Book Title: Gautam Buddha Santvani 10
Author(s): Arunika Manoj Daru
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005983/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtavANI graMthAvali 10) bhagavAna gautama buddha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha (Bhagavan Gautam Buddha) saMkalana DaoN. aruNikA manoja darU (valasADa) navajIvana prakAzana maMdira amadAvAda-380014 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthAvalinAM 28 pustakonI kiMmata rU.300 thAya che. graMthAvalino saMpuTa kharIdanArane te rU. 200nA rAhata dare ApavAmAM Avaze. prAptisthAna (1) navajIvana prakAzana maMdira gUjarAta vidyApIThanI pAchaLa, po. navajIvana, amadAvAda-14 (2) navajIvana TrasTa (zAkhA), 130, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI - 400 002 (3) divya jIvana saMgha zivAnaMda Azrama, jodhapura TekarI, zivAnaMda mArga, amadAvAda-15 (4) divya jIvana saMgha zivAnaMda bhavana, rAmajI maMdiranI poLa, sarakArI presa sAme, AnaMdapurA, vaDodarA-390 001 (5) divya jIvana saMgha, zizuvihAra, bhAvanagara-364 001 (6) divya jIvana saMgha, mohana oNpTiziyana, AjhAda coka, valasADa-396 001 nava rUpiyA (c) gujarAta divya jIvana saMgha trIjI AvRtti, prata 3,000, jUna 1999 punarmudraNa, prata 3,000, oNkaTobara 2006 kula prata : 6,000 ISBN 81-7229-237-6 (set) mudraka ane prakAzaka jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda-380 014 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana navajIvana ane divya jIvana saMghanA saMyukta upakrame "saMtavANI graMthAvali'no 28 pustikAone A saMpuTa vAcakonA hAthamAM mUkatAM AnaMda thAya che. sarvadharmasamabhAvanA uddezane dhyAnamAM rAkhI A saMtavANI graMthAvali' saMpuTa brahmalIna zrI svAmI zivAnaMdajInI zatAbdI nimitte gujarAta divya jIvana saMgha dvArA taiyAra karavAmAM Avyo hato. te taiyAra karavAmAM aneka mitrono sahakAra maLyo hato. chatAM tenI pAchaLanI ekadhArI mahenata sva. uccharaMgabhAI svAdiyAnI hatI te noMdhavuM joIe. A graMthAvalinI pahelI AvRtti capocapa UpaDI gayA pachI 1985mAM tenuM punarmudraNa karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu teya pahelI AvRttinI jema ja jhaDapathI vecAI jatAM graMthAvali ghaNAM varasathI upalabdha na hatI. gAMdhIjI prasthApita saMsthAnI badhA dharmonI sAcI samajaNa phelAvavAnI javAbadArI che. vaLI ucca zikSaNamAM have mUlyazikSaNa tathA tulanAtmaka dharmonA zikSaNanuM mahattva vadhatuM jAya che. kendra sarakAranA yojanA paMce mUlyonA zikSaNane protsAhana ApavAnuM samarthana karyuM che. Ane anulakSIne A pustaka saMpuTa sAmAnya vAcako uparAMta ucca zikSaNamAM kArya karatA sahu koIne upayogI thaI paDaze. gujarAta divya jIvana saMghe A graMthAvali A yojanAmAM punarmudraNa mATe sulabha kare te mATe ame temanA AbhArI chIe. "saMtavANI graMthAvali'nA cA pustaka saMpuTanA prakAzanathI gAMdhIjInA sarvadharmasamabhAvano saMdezo sarvatra vasatAM gujarAtI kuTuMbomAM prasaraze evI AzA che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navajIvana TrasTanA dastAvejamAM tenA uddezonI pUrti sAru je je pravRttio karavAnuM sUcaveluM che temAM hindamAM vaselI badhI judI judI komo vacce aikyano pracAra karavAnuM sUcavavAmAM AvyuM che. te hetu mATe navajIvane gUjarAta vidyApIThamAM prasthApita karelA