanI bhRSTatA. dharmane prANI paNa adhika samaje cha teo apavitra paradezI: khAMDa kadI vAparatA nathI. jarA vicAro ! tamAraM sarvasva garyu to have A sADA traNa hAthay zarIra zA kAmarnu ? je bhArata varSa nAma bala pratApathI vizvavikhyAta thai rahayo hato, ApaNA ne pUrvajo dharmane mATe jIva ApavAne paNa nahi acakAtA hatA. paNa hAla kevo viSama hAla Avyo che, dharmanI kevI adho gati thai che ? hAya hAya Avyo che, dharmane tuccha samajI dharmapara azraddhA karavA lAgI che ane tethIja tenI aghora durdazA thai rahI che.paNa have potAnuM tathA svadezanuM zubha cAhAtA hoto ghRNi ta, akhAya aneM apavitra cIjo tajI yo-hAtha paNa nahi lagADo ane svadezI pavitra padArtho vAparo ke jethI ApaNA dharma upara kaTAkSa karavAnI koi himata nahi karI zake. lAhoranA paMDita ThAkuradatta zarmA vaiye tA. 1-10-04 nA ' akhabAra manuSyasudhAra , tathA tA. 20.1--09 nA hitakArI. patramA lakhyaM che ke:--prAcIna vaidyaka graMthomAM lakhyu cha ke bhraSTa khAMDa ne zelaDI sivAyanA vIjA padArthomAMthI banAvAya che nenA sevanathI mahAmArI-plega phailAya che. kalakattAnAM nAratamitra tA 3-6-05 mAM bhiSagvara paMDita zivarAja zarmA lakheche ke:- pleganAM mukhya traNa kAraNomAM sauthI pahelaM kAraNa muMbaI thaIne AvatI vilAyatI khAMDa che. muMbaInAM veMkaTezvara samAcAra' tA 20-5-04 mAM achanerA-AgAnA paMDita rAmadayAla zarmA lakheche ke morisanI apavitra khAMDa khA. bAthI gAmomA plega phelAyache e bAta buddhipaNa svIkAra kareche.ke make sane 1890 pachI vilAyatI khAMDa muMbaImAM ghaNI AvavA mAMDI ane tyArathI mubaImAM plega thayo, ane jema jema vilAya tI khAMDano vepAra dezanAvInA bhAgamAM vadhato gayo tema tema ple na paNa phelA to gayo. ane te tyAM sudhI ke hAla bhAratavarSano koI bhAga vilAyatI khAMDathI bacyo nI tema pleganA sapATAmA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza. 13 thI paNa bacavA pAmyo nathI. gaMgA pola. jayapuranA paM. hanumAnazarmAjI e AdezanuM dhana javA tathA dharmabhraSTa thavA sivAya vilAtI khAMDanA bIjA paNa doSa lakhyAche. prathama to alpa miSTache ane tenA banelA padArtha jaladI bagaDI jAyache. vaLI tenA seva nathI jhADA thavAno lohI bagaDavAno moDhAmAM chAlApaDavAno tatathA kolerA vadhavAno paNa Dara raheche. tyAre dezI khAMDa saghaLI ratei lAbhakArI ane grAhyache. AzAche ke loko Ano vicAra : karaze. ' sivila enma mIlITarI nyUsa' ludhIAnA tA 30-1-03 mA lakhechekeH-vilAyatI bITarUTanI khAMDeM bhAratane gArata karayoMche te dekhatI sapheda ane sastIche paNa mi. phInalenA mata mujaba te ghaNIja nApAka cIjache tethI jheranA pyAlAmA dUdha barA vara jANavI. tenA sevanathI bhAratamAM ghaNA roga phATI nIkalelAche. gar skAnadAro e vilAyatI khAMDamAM maNe pAMca zera goLa meLa vI jhAMkhAraMganI dezIkhAMDa tarIke veceche tethI loko e sAvadhAna rahebuM. mI. kinale lakheche ke bITarUTanI khAMDa cahAya retInI peThe bhale sastI maLe to paNa te kaI kAmanI nathI. zarimAM eka khAsa kismanI khuskI ane khoTIMgaramI pedAthaI jAyache. A hadathI vadhAre khuzka ane garama cIja lohImAM khoTI garamI pedA kareche. je teno joza narama paDyApachI kamajora thaI javAyaLe. lohInI maMdagati ane vikAra e tamAma bImAriyonI jaDa che. hiMdusthAna jebA ga rama dezamAM zelaDInI khAMDa sivAya harakoI jAtanI khAMDa mAphaka nahiM AvanI. ane tethIMja karane hajAro varSoM thayAM hiMdanA zANA puruSoye hiMdanA AbohavAthI vAkepha thaI lasaNa gAjara ane DuMgaLI jevI garama cIjo vAparavAnI manA karelIche. kAraNa ke te lohI khoTI garamI paidA kareche. paNa jyArathI lohImAM khoTI garamI pedA karI tabiyata bagADanArI bITarUTanI khAMDa chuTathI vaparAvA lAgache tyArathI navI navI jAtanA roga-plega
