Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIlabdhisUrIzvarajainagranthamAlAyAH SaSTho maNiH [6] zrIsyAdvAdine namaH / AtmakamalalabdhisUrIzvarebhyo namaH / zrIbhAvadevasUrivihitapArzvanAthacaritroddhRtam / zrI harizcandrakathAnakam / jainaratnavyAkhyAnavAcaspatikavikulakirITasUrisArvabhaumajainAcAryazrImadvijayalabdhisUrIzvarazIdhyaratnakovidakulakoTIropAdhyAyapravarazrImadabhuvanavijayajI gaNIvaropadiSTazIporavAstavya zA. pItAMbaradAsajumakharAmasuputrIpurIbAIvihitArthasAhAyyena labdhisUrIzvarajainagranthamAlAkAryavAhakena jamanAdAsatanujacandulAlena prakAzitam / vIra saM. 2465 Atma-43 vikrama 1995 prata 250 sana 1939 mudrakaH-DA. gulAbacaMda lallubhAI-zrI mahodaya prInTIMga presa-bhAvanagara. kI jA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra // 2 // ni....ve....du....na / amArI A zrI labdhisUrIzvarajaina granthamAlAnA chaThThA pustaka tarIke prastuta zrIharizcandra- kathAnaka vAMcakonA pUnIta karakamalamAM raju karatAM amo harSita thaie e svAbhAvIka che. zrI bhAvadevasUrimahArAje racelA saMskRt zlokabaddha pArzvanAthacaritramAMthI uddhRta karela A kathAnaka pahelAM amadAvAdanA vIrasamAje prakaTa kareluM. paraMtu te hAlamAM durlabhaprApya thavAthI temaja temAM keTalIka azuddhIo rahela hovAthI tathA pU. sAdhusAdhvijI mahArAjone aharniza atyaMta Avazya hovAthI tenA punarmudraNa karAvavA mATe pU. upAdhyAyajI mahArAjane icchA thai ane jenA phalasvarupe A prakAzIta thAya che. A prantha chApavAmAM upadeza ApanAra pU. upAdhyAyajI mahArAjanA tathA sAhAyya ApanAra sadgRhasthonA amo AbhArI chIe. amArA A agAu prakaTa thayelA pAMca pustakone je rIte vAMcakoe apanAvyA che te rIte Ane paNa apanAvaze ane zAsanadeva amone haju sArAmAM sArI zrutasevA karavA udyukta karaze ema prArthI hAla to viramIe chIe. chANI tA. 20-2-39 candulAla. nivedana | // 2 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIlabdhisUrIzvarajainagranthamAlAyASaSTho maNiH [6] zrIbhAvadevasUrivihitapArzvanAthacaritroddhRtam zrIharizcandrakathAnakam / AC-% A nAmeyAya namastasmai yasya kramanakhAMzavaH / maulau dadhati namrANAM mAGgalyAmakSatazriyam // 1 // zrIvidyAvAstuhastAbhyAM | vAgdevI padmapustakam / jIyAd dadhAnA daurgatya-duHkhocchedAya dehinAm // 2 // sattvameva nRNAM tattvaM satcaM siddhyai bhavadvaye / 4| vinA sattvaM sajIvo'pi nirjIva iti kathyate // 3 // vizIrNo'pi yathA vRkSaH sati mUle prarohati / prakSINo'pi tathA bhUyo naraH sattvAd vivardhate // 4 // yad dUraM yad durArAdhyaM durghaTaM durlabhaM ca yat / sarva sidhyati tat satcAt tadvinA tu sadapyasat // 5 // zrUyate hi purA loke zrImadikSvAkuvaMzabhUH / udAracaritaH sacce harizcandro mahAn nRpaH // 6 // tathAhi astyatra bharate'yodhyA purI vaprAMzukojjvalA / prAsAdamaNDanA nAnyairabhibhUtA satIva yA // 7 // sUryavaMzabhavakSmApavRttojjvalayaza:zriyA / jAtacchatrA mahaizvayaM dadhAti nagarISu yA // 8 // natirevonnatiryeSAM dAnameva dhanArjanam / parArtha eva tu khArthaH kSamaiva hi samarthatA // 9 // evaMvidhanarottaMsairvRkSarudyAnabhUriva / yA sadAlaMkRtA harSa na keSAM kurutetarAm ? // 10 // RRC
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kthaankm| zrIharizcandra // 1 // (yugmam ) ekanakSatramAlendu strINAM hAramukhendubhiH / pratibimbacchalAd vyoma yayA saudheSvadhaHkRtam // 11 // babhUva nRpatistasyAM harizcandro mhaabhujH| dharmeNodvAhitA kIrtiryenateM karapIDanam // 12 // tathA nItigavI tena poSitA sukRtAtmanA / vizvaprItyai yathA'dyApi yazo dugdhaM tadudbhavam // 13 // anyadA rAtriparyante palyaGkasthaH sa bandinA / paThyamAnamimaM zlokaM satvocejanamANot // 14 // vipadyapi gatA saJcAd dhruvaM syAt saMpadAM padam / gato'pyastaM ravirmArgAdacyuto'bhyudayI punaH // 15 // imaM zrutvA paThanneva samuttasthau mahIpatiH / punaH punastadIyA) mudA hRdi vibhAvayan // 16 // kRtvA prAbhAtikaM rAjA yAvadAsthAnamAyayau / tAvat ko'pi naro'bhyetya sambhrAnta idamUcivAn / / 17 // mahArAja ! harizcandra ! tvayi zAsati medinIm / na zrutAvapi lokAnAM bhayamityakSaradvayam // 18 // kintvekaH zUkaraH zakrAvatAravanamadhyagAn / kuto'pyAgatya bhISmAGgo bhaJjannAste latAdrumAn / / 19 / / tApasAzcAbhavaMstatra sarve bhayavisaMsthulAH / tato dadhyau nRpo'mISAM kimabhUd hA ! tapasvinAm ? // 20 // yathA lokaH karaM datte khadhanasyA'vanIpateH / munayo'pi tathA dharmaSaSThabhAgamiti zrutiH // 21 // tato | rakSyA mayaivete dhyAtvetyutthAya saMbhramAt / abravIcca hahA ! ko'yaM mayi satyapyupaplavaH // 22 // zrImannAmeyadevasyArAmazatru munidruham / tamadya zUkaraM hanmi pratijJAM cA'karoditi // 23 // atho yathAgataM kvApi varAhavedake gate / prativamiva procaM rAjA''rohana turaGgamam // 24 // sainyaM saMnahyadevA'sau vimucya svayameva tam / nigrahItumanAH kroDaM tvarItaM niryayau purAta // 25 // manovegena yAtyazve bhUpatiH prApa tatkSaNAt / vanaM zakrAvatArAkhyaM mudevAbhimukhAgatam // 25 // apazyat smerAbjamukhIM kalahaMsakamaNDitAm / mRduvIcIbhujAM tatra zarayUmudadhipriyAm // 26 // rAjA papraccha pArzvasthau sa kapiJjala kuntlau| // 1
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha rayastadvapuH so'pyupetya tathA matairizvIyama aho ! kA'sau varAhastAvUcaturnanvayaM puraH ? // 27 // varAhastadvacaH zrutvA ghurgharA''ravamuccakaiH / kurvANo'pi nRpaM krodhAd dadhAve vanagahvarAt / / 28 // laghuhastastato rAjA jAnulambabhujopi hi / romAJcakavacaM bibhrad nirbhayo'pi bhRzaM tanau // 29 // kare cApamalaGkRtya pUrayaMstadvapuH zaraiH / varAhaM pAtayAmAsa pUrayAmAsa saMzravam // 30 // (yugmam ) tataH kapijalaM prAha rAjA pazyAgrataH kiyat / lakSametaccalaM bhinnaM so'pyupetya tathA'karot // 31 // svenaitya pazya mitreti proktastena nRpo drutam / dadarza rudhirA taM jvaladdavamivAcalam // 32 // uvAca ca yathAsyaivamatairizcIyamAkRtiH / tathA manye varAheNa bhAvyaM divyena kenacit // 33 // kapiJjalo'vadad deva ! dvIpI cAyaM hataH purA / rAjA'ha punarayaM kiM vilokyAha kapiJjalaH // 34 // idamajJAtamevA'stu rAjA prAha tathApi kim / kuntalo'pyAha kiM jJAtenA'munA deva ! calyatAm // 35 // upasRtya svayaM rAjA luThadgardA mRgI hatAm / vIkSya prAha viSaNNaH sanakRtyAcaraNaM hahA ! // 36 // nyAyaH ko'yamazastro yad dadhAno vadane tRNam / itthaM niHzaraNo dIno hanyate subhaTaiH pazuH 1 // 37 // dhig dhig mAM hariNibhrUNaghAtakaM gurupAtakam / dhigimAM me'khilakSoNIkarAtijanitAM zriyam // 38 // vikalAkSatvakRt paJcendriyANAmapi yA nRNAm / kRtyAkRtyamatiM yA ca madireva vilumpati // 39 // kulaTeva na yaikatrA'vasthAnA tAmapi zriyam / icchavo mArgamujjhanti munibhiH zlAghitaM jaDAH // 40 // dhanyAste munayo hitvA mahAsaMsArakazmalam / niSpake saMvRtAtmAno mokSamArge caranti ye // 41 // tad gacchAmyAzramaM puNyaM yatra santi tapodhanAH / iyataH kalmaSAt zuddhiH kathaM me bhavitA'nyathA ? // 42 // iti rAjyAd viraktAtmA pAdacAreNa bhUpatiH / bajitvA saha mitrAbhyAM viveza drutamAzramam // 43 // dRSTvA kulapatiM tatra nanAma mudito nRpaH / pRSThe pANiM nidhAyAsya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandrA munirapyAziSaM dadau // 44 // kSatAt trANena lokAnAM