anAmata kozamAMthI A saMtavANI graMthAvali'nuM punarmudraNa jUna 1999mAM prasiddha karI rAhata dare ApavAmAM AvyuM hatuM. saMtavANI graMthAvali'nI mAMga cAlu rahetAM navajIvana taraphathI tenuM A trIjuM punarmudraNa prasiddha karavAmAM AvI rahyuM che. ane tenI kiMmata sAmAnya vAcakane paravaDe tevI rAkhavAmAM AvI che te noMdhavA jevuM che. amane AzA che ke sarvadharmasamabhAvanA pracArArthe thatA A prakAzanane vAcako taraphathI yogya AvakAra maLavAnuM cAlu raheze. tA. 2-10-'06 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha vizvanA eka mahAna dharmanA sthApaka gautama buddha Izu khristanA janmanA Azare chaso varSa pUrve thayA tyAre bhAratavarSano e sAMskRtika parivartanano yuga hato. buddhanA janma pUrve vaidika saMskRti bhAratanI AdhArazilA hatI. kALe karIne temAM dUSaNo pravezyAM. buddhanA samaya pahelAM vedonI AtmabhAvanA, vedAMtanuM AtmajJAna, darzanazAstronI anveSaNavRtti, rAmAyaNanI nItimaryAdA ne mahAbhAratano Adarza bhAratIya saMskRtimAM ekarasa banI cUkyo hato. sAthe sAthe vedAntanI zuSka carcAo, darzanapAMDitya, mithyA karmakAMDanI paLojaNa - e dUSaNoe vaidika dharmane bhraSTa karavAnI zarUAta karI dIdhI hatI. bhAratIya saMskRtinA pAyAnA sadguNo naSTaprAya thaI temAM janmajAta adhikAravAda, karmakAMDa, yajJahiMsA, vivAda-saMgharSa ane tajanya viSamatAe anadhikRta praveza karavA mAMDyo hato. sAmAjika ne dhArmika paristhiti AvI hatI to rAjakIya sthitimAM paNa dUSaNo pravezavA mAMDyAM hatAM. prAcInakALathI cAlI AvelI aMga, magadha, kAzI, kosala, kozAmbI jevI svataMtra gaNarAjyonI mahAjanasattAka paddhati nabaLI paDIne naSTa thavA mAMDI hatI. AvI sAmAjika, rAjakIya ne dhArmika glAninA samaye dharmanA abhyutthAna mATe, jagatanI zRMkhalAnA chedana mATe, bhAratIya saMskRtinA saMvardhana mATe rAmanA ikSvAku vaMzanI paraMparAmAM buddhAvatAra thayo. bhAratanI uttare nepALanA tarAI pradezamAM kapilavastu nAme Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha nagarI hatI.* temAM zAyavaMzano zuddhodana rAjA rAjya karato hato. A rAjya rohiNI nadIne kinAre AveluM hatuM. ane e nadInA pANI mATe zAca loko tema ja sAmA kinArAnA koliya loko vacce aneka yuddho thayAM hatAM, chatAM e ja koliyavaMzanI be kanyAo mAyAdevI ane mahAprajApati gautamInAM lagna zAya rAjA zuddhodana sAthe thayAM hatAM. zAkacavaMzanuM A rAjya kosala ane magadha jevAM be baLavAna rAjya vacce AveluM hovA chatAM e be rAjyo paraspara laDatAM hoI, zAkya loko svataMtra rahevA pAmyA hatA. zuddhodanane cAra bhAIo hatA zukalodana, zAkyodana, dhotodana ane amitodana. gautama buddhanA vizvasanIya caritrakAra dharmAnaMda kosambInI mAnyatAnusAra buddhano janma zuddhodanane tyAM I. sa. pUrve 623mAM thayo hato. naMda tenA nAnA bhAInuM nAma. bhagavAna buddhanI jIvanakathAmAM AvatA mahAnAma ane anuruddha zukalodananA putro hatA ane AnaMda amitodanano dIkaro hato. zuddhodana rAjAne be strI hovA chatAM bALaka na hatuM. rAjA-prajA vATa jotAM hatAM tyAre kahevAya che ke svargamAM devoe bodhisattvane avatAra levA vInavyA ane - ''prabhA tyAM phelAI jagata para divya mudataNI hasI sRSTi hAse, dalakamalanAM kulla baniyAM.'' aSADhI pUnamanA tahevAre mahAmAyAne eka divya svapna *gaMgAnI khINamAMnAM moTA bhAganAM rAjyo te vakhate vastutaH gaNarAjyo hatAM. tenA adhyakSapade 