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzI khAMDanA bhRSTatA. vagere pedA thavA lAMgyAche mATe apavitra mArasakhAMDa nahiM vAparavI. 'zrIveMkaTezvara samAcAra' muMbaI. tA. 24-11-04 mAM vistAra thI lakhache teno sAra acheka:-ApaNA pUrvajoye dharmarakSA mATe potAnA prANa suddhA tRNanI peThe tajIdIdhA tenI saMtAna hAla dhana lolupa ane dharma bhraSTa thaI rahIche. gobrAhmaNa pratipAla, nu birada dharAvatA kSatriyo ane ' jaya gopAla' bolatA vezyo govaMza uparanI tamArI bhakti ane pUjyabuddhi kyAM gaI ?. paradezIo zelaDInuM nAma zuddhAM nahotuM jANatA. yuropiyanone pahelavahelI khAMDa banAvavAnI tarakIba mArko polo pravAsI dvArA prAptathai hatI. sane 1509 mAM ArabonI mAraphata spenanA dakSiNa bhAganA sisIlI prAMtamAM ane phrAnsanA phirojina parva tana samIpanI bhAmimAM zelaDAMnI khetI karAvavAmA AvI hatI. te bakhate DinaDe ketholike kAnaDI dezamAthI zelaDI maMgAvI potAnA rAjyamAM tanI khetI karAvI hatI ane khAMDa banAvavAnaM eka kArakhAnuM paNa kholyuMhatuM. tyArathI yuropamA khAMDa banAvavAmAMDI hatI. topaNa 1848 sudhI hiMdamAthI karoDonI khAMDa te parade zomA jatI hatI paNa A badhI jabarI pheraphArI ane pAyamAlI chellAM 20-25 varSa thayA thaI rahIche. to have ApaNA bhArata vAsIoe saveLA sAvadha thai jaI ApaNA nAza pAmatA khAMDa nA udyogane bacAvavAne tathA naSTabhraSTa karanArI paradezI apavi tra khAMDane boyakoTa karavAne tanamana tathA dhanathI tatpara tharbu ghaTe che. have pramAda karavo nahI joiye. vilAyata yAtrA karI Avela eka sajjana kaheche keH- huM vilAyata gayo tyAre tyAMnAM khAMDanAM keTalAka kArakhAnAM jovAno prasaMga Agyo hato. jyAre pahelave helo eka kArakhAnAmA gayo to uparanA majalAmA jatAMja saDe lu-gaMdhAtuM lohI joI mane vamana thavAnI zaMkA thaI. pittathI cakka ra AvyA ane te makAna ghumatuM dekhAvA lAgyu. huM nahoto jA Natoke AvA AvA apavitra ane ghRNita padArthothI khAMDa sApha
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza. thatI haze. paraMtu najare jovAthI ghaNuMja Azcarya lAgyuM ane AvI khAMDa mArA dezIbhAIo saharSa sevana kareche e jANI mane asI ma duHkha thayu. ane keTalAka dahADA sudhI to tenI evI sajjaDa asara mArA mana upara rahI ke jyAre e khAMDa yAda AvatI hasI tyAre cittabhramita thaI vamananI zaMkA thaI AvatI hatI. mAre vAraM vAra cakita tharbu paDatuM hatuM ke hiMdusthAnanI prajA mAtrane je no sparza karavAyIja mahApApa lAgeche te enuM sevana kema kareche ? ahiMsA paramo dharmaH e jainono to parama mAnaniya dharmache ane koI paNa hiMdu harakoI cIjanuM sevana karato hoyache ene koI e cIjane mATe kaheke eto' gorakta ane mAMsa barAbara che to e zabdo kAne paDatAMja e cIja game tevI sArI haze to paNa te pheMkI deze ane pachI tenA sAmuMjose paNa nahiM. tevIja rIte musalamAna bhAiyo paNa suarana nAma detAMja game tevI uttama cIna haze to paNa tenA sAMsuM nAhaM juve ane muDadAla cIjanuM to sevana paNa nahiM kare. paNa A paradezI khAMDamAM to keTalA badhAM suaranA hADakAM bheLavatA haze ? ye loko mAMsa bhojIche ane moTA bhAge suara-Dukkara, mAMsa khAvAno vilAyatamAM vizeSa pracAra che. tathA tyAM suaranAM hADakAM puSkaLa maLatAM hovAM joiye. vaLI hiMdamAMthI daravarSe ekalAkha Tana hADakAM vilAyata jAyache ane khAtara tathA khAMDa vagere padArtho banAvavAnA kAmamA te levAya che yevU kalakattAnA tA. 30-11-03 nA hiMdI baMgabAsI patramA lakheluche. ahIMthI jatAM hADakAmAM paNa suaranAM temana cepI-jherIroga tathA sApa ane hADakAyAM kutarAM vigere pANIyonA karaDavAthI muvelA DhoronA hADakAM paNa hoya che ane teno bhuko khAMDa sApha karavAmAM vaparAyache. vaLI muDadAla hADa. kAM ane mUDadAla jAnabaronA lohI temaja mANasanu mUtra meLava. vAmAM Aveche. jethI hiMdu ke musalamAna koI paNa A apavitra khAMDane aDakI zake tebha nahi hovA chatAM paNa A apavitra morasa khAMDano ATalo badhoM pracAra kema vadhI gayo AkhA dezamAM .