svasya kSatra iti prathAm / kurvANaH sArthikAM puNyaiH pravardhakha sadA nRpa! kthaankm| // 45 // rAjA papraccha bhagavan ! jJAna-dhyAna-tapAMsi vaH / nirvahantyahataM kaccit kuzalaM mRgabhUruhAm // 46 // munirUce | // 2 // mahArAja! bharatAnvayabhUSaNa ! / tvayi prazAsati kSoNI kuto'smAkamupadravaH // 47 // mahI rAjanvatI tejaH prabalaM vimalaM yazaH / varNAzrama ! mahIrakSA dakSA vRttistavA'khilA // 48 // asminnavasare kvA'pi jAtaH kolAhalo mahAn / kimetaditi sambhrAntau muni-bhUpau-babhUvatuH // 49 // abrahmaNyamabrahmaNyamiti ca vyAkulaM vacaH / zrutvA kulapatiH ziSyaM taM jJAtuM prAhiNod drutam // 50 // punarArtasvaro jajJe strINAM zokaspRzAmiti / mAtazced me mRgI mAM kariSye'nazanaM tadA // 51 // mAtApi prAha ced vatse'nazanaM tvaM kariSyasi / tadAhamapi kartAsmi vinA tvAM jIvitena kim / / 52 // zrutvA kulapatizcaitad hRdayaM sphoTayad vacaH / kiM naH prANapriyA putrI vaJcanA'nazanIyati ? // 53 // iyaM ca nikRtirnUnamasmatsadharmacAriNI / vatsAmanu- 12 sarantyetad brUte kimasamaJjasam ? // 54 // tato'GgAramukhAdAzu sa tApasyAvajUhavat / Ajagmaturatho tAraM te rudatyAvume api // 55 // uvAca vaJcanAM mAyI muniH kiM putri ! rodiSi / sAha jAnAti tAto yadasti krIDAmRgI mama // 56 // so'pyAha yA tvayA bAlyAt poSitA khakarArpitaiH / nIvArakavalaistasyAstataH kimabhavat sute ! ? // 57 // ityukte vaJcanA | tArasvaraM roditi kevalam / tataH pravizya sambhrAntaH ziSyaH kulapati jagau / / 58 // bhUrAjanvatI seyamabrahmaNyamaho! mahat / mRgayAvyasanAt pApaH ko'pyahan garbhiNI mRgIm / / 59 // sAstraM kulapatiH proce hahA! kiM bhAvyataH param / yatastAM nighnatA tenA''nIto'smAkaM kulakSayaH // 60 // vinA mRgI kathaM jIved vatsA tajjIvitA tataH / na prANiti vinA putrIma // 2 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ smatprANapriyA khalu / / 61 / / vinA sadharmacAriNyA kuto me tapasAM vidhiH / tapovidhiM vinA me syAd RSitvamanaghaM nahi // 62 // rAjannikSvAkurAjendra ! kautastyo'yaM tapasvinAm / itthamAkasmikaH zokazaGkastvayyapi bhUpatau 1 // 63 // tataH kuto'pi taM jJAtvA sAdhuvAdhAkaraM param / zvapAkaM zAdhi yena tvaM lokapAlo'si paJcamaH // 64 // vaJcanA tvAha mAM tAta ! citAmAroDhumAdiza / kiM na vetsi mamaiNyA hi maraNaM krakacAyate 1 // 65 // saviSAdaM nRpaH proce mune ! kurve'hamatra kim / pareSAM daNDamAdhAtumalameSo'smi nAtmanaH 1 // 66 // sasaMrambhaM ca sautsukyaM muniH provAca nanvaho 1 / iyatA syAt kimuktaM yad mayA vyApAditA mRgI 1 ||67 || pazcAttApAt svamAtmAnaM praNindati mahIpatau / pidhAya valkalenAsyaM pUccakre'tha sa mAyikaH || 68 || Uce ca kupito bhUpamAH pApa ! vahasi dhruvam / kodaNDa-zaradhI hantuM dhyAnalInAMstapasvinaH 1 // 69 // nipatya pAdayo rAjA vinayAd munimatravIt / tamekamaparAdhaM me kSamasva tvaM kSamAnidhe ! // 70 // muniH parAGmukho bhUtvA cukroza nRpamuccakaiH / bharatAnvayacandrAGka ! vraja braja mamAzramAt // 71 // yuSmAdRzAM nirghRNAnAM zrutA vAgapi pApmane / kiM punaH karmacaNDAla ! vAcAla ! saGgamastvayA // 72 // rAjA savinayaM prAha mune ! brUhi karomi kim / vizAmyagni, tyajAmi kSmAM, carAmi vratameva vA // 73 // sakopaM munirapyUce'dyApi zrAvayase giram / mAyAvin ! hariNIbhrUNaghAtapAtakapaGkilAm 1 / / 74 // tato'GgAramukho'vAdIt prasAdaM ! kuru mA rupaH / tapastejonidhe ! nAyamapamAnaM nRpo'rhati // 75 // kintu duSkarmaNo'muSya pavitrIkArakAraNam / zAstrAnupAti yat kizcit tadevA''zu samAdiza / / 76 / / munirUce'GgAramukha ! zuddhirasya tadA bhavet / sarvasvaM yadyasau datte dAnaM hyaghanivRttaye // 77 // socchvAsaM nRpatiH proce prasIda bhagavan ! mayi / sarvasvaM me gRhANa tvaM vilayaM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra // 3 // yAtvaghaM mama // 78 // kiM na prAptaM mayA trAtaH ! zudhyAmi yad yatastataH / sagrAmA'zvebhakozA bhUrdattA te'mbudhimekhalA // 79 // praNamya munimaGgAramukhaH prAha kRtAJjaliH / rAjA yadabhidhatte tad bhagavan ! pratipadyatAm // 81 // athA'pasArya rAjAnamUcatuH suhRda mRdu / akANDe ko yamutpAto rAjan ! vimRza mA muhaH ? || 82 // rAjA'vajJAya tadvAcamUce saprazrayaM munim | yaduktaM bhagavannastu gRhANa vasudhAmimAm || 83 || kSamAdhAraM muniH prAha dattAsmabhyaM mahI tvayA / nArhasyataH paraM pRthvyA bhogamAmiti so'bravIt // 84 // tadA tatrAgataM vArANasItaH ziSyamAtmanaH / muniM kauTilyanAmAnamAjUhavat sa tApasaH / / 85 / / harizcandreNa me pRthvI dattA jaladhimekhalA / ityarthe khalu sAkSI tvamiti taM munirAdizat // 86 // kauTilyo'pyavadad rAjannatrArthe sAkSiNo vayam / omityukte nRpeNA'gAt sa svaM sthAnaM mudaM nRpaH // 87 // atha vyajijJapat ko'pi ziSyo yAvadiyaM mRgI / tiSThet tAvad vipannA na pAThastat kriyatAM kimu ? // 88 // sakhedaM munirUce'syAH kArayA'nalasaMskRtim / vaJcanAsse mayA sArdhamasyAH syAdagnisaMskRtiH // 89 // rAjA tAM vinayAdUce mamaikaM durnayaM saha / ahaM tubhyaM pradAsyAmi svarNalakSamasaMzayam // 90 // kaSTAdiva tayA'pyomityukte prAha munistataH / dIyatAM tarhi hemA'syai rAjA prAhaita matpure // 91 // prAtaH sandhyAvidhiM kRtvA pazyaite vayamAgatAH / ityAkarNya muniM rAjA'vocat tarhyadhunA vayam // 92 // ikSvA kuvaMzabhUpAlaguruM zrInAbhisaMbhavam / devaM zakrAvatArasthamarcitvA yAmaH dhAmani // 93 // ( yugmam ) evaM kRtvA ca pAzcAtyAgatasainyena saMyutaH / harizcandranRpo'yodhyAM praviveza dinAtyaye // 94 // atha rAjyamahAstambhaH sarvanItivizAradaH / matrI mitraM ca tasyAsId vasubhUtirmahIpateH / / 95 / / kuntalAd jJAtavRttAntaH sa dadhyau hRdi hA ! katham / aparyAlocayanto'rthaM rAjAnaH kathAnakam / // 3 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopaghAtakAH ? / / 96 / / dadatA vasudhAM tasmai tApasAya durAtmane / dezAd dezapravAso hi svIkRto bhUbhujA svayam ||97 // | yadanyenA'dRSTacaro varAhaM ko'pyavedayat / bhRbhuje tad dhruvaM kiJcid divyametad vijRmbhitam / / 98 // avimRSTAyatirbhUpaH kSIyate nyAyavAnapi / ata eva vimRSTAraH sannidheyAH sumantriNaH / / 99 / / kiM kurmo durdhiyaH kuryuryat kiJcana mahIbhujaH / tattatpratikriyAvyayaiH klizyate sacivaiH punaH // 100 // vimRzyaivaM tadAmAtyaH sazalya iva niHzvasan / vilAsamaNDape'hnAya sacinto nRpatiM yayau // 102 // natvopaviSTe tasmiMzca matriNi prAha bhUpatiH / varAhA''vedakasyAgre pratijJAtamakRmahi / / 102 / / mantrayAha deva ! tat sarvaM vRttAntaM jJAtavAnaham / rAjJoce sasmitaM tarhi kuntalastad nyavedayat // 103 // mantrI prAha vibho ! kasya prabhutvaM na mude bhuvi / anaucityamapi stauti yatraucityamivAnugaH // 104 // kintu vijJapayiyAmi karNayoH kaTu kiJcana / nAthA'yaM vasudhAtyAgo nahi me pratibhAsate / / 105 // rAjJoce satyaM kintvetad yuktaM no yuktameva vA / prArambhAd yujyate pUrva nirvAho'GgIkRte punaH // 106 // kiJca yAntu zriyo nAzaM prayAtu nidhanaM kulam / pravAso vAstu nirvAhaH pratijJAte bhaved yadi // 107 // alaM tadetayA pUrvakRtamImAMsayA'dhunA / svarNalakSaM hi Dhaukasva svenA'yAtimuniryataH / / 108 / / tataH saziSyaH sa muniH kurvannAgAd nRpastutim / aho ! agovare vAcAM rAjJo'sya caritaM mahat / / 109 / / pUrobhUya nRpasyA'sau sakopa iva mAyayA / ayAcata svaziSyeNa svarNalakSaM