'rAjA' hatA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha AvyuM. svapnamAM pUrva-pazcima, uttara-dakSiNa ema cAra dizAnA devo AvyA. temaNe mAyAdevIne palaMga UMcakyo. e palaMga jAdUI zetaraMjInI mAphaka uyana karato, gAma ne nagara vaTAvato himAlayanAM zikharo pAsenA eka pavitra sarovara pAse Avyo. tyAM cAra rANIoe mAyAdevIno satkAra karyo ane sugaMdhI dravyothI tene snAna karAvI, divya vastrAbhUSaNothI zaNagArI eka suMdara suvarNaprAsAdanA varaMDAmAM palaMga para suvADI tyAMthI tenI najara dUra divya teja:puMjamAM snAna karatA eka uttega giri para paDI. enAM zikharo para eka zveta hAthI hato. hAthInI sUMDhamAM suMdara zveta padma hatuM. mAyAdevInI tyAM najare paDatAM ja hAthI tvarita gatithI parvata UtarI e suvarNaprAsAdamAM Avyo. enA AgamanathI jANe vijayaDaMkA vAgavA lAgyA. mAyAdevInI traNa vAra pradakSiNA karI, dakSiNa bAjuethI e jANe tenI kUkhamAM pravezyo ne rANInI AMkha khUlI gaI. svapnathI ati prasanna thaI rANIe tenA patine vAta karI. rAjAe prAta:kALe svapnapAThakone bolAvIne svapnanuM phaLa pUchyuM. temaNe khulAso karyo ke rANI eka alaukika buddhivALA putranI mAtA banaze, je putra kAM to cakravartI rAjA thaze athavA to pRthvI paranI ajJAnatA ane pApaboja dUra karanAra mahApuruSa thaze. lagna pachI ghaNe varSe bALakanuM Agamana thanAra hoI rAjArANI bane ati prasanna rahevA lAgyAM. rANIne uttama dohada thavA lAgyA. rAjAe te sarva dohada premapUrvaka pUrNa karyA. dasame mAse rANIe patinI saMmati meLavI piyara devadaha tarapha prayANa karyuM. mArgamAM lubinI udyAnamAM vizrAMti mATe sahu rokAyAM tyAre udyAnanA prAkRtika bha. gau.bu. - Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha vAtAvaraNamAM eka puSpa toDavA jatAM mAyAdevIne UbhAM UbhAM prasUti thaI ane putra janmyo. te ja AgaLa jatAM bhagavAna buddha kahevAyo. buddhanA janmanuM sthaLa, tenA mAtApitAnuM nAma, janma pahelAM mAtAne AveluM svapna, svapnAmAMnuM dazya e badhuM ja jANe ke saMketarUpa che. pitAnuM nAma zuddha + odana. odana eTale akSata ane te paNa vizuddha. matalaba ke devapUjAnI sAmagrI. mAtAnuM nAma mAyAdeva. janma pahelAM mAtAne svapnamAM kamaLasahita hAthI dekhAyo te paNa sUcaka. hAthI vizALa svarUpa ne sUkama sUjha sUcave che. jyAre kamaLa pavitratA ne aliptatA sAthe sauMdaryanuM pratIka che. Ama hAthI ane kamaLa buddhanuM vilakSaNa vyaktitva tathA vizALa samudAyanA kalyANanuM pavitra jIvanakArya rAcave che. laMbinInA udyAnamAM thayelo janma paNa sUcaka che. sAmAnya rIte bALakano janma palaMga para mAtAnI supta dazAmAM ja thAya. ahIM prasUti UbhAM UbhAM thaI che temAM paNa anokhApaNuM che. bALaka janmIne mohamAyAmAM supta rahevAno nathI paNa temAMthI te potAnI rIte alaga tarI AvIne svAzrayathI Ubho raheze. kula cUMTatAM prasUti thaI. matalaba ke AvanAra bALaka puSpanI jema saurabha prasAraze. rAjaputra hovA chatAM pitRgRhe ke mosALamAM vizALa bhavya palaMga para nahIM ane vizALa gagananA ghuMmaTa heThaLa udyAnamAM janma thayo te paNa jANe ke emanI bhAvi kArakirdInI saMketa Ape che. jekTivana, veNuvana, jetavana, Amravana vagerethI bhaya bharyA kudaratI saudaryavALA pradezo vacce bhagavAna buddha hajAra bhikSuo sAthe jIvanabhara vihAra karatA rahyA. e rIte janmathI te Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha nirvANaparyata bhagavAna buddhanuM jIvana mahadaMze kudarata sAthe ekarasa banI rahyuM teno jANe saMketa Ape che. emanA janma pachI emanI mAtA mAyAdevInuM sAta ja divasamAM mRtyu thayuM te paNa viziSTa saMdeza ApanAruM gaNI zakAya. buddha bananAra mAyAthI alipta ja hoya. buddha bane te mAyAnA baMdhanamAMthI tatkALa mukta ja thAya. mAyAnuM pachI astitva ja na rahe. kahevAya che ke bhagavAna buddha janmatAMveta sAta DagalAM cAlyA hatA. sAta pagalAM cAlatAM maitrI thAya e ApaNI purANakalipata mAnyatAno Azraya laIe to bhagavAnane samasta jagata sAthe maitrI hatI evo A ghaTanAno artha tAravI zakAya. navajAta zizu potAnA paga para UbhuM na rahI zake paNa bhagavAna buddhanuM to jIvana ja nirALuM hatuM. janmathI ja svAzrayI ane potAnA svatva para UbhA rahenArA, potAno ISTamArga svayaM prApta karanAra hatA evuM tAraNa kADhI zakAya. bhagavAna buddha janmatAM ja padmazA pavitra ane alipta hatA. azvaghoSa jevA caritrakAra lakhe che ke navajAta zizune snAna karAvavA caMdrakiraNa samI dvividha jaLadhArA, zIta ane uSNa AkAzethI UtarI ane devoe mastaka para zveta caMdaravo tANI dIdho. AvAM kAvyamaya varNano sUcave che ke bhagavAnano avatAra kevaLa svaparivArane mATe ja nahIM paNa vasudhaiva kuTuMbane mATe thayo hato. tethI emanA janma samagra sRSTi AnaMde nAcI UThI. zuddhodana rAjAne khabara maLatAM temaNe mAtA tathA bALakane teDAvI lIdhAM. nagaramAM AnaMdotsava thayA te vakhate vRddha asita traSi tyAM AvyA. thayuM evuM ke A RSi himAlayanAM zikharo para tapazcaryA karatA hatA. tyAM acAnaka temaNe svarganAM divya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha vAjiMtro sAMbhaLyAM tethI dhyAnabhaMga thayA ane joyuM to taLeTImAM teja:puMja najare paDyo. taLeTImAM koI viziSTa ghaTanA banI che evo khyAla AvatAM, te jANavA mATe teo prakAzanI dhAre dhAre zuddhodananA prAsAdamAM pravezyA. zuddhodane AdarasatkAra karI bALakane temanA aMkamAM mUkyo. RSie bALakanI lakSaNasaMpannatA joI prazaMsA karI ane kahyuM: "he rAjana ! pUrvabhavonAM pavitra kamanuM Aje tamane phaLa maLyuM che. kharekhara tamAruM kuTuMba khUba ja bhAgyazALI che.'' ATaluM kahetAmAM RSinI AMkhamAMthI azrudhArA vahevA lAgI. prazna pUchatAM temaNe khulAso karyo ke A divya jIvano mananIya saMdeza zravaNa karavA jeTaluM huM lAMbuM jIvIza nahIM tenuM mane duHkha che. tethI huM rahuM chuM. haSinI ArSavANI sAMbhaLyA pachI rAjAe jyotiSIone bolAvI bALakanA jeza jevaDAvyA. badhAe ekIavAje bALakane batrIsalakSaNo jAhera karyo. ane cakravartI rAjA athavA mahApuruSa thaze evuM bhaviSyakathana karyuM. bALakanA janmanI sAthe ja rAjyamAM dhanadhAnyanI samRddhi thavA mAMDI. prakRtimAM paNa AnaMdadAyaka parivartano jaNAvA lAgyAM. Ama sarva artha siddha thatAM, kumAranuM nAma sarvArthasiddha pADavAmAM AvyuM. pachI zabdano saMkSepa thatAM temAMthI siddhArtha thayuM. gautama tenA gotranuM nAma hatuM. buddha jIvananA vizvasanIya caritrakAra kosakhInA kathana mujaba bodhisattvanuM sAcuM nAma gautama (gotama) hatuM ane tenA gotranuM nAma Aditya hatuM. je ho te. ApaNe temane temanA pracalita thayelA nAma siddhArthathI oLakhIzuM. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha mAtA mAyAdevInA mRtyuthI tenAM mAsImA mahAprajApati gautamIe siddhArthane uche. eka to rAjakuTuMbamAM janma ane te paNa varSonI pratIkSA pachI. tethI temano uchera nAnapaNathI ja atizaya lADakoDamAM thayo hato. ATha varSanI umare temane vizvAmitra nAme guru pAse jJAna levA besADyA tyAre temanI samajaNa ane jJAnathI prabhAvita thayelA gurue temane sAmA vaMdana karyA hatAM. kSatriya rAjakumArane anurUpa temane dhanurvidyA, azvArohaNa, rathasaMcAlana vagerenI tAlIma ApavAmAM AvI. nAnapaNathI ja siddhArthamAM jIvamAtra pratye karuNA hatI. hAthIsavArI, rathasaMcAlana ke azvadoDa vakhate hAthI ane ghoDAne ochAmAM ocho zrama paDe te tarapha temanuM sarvadA lakSya rahetuM. bIjAM bALako khelakUda karatAM hoya tyAre teo sadAya UMDA vicAramAM DUbelA rahetA ane kalAko sudhI dhyAnastha besI rahetA. emanI 11 varSanI uMmare eka mahattvano banAva banyo. prativarSanI jema rAjyamAM haLakheDane utsava UjavAyo. rAjAprajA sahu khullA medAnamAM ekatra thayAM. rAjA sonAnuM haLa, anya jamInadAro cAMdInAM haLa ane sAmAnya prajAjano lAkaDAMnAM haLa laI hAMkavA UbhA hatA. baLado ane haLone zaNagAravAmAM AvyAM hatAM. loko raMgaberaMgI vastromAM sajja hatAM. sarvatra AnaMda ane ullAsanuM vAtAvaraNa hatuM. tyAre badhAnA AnaMdamAM bhAga levAne badale kumAra siddhArtha sUnamUna thaI jAMbunA jhADa nIce beThA hatA. baLadone paDatA kaSTathI temanuM hRdaya dravatuM hatuM. kahevAya che ke jIvamAtra pratyenI karuNAthI Adra temane sukumAra vaye prathama vAra tyAM ja samAdhi lAgI gaI. rAjA-prajA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha sahu cakita banI gayAM. eka vAra zuddhodana rAjA potAnA putrane vasaMtanI zobhA jovA khetaromAM laI gayA. cotarapha hariyALI, nisarganI sauMdayazrI, vAsaMtI vAyuno AhalAdajanaka sparza, pakSIono zravaNamadhura kalarava - e badhAthI AnaMdavibhora banavAne badale kumArane duHkhI joI rAjAne Azcarya thayuM, tyAre spaSTatA karatAM kumAre kahyuM: ''pitAjI, AmAM mane to kyAMya paNa AnaMdanuM darzana thatuM nathI. juo A sApa ne garoLI jIvajaMtuonI hiMsA kare che. gIdha ne samaDI anya jIvono zikAra kare che. moTI mAchalI pANInA jIvonuM bhakSaNa kare che. Ama mane to pRthvI para, avakAzamAM, jaLamAM kyAMya zAMti ke sauMdarya jaNAtAM nathI.'' Ama sukumAra vaye ja vastunA bAhya sauMdaryane atikramI tenA hArda sudhI pahoMcavA tarapha temanuM lakSya rahetuM. prakRtinI zobhA nihALatA ane paramatattvane samajavA mathatA teo eka vAra vicAramAM beThA hatA tyAM acAnaka eka ghAyala haMsane citkAra karI AkAzamAMthI paDato joyo. uDDayana karatA haMsonA vRMdamAMthI ghAyala thatAM te nIce AvI paDyo hato. siddhArthe doDI jaIne tene potAnI godamAM lIdho ane premathI paMpALIne tenI pAMkhamAM bhoMkAyeluM kAtila bANa haLavethI kADhI nAMkhyuM. thoDI vAre pakSIno phaphaDATa zamyo. te zAMta thaI siddhArthanI godamAM bharAyuM. siddhArtha premabharyA sparzathI tene sAMtvana ApyuM. tyAre temano pitrAI bhAI devadatta tyAM Avyo ane haMsanI mAgaNI karI. siddhArthe haMsa ApavAnI nA pADI. baMne vacce vivAda jAgyo. baMne rAjA zuddhodana pAse pahoMcyA. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha ane sarvasaMmatithI nirNaya levAyo ke mAranAra karatAM tAranArano haka prathama gaNAya. haMsa siddhArtha pAse rahyo. siddhArthe tenI premapUrvaka sAravAra karI ane te sAjo thatAM tene punaH avakAzamAM mukata karI dIdho. jIvamAtra pratyenI karuNAnuM darzana karAvanAra A prasaMgamAM buddhanI bhAvi pratibhAnAM bIja dekhAya che. - cirakAla sudhI TakatI dhyAnamagna dazA, vastunA hArdane pAmavAnI tatparatA ane saMsAranA sukhopabhogane sthAne saMyamazIla svabhAva - AvAM sAdhupuruSonAM lakSaNo putranA AcaraNamAM joIne tathA putra aMgenA bhaviSyakathananA smaraNathI zuddhodananuM pitRhRdaya sacita banyuM. putrane sAdhu thato rokavA teo sakriya banyA. temaNe zIta, grISma ne varSo -nI trAhutriveNIne lakSamAM rAkhI rAjakumAranA AnaMdapramodane mATe trividha suMdara prAsAdo taiyAra karAvyA ane siddhArtha e prAsAdomAM, sukhanI ja kedamAM rahe, saMsAranAM saMtApo jarA, vyAdhi Adi tene spaze nahIM tema ja najare paDe nahIM te mATe sarasa baMdobasta karyo, chatAM jagatanA AvA kSullaka ne kSaNabhaMgura padArtho yuvAna siddhArthane keme karIne AkarSI zakatA nahIM. mUMjhAyelA pitAe nagaranA sujJajanonI salAha lIdhI. sarvee ekamate siddhArthane lagnabaMdhanamAM bAMdhI devAnI salAha ApI. have prazna e thayo ke anAsakta yuvakane strI saudaryano anurAgI karavo zI rIte ? vicAraNAne aMte evo nirNaya levAyo ke eka suMdara samAraMbhanuM Ayojana karavuM. temAM rUpaguNavatI sarva zAkya suMdarIone AmaMtraNa ApavuM ane siddhArthane zubha haste temane AbhUSaNo bheTa apAvavAM. vividha vastrAlaMkArathI susajja suMdarIo prati Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha siddhArthanuM dhyAna dorAya evA prayojanathI A utsavanuM Ayojana thayuM hatuM. paNa AbhUSaNo svIkAratI eke suMdarInA lAjALa smitabharyA mohaka mukha sAme siddhArthe daSTi sudhdhAM na karI. ema karatAM sarva suMdarIo eka pachI eka AbhUSaNo laI vidAya thaI. bAkI rahI kevaLa tenI mAtulakanyA yazodharA. teNe potAno hasta phelAvyo. siddhArtha pAsenAM AbhUSaNo dAnamAM devAI gayAM hatAM. bAkI kazuM na rahetAM temaNe sahaja rIte kanyA sAmuM joyuM. pachI, gaLAmAMthI ratnamALA kADhI yazodharAnA hastamAM sopI. ema karatAM baMnenI dRSyodaSTa maLI. rAjAno puruSArtha saphaLa thayo. yazodharAe siddhArthanuM dila jItI lIdhuM. zuddhodane mAyAdevInA bhAI daMDapANi pAse temanI putrI yazodharAnuM mAguM karyuM. tatkAlIna rivAjAnusAra daMDapANie kSAtrazUrAtana spardhA yojI. siddhArthanA pitarAI bhAIo naMda, devadatta Adie anya yuvako sAthe A spardhAmAM bhAga lIdho. dhanurvidyAmAM devadattane, asividyAmAM naMdane ane azravidyAmAM arjunane harAvI siddhArtha sarvazreSTha sAbita thayo ane yazodharA jevA nArIratnane pAmI zakyo. 10 sauMdaryazIlavatI patnI yazodharAnuM sAnnidhya hovA chatAM, siddhArtha e mohamAyAmAM raMgAyA na hatA. jema bhamaraDo sahuthI vadhu sthira lAge tyAre sahuthI vadhu gatimAna hoya che tema saMsAranI sukhasamRddhimAM sthira lAgatA siddhArthanuM mana to jANyeajANye saMsArathI paranI vigato tarapha ja gatimAna hatuM. paNa bAhyAcAranA upalakSyamAM jIvanAra sAmAnya janane ano khyAla kayAMthI hoya ? je vakhate rAjA tema ja nagarajano Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 gautama buddha siddhArthane mohanidrAmAM mAnI potAnI jAgRti vize garva letA haze tyAre vAstavamAM to tethI viparIta ja hatuM. ajJAnanI suSupta dazAmAM teo hatA ane siddhArthanuM AMtaramana jAgrata hatuM. tevAmAM yazodharAe putraratnane janma Apyo. rAjaputra gAdIvArasa rAjakumAra ane yazodharAnA pati siddhArthanA vyaktitvamAM, navajAta zizunA pitAnuM eka