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivezI khAMDanI bhRSTatA. rAjA mahArAjAnAM mahelothI mAMDIne cheka garIbonI jhupaDIyo sudhImAM A apavitra khAMDano Adara thaI gayoche ane dezI khAM. uno nirAdara thavAthI te maLavI paNa muskela thaI gaIche tethI gha. guAMja Azcarya thAyache hu~ to jANuM chu ke e khAMDa zemAthI baneche ane kevI apavitra cIjothI sApha thAyache tathA te vAparavArthI zAzA avaguNa-hAni' thAyache e loko nahi jANatA hovAthI tenA sastApaNA saphedI ane saphAI tathA camakadamakathI mohita thayA haze. paNa tenI apavitratA, bhraSTatA ane doSo jANya pachI te game teTalI sastI camakIlI ane saphAidAra hovA chatAMpaNa bhAratavAsI bhAio te apavitra morasa khAMDane aDakaze paNa nahi haragija nahiM vApare ane sarvadA sarvatra e azuddha rogotpAdaka khAMDano tyAgakarazepotAnA ajJAna dezabAMdhavone cetavaNI Apaze. __ 'baMgalakSmI ' patrikAmAM lakhe che keH-videzI khAMDa bane che temAM jAnavaronuM lohI meLavI mela kApe che. ahIM dudha thI sApha kare che paNa vilAyatamAM dudha moDUM maLe che paNa kasAi khAnAmAMthI lohI sastuM maLe che. hADakAMnA koyalAnA bhukA thI phIlTara karI meMla kADhI nAMkhIne khUba sapheda khAMDa banAve che. ane te zelaDInI nahi paNa bITe gAjara baTATA vagere mAMthI bane che. vilAyatanAM peparo uparathI jaNAya che ke:-tyAMnI . vejITeriyana sosAiTIonA meMbaroM-vanaspati AhArIo A bhraSTakhAMDa khAtA nathI. jyAre hiMdI khAMDa sarva dezomA khAvAmAM AvatI hatI, tyAre roga ghaNA thoDA thatA hatA. khAMDa sApha karanArA unuM pANI ane thoDaM gAya, lohI bheLavIne nIce AMca de che. iTAvAnA mAjI heDamAstara mi. herisana sAheba kahetA hatA ke:-vilAyatamAM sauthI umadA khAMDa bane che te sUaranA lohIthI sApha thAya che. ceto! ceto !! dharmarnu rakSaNakaro. la. bhAvadayA pracAraka. muMbaI.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMpaka ane caMdrAvatI ajJAna viyeginI strInuM citra * jayAre koI paNa strI pitAnA patithI vikhuTI paDelI hoya che tyAre teNIno dekhAva zAka ane dukhamaya hoya che, jemake ciMtAtura hovuM, zo kamAM garakAva rahevuM, vilApanuM karavuM, netrAzruthI zarIranuM malIna karavu udAsI ne cehare hAtha Upara gola mukI UDI vicAraNAmAM paDavuM, UMDA niH zvAsA nAkhavA, nidrAnuM vichera thavuM, khAnapAna ane sthAnamAM aNu gamAnuM batAvavuM, vAta vAtamAM chaNukAI javuM, mAnalaI besavuM, kaMI bola vAnuM hoya temAM kaMI bolAI javuM, akasmAta bhayamAM chaLI javuM, bhayamAM vihala thavuM, snAna saNavAranuM tajI devuM, kAnathI nahIM sAMbhaLavuM, A khathI nahIM dekhavuM, vagara bolAve kaMInuM kaMI babaDI javuM, ALa ja jA LanA svapanAmAM ghaDI ghaDI jhabakI uThavuM, vAte vAte raDI paDavuM, hAsya vinaMdi, ramata gamata kAmakAja, jJAnagoSTI, temaja sasaMgatI, athavA gIta jJAna temaja nItI ane dharamane dara mukI devA, vagare vagere lakSaNe sAmAnya strIomAM hoya che. - AvA AvA dekhAvamAM DubelI keTalIka ajJAna strIo ALasa, bhUkhamaro, AdhI, vyAdhi, upAdhImAM jhIpalAI jaI potAnI jIMdagIne zoka maya ane duHkhamaya karI nAkhe che. tethI ubhayaloka tenA akAryakara thaI paDe che. AvI ajJAna patI viyegInI strIo rAtrI dIvasa Arta dhyAna ane rodradhyAnamAM mazagula banI pitAnA AtmAne apArAvAra duHkhamaya naraka tIrthaka gatImAM jhIpalAvatI jovAmAM Ave che paNa jJAnavaMtI strI enA viyAga vakhatanA lakSaNe paNa upara lakhelA lakSaNo karatAM paNa kaMi judA ja prakAranAM hoya che, - jJAnavaMtI viziNa strInuM citra. . strIono svajAtI svabhAvaja komala hevAthI jo ke raDavuM, kuTavuM cita ne baLApAmAM nAkhavuM e sahaja vAta che ane vakhata-Ave game tevI draDha hRdayavAlI strIne paNa jyAre tIvra dukha udayamAM Ave che te vakhata bhAna bhalI thaI thaDe vakhata sAmAnya strIonAM vicAra pramANe potAnuM valaNa calA viI de che kharI paNa Akhara paNa dhAramIka kelavaNI pAmelI strIo tara taja pAchuM potAnAM mAnasIka duHkhane visAre pADI sahaja svabhAva upara AvI zake che. - sAmAnya jJAna strIo jema kharekhara 5tI viyoganA du:khanA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMpaka ane caMdrAvatI 18 veganA vakhata eka kalpAMta karI nAkhe che ane AdhI vyAdhI ane upAdhIne varI laI baLapAmAM pote ane para ne prApta kare che tema samajadAra dhAramika ke LavaNI pAmelo strI varga, taTale baLe tevA lakSaNomAM vyApaka thato nathI, jethI tenA rUpa, raMga, khAna, pAna, dhyAna, ane bhAnamAM eTalobadhdha bheda paDa to nathI ke jeTalo sAmAnya strIomAnA ajJAna vargane vega hoya. tethI tenA rUparaMgano ceharo badalAto nathI. tenI bolI cAlImAM bheda bIbhasmatA kahatA tucchatA ayitA pramukha deSo AvI