mahIpatim // 110 // nRpA''dezAdathAdizat sa mantrI kuntalaM tataH / so'pi svarga samAdAya mumoca nRpateH puraH ||111 / / rAjJoktaH sacivastasmai tApasAya hyupAnayat / so'pi vIkSya kimetad bhoH ! papraccheti nRpaM muniH // 112 // rAjJoce vaJcanAsvarNa, kuta etanmunirjagau /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandrA athAkhyad nRpatiH kozAt , bahirantaH sa vA kSiteH ? // 113 // ityukta muninA rAjA prAha madhye kSitermuniH / brUte svAmI kthaankm| kSiteH ko'tra rAjA''khyat tvaM na cA'paraH // 114 // munirUce tataH ko'yaM prakarSaH kauzalasya te / yanmadIyena hemnA me'nR||4|| NIbhavitumicchasi ? // 115 // tadAstAM kAJcanaM yAmo dRSTaM satyaM taveyatA / ityuditvA munau yAti rAjA tasya puro'vadat // 116 // vilambadhvaM kSaNaM yaavdaanyaamynydnytH| sakaSTamiva tasthau ca sa munirbhUbhujA'rthitaH / / 117 // tato rAjA mantrikarNe kimapyAcaSTa manvyatha / kenacit puruSeNA''zvajjUhavad vaNijo'khilAn // 118 // muninA divyazaktyA te harizcandra dviSaH kRtAH / saMbhUya mantrayAmAsuH svAmI no'taH paraM muniH||119|| harizcandrasya dattena kiM dravyeNa vRthA'dhunA ? / yo hi svAmI purasyA'sya deyo'smAbhiH karo'sya tat ||120||iti mantrayato mantrI tAnUve rahasi sthitH| rAjA vo'rthayate svarNamadhamoM muneHsa yat // 121 // pazyatastAn mitho vaktuM svarNadAne kRtottarAn / harizcandrastato'bhyetya svayamarthayate sma tAn // 122 / / he paurAH! vo'Jjalirbaddho datta svarNa kiyanmama / kutazcidapi yAcitvA dAsye vaH kAJcanaM punaH // 123 / / alpadravyA vayaM dAtuM svarNalakSaM na zaknumaH / ityUcivAMso vaNijo rAjJAdiSTA yayugRham // 124 // vilakSo'tha nRpo dadhyau kiM karomi kutaH punH| samAnayAmi tat svarNa hA! dhik kIdRgupasthitam // 125 // tataH kulapatiH kopakampamAnAdharo'vadat / vilambaH ko'yamadyA'pi rAjan ! visRja mAM tataH // 126 / / vasubhUtirmuni prAha vizvadRzvA tvamasyatha / harizcandrasamaH kvApi dRSTaH kiM ko'pi JAV sAvikaH // 127 / / sopahAsamuvAcA'thAGgAravaktro na mantryapi / dRSTo'bhUt tvAdRzo nApi harizcandrasamo nRpH||128 // nRpaM prati muniH proce mAyAvin ! kiM vRthoditaiH / haMsi madhyAhnasandhyAM naH saca satyaM ca te hyadaH // 129 // UceGgAra-IPI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukho rAjan ! vAJchasi tvaM kimAtmanaH ? kulasya yazaso lokasyAkasmikamiha kSayam ? // 130 // praNamyoce nRpo bhItekA stvattaH kiM syAt kSayo'pi naH ? / upapUrvAcalaM naiva grahANAmastasambhavaH // 131 // nihanti pANinA bhUpaM munistaM natavAn nRpaH / kope kSAntau ca tAveva tadA'bhUtAM nidarzane // 132 // saroSamaGgAramukho bhUpaM prAha nRpAdhama !| viplAvayasi kiM nastvaM mRSAbhASAmahodadhe ! / / 133 / / AhAGgAramukhaM mantrI virodhaste mithaH katham / kvek tapo ruSaH kvaimAstanmA brahma kalaGkaya ? // 134 // prAhA'GgAramukhaH kopAdasthApitamahattara ! / kastvamapi mama brahmacintAyAM sacivAdhama ! 1 // 135 // are rAjaMstvamenaM kimantarAlApinaM baTum / na nivArayase kiM me na prayacchasi kAJcanam ? // 136 / / rAjJoce tvaM muniH svairaM brUhi sarva saho'smi yat / sUryavaMzyA hi naiveA bhajante yatiSu kvacit // 137 / / Uve'GgAro yati haM kintveSa brhmraaksssH| tato yadyasti te zaktistadA prahara satvaram / / 138 / nRpo dadhyau svapratijJAghAtinA kalahena kim ?! tApasena sahA'nena kriyate kRtyameva hi // 139 // karNe ca kathite bhUpenA''nIyAbharaNAnyapi / kuntalenA'rpitAnyeSa rAjJo'mUnItyapAkarot // 140 // kuntalo vasubhUtizcAhatuH kulapate ! nRpaH / yAvad dadAti te svarNa tAvadAvAM gRhANa bhoH // 141 // munirAha tvayA jUrNamAAraNa karomi kim / alpena kuntalenApi kA svarNa svamupekSate ? // 142 / / AdikSat kuntalaM rAjA devI bhUSaNamAnaya / sa yayAce tato devI devyAhaiSyAmyahaM svayam // 143 // tena darzitamArgA'sau rohitAzvena saMyutA / Ayayau | sadasi kSipraM sutArA sAvaguNThanA // 144 // praNamyaiSA muni proce gRhANAbharaNaM mama | munirAha piturbharturvaitAnyeSA'bravIditi // 145 // AryaputreNa me yogya nepathyamidamarpitam / munirAha tataH keyaM dakSatA te prativrate !? // 146 / / Uje'GgAramukhaH
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra kthaankm| kiM na jAnAsi tvamiyaM kila / mahAkUTanivAsasya harizcandrasya gehinii||147 / / tvadIyameSA'rpayate vastu yetyudite'munaa| AbaddhabhRkuTImaGgaH kuntalo'tha ruSA'vadat // 148 / / are! tApasa ! no vetsi devImetAM mahAsatIm / tadeSa tvaM na bhavasItyukvA so'pyavadad nRpam // 149 / / vimRzA'dyApi mA muhyaH kiM yateH syAt parigrahaH / vAcazcemAH syurete hi munivyAjena raaksssaaH?||150|| tataH kulapatiH krodhAdace karmakarAdhama! AsAditaparajJAnAnadhikSipasi tApasAn // 151 // yadi me'sti tapAsatyaM tadA tvamadhunA drutam / zmazAnavAsI gomAyubhavetyuktvA zazApa tam / / 152 // kuntalo jambUko bhUtvA zandaM kurvan yayau kvacit / prasIda mA kupaH svAmin ! munimityAnamadnRpaH // 153 / / pAdenAhatyA parataH kSipati kSamApati munau / rohitAzvo rudannAha mA sma han pitaraM mama // 154 // kintu mAM hi gRhANa tvamiti zrutvA zizorvacaH / muniH sAzrudRzIbhUya proce'GgAramukhaM mRdu // 155 // bASparuddhagalo nA'smi zaktohaM dAtumuttaram / Uce'GgAramukho maivaM muzca svamadhunaiva hi // 156 / / karIbhUya muniH prAha sutArAM zikSitasttvayA / bAlo'yaM sA''ha kRtyeSu nA'yaM zikSAmapekSate // 157 // yataHvRddhopAsti vinA'pi syAd dakSaH sphurtimayaH pumAn / maNiH kiM gAruDe'dhItI yadasau harate viSam // 158 // rAjA'tha sAstraM dadhyau ca yat sajIvamajIvakam / ced dattaM prAga bhuvA sAdhaM tataH svarNa dade kutaH 1 // 159 // vilambya kAJcanaM kRtvA kathaJcid dAtumutsahe / ityAha dainyAt sa muniM mAsamekaM sahasva te // 160 // munirUce kathaM pazcAd bhikSayitvA pradAsyasi ? / rAjAhaikSvAkavo bhikSAM dAtuM dakSA na yAcitum // 161 // kutastahIti tenokte rAjoce munipuGgava ! vikrIya svamapItyetad muniH zrutvA visiSmiye // 162 // vAcA tu kaThinaH prAha pRthvIM muzca mamA'dhunA / rAjJoce kutra yAmyAha sa svamadhunaiva hi / va yat sajIvamajIvakam / cApamAn / maNiH kiM gAruDe'dhItaratyeSu nA'yaM zikSAmapekSate
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ | na yatropalakSyase ? // 163 / / rAjJoktaM me bhuvaM muzca tvamitIdaM kiyad vacaH / hanta ! pUrayituM sandhAM tyajantIkSvAkavo hyasUn // 164 // tato'pavArya te procustApasA muditA mithaH / aho ! sattvamaho ! sacamaho! sAcikasUzca bhUH // 165 // devyAha kimidaM mantrimariSTaM naH samApatat / sopyAha kimidaM veni daivaM pRccha nRpapriye ! / / 166 // vimRzyAha nRpo devI gacchAntaH puramAtmanaH / sutArA''ha sameSyAmi yuSmAbhiH sArdhamapyaho! // 167 / / sAsraM prAha nRpo devi ! sukumAra zizuH sutaH / panthAno viSamAstat tvaM tiSThA'traiva vrajAmyaham / / 168 // sAvaSTambhaM sutArA''ha yad bhAvyaM tad bhavatviha / AgamiSyAmyahaM sAdhaM tvayA cchAyeva nizcitam // 169 // pativrate ! kva calitA'sItyukte muninA''ha sA / pravAse saha nAthena yena patyanugAH striyaH / / 170 / / mamAyattAM harizcandro neSyate tvidamadbhutam / ityukte muninA prAha vasubhUtiH krudhA jvalan // 171 // are ! tApasa ! nAsi tvaM vijJo lokasthiteH khalu / viddhIdAnI striyo bhartRdevatA na parAtmikAH // 172 // yat prAha vyavahArajJastvanmantrI tatra te matam / ityukte tApasenAha rAjA'pi munipuGgavam / / 173 // mama straiNasya pautrasya dezakozA-'zva-hastinAm / kimanyad devyAH putrasya tvameva svAmyataH param / / 174 // tat tvaM cenmanyase devI tadAyAtu mayA saha / devyAha visRja tvaM mAM mune! sa prAha yAhi tat / / 175 // kintu muktvA''bharaNAni yAteti muninodite / mumoca nRpatiH sarva nepathyaM mukuTAdikam // 176 // sutArA''ha punaH kizcidastvavaidhavyalakSaNam / bhUSaNaM bhagavanneva nizamya munirabravIt // 177 // tava bhadre ! harizcandra evA'vaidhavyalakSaNam / iti vAci munau sAmrA sutArA'pyabhavat tataH // 178 // mantrI prAha muni kopAdarere ! brhmraaksssH!| nRpo'vijJo'dadat te mAM, kiM vA gRhannito bhavAn // 179 // krudhA proce muni