vadhu pAsuM umerAyuM. have siddhArthanA saMsAramAM racyApacyA rahevA vize sahu niHzaMka banyA, paNa putrajanma siddhArthanA AMtaracakSu kholI nAkhyAM. bALaka rAhula temane adhyAtmamArganA rAhu (roDA) rUpa lAgyo. garama thayelA loDhA para eka ghA paDe ane AkAra vadhu spaSTa bane tema siddhArthane emano bhAvi mArga spaSTa dekhAvA lAgyo; jarA, mRtyu, vyAdhi vagaranA jIvananI khoja mATe saMnyAsa dharma anivArya jaNAtAM temaNe pitA pAse te mATe saMmati mAgI. putravatsala saMsArI pitA zI rIte yuvAna rAjaputrane saMsAratyAganI saMmati Ape ? pitAnI AMkhamAMthI vahetI azrudhArAe siddhArthane vadhu dalIlo karatA rokyA ane cUpa karI dIdhA. teo vizrAmabhavana pAchA pharyA. vizrAmabhavana AvatAM temanA paga thaMbhyA paNa vicAronuM caMkramaNa cAlu ja rahyuM (kahevAya che ke rAjAe te pachI prAsAdomAM vipula bhogasAmagrI mokalAvI. sAthe sAthe nagaranA daravAjA para vadhu kaDaka pahero goThavyo). e vicAronA phaLasvarUpe rAhulanA janma pachI sAtame divase madhyarAtrie siddhArtha parama satyanI zodhamAM mahAbhiniSkramaNa karyuM. bhagavAna buddhanA jIvana para prakAza nAkhatI gAthAonA bha..bu. - 3 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 bhagavAna gautama buddha abhyAsa parathI siddhArthanA gRhatyAganAM traNa kAraNo nIkaLe che : eka to te samaye temanA jAtabhAIo zAkyo ane koliyo vacce agAu joyuM tema saMgharSa cAlu hato ane siddhArthane potAnI prakRti viruddha temAM UtaravAnI pharaja paDe tema hatuM. bIjuM gRhasthadharma temane saMkaDAzavALo lAgyo. phaLasvarUpe saMnyAsInA jIvana prati AkarSaNa vadhyuM. patnI ne putra pratyenA premathI gRhatyAga muzkela to lAgyo paNa jIva jarA vyAdhi ane maraNadharmI che enuM jJAna thayuM tyAre putra dhArAnI AsaktinI nirarthakatA spaSTa samajAI. tethI kalezakara gRhasthAzramane sthAne temaNe saMnyAsa svIkAravAno nirNaya karyo. matalaba ke zAkyakoliya saMgharSa e temanA gRhatyAganuM preraka baLa hatuM. parivrAjaka dharmanuM AkarSaNa enA mahattvanA kAraNarUpa hatuM ane bAla rAhulano janma enA nimittarUpa hato. vairAgya tarapha janmajAta abhiruci to hatI ja. tethI ja saMsArasukhanA tyAgano A divya nirNaya zakya banyo. patnI, pitA, putra, dAsadAsI are samagra nagarajanone sUtAM mUkI, AMtaramanathI jAgrata thayelA siddhArtha jagatanAM carmacakSu kholavAnA daDha nirNayathI sukhanI suMvALI seja choDI cAlI nIkaLyA - satyanI zodhamAM, paramatatvanI prApti mATe, tapasyAnA adaSTa ajJAta mArga, svAntaH sukhAya nahIM paNa bahujana hitAya, preya choDI zreyaskara paMthe. madhyarAtrie yazodharA bebAkaLI banI jAgI gaI. siddhArthe tene sAMtvana ApI, tenA gabharATanuM kAraNa pUchyuM. yazodharAe tene AvelA svapnatrayInI vAta karI. prathama svapnamAM teNe Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha mahAna vRSabhane nagaranA daravAjA toDI nAsato joyo. dvitIya svapnamAM caturvidha devoe nagaranA jUnA dhvajane sthAne navIna tejomaya dhvaja ropyo je dUra dUra sudhI UDyo ane tyAre zabdo saMbhaLAyA - ''samaya samIpa che. samaya samIpa che.' ane trIjA svapnamAM yazodharAe patinI pathArI sUnI joI. svapnamAM e jAgI gaI to enAM AbhUSaNo sarI paDyAM hatAM. mastakanAM veNIpuSpo roLAI gayAM hatAM. palaMgano rezamI paDado cirAI gayo hato. pelA dhasamasatA vRSabhanI doTa, dUra pharakato nUtana dhvaja ane "samaya