zakatA nathI. temaja te nI jJAna dhyAna ane satsaMgatI vigeremAM paNa behelo pheraphAra thaI vAto nathI, " tenI buddhI maMda paDI zaktI nathI, tenA sahiyAromAM AvarNa AvI zatA nathI, tenI kalpanA zaktImAM bheda AvI zakato nathI. tenI lajajA, maryAda, vinaya, vyavahAra, nItI ane gatImAM vadhu bhinnatA AvI zakatI nathI ane chevaTa tenAM A loka ane paraloka saMbaMdhI sukhapabhegamAM paNa eTale badhA bheda AvI zakato nathI ke jeTalo ajJAna strIyomAM bheda prApta thato hoya. ahi caMdrAvatInA dekhAvamAM paNa eja bInA banavA pAmI hatI kAraNa ke jo ke caMdrAvatI pitAnAM patInAM viyeganAM asahanIya duHkho veThatI hatI. to paNa teNI evI koIka vyAvahArIka ane dhAmIka kela vaNI lIdhelI hovAthI tene potAnA dharma upara eTalI badhI majabuta zradhdhA hatI ke je jJAnI e potAnA bhAvamAM joyuM haze teja khacitathI banavAnuM che tyAre A kSaNavinAzI ane mAnI lIdhelA saMsArIka sukhopabhoga mATe zAmATe lalacAvuM joIe? ane zA mATe eTalo bado baLApa karI potAnA AtmAne asanIya duHkhomAM jhIpalAvavA jevA navA navA karma baMdhanomAM Umere karavo ? ke jethI Ubhaya lokanAM sukha saMbaMdhamAM hAnI pahoMce ? vigere vigere vicArothI teNI evI to sahanazIla ane saburI pakaDanArI thaI hatI ke jeNIne AvA viyogI du:kha sahana karavA paDatAM hatAM to paNa teNInI rUdayamAM dIlagIrI; mAtra paNa koI vakhata jovAmAM AvatAM na hatAM, tyAre baLA pA ane asahanIya viyeganAM sAmAnya strIonAM AMkhamAM AvatAM AMzu kyAMthI hoya ? A bAbatanA baLApA ke zoka saMtApa to teNIe koI vakhata najare paNa joyA na hoya tevI rIte khuza mIjAja mAM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMpaka ane caMdrAvatI 19 vartatI hatI. AvA AvA saMyogo vacce pravarta nArI caMdrAvatI ke jenA manamAM paNa udAsI koI vakhata paNa na hatI tyAre tenA zarIranI kAMtImAM zAne pheraphAra hoya ? A uparathI vAMcanAra samajI zakaze ke tenI rU5 lAvaNyatAmAM jarA mAtra paNa pharaka na hato arthAta teNIno cahero evo to jhaLakATI mAravAnI sAthe zobhanIka hato ke kAmI purUSone to te kharekhara eka cittAkarSakaja hato joke strI potAnA patInA viyoganA samaye potAnA zarIra para zoLamAMnA koIpaNa bhaMgAro dhAraNa karatI nathI temaja A caMdrAvatI nA zarIra para paNa zaLamAMnAM koI paNa vizeSa bhaMgAra na hatA te paNa te aMgAra bAhAranA dekhAvanAM na hatAM paNa aMtarIkra bhaMgAra to te NInAM zarIranI sAthe ja rahelAM hovAthI te to jhaLakatAMja rahyAM hatAM. je mATe zAstramAM bAdhA ane atyaMtara evA be prakAranAM strIonA zArIrIka zrRMgAra batAvelA che temAM bAhAra maMgAra to zarIra para dhAraNa karavAthI zarIrane zobhAve che paNa atyaMtara bhaMgAra to zarIranA amuka amuka bhAga mAM ja jhaLakatA hovAthI te zarIrathI judA thaI zakatAM ja nathI. jemake strIonAM atyaMtarIya zoLa zRMgAra cAra caturbhuja khaganake, phUla phalanake cAra; solA lacchana aMgame, kyoM na karAve pyAra, // 1 // rAzA ne vAjhatA, muja nAnI manudAra, gaja gamanI kaTi kezarI, eha caturbhuja cAra // 2 // bhoM bhavarA svara kokilA, zuka nAsA anusAra khaMjanasI sukumAratA, yaha khaga kahiye cAra // 3 // daMta tati macakuMdasI, caMpaka baranI sAra; gala gulAba mukha kamalasro, yaha phUla khiyecaar|| 3 // stana bIlI dADama dazana, avara vitra anusAra; gula nAraMgA le rahI, yaha phala kahiye cAra // 5 // ..
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 . caMpaka ane caMdrAvatI " , strIonA zarIramAM caturbhuja cAra pagavALAM jAnavaranAM cAra, khagaeTale pakSInA cAra, phulanA cAra; ane phaLanA cAra ema soLa lakSaNo ( atyaMtarIya kSe re ) hoya che tyAre tevI cittA kaIka calATI purUSane kema prema utpanna na karAve, karAvavAmAM khAmI rAkhe, arthAta uparalA zALa bhaMgAranAM sababathI tarataja purUSonA cittane strIo potAnA svAdhIna levAmAM kadI cUkatI nathI, catabhuja cAra lakSaNe (1) vicakSaNa strImAM zazalA jevI capaLatA hoya che. (2) mRgalI ( haraNI) nAM jevAM netra hoya che. (3) hAthaNInA jevI cAla ( gatI ) hoya che ( 4 ) siMhanA jevI kaTI eTale keDa hoya che. pakSInA cAra lakSaNe. (1) bhamarAnA jevI kAlI bhamara ( bhrakuTI ) hoya che ( 2) kekilAnA jevI mIThI mahira citta prasannakArI vANI hoya che (3) zuka eTale popaTanI cAMcanA jevI nAzA eTale nAzikA hoya che (4) khaMjana nAmanA pakSInI pAMkho jevI komalatA hoya che ApakSI ArabasthAnamAM hoya che. phulanA cAra lakSaNe 1 macakuMdanA phulanA jevA sapheda dAMtathI jhaLakatuM hAsya hoya che. 2 caMpAnA phulanA jevI ( sonA jevI ) zarIranI kAMtI hoya che. 3 gulAbanA jevA gorA gALa hoya che 4 kamaLanA jevuM che. ane manoraMjaka mukha hoya che. phaLanAM cAra lakSaNe 1 bIlAnAM