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra tadA campakamA hi saMpadaH puMsAM tadA so'pyasyAM prasannAyAM ko hi necchati rnA'yaM kRtyeSu viduro nRpaH / nacA'hamapi vijJo'smi, vijJastvaM yo'ntarAyakRt // 180 // muniH krudhAkSipad bhUmau gRhItvAmbhaH lkthaankm| kmnnddlo| Aha cAsti tapazcenme tadA tvaM drAka zuko bhava // 181 // tatazca sacivaH kIro bhUtvA'gAd nabhasA kvacit / rAjA tu sabhayaM natvA'vocadeSa gato'smyaham // 182 // nivArya rudato bhUpaH pUrlokAnanvayapriyAn / kSamayitvA svAparAdhAn pratasthe spriyaasutH||183|| anurAgAlluThadvASpamanuyAntaM purIjanam / kaSTAnnivartayAmAsa rAjA snehagirA mRduH||184 // pracalana sAttvikA putra-kalatrAbhyAM samanvitaH / kathaM kathamapi prAMtamadhvanaH prApa bhUpatiH // 185 / / dUramArgaparizrAntA sutArA nRpamabravIt kiyadadyApi gantavyaM khinnAnyaGgAni nAtha ! me? // 186 // uvAca nRpatirdevi / mA tAmyaH kiM na pazyasi / abhraMlihagRhAkIrNAmArAd vArANasI purIm ? / / 187 / / atIva yadi khinnA'si vahantI putramAtmanA / anugaGgAtaTa rUDhaM tadA campakamAzraya // 188 // devyA tathAkRte rAjA svenaiva samavAhayat / yathAsukhaM tadaGgAni tato devI vyacintayat // 189 // yadA hi saMpadaH puMsAM tadA sarvo'nugacchati / idAnImAryaputraM yanna ko'pyAgAdanuvrajan // 190 // stutyaH stautIhate kAmyo'nugamyo'pyanugacchati / naraM yasyAM prasannAyAM ko hi necchati tAM zriyam ? // 191 // svapnadRzyA tato'bhUd naH sA saMpad yAM vinA'dhunA padbhyAM yAnaM kSitau zayyA kadAhAro manaHklamaH // 192 // ityUcAnA pidhAyA''syaM rurodocairnRpapriyA / rohitAzvastato'rodId bhUtvA sAzrunUpo'vadat // 193 // mA rodIva dhIrA tvaM sAtvikatvamurIkuru / mA mA zoka pizAco'smAn gRhNAtu parito bhraman // 194 // rohitAzvastato'vocadahaM tAta! bubhukssitH| rAjA''dikSadare ! kSipraM dehi vatsAya modakam / / 195 / / na ko'pi yAvadAyAti vilakSo nRptisttH| kimetaditi devyoktaH // 192 // ityU mA zoka pizayA / rohitAzvasAdhunA padbhyAM yA prasannAyAM ko mana ko'pyAgAdAna tato devI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAbhyAso'bravIditi ? // 196 // rohitAzvaH punaH prAha he ! mAtaH ! kSudhito'smyaham / rudatI tAratAraM sA sutArA sutamabravIt // 197 // cakravartitvapratibhUlakSaNopetavarmaNaH / bharatAnvayajAtasyA'vasthA keyaM tavAgatA? // 198 // atha dadhyau nRpaH kIdRg rAjyasyaitAdRzaH phalam / rudato yat tanUjasya prAtarAze'pyazaktatA // 199 // AstAM vinodayAmyenaM kautuk-prekssnnaadibhiH| pazyeta putra ! gaGgAyAM mithaH krIDanti pakSiNaH // 200 // haMso'yaM sAraso'yaM ca kokadvandvamidaM puraH / kalApaM pUrayitvA ca nRtyatyeSa zikhI katham ? // 201 // tannAmoccArapUrva tu vIkSamANaH savismayam / rohitAzvaH punaH prAha tAtA'haM kSudhito bhRzam / / 202 // savailakSyaM punarbhUpe bodhayatyevameva tam / AgAdakasmAt kvApyekA vRddhA pAtheyamastakA / 203 / / pRcchantI nagarImArga bhUpaM sA''hedamadbhutam / cakriNo lakSaNAnyaGge'vasthA ca kathamIdRzI ? // 204 // kathA naH zrUyamANA'pi kAtarANAM bhayAvahA / tanmA pRccha puro gaccha rAjJetyukte cacAla sA / / 205 // modakaM dehi me tAta ! sutarAmitibhASiNi / rohitAzve tato vRddhA nivRttya tamaDhaukayat // 206 / / svayaM nilempaTatvena sAtvikasya sutatvataH / bubhukSito'pi bAlo'pi rohitAzvo'grahIna tam / / 207 // nAnukampApradAnaM te gRhNImo vymdhvge|| pratyAkhyAteti rAjJA sA yayau kvApi kSaNAdapi // 208 // devi ! ced gatakhedA'si tadottiSTha purIM prati / yAma itthaM nRpeNokte sutArA''ha sagadgadam // 209 // nijarAjyaparibhraMzalajjAsajamanAH katham / pravekSyatyAryaputro'tra vairIpuryAM sthitadviSi? // 21 // sAvaSTambhaM nRpaH prAha kA lajjAsattvazAlinAm 1 / pUrNIkatuM nijAM sandhAmApado yadi tanmahaH // 211 // sutArA''ha bhaved daivAt sA kA'pyApadatarkitA / yatra svasya parAbhUtirvairivargasya tUtsavaH // 212 // rAjA provAca devi ! tvaM na vicArya
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra kthaankm| // 7 // prabhASase / lakSmyA balena vA hIno yadi syAM tat parAbhavaH // 213 // idaM purAkRtaM karma prabhavat kena vAryate / tatprabhAvAd dazA'smAkaM yadyeSA tad dviSAM kimu ? // 214 / / tataH prati purIM rAjA pratasthe priyayA saha / tAmAha syAt kutaH svarNa yadAsanno'vadhirmuneH 1 // 215 // mAM vikrIyA''ryaputrA'smai tad yaccheti tayodite / rAjJoktaM vikrayazcet tat sarveSAM nahi kasyacit // 216 // rohitAzvo bravIt sAsraM mAM vikreSTA'stu mA pitH|| mAtariya tAtaM mAM vikrINAnaM pure dhanaiH | // 217 // sutArA roditi kSamApo bASpaM ruddhvA''ha vatsa ! kaH vikreSyate tvAM, so'pyAha tAta ! vikreSyate bhavAn / / 218 // | tvadantike'mba ! sthAsyAmi yAsyAmyanyagRhe na tu / varaM me modakaM mA dA ityucAno ruroda saH // 219 // rAjJoce devi ! naivAhaM putrasya karuNaM vacaH / zrotuM zaknomi tadimaM kathazcidapi vAraya / / 220 // rudatyAha sutArA tvaM cakravartI bhaviSyasi / |mA rodIstiSTha vatsa ! tvAM vikreSyati na kazcana / / 221 // rohitAzvasya vAcA'tha mano marmAvidhA rudan / purIbhRtakavIthyAM sa tasthau zreNyAM nRpastataH / / 222 // kizcid vimRzya ca kSipraM tRNAnyAnIya bhUpatiH / nyasana mUni sutAroktaH prAheSA bhRtakasthitiH / / 223 / / rohitAzvaM dhunAnaM svaM ziraH prAha tato nRpH| vidhehi madvaco vatsa tubhyaM dAsyAmi hastinam // 224 // dadhyau sutArA dhim daivaM bhave bhavazatAni yaH / datte yannaH kva sA lakSmIH kvaiSA vikrayavAcyatA ? / / 225 // rAjA'pyacintayad dattA na tathA'kItaye mahI / yathA hyakIrtaye patnI-putrayoriha vikrayaH // 226 // visRjAmi sutarAM tat saputrAM pitRvezmani / yadabhAvyaM tadahaM soDhA dhyAtvetyuce ca tAM nRpaH / / 227 / / devi ! yAhi pitRkulaM putramAdAya samprati / yathA tathA'pyahaM svarNa dAsyAmi munaye khalu / / 228 // sAkSepaM prAha devI tu kinnu syAt pralaye'pyadaH / vimucya tvAmahaM yAntI // 7 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyaM jAtA'smi durjanA || 229 // sarasIva payaH pUrNe sarvamRddhau samaM bhavet / naiHsvye sva- parayorbhedaH zuSke'sminnucca - nIcavat // 230 // kiJca - varaM mRtyurvaraM bhikSA varaM sevA'pi vairiNAm / daivAd vipadi jAtAyAM svajanA'bhigamo na tu // 231 // apica-sA satI yA hiyA bhartuH sammukhe divase'nugA / tanucchAyeva dhairyeNa pratIpe'smin puro bhavet // 232 // itazra brAhmaNaH ko'pi vIkSamANa itastataH / bhRtikAM kAJcidAyAsIdupabhUpaM sa unmukhaH / / 233 || dRSTvA ca bhUpamApAdamastakaM cakrilakSaNam / Uce kastvaM kathaM dehaM zrIgehaM