samIpa che'no ghero nAda - e traNenA ekasAtha zravaNadarzanathI AkuLavyAkuLa yazodharA cokI UThI. siddhArthe tene dilAso ApatAM kahyuM "tuM vizvAsa rAkhaje. huM tane cAhato hato ane cAhuM chuM. game te banAva bane. vRSabha kadAca cAlyo jAya, dhvaja dUra UDato dekhAya chatAM huM tane cAhato hato ane cAhuM chuM. je cIja huM AkhA jagatane sAru zodhuM chuM te tAre mATe to vizeSa karIne zodhuM chuM.' vizvAsu AryapatnI patinAM premapUrvakanAM vacanothI dharapata rAkhI sUI gaI paNa "samaya samIpa che'nA nAde jAgrata thayelA siddhArtha te pachI kyAreya mohanidrAmAM na paDyA. madhyarAtrie te UThyA. manamAM maMthana cAlatuM hatuM. sUtelA putra ne patnI pAse AvyA. gRhatyAganI icchAe traNa vAra dvAra sudhI gayA ne pAchA AvyA. pachI manomaMthanane zamAvI temaNe nirNayane daDha karyo ane jagatanA zreya mATenA yajJamAM svaprItinuM svahaste balidAna ApyuM. sArathi channane uThADyo ane kaMthaka ghoDA para besI temaNe nagarano tyAga karyo. kahevAya che ke prabhukRpAe nagaranA daravAjA ApoApa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha khUlI gayA ane kaMthakanA DAbalAe sUtA nagarajano jAgIne siddhArthanA mArgamAM avarodha UbhA na kare te Azaye devoe nagaranA mArga para puSpo pAtharyo. kapilavastuthI pistALIsa koza dUra, anomA nadIne kinAre traNe AvI pahoMcyA. tyAM AvIne siddhArthe potAnAM AbhUSaNo channane soMpyAM ane potAnI talavArathI potAnA keza kApI nAkhyA. siddhArtha tyAMthI vanamAM pravezyA. vanamAM pharatA pAradhIne temaNe potAnAM rezamI vastro ApI, badalAmAM tenuM jIrNa vastra paridhAna karyuM. pharatA pharatA teo magadhanI rAjadhAnI rAjagRhamAM pravezyA. A nagarI viMdhyAcala parvatanI pAMca TekarI para AvelI hatI. temAMnI eka ratnagiri para siddhArthe nivAsasthAna banAvyuM. tyAM bhikSA mAgatA lokonAM ToLeToLAM kutUhalavaza ekatra thayAM. prathama divase bhikSA-- ArogatA siddhArthanA rAjarasathI TevAyelA nAjuka dehane takalIpha paDI. pachI teo TevAI gayA. bhikSAnna ArogI teo kalAko sudhI dhyAnamAM besatA. eka vAra bhikSA mAgI pAchA pharatAM temaNe joyuM ke bharavADo gheTAMbakarAMnAM ToLeToLAM laI madhyAhunanA sakhata tApamAM nagara prati jaI rahyA che. prazna pUchatAM khabara paDI ke biMbisAra rAjAnA yajJanA A bali che. sAMbhaLatAM siddhArthanuM hRdaya karuNAthI kavI UThyuM. eka laMgaDAtA gheTAne khabhe UMcakI bharavADo sAthe yajJasthaLe pahoMcI temaNe yajJabaline sthAne potAno deha dharI dIdho. tejomaya, sukumAra mAnavadehano vadha karatAM brAhmaNo acakAyA. siddhArthe temane jIvamAtra pratyenI karuNAno bodha Apyo ane yajJamAM jIvahiMsA thatI aTakAvI. biMbisAra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 15 rAjAe to ajANyA yogIthI prabhAvita thaIne temane AkhuM rAjapATa soMpavAnI taiyArI batAvI paNa rAjapATa choDIne AvelA siddhArthane e jaMjALamAM phasAvuM ja na hatuM. te pachI rAjA biMbisAre yajJanimitta; tema ja bhojananimitte thatA pazudhane aTakAvyo. rAjagRha choDIne siddhArtha vaizAlI gayA. tyAM AdhArakAlAmanA AzramamAM rahI temanI pAsethI dhyAnapaddhati - sattAdhinAM sAta sopAna - zIkhyA. pachI udraka rAmaputra pAsethI samAdhinA AThamA sopAnanuM zikSaNa prApta karyuM. yogasAdhanAnuM zikSaNa pUrNa karI siddhArtha, magadha dezanI ramaNIya bhUmi uruvelA pahoMcyA. ahIM emane udrakanA kauDinya vagere pAMca