pULa jevA gela ane kaThaNa stana hoya che. 2 hADamanI kalInAM jevA svaccha ane sarakhA dAMta hoya che. 3 biMba eTale pAkelAM dholAnAM jevAM eka eTale hoTha hoya che. 4 nAraMgInA jevAM upaselAM gAla uparanA bhAga hoya che. caMdrAvatInuM svA bhAvIka svarUpa ane temAM sedAgaranuM garakAva thavuM joke yathA vIdhI bAMdhelo nahI hovAthI vAla Amatema vikharAyelA hatA to paNa nAga kaNInAM jevAM caMdrAvatInAM aMboDAmAM sodAgaranuM citta ThAma rahI zakatuM na hatuM. AThamanA ardha caMdranA jevA teNInA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMpaka ane caMdrAvatI 23 kapALamAM pUrNa caMdrAkRtI je chana pujAnA tilakaja mAtra hateA. te paNu te sAkSAta AkAzamAM ugelA caMdranI peThe kharekhara prakAza mAna hAvAthI mane vedhaka ane cittAlhAdaka hatA. sarada punamanA pUrNa caMdra jevA teNInA mukha UparanI chaMkhI sAkSAta cittane cakaDole caDAvI ApavAmAM ane premarANa upajAva vAmAM A khehuba eka camaka jevI citrakArI hatI. haraNInA jevAM athavA kamaLanI pAMkhaDI jevAM laba gAla ane tIkSaNa aNIdAra teNInAM netre jo ke kaTAkSa vagaranA hatAM te paNa kAmIne kAmabANu lAgavAmAM bhamara rUpI tIrane kheMcIne UchALavA jeTalIja vAra hAya evA dekhatA hatA. arthAta kAmaThImAM caDAvelA khAMNu jevAM hatAM. cAMpAnI lAMbI kaLAnA jevu teInuM nAka zAkSAta pe|paTanI cAMcanA dekhAva dekhADavAmAM A khehuba citrakArI hatuM. pAkelAM dheAlAMnA jevA teNInAM hAi vedhaka purUSAne pAtAne kANumAM levAne catura hatAM nAraMgInI peThe UpaDatAM ane gulAbanA khIlelA phulanA jevA gulAkhI raMgavAlA gAla jonArane kaiMka eraja ragamA nAkhI devA catura hatAM khIlelA kamaLanI peThe hAsyayukta teNInAM mukhakamaLanI zAkhA kaMI Araja vicAramALA Utpanna karAvanAra thai paDatIhatI. meAMmaLakAvI manavAra * karavAnuM teNInuM valaNu joke khacitathI niravikArIja hatuM. te| paNa jonAranA manane teA sAkSAta krAma krIDAnA Ama traNa rUpaja jaNAtuM hatuM. hAthanA lehekA ane hAlacAla tA sAkSAta kAmanA AvakAraja hAyanI zuM...? tevAM dekhAtA hatA. nAMgInA jevu gAla ane upaDatA AkAravALuM stanama`DaLa tema sAkSAta mane raMjakanI sAthe manane vIMdhI nAkhe jovuM athavA cakIta karI nAkhe vA senAnA phaLasanuM bhAna karAvanAra thaI paDatu hatu. siMhanA jevI laMka ( kamaranA bhAga ) pAtalI muThThImAM samAI jAya evI hAvAthI cittAkarSaka jaNAtI hatI. jadhA ane kaTipazcAta bhAga puSTa ane A khehuba hAthInA kuMbhasthaLanA bhAna karAvanAra hatA. putranA dekhAva sAkSAta hAthInI zuMDhane anukaraNa karAvanAra thai paDatAhatA. haMsI ane haraNInI cAlane mAta karInAkhanArI teNInI gatI khare khare eka nadInA pUratA jevIhatI.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMpaka ane caMdrAvatI teNInAM sarvAMganAM dekhAvA eka kAma maMdiranA svargasAna jevA hatA* vigere vigere eka ekathI uttarAttara teNInA dekhAvo joke teNI nA mAnasIka vikAthI rahIta hatA tA paNa kAmI puSAne te sAkSAta dhAyalaja karavAmAM apUrva citrakArI hatA, AvI AvI ceSThAe peAtAnI rara. najara AgaLa AvatA seAdAgara bhAi tA kharekhara bhAna bhulAja banI gayA. zuMlevu te zuMkhAvu* athavA kayu* AgaLane kayu` pAchaLa khAvAnuM che ? temAM paNa bIlakula bhAna na hatu`. zAna mAtra caMdrAvatInA citra uparaja lAgyuM hatuM ' jemake temAMthI khaseDI peAtAne tAbe levAmAM pete zakto dharAvatA na hatA. caMdrAvatInA rUpa athavA dekhAva Upara jhIpalAvA maDelA tenA mana rUpI pataMgane kAbumA rAkhavAne hAthamAM sAdhana heAya tema jovAtu na hatuM. nirvicAra rUpI jaMgalamAM athaDAi paDelA manarUpI dheADAne vivekarUpa cAka OM caDAvI kheMcI rAMkhavAmAMnA sAdhaneA khIlakula lathaDI paDavAthI have zuMkaravuM? AvA vicAra mALAnA maNakA pheravavAmAM have mAtra bAhAdurI samajatA hatA. AvI AvI ceSTAothI kharekhara samajavAmAM AvI gayu ke meha rUpI kIcaDamAM sAdAgara kharekhara khucI gayA che tene jematema samajAvI mI suzIla bhAie tene tyAMthI jematema caLukarAvI UThADaye! ane dIvAnakhAna mAM seThajI pAMse laIjai pAnaseApArI lavaMga elAcI khavADI kAbumAM ra khavAne tene dhIraja ApavA vAta calAvI. paNa tene te teNItI meAhi nInA hiAMlAmAM hIMcakatA ja jovAmA AvatA hatA.puchavAmAM AvyuM tyAre UMDA nIsAsA nAkhIne mAlyA are suzIla ! hu kaMi khelI zaka tA nathI paNa huM te kharekharI mAhATI pIDAmAM ghUsI paDaye| chuM. suzIle pu yuke paNa te ketrI rItanI pIDAche ? zu mAnazIka cheke kAyIkache ? te kahyA vagara zIrIte jANI zakAya ? huM zuM jJAtI chu ke vagara kahe jANI zakuM ! sAdAgara bhAi tA DhIlA dhar jevA mAnadhArI thai khezI rahyA paNa suzIla tene ghaDIdhaDI puche che ke kahyA vagara te zI rIte tene UpAyathAya ? sAdAgara melyA are UpAya te tu' dhAre teA ghaDIvAramA karIle pazu tuM jyAM lagaNa na samaje tyAM lagaNu kahIne zuMkar ? suzIle jaNAvyuM ke paNa tuM kahetA kharA ke zIrItanI pIDA che. sAdAgare chevaTa jaNAvyuM ke A seThanI te yuvAna cadrAmAM mArU mana lalacAyu che ane te mane jyAM lagaNu na maLe tyAM lagaNu mane kahIkhI cena paDanAra nathI.