bhRtakIyasi 1 // 234 // zucA''ttamaunaM bhUpAlamAlapyA'gacchadagrataH / dRSTvA sutArAM sAsro'bhUduccairdaivaM nininda ca / / 235 || raterapi ziroratnametAM nirmAya sundarIm / kathaM nayasi re ! daiva ! hanta ! dAsyaviDambanam // 236 // yataH - snigdhamaGgaM satIrupaM suvarNaM sAdhubhASitam / dhatte kimapi lAvaNyamasaMskRtamapItarat // 237 // sutArAyAH puraH puNyaM rohitAzvaM sulakSaNam / darbhAGkazirasaM prekSya dhik zAstramiti so'bravIt // 238 // zAstreSu lakSaNAnIha kathyante yAni kAnicit / santi sarvANi tAnyeSAmavasthA punarIdRzI // 239 // nRpaH svAnubhavaM prAha mA maivaM tvaM dvija ! bravIH / zAstraM hi mRSAbhASi kintu me karmavaibhavam // 240 // pUrve janmani yazcakre dadatAmadatAM svayam / zreyazca kurvatAmantarAyaH sa iha bhujyate // 249 // tadvazAdIdRzI cet te'vasthaiSA tacchucA'tra kim / sarvaM viSahamANo hi karmabhirmucyate janaH // 242 // kimasyA mUlyamityukte brAhmaNena muhurmuhuH / kathaJcid ruddhavASpo'tha rAjA'khyaducitaM hi yat // 243 // tataH svarNasahasrANi pazcA'syA mUlyamastuH bhoH ! / vadatIti dvije rAjA lajjayA dhomukho'bhavat // 244 // aniSiddhamanujJAtamiti vipre nRpAzJcale / svarNaM badhnAti rAjAkhyad mokSo'syA dviguNena bhoH // 245 // tat prapadya dvijaH prAha sutArAmagrato bhava / calitAyAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra // 8 // sutArAyAM rohitAzvo'zvale'lagat // 246 // rudatIdaM sutArA''ha tiSTha tvaM piturantike / AnetuM modakaM tubhyaM vatsa ! yAntyasmi samprati // 247 // amuJcatyaJcavale tasmin muhurmAtrA'pi bodhite / bhRtike kiM vilambo'yamiti kruddho dvijo'vadat // 248 // sutArAM samayaM yAntIM yAvad muzcati nArmakaH / tAvat karatalenaitamAhatyA'pAtayad dvijaH || 249 / / saMbASpaM punarutthAya mAturvastrAzcale'lagat / punardvijena bhUmau sa pAdenA''hatya pAtitaH / / 250 / / rAjA sAsraM tato dadhyau dhigApadamimAM mama / indrasyA'pyaGkalAlyo'yaM padA vipreNa hanyate / / 251 // tataH proce nRpo vipra ! na tiSThed mAtaraM vinA / zizuH kimapi te karma kartA krINIhyamuM tataH / / 252 // naitaM sudhA'pi gRhNAmItyUcAnaM dvijamabravIt / sutArAssrya ! gRhANainaM vidhAya mayyanugraham // 253 // vipro'pi kRpayA svarNasahasraM tasya vetane / kRtvA dattvA ca rAjJe, tAvAdAya svagRhaM yayau // 254 // rAjA dadhyau na lapsye'haM pure vAsaM tato muniH / yadyeti svarNametasmai datvA syAmakutobhayaH // 255 // tataH kulapatiH kurvannAjJAmitra samAyayau / kopAt parAGmukhIbhUya proce drAg dehi hema me / / 256 / / gRhANa kiyadapyetadityukte bhUbhujA muniH / uvAca kupitastvaitad grahISye'lpaM na kAJcanam // 257 // mAsopari gatAH paJca dinA yadi tadA'pi hi / kiyadeva bruvANastvamadRzyAsya ! na laJjase // 258 // dadhyau rAjA'dhamarNa dhiguttamarNasya durgiraH / yaH sahannapi bhUyo'pi taM prINayati cADubhiH // 259 // Uce ca bhagavanneva kA'pi me cittaduSTatA / vikrIya dayitA-putro yat prAptaM tat samarpaye // 260 // Uce'GgAramukho mUrkha ! rAjAnaM prArthaya drutam / candrazekharamatratyaM kiM vikrItau priyA-sutau ? || 261 // rAjA''khyat kimidaM | brUSe'nucitaM satvazAlinAm / zatazo hi parAbhUtAnnAhaM pratyarthino'rthaye // 262 // pratijJAbhraSTa ! vAcATa ! puro naH svaM kathAnakam / // 8 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikatthase / ityukte muninA prAha rAjA mA sa mune ! kupaH // 263 // caNDAlasyA'pi karmA'haM kRtvA duSkaramapyatha / dAsye svarNamiti kSamApokte'bhRd romAJcito muniH / / 264 // tataH kaupiinvaasobhRllghupinggkcoccyH| dRDhayaSTikaro vRddho niSAdaH ko'pi cA'gamat // 265 // rAjAnaM vIkSya sa proce re ! tvaM karmakaro'si kim ? kariSyasi ca me karma tat zrutvA'cintayad nRpaH // 266 // ravirastaGgato lokaH krAyako nAsti no muniH| kSamate taniSAdasyApi kurve karma samprati // 267 // kariSye karma te'vazyaM rAjJetyukte'tha so'vadat / kiM kiM kartA'si me karma rAjA''dizasIha yat // 268 // rakSitavyaM zmazAnaM ca lAtavyaM mRtakAmbaram / ardhadagdhAni kASThAni grAhyANi ca citicayAt // 269 // yat tatrotpadyate tasyAdhaM hi gRhNAti bhuuptiH| anyasyArdhasya bhAgau dvau mamaikaste tu dAsyate // 270 // rAjA''dizati yat kizcit tacca kArya tvayA sadA / gaGgAsannazmazAnezaH kAladaNDAbhidho'smyaham // 271 / / iti zrutvAnRpaH sAha taM tvadAjJAkRdasmyaham / yadatra mAM prati syAt tad | dAtavyaM munaye khalu / / 272 / / apavArya muniH proce namaste satvazAline / namaste satyasandhAya namaste dhairyasadmane / / 273 / / kAladaNDo'pi tadvAcaM prapannaH sAkSiNaM munim / kRtvA saha nRpeNAsau zmazAnamagamad nijam / / 274 // itazca puryAmetasyAmakarasAdapi dehinAm / jIvitavyaM haran mRtyurupatasthe khalo yathA / / 275 // tatazca paritaH prodyadAkrandadhvanibhirjitaH / nilIyA'sthAdiva kvApi nagare maGgaladhvaniH // 276 / / mRtyorbhItA janA rakSAM vidadhatyAtmano yathA / tathA preritavanmUtyustAn gRhNAti sahasrazaH // 277 // zrutvA'tha duHsahalokA''krandaM maraNa pure| Ahvat satyavasuM bhUpo mantriNaM candrazekharaH / / 278 // rAjAdezAt samAyAntaM mantriNaM ko'pi pUruSaH / antarA milito'naMsIt kIrapaJjarapANikaH // 279 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kthaankm| zrIharizcandra // 9 // kalahaMsa! tvayA kIro labdho'yaM kveti mantriNA / pRSTe sa prAha campAyA vane devainamApnuvam ? // 280 // candrazekhara bhUpAya sadApriyavipazcite / sarvazAstranadISNatvAdihA''naiSaM zukottamam // 281 // iti tadvacanaM bhRNvaMstenaiva saha mantrirAT / yayAvupanRpaM natvA yathAsthAnamupAvizat / / 282 // sakhedaM prAha bhUpAlo mantrin ! pazya purIjanaH / saMkocitAyudevena yAti vAtena dIpavat // 283 // na vayaM durnayA nA'pi zlathadharmaH purIjanaH / nRNAmakAlamRtyuzca tadanveSaya kAraNam | // 284 // tatazca kuTTinI kAcit putrImaraNavihvalA / urastADaM samAgatya sAkSepaM nRpamabravIt // 285 // sadaivA'nyAyakArI tvaM sadA pIDayasi prajAH / sadApi pApaniSTho'si tenA'yaM mriyate janaH / / 286 // matputrI nAmato'naGgasundarI smaramaJjarI / prakIDya sukhazayyAyAM suptA'kasmAd mRtA'sti hA ! // 287 / / aho ! karkazatA hyasyA aho ! nirlajjatA girAm / iti dhyAyannRpeNokta mantrI kiM kriyatAmiti // 288 // mancyAha svAminnatrArthe pragalbhante hi maantrikaaH| rAjA prAhA''gato'stIhojayinyA mAntriko mahAn / 289 // tata AkAryatAmeSa ityukto mantriNA nRpaH / AjUhavat tadaivainaM so'pyAgatya samAvizata / / 290 // rAjoce mAntrikaM kiM naH puryA mArivijRmbhitam / so'pyAha nATayana dhyAnaM rAkSasIlalitaM hyadaH / / 291 // vRddhavezyA''ha sA''zvAsaM putrikA mama mAntrika ! / mRtAdhunaiva sa prAha jIvayiSyAmi tAM khalu // 292 // sA vastrAJcalamAdAya bhramayitvA zirasyadhAt / madAziSaH prabhAvena ciraM tvaM jIva mAntrika ! // 293 // tato dAsI samAgatya kuTTinyai samacIkathat / mAtastvaM vardhase diSTyA yato jIvati te svasA / / 294 // tataH pratyayato rAjA sAdaraM prAha mAntrikam / AnetuM prabhavasyenAM rAkSasImatha so'bravIt // 295 // kimevaM kathyate deva! mantreNA''kRSya vAsukim / pAtAlAd vAsavaM // 9 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargAd , abdherlaGkAmihAnaye // 296 // yadyasti kautukaM tat tvaM sAmagrImupaDhaukaya / mASa-sarSapa-lavaNAnyutkhagAnaSTa pUruSAn // 297 // kSaNAt tathAkRte rAjJA mAntriko maNDalaM vyadhAt / tadantarupavizyAtha kizcid dhyAnamanATayat // 298 // dikapAlAhvAnamarcAnAM mantrAnuccairathoccaran / mAntriko rAkSasI mantrairAcakarSa vihAyasA // 299 // AyAntI sA'nugAn prAha re! grAsaH kvacidIkSyatAm / yenA'smi sucirAd bADhaM kSamAkukSirbubhukSayA // 300 // maNDale mantrazaktyAtha sanirghAtaM papAta sA / sarve'pyavibhayustasyA biDAlyA iva mUSikAH // 301 // savismayaM nRpaH prAha mantrotkarSAvadhistvayam / ya enAM rAkSasIM mantrairAnaiSIt pazyatAM hi naH // 302 // mAntrikaH prAha karttavyamasmAbhiH kRtameva hi / ucitaM yat kuru tvaM tannigraha tvamasi prabhuH // 303 // sAkSepamAdizad rAjA mantrin ! zvapacamAhvaya / kalahaMsaM tamAhvAtumAdikSat sacivastataH / / 304 // kalahaMso'pi tatraiva vimucya zukapaJjaram / jagAmA'tha nRpo'vAdId mantrin ! kiM tvasti paJjare? // 305 // mantriNoce mahArAja! zukarAjo'sti sarvavit / upazlokaya rAjAnamityuktazca zuko'paThat / / 306 / / saddharma ! jaya kAzIndra ! yasyA''kRSTA guNaibhRzam / nayanti mArgaNA lakSmImeke'nye tvAnayanti tAm // 307 // rAjJA kiM paThito'sIti pRsstto'saavaakhydaatmnH| tarka-lakSaNasAhitya-gaNitasmRtikauzalam // 308 // mAntrikaH prAha bho rAjan ! rAkSasI vo'nyacetasAm / prabhaviSyati tat ko'yaM | vilambo'syA vinigrahe ? // 309 // tatazcAgAt sacaNDAlo harizcandrasamanvitaH / harizcandra zuko dRSTvA'bhUdatphullAkSamAnasaH | // 31 // prAha ca svasti te nAtha ! bharatAnvayabhUpate ! / harizcandra ! namad bhuupmaulirtnaangkitkrm!|| 311 / / saroSaM prAha | rAjA kimasambaddhaM prabhASase ? kka sAketapatipatra kIra ! tvaM vihvalo'si kim ? // 312 // athAha zvapacaM mantrI kurvanA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra * kthaankm| cchAdanAmimAm / tenApi harirAdiSTastAM kRtvA'navaguNThanAm // 313 // pratyabhyajJAsIt kiM nAma sutArA devyasau hahA ! ? / kimetena hi daivena hantavyA vayameva hA? // 314 // nAsmin karmaNi devyeSA karaNaM syAt kathazcana / kintu me ko'pi duSkarmapreritaH kurute hyadaH // 315 // pravizyA'gni tato devyA doSamutsArayAmyaham / athavA'risabhAyAM me nAtmA yogyaH prakAzitum / / 316 // munibhyaH pRthivI dattA vikrItA sasutA priyA / yat kariSyati devaM tad harizcandraH sahiSyate // 317 // dRSTvA tAM bAhyanepathyairadUSitavapurlatAm / mantriNe pRthivInAthaH svavitarka nyavedayat // 218 // candrakAntaM mukhaM yasyAH suvarNa vapureva hi / padmarAgau karAveva kimasyA maNDanAntaraiH ? // 319 // upalakSya zuko'thainAM nanAma natamastakaH / uzInarasute ! devi ! sutAre ! svasti te sati ! // 320 ||raajnyoce kiM muhuH kIra ! pralapasyevamuccakaiH / kva sAnozInarasutA ? kiM tvaM kIro'si madyapaH // 321 // sAvaSTambhaM zukaH prAha harizcandranRpo hyayam / asya patnIyamityartho'nyathA syAt pralaye'pi na / / 322 // rAjJA pRSTo harite harizcandro nRpo'smi na / kintvahaM zvapacasyA'sya dravyakrIto'smi karmakRt // 323 / / rAjJA pRSTA'GganA prAha na sutArA'smi rAjyaham / kintu dvijanmano vajrahRdayAkhyasya dAsikA / / 324 // are ! viplAvayasyasmAnityukte bhUbhujA zukaH / prAha kiM svaM harizcandraH prakAzayati te puraH? | // 325 // yataH-sato vA'pyasato vApi svAn svayaM kIrtayan guNAn / brahmApi hAsyatAM yAti kiM punaH prAkRto janaH ? // 326 / / hariM pratyAha rAjA bho mA bhaiSIH satyamucyatAm / nanu yadyapyahaM vairI trAtA''padi tathA'pi te // 327 // harizcandro'bravId deva ! vacasA pakSiNo'sya kim / punarAyasyate svaM yad dAso'syA'smItyavocata? // 328 // // 10 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa-lAvaNya-dhairyAdiguNavismitacetasA / rAjJA pRSTA punarnArI tadevottaramAkhyata // 329 // mantrI prAhA''kRtAvasyAM Baa rAkSasI karma kiM bhavet / tato vicArya kartavyaM svAminA yadyathocitam // 330 // pRSTazca zvapaco rAjJA prAhA'yaM mama karmakRt / iti nizcitya rAjAmu rAsabhAnayane'bravIt // 331 // tenA'pyukto harizcandrastatra rAsabhamAnayat / zakto'pISTo'pi kiM kuryAnaraH paravazaH khalu ? // 332 // vicArya kAryamAcaryamiti mantri-zukAdibhiH / vAryamANo'pi tAM rAjA kharamAropayad drutam // 333 // aho! akSatramakSatramityAkrandan zukobravIt / rAjan ! vijJApanAmekAM zRNu tA nItyanuyAyinIm // 334 // rAjJoce brUhi re ! svairaM kIraH provAca yadyasau / sutArA rAkSasI syAt tad vizAmyagniM purastava * // 335 / / sadainyaM prAha sarvo'pi sabhAlokaH zukasya gIH / astu pramANamAmeti raajnyaa'pyuuce'nurodhtH|| 336 // sotsAha | prAha kIro'pi mantrin ! kAraya taccitAm / tathA tena kRte kIraH snAtvA'gacchaccitAM prati / / 337 / / tato dignAyakAnAha yoSA rAkSasAnvayA / bhaved nRpasutA tanmAM pradahatvAzu havyavAd // 338 // ityuktvA pazyatAmeva teSAM gatabhayaH zukaH / jhampAmadAcca vidhyAto'gnizcAsthAdakSataH zukaH // 339 // AzcaryamidamAzcaryamityUcAnA janAH sphuTam / satIyaM rAkSasI na syAdityaduH zuddhitAlikAm // 340 // mantryUce nAtha ! manye'haM mAntrikasya vijRmbhitam / tat kenA'pyapadezena mAntriko'yaM visRjyatAm // 341 // tathemAM rAsabhAdAzu samuttAraya samprati / ityukto mantriNA bhUpaH savismayamado'vadat // 342 // kiM kurmaH kimu jAnImaH kasyedaM kaitavaM mahat / saMdigdhe'rthe kilaitasmin vicAraM kurmahe ca kim ? // 343 // iti vikalpa-kopAmyAM saMzliSTo nRpatiH svayam / vyasRjad mAntrikaM, kIraM paJjare'tha nyadhApayat
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIharizcandra kthaankm| // 11 // // 344 // udatArayadenAM ca rAsabhAd vanitAM tataH / iti sarva visRjyA'tha nRpaH palyaGkamAsadat // 345 // harizcandro'pi sUrye'ste cANDAlasya niyogtH| brajan zmazAnaM dadhyau bhoH ! kIdRg durdaivanATakam ? // 346 // devyAH karmakarItvena sthitAyA viprasadmani / rAkSasIvacanaM kIro devadattaM nyavartayat // 347 // daivameva tato manye balavannAparaH punaH / yat tena vihitA hyApat tenaiva hi nivartyate // 348 // tamasyasUcIbhedye'pi pravizanirbhayo hariH / dadarza bhISaNAkAraM zmazAnaM nizi sarvataH // 349 / / kvacit pheraNDaphetkAraM kvacid rAkSasaDambaram / kvacid vibhISikodyotaM kvacit kauzikavAsitam // 350 // kvacit pretaparitrastazavasaMskArakRJjanam / kvacicca DAkinImucyamAnotkilakilAravam // 351 // kvacit kApAlikaihyamANasatpuNyamastakam / sarvato'pi ca durgandhapUrapuritanAsikam // 352 // uparyupari paryastamuNDatuNDaskhaladgamam / itastataH zmazAnaM sa pazyata zuzrAva durdhvanim // 353 // aho ! ArttadhvaniH saiSA mRtapatyAH striyAH khalu / rudatIM vArayAmyenAmityagAt tatpuro nRpa ! // 354 // uvAca ca zubhe! kiM te kAraNaM paridevane ? / sA''ha pazyA'grato gatvA nyagrodhe kAraNaM mama // 355 / / harirgatvA tato'pazyat pumAMsaM pUrNalakSaNam / UrdhvapAdamadhovaktraM vaTazAkhAniyantritam / / 356 // soDhA'haM puruSaH kAnte ! tvaM punarbhAvinI katham ? / tatpralApamiti zrutvA dadhyau rAjA'sya sA priyA // 357 // asyopakAraM kurve yad dattA bhUrmunaye mayA / munikanyAdhanopAye vikrItau dayitAsutau / / 358 // jIvitasyA'sya nirviNaH svayameva purA'smyaham / kRtvA parArtha ced yAmi tat kiM nAtaM phalaM mayA ? // 359 // iti dhyAtvA hariH proce tamudvaddhaM naraM mRdu / aho ! kastvaM kathaM ceyamavasthA te suduHsahA ? // 360 // jAnanasmIti yad vaktumudvaddhana na zakyate / paraM tvadAkRtiH puNyA prayuGkte praSTumatra mAm // 361 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ LA %+5 +% A / tamuvAca harizcandraH C tadAkhyAhi na zakto'smi draSTuM te dussahAM dazAm / iti tat praNayaM dRSTvA provaacodvddhpuurussH|| 362 // nAhametAM dazAM | dInAM kasyApi hi nivedaye / tacchrotA vetti kiM matto yat paritrANamIhate 1 // 363 / / parantvanyabhavasnehAnubandhAdathavo tamAt / upakAraparatvAt te pRcchate kathayAmi bhoH // 364 // mahAseno'smi kAzIndracandrazekharanandanaH / vidyAdharyA'tra palyaGkAdAnItaH priyayA yutaH / / 365 // kimarthamiti tenokte naraH prAhAtra samprati / manmAMsena mahAhoma sA kariSyati khecarI // 366 // kagatA sAdhunA vidyAdharIti hariNodite / snAtuM gaGgA nadI vyomnA jagAmetyavadad naraH // 367 // tato dadhyau nRpo harSAd gtvraishcenmmaanggkaiH| vidyAdharyA bhavet siddhirjIvitaM cA'sya cAru tat // 368 // tamuvAca harizcandraH prArthaye tvAM kimapyaho / / sa pAhaivaMvidhAvasthaM kiM tvaM prAtharyasetra mAm // 369 // rAjJoce yadalaM dAtuM prArthyase tvaM tadeva hi / sa prAha tarhi yAcasva yadabhISTaM narottama ! // 370 // hariH prAha prayAhi tvaM svaM rAjyaM svIkuru kSaNAt / yat kArya tat kariSyAmi vidyAdharyAH svavarmaNA / / 371 // puruSaH prAha kiM ve nAtmanInamidaM khalu / adhamaH kaH | svayaM svArthe paraprANAn vyayiSyate // 372 // kizca svaM me yathAbhISTaM yathA me mRtyubhIrutA / yathaiSA dayitA me'sti tavA'pyevaM tathA'sti bhoH! // 373 // tad yAhi tvamataH sthAnAdadhunaSyati khecarI / tenetyukte harizcandraH sadainyamiva taM jagau // 374 // mA mA me prArthanAM vyarthI kuruSva puruSottama ! / sve'nApyahaM mahAkaSTAnmartukAmo'smi tat yadi // 375 // &AtvAdRzasyopakRtyA'tha priye syAM sphlstdaa| upakAraH paro dharma ityAkhyAnti bahuzrutAH // 376 // na jAtu jani pyete dvAvimau puruSo bhuvi / arthito yaH karotyeva yazca nArthayate param // 377 // ityevaM bahuzo'bhyarthya svayamunmocya rAtama ! // 377 // hamAm // 369 // rAjJo svayaM svArthe parAkAraNyAmi vidyAdhaH % % %*
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAnakamA zrIharizcandra bandhanAt / yAhIti preSitastena sa jagAma priyaayutH|| 378 // nUpurakANa-kalpadrapuSpasraksaurabhAdibhiH / jJAtvA vidyA dharI ArAdAyAntIM nRpatiH kSaNAt // 379 // baddhvA nyagrodhazAkhAyAM sa AtmAnamadhomukham / gatamRtyubhayaM tasthau romaa||12|| nakavacAcitaH // 380 // tato vidyAdharI vyomno'vatatArA''rdracIvarA / agnikuNDatraye vahimujvalaM samaciskarat / / 381 // sajIkRtya ca pUjAdi vidyAdharyAha pArzvagAn / citrAGgada ! samIkSasva kiM lakSaNadharo naraH // 382 // citrAGgado'pyupAgatya harizcandrAGgalakSaNam / vIkSyoce devi ! modasva yenA'yaM cakrilakSaNaH // 383 // hutvA kuNDatraye mAMsamasya prAntAhutIkRte / zIrSe vizvavazIkAravidyA''virbhavitA svayam // 384 / / ityucAnA mudotthAyA''narca sarvAGgamayamum / Uce ca sara kizcit tvaM devaM yatrA'si bhaktimAn // 385 // bhavezca sAviko yena, vidyA sidhyati me'dhunaa| yat tvanmAMsa taiH sA syAt prItA ca varadA ca me // 386 // harizcandrastato'vAdId dhvastasaMsAravaizasam / smarAmi niSThitaklezaM devaM nAbhisamudbhavam / / 387 // idAnIM mA vilambasva homaH syAd bahuvighnabhUH svenaivotkRtya mAMsaM svaM yacchAmyeSa gRhANa tat / / 388 / / sA prAha siddhirmantrasya jAtaivaM tvaM yduttmH| matto'pyutsAhavAnIdRk samavAyo hi puNyataH // 389 // tataH pravRttA kuNDeSu jvalajjvAlA''kuleSu sA / harizcandrArpitaM mAMsaM prakSeptuM mantrapUrvakam // 390 // Uce ca paritaH khaDgahastAn vidyAdharottamAn mAdattAtra pravezaM bhoH zvApadasya narasya vA kiyatyapi kRte home'bhUdAvirdevatAmukham / madhyakuNDAt tato jAtau sotsAhau tAvubhau mudA // 392 // atha gomAyuraTitaM kuNDAni parito'bhavat / viSAdArI tato vidyAdharmyuce'yaM nivartyatAm // 393 // 8| yadyasya ghoraphetkArairnidrAM tyakSyati tApasaH / homadhvaMsaM tadAgatya sa kariSyati nizcitam // 394 // sarvaiH sa nAzyamAno'pi // 12 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 AACHAROSCORECASSA pratyutA''gAt samIpagaH / jajAgAra tatazcA''rAdAzrame tApasaH kSaNAt // 395 // kizcit kizcit tato vidyAmukhaM nIcaimamaja ca / khecaryuvAcA'paryAptahomA hA! hA! hatAsmyaham // 396 // sAvaSTambhaM hariH prAha mA viSIda gRhANa me / chittvA ziro'pi paryantAhutihomaM samApaya // 397 // Uce vidyAdharI homaH kramAt syAnanu nA'kramAt / kramaM ca kSamate naiSa tApasaH hai| krodhamAvahan // 398 / / are ! kimidamArabdhamasmadAzramabhUmiSu / ityAkrozana vivezocairuddhatastatra tApasaH // 399 // mamaja | tanmukhaM devyA madhye kuNDAgni satvaram / bhItA vidyAdharI sA'tha kvA'pyagAt saparicchadA // 400 // tataH krodhAt paribhrAmya tApasastatra jagmivAvAn / yatrA''ste kRttasarvAGgaH zAkhAbaddho hariH zvasan // 401 // kSaNena tApasaH kizcidupa. lakSyA''ha vismayAt are ! bhavAn harizcandraH so'pyAkhyadomiti sphuTam // 402 // tamAha tApasaH kruddhaH svarNa kulapateradAH ?! nRpaH prAha dinaiH kaizcit prabho ! pUrNIbhaviSyati // 403 // upalakSayasi tvaM me proktastena nRpo'vadat / kauTilyastvaM mahIdAne sAkSI kulapaterasi // 404 // are ! kulapateH svarNamanApUryeti kiM tvayA / ArabdhamityucAne'smin rAD hiyA'dhomukho'bhavat / / 405 // tato mA bhUnmuneH svarNahAnirasmin mRte tviti / auSadhyA vraNarohiNyA svenAlimpat sa tadvapuH // 406 // abhUcca tatkSaNAdevA'rUDhavraNavapurnRpaH / yayau ca tApasaH sthAne sve dadhyau harirapyatha // 407 // nA'pUrNa me'bhavat kizcit sarvasvaM dadato muneH / vidyAdharyA na yat siddhiH saMjAtA tad dunoti mAm // 408|| are ! kva tvaM gato. 'sIti prA''hUtaH zvapacena saH ? / upasRtyAha kartavyaM mama svAmin ! samAdiza // 409 // sa prAhaiSa mRtaH ko'pi samAyAti | tato bhavAn vastraM gRhNAtu gatveti preritojgAd nRpastataH // 410 // azRNocchabdamekasyAH karuNA sutavyayAt / hA! putra ! A5 %A1 % k
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra kathAnakam COMCHARITRA kva gato'sIti mUrcchantyAzca muhuH striyaaH||411|| aho devena nirmuktakaruNena kilAGgajam / vyApAdayatA nirbhAgyA'bhISTA'patyA tvasau hatA // 412 // aho! asAraH saMsAro martyavAcAmagocaraH / yadiSTaM dehinAM tat tu grAhayatyeva yo yamAt // 413 // kathaM cA'haM grahISyAmi bAlasyorcAd kilAmbaram / iti mandapadaH proktaHzvapacenAzu gaccha re // 414 // sabhayaM paricakrAma harizcandraH sutaM smaran / na zudhyed yadi devI me tadA vatso mriyeta sH||415|| tataH zuzrAva karuNaM | rudatI vanitAmiti / nirbhAgyazekharAyA me mRto vatso hatA'smi hA! // 416 // vatso mRta imAM vAcaM pratighnan maGgaloktibhiH / vAmAkSispandanenA'tha bbhuuvaa''shngkimaansH||417|| sarvasvaM munaye dattaM vikrItau dayitA-sutau caNDAlakarmakartA'haM kiM me vA bhAvyataH param ? // 418 / / iti cintAturo yAvad mArge yAti nRpsttH| cANDAlapatinA prokto vyAghuTatheti vyajijJapat // 419 // Agato'sti mRto bAla iti vastrA''hatau trapA / sa prAha kA pA'smAkamAcAro'yaM gRhANa tat ||420||nivRttyaa'th haridadhyau dhig lobhaM yadazAjanaH / vetti kRtyamakRtyaM vA naiva daivahato hahA! // 421 // yadAdizati me svAmI tat kartavyaM mayA khalu / vicAro yujyate naiva svAmyAdiSTe'nujIvinAm // 422 // sa gacchaniti zuzrAva strIvilA tamuccakaiH / hA! hA! putra! tvameko me tanme mRtyustvayA saha // 423 // tvaM mamaivAsi kupito re ! deva ! yat patirmama / babhUva karmakRnnIcagehe'hamapi tAdRzI // 424 // paramasya svaputrasya bhrtaanvyshaalinH| Alambena jIvantyA bhavitA kA'dya me gatiH 1 // 425 // harizcandro'pi vijJAya sutArAM tvarito brajan / muJcannazrUNyatho'vAdId nindanAtmAnamAtmanA // 426 // nirbhAgyazekhare ! devi ! vajraghAtaH ka eSa nau ? / vanitA vIkSya bhartAraM tAraM tAraM ruroda sA // 427 // harizcandro'pyarodIca |