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca'paka ane cadrAvatI ajAyaba thai suzIla khelyA are A zuMtuM bakeche ? AvI suzIla! A seThanI ekanI eka vicakSaNa putrImAM lalacAvuM ANu kaI barAbara che. parastrI teA mA ena jevI gaNavI joie. sAdAgare kahyuM e badhI vAta kharI paNa mane te! enA vagara khIla kula nathI cAlavAnuM, game te thAe. mArU sarvasva nukazAna thAo paNu ekavAra te ene bhAgavavI4. ane kadApI kAI upAyathI tema na banI zakete| A saMsAra cheADI cAlatA thavu paNa bhAgavyA vagara te naja rehevu. suzIle kahyuM are Ate zuM tuM bake che ? Avu kAma ApaNe vyApArIne lAyaka che ? 27 sAdAgare jaNAvyuM ke hAyaka ke nA lAyakanA satrAtra havaNA hAtha dhara vAne nathI. havA te| AvI uttama srI bhAgavI zakAya nahI te mArA janma thA che. mAre prANu arapaNuM karavA kazula che paNa ene bhegavyA vaMgara huM kahI paNu rehenAra nathI. kadApI tArAthI UpAya thAya te kara ane nahI teA pachI mAre ApadhAta, karavAnA vakhata najIka jovA paDaze. suzIla else ! arepaNu mArAthI AvI vAta temane puchAyaja kema? Ate zuM? nAnI zu'nIvAta che ? se|dAgara madhyeA ke nAhAnI hAya ke mAhATI paNa jo tu mArA mItra hAI eka mArA prANa bacAve teja mace ane nahI te pachI A Atma hatyAnuM pApa tAre zIra che. hu' chevaTa jaNAvuM chu ke A vIsa lAkharUpIAnuM mArU leNu' ekarAta jo e mArIpAse Ave te khIlakula che|DIdevu' khula che, kuvayassa Aurassya, vasaNAsattassa rAyarattassa || mattassa maraMtassa ya, sabhbhAvA pAyaMDA huMti || krAdhInA, Atura ( utAvaLa `nA, kApaN kaOmAM AvI paDelAnAM, snehamAM muMjhAi gayelAnAM, Unmatta banelAnAM, maraNanAM, lakSaNA tarata ja jAheramAM Ave che eTaleke cadrAvatI uparanA tenA vicAra| tarata prakAzamAM AvI gayA hA hA zIkAmanI aMdhatA ! puSpaM dRSTvA phalaM dRSTvA, dRSTvA strINAM ca yauvanaM || triNi ratnAni dRSTA ca kasya no calate manaH // to aziAM / / va gulAbanAM jevAM uttama, khIlelAM ane sugadhavALA phula, AMbA nA raMgI pramukha manahara svAdavAlAM pULa, ane yuvAna strInuM meAvana, joI kAnu mana caNyA vagara rahI zakatu' haze? kAraNake te traNa padmAvaiM rasIka zvetAM citane AkarSaNa kare evAM eka ratna padArathA che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dvijarAjamukhI, mRgarAja kaTi, gajarAja virAjita maMdagatiH // yadi sA dAyitA hRdaye vasati, ka japaH kva tapaH smaadhirpi|| pUrNacaMdra samAna gola ane AhAdajanaka jenuM mukha che. siMhanA samAna jenI pAtalI kamara che, gajarAja eTale hAthINInAM jevI dhImI dhImI jenI gatI eTale cAle che, evI strI jenA hRdayamAM AvIne vase to te vakhate temAM japatapa samAdhI kyAMthI hoya? arthAta strInA mehapAsa mAM paDelAne sadvicAra kyAM thI hoya? kahyuM che ke sanmArga skhalanaM, vivekadalanaM, prajJAlatonmUlanaM, / saddhayAnAvaraNaM, pApaharaNaM, pApaprapA pUraNaM, // - gAMbhIryodahanaM, svakAyadamanaM, nIcatvasaMpAdanaM, / dhikcetaH paradAra vikSaNamapi nyAyAkulInasyakiM // A sanmArgathI khaseDanAra, vivekathI dura karanAra, sajJAnarUpa latAne u kheDanAra, sArA dhyAna ane vicArone DhAMkI ApanAra, lajajA mukAvI de nAra, pApanA pracAra vadhAranAra, gaMbhIryatA bALanAra, pitAnA zarIranuM paNa nAzakaranAra, nIca mANasanI paMktImAM gaNAvanAra, parastrInuM prekSaNa che. tyAre temAM gamana karavAnA vicAro manamAM lAvavA e zuM kulIna purUne nyAya che? dhikkAra che cittane AvA vicAramAM paDI potAnuM bhaviSya bagADe che - je purUSo parastrInAM chaMdamAM paDe che teo pote potAnA purUSatvanI sAthe samagra potAnA guNApaNu gumAvI Ape che. eka jainamunI gocarI gayA hatA teNe eka strIne sukIreTI toDatAM joIsukelI roTalI eTale khAkharA jevI roTalI teDatAM avAja (kaDakaDa) karatI hatI. tene joi munI bAlyA . rere aMja mA rolI, vaya vaMdita DanayA | alyA khAkharA ! zA mATe rUche ! ! tuM tArA manamAM ema jANu to haze ke A abalA gaNAtI strIe mane bhAMgI nAkhyo! te thI tArU! apamAna thayuM tAre mAnavuM nahIM joIe. kAraNake rAma, rAvaNa, muMja vagere jevA mahAna parAkramIo paNa strIo thI keNa koNa bacavA pA myA cheje mATe tuMne hINapada lAge che, evAne paNa strIoe khaMDIta karI nAkhyA che tyAre tuMzI bIzAdamAM che? che. eka munI gocarI gayA tyAM strI ghaMTI pheravatI hatI. ghaMTI pheravatAM ghaMTI avAja karatI hatI (rotIhatI) tene joI munI bolyA ke ?
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvetAMbarAbhyudaya. saba zvetabara yati mahAzayoMko vidita hoyakI apanI pahilI zvetAMbara yati mahApariSada ( yatikonpharansa ) honeko AjakAla karate chamAsa vyatIta hogae hai. kArya kaisA vyavasA yI hai kI chamAsaseM to apane unakA riporTa prakAzita karazake haiM ! tathApi zrAvakoMse apana zIghragAmI hai. kyoMkI zrAvagokI konpharanso ke riporTa prakAzita hote ekAdavarSa uparAMta hojAtA he. gata mAsa meM hama saba yati mahAzayoM para yati konpharansakA riporTa bheja cuke haiM. aba saba sAhaboMne vAMcake unakI kAraravAIkI AvazyakatA svIkArI hogI. unakobhI Aja ekamAsa hogayA hai tathApi Ajataka koI yatimahAzayoM tarphase unakI nyUnAdhikatA vA kSatIyeM na koIne hamako prakAzita karI hai. jisase samajA jAtA hai kI yaha riporTa yathAvasthita aura sarva mAnya ginA gayA hogA. amara koIkoM inakI nyUnAdhikavA vA kSati dikhati hoya bahuta harSa ke sAtha hamakoM likhabhejeM hama saharSa unake uttara pradAna kareMge. durjanaM prathamaM vande sajjanaM tadanaMtaraM // mukha prakSAlanAtpUrvaM / gudaH prakSAlana karmavat // isa nyAya asamIkSaka sajjanoke anyAnya AkSeSoke prazno tara pradAna karanA pUrvApara lAbhakArI na samajake upekSA karegeM. dravya, kSetra, kALa, bhAvAnusAra jo sajjane hamAre kartavyokoM samIcIna tathA samajate haiM kiMvA unameM yathAtathya samayAnusAra kSatIyeM dekhate hoya una sajjoMse saharSa prArthanA he kI unone avazya apanA apanA abhiprAya pradarzi karanA. kyoMkI hamArI pravRttI saba bhAiyoM ke hitArtha aura saba bhAiyoMke abhiprAyAnu
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza. 26 sAra hi rahatI hai. saba bhAiyoMke abhiprAvAnusArahi sarva kArya bahumata se karanA yaha hi sabako samayAnusAra zreSTa ginanA samucita ginA jAyagA. yaha apanI pahilI patikonpharansake samAraMbha pahile hama paripUrNa tathA samajate the kI hamAre bahutase svAmI bhAiyeM padhArake apanI unnatI hitArtha svasva abhiprAya avazya hi ni vedana karanekA samaya kabhI na cukegeM paraM bhAvI bhAva prasaMgase va hamArI kitanI kSatiyoMse yadyapi hamane bahutasA prayAsa va kharca uThAyA thA tathApi kitaneka svAmI bhAiyeM na Aya zake ye tathApi jitane pUjyavarga padhAre the unone bhI apanI pharja adA karanemeM na kAhI kSatI rakhI thI, va itane stoka samudAyane bhIM jI kucha kiyA he sobhI kuccha kama na ginA jAyagA. kyoM kI svalpasamudAya ekahi samayameM kyA vizeSa karazakeMgeM ? tathApi jo kuccha huvA so samayAnusAra prazaMsA pAtra huvAhe esA hamAre aura bhAiye bhI samajheMge. unoMne milake kyA kiyA so saba vRttAMta raporTa prakAzita kara dIyA hai. aba apane kyA karanA cahiye isa viSaya meM aba do vAkya Apake sanmukha rakhate hai jisapara apane yati mahAzayeM jarUra vicAra kareMgeM. ( 1 ) apanI pahilI yatikonpharansameM jo TharAva huveheM tatsaMbaMdhI karanA Im (2) dUsarI yati konpharansake viSaya vicAra karanA. ( 1 ) apanI pahilI yatikonpharansake prathama viSayame yaha TharA huvAthA kI kelavaNI ke lie saba yati mahAzayoki . sampatI mile pIche yaha uddezako pAra lagAnA hogA. saba yati
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zvetAM sabhyudaya. mahAzayakA padhAranA dUsarI konpharansa samaya hogA jaba ina viSayako pAra lagAnA ho zakegA. (2) dUsarA viSaya vyavahAra zuddhIkA thA. usmebhI sama ma AcAryokI sammatI leke vyavasthA karanekA TharAva kiyA jAyagA. jisake lie dUsarI konpharansame samagra AcAryoMko padhAranekA AmaMtraNa kiyA jAyagA ora unake padhAranase yaha cAtakA niyama bAMdhA jAyagA. (3.)... tIsarA viSaya jJAnopakaraNAdi suvyavasthAke vi yaha TharAva huvA thA kI pustakAdika parigraho kI surakSA kara at paraM becanA nahIM. aura eka bar3IbhArI lAyabrerI karanA. isa lAyabrerIme rakhane ke lie saba yatimahAzayone apane apane jJA na bhaMDAroMkI ekeka yAdI likha bhejanA, yaha yAdIyoMkA va dUsare kitaneka pustakoM kA saMgraha isa lAyabrerI meM rakhA jAyagA. jo apanI eka vizeSa unnatIkA kAraNa giNA jAgrA jisake lie saba yati mahAzayoMkA dhyAna abhI cA jAtA hai kI saba yatimahAzayoMne apane apane pustakAdikoqI yAdI yati konpharansame ( yati jJAnacaMdrajI ke pAsa ) likha bhe janekI kRpA karanI. ( 4 ) cavathA viSayame yati DAyarekTarI karanekA TharAva sarvAnumata pAsa huvA thA. jisa viSayame saba yati mahAzayakA abhI dhyAna khecA jAtA he kI saba yati mahAzayoMne apanA apanA grAma nAma ThAma ThikANA ThANA sva ziSyAdi sva parigrahakI nAmA balI yAta konpharansakI ophIsapara likha bhejanekI tvarA karanI. jo yatimahArASa apane apane pustakokI yAdI likha