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhairya kasya sutavyaye / rohitAzvaM harimohAdAzliSyat kila pUrvavat // 428 // sutArAM prAha devi ! tvaM kiM rodiSi tathA katham / vatso mAM bhASate naiva bhavatyA roSitaH kimu ? // 429 // kiM tvayA modakaM nAsmai dattaH kiM pridhaapitH| nA'dya ratnAGkitaM hAraM kiM hastI nArpito mayA ? // 430 // kSamasva vatsalo hi tvaM svecchayA yat tu rocate / iti svaM sAntvayan putra devyA'sau pridevitH|| 431 // kiM na pazyasi mRDha ! tvaM gatAsuM tanayaM nijam / gatAsuzca kathaM pazyedAzliSyanigadedatha ? // 432 // kimArabdhaM tvayA sArdha nAryA kiM naiSi satvaram ? / ityuktaH zvapacenA'sau bhayAccaitanyamAsadat // 433 // ajJAsIca mRtaM putraM ceSTyA'thAzrulocanaH / sutArAM putravRttAntamaprAkSIt sA'pyacIkathat // 434 // adyA'yaM prAtarevA'gAH samitpuSpakRte vane / vipreNa preSito mandabhAgyo dRSTo'hinA priya ! // 435 / / vinA''tmIyAna ko'pyasya viSasyottAraNaM vyadhAt / vinA bandhuM jagacchUnyaM jIvo dharma vinA yathA / / 436 // harizcandra stato dathyau dhig mAM vyasanapAtinam / ekatra zvapacaH kruddho'nyatra putravyayaklamaH // 437 // pravAso'ripurIvAso nIcadAsyaM sutavyayam / harizcandro'khilaM soDhA devI tvekasutA hatA // 438 // kizca me vakSyato hastau putravastrAhRtau katham ? / svAmyAdezamakatuM ca naivojasvi mano mm||439|| athavA putramRtyau | ko me vicAro yadasmyaham / zvavapacAdhInadehastat sa yad brUte karomi tat // 440 // anyathA syAM pratijJAtabhraSTaH sttvklngkitH| sabaikatAnavRttInAM nA'patyAdyanurAgitA // 441 // vyApatrasya sutasyA'sya na gRhNAmyambaraM yadi / nirvAhayAmi no | sandhAM lajjate taraNistadA // 442 / / iti sattvAniloddhRtA'patyavandhaH sa sAcikaH / bhUtvA parAGmukho'zakto yAcituM sphuTayA girA // 433 // arpayA''cchAdanamiti saMjJayA pratipAdayan / hastaM prasArayAmAsa harizcandraH priyAM prati
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra kathAnakam // 14 // // 444 // sutArA'pi ca tadabhiprAyaM sphuTamajAnatI / uccikSapa kare dAtuM rohitAzvaM muhurmuhuH // 445 // agRhNati harizcandre putraM sA''ha bravISi kim ? / na jAnAmi tavaitAM hi saMjJAM brUhi tataH sphuTam // 446 // dhairyasaMdaMzakAkRSTavacanaH sAtviko'vadat / devi ! tiSThatu vatso'yaM vatsA''cchAdanamarpaya // 447 // yAvadevaM harizcandro vadatyAtmapriyAM prati / tAvat tasya zirasyAzu puSpavRSTirabhUd divaH // 448 // aho ! sattvamaho ! dhairya hrishcndrmhiipteH| evamudghoSaNApUrva dundubhidhvaniratyabhUt // 449 // rAjA'pyapazyadAtmAnamayodhyAyAM nijaukasi / alaGkatamahAsiMhAsanaM svasadasi sthitam // 450 // rohitAzvamapazyacca kroDe | krIDantanAtmanaH / azrAntakAntiratnAGkahArasphArazriyaM mudA // 451 // vasubhUti mahAmAtyaM kuntalAkhyaM ca sevakam / dvAvapyeto svasvarUpau puro'drAkSIt kRtAJjalI // 452 // yavanikAntare caiva draSTuM nATakamAgatAm / sutArAM bhASamANAM ca sakhyA zuzrAva bhUpatiH // 453 // puratazca susaGgItarasanirmagnacetasAm / nRpA-'mAtyaprabhRtInAmapazyat saMsadaM nijAm // 454 // pratimandiramaikSiSTa kriyamANaM ca nAgaraiH / nRtyatpurandhivizrANyamAnadAnamahotsavam / / 455 / / pratIhAramukhaprAptAna vijijJapayiSUn janAn / dUrato namataH prekSya kimityetadacintayat // 456 // kiM nu svapno mayA dRSTaH kiM vA me manaso bhramaH / kiM vA kasyA'pi devasya-citrametad vijRmbhitam // 457 / / tatazca prakaTIbhUya candracUDa-maNiprabhau / puraH sthitvA surau rAjJaH saharSamidamUcatuH // 458 // trizaGkhanandana ! zrImadikSvAkukulamaNDana ! bharatAnvayabhUpAla ! harizcandra ! ciraM jaya // 459 // dhanyaH sugrAhyanAmA tvaM yasya vAstoSpatiH svayam / sattvaM stavIti mUrdhAnaM dhunAno dyusadAM puraH // 460 // yAdRzaH kathito rAjannacAlyo dhusadA. mapi / zakreNa, tADagevA'si sAttvikeSu ziromaNiH // 461 // mAhAtmyena tavaivedaM punA rAjyaM tathaiva hi / aDhaukata nija // 14 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sphItyA nirjitA'mara-dAnavam / / 462 // vasubhRtiH sa evA'yaM mantrI mitraM ca te nRpa ! / zukarUpaH pravizyAnau yo devyAH zuddhimAtanot || 463 || kuntalazcaiSa te sevAM karoti racitAJjaliH / jambUkIbhUya te homasaGkaTe - yastadAraTat / / 464 / / zUkaro dantamArabhya yAvadadya narendra ! yat / anubhUtaM tvayA viddhi tadasmatkUTanATakam // 465 // etat sarvaM bhavatsatvaparIkSArasikaiH khalu | asmAbhirvihitaM tat te kSantavyaM mahatAM guro ! // 446 // citraM paropakArAya sartyatve'pi bhavAdRzAm / avatAraH parottaptyai svarge'pyasmAdRzAM punaH // 467 / / kiMvA ko'pi guNo'smAkamapi te saccadIpanAt / suvarNasya kathaM rekhA kapapaTTe vinA bhavet 1 / / 468 / / tava sacvena satyena harizcandra ! mahAnRpa / / jalado varSati sphItazasyA bhUrmudito janaH // 469 / / svasyaiva sukRtenedaM rAjyamApi punastvayA / asmattaH parituSTebhyaH kiJcid yAcasva sAmpratam // 470 // laJjitastridazopajJavarNanAkarNanAd nRpaH / uvAca na kadA'pyasmi zikSito yAcituM param // 471 // kiJca satvaM na muktaM svaM sUryavaMzo na lajjitaH / satyavAcaH kRtazcendraH kimataH paramarthaye 1 || 472 / / punarapyUcatu devau nRpa ! tanvan yazaH sitam / divyazaktiH zriyAM pAtraM sadA''nandamayo bhava || 473 // prabhAvamiti tau tatra nyasya svAspadamIyatuH / indro'pi paramAM prItimavApa sasurAsuraH // 474 // rAjA'tha zrIharizcandrastatprabhRti vizeSataH / dayAlurjagadAnandastyaktavyasanakautukaH || 475 / / zakrAvatAratIrthasya sarvajJasya kRpAnidheH / zrIvRSadhvajadevasya paryupAstiparAyaNaH || 476 / / divyazaktiprabhAveNa gaganakrIDanAdikam / mahaddhiM darzayan loke pAlayAmAsa kAzyapIm // 477 // (tribhirvizeSakam ) 9600+
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharizcandra kathAnakam // 15 // anyatroddhatopasaMhAraH____ anyedhurbahirughAne, gataH kSoNipatiH svayam / tIrtha zakrAvatArAkhyaM, jIrNa zIrNa vyalokayat / / 1 / / vasubhUtiruvAcAtha, jJAtvA ceto mahIbhujaH / iGgitAkAratattvajJA, mantriNaH sarvavedinaH // 2 // vRSabhasvAmino bimbaM, bhAsuraM zakranimitam / idaM zakrAvatArAkhyaM mahAtIrtha mahItale // 3 // kAlakramAdidaM jINaM, babhUva kSitinAyaka! / uddhArakAriNo yasmAt , prabhavanti bhvaadRshaaH||4|| bhavAnapyAdimajina-santAne samajAyata / kuruSvedaM navaM tIrtha, dehinaM rasavedivat / / 5 // bharatezAdityayazaH-prabhRtInAM mahIbhujAm / svapUrvajAnAmAkhyAbhiH khyAtAH sa pratimA vyadhAt / / 6 // amAripUrvakaM bhUri, dAnasaMprINitArthI ca / pratiSThA kArayAmAsa, caityoddhAramakArayat // 7 // samyaktvaM nirmalaM bibhrad, vidadhAnaH prabhAvanAm / kAlakrameNa zuddhAtmA, devabhUyamagAdayam / / 8 // ASKASSES iti sattvopari satyavAdiharizcandra kathAnakam /