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina viveka prakAza bhejeM unake sAthahi apanA gAma nAma Thagama ThikANA DhANA aura apane apane parigrahAdibhI likhabhejeM. (2) aba dusarA vicAra hameM puchanekI jarura yaha he kI AcArya mahArAjo aura sarva mahAzayo! apanI dUsarI yati konpharansa apane kharcase karanekA AmaMtraNa apane priyamahAzaya rAjyamAnya zrI paM. pra. lAdhAjI jayavaMtajIne kiyAhe. so mahA zaya yahakArya karaneme paripurNa harSa sahita karanekoM tayArahe. abake kArtikase phAguNa mAsa takame jaba junAgaDhakI havA pANI anukula hogA taba avazyIha kareMge. isameM saMzaya nahIM. AjakAla karate chamAsa to vyatI hogae mAtra doseM chamAsa takame jarura karegeM. kumakuma patrikA una samaya bhejI jAya. gI. rAjamAnya zrI lAdhAjI puMchateheM kitane ThANe AvegeM utanI tayArI rakhanekI hamakoM samajapaDe. jisakelie saba zvetAMbaramahA zayone apanI tarphase AnekI sabhmatIya viveka prakAzakake. upa ra likha bhejanekI kRpAkaranI. yati konpharansa.) muMba. jayati jJAnacaMDa. pAya dhonI zAMti :: nAthajI maMdira
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhira khabara yati konpharansa ke darzanakI khuzAlImeM hamAre vikriye pustake cAlu varSakI kArtikI pUrNimA taka jo maMgAvegeM unakI 'nice likhe mola pramANa diye jAMyage. 1 kharatara tapa gacchake paMca pratikramaNa, pAkhI sUtra vidhisa hita. kImata rupyA savAhe jiskA dasa AnA 2 ratnasAgara dusarA bhAga. jisme sole saMskAra aura jaina itihAsa zrAvagoMkA AcAra he. rupyA aDhAIkA do. 3 kharatara paMca pratikramaNa. mUla rupyA eka, abhI bAre Ane. 4 jina pUjA saMgraha. mUla rUpyA savA abhI rupayA eka. 9 kharatara rAi devasI. mUla cha AnA, abhI cAra AnA. -6 yoga ratnAkara. vaidyakasAra. mUla chaAnA abhIcAraAnA.. 7 mohanajenastavanamAlA. mUla cAraAnA abhI do AnA. milanekA pattA-muMbaI, bhImasI mANaka. muMbaI vicA bhoivADA, ciMtAmaNajI maMdira. kalakattA, aphIma co rastA yati jayacaMdajI. jAhira khabara do jAgiradAra yatike acche sthAna nAvArasa paDe he. unakI gaddIpara biThAne lAyaka do yati cahiye. unake nAmakA ziSya * honA hogA. umara varSa panarAse tIsa taka honA, vaidaka jyotiSa dharmazAstra vyAkaraNakA sAmAnya jJAna honA, cAla calana kI khAtarI gavA denA hogA. umedavAroMne apanI arajI viveka akAza auphasapara likhanA pya tijJAnacaMdra
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamArI viniveka stikeM. jainadharmasiMdhu. prathama bhAga tayArahe. iske ATha pariccheda hai. prathama paricchedame sarva gacchake pratikramaNahe. dUsaremeM caitya, caMdane, statiye, navapadAdi tapAka guNanA vidhi savistara hai. tIsareme dinakRtya, rAtrikRtya, mAsakRtya, varSakRtya, jan kRtya, savistarahe. cothemeM choTe moTe pAMcaso stavanahe. pAMcavemeM paMcaparvI pramukha sajhAya saMgrahaha. chaTheme gautama svAmIkA baDA rAsa tathA stotra saMgrahahe. sAtavamai pAkSAkasUtra zramaNasUtra pramukha sAdhu oNkI kriyAvidhihe. AThavemeM zrAvakoMke lagnavidhi pramukha sole jaina saMskAra vidhisahita he. AThapenI, ekaso phArama, zAstrI harpha. AThaso pR, suMdara kAgaja, jhalakadAra jilda bAMdhi hai. kimata mAtra pAMca rupyA. niNayasAgarameM chapAyAhe. paMca pratikramaNa, pAkSika sUtra, zramaNasUtra,vidhi sahitahe, nirNayasAgarake zAstrI TAipa, battIsapharmA, muMdara puThA. rupyAekA caMpaka caMdrAvatI. prathama bhAga, gujarAtI lIpImeM eka vArtA he. kimanamAtra bAraAnA.. jainasaMskAra vidhi. gRhasthoMke sole saMskAra AcAra dinakara zAstra uparase bhASAMtara kiyA gayAhe. nirgayasAgarake zAstrI harpha, trIsa phArama. doso pRSTa, kimata bAraAnA. praznottara ratnamAlA va mUkhe zataka. bhASA TIkA sahita, kimata mAtra eka AnA. prAptavya marthika. eka rasIka vAtAhe kimala eka AnA mUrtIpUjA maMmana. pratimApUjA maMDanameM hiMdI bhASAmeM acchA khulAsA likhA gayAhe. kimata eka AnA. pahilI yatikonpharansakA rIporTa. ATha AnA milanekA pattA-muMbaI. pAyaghoNI zrI zAMtinAthajI maMdira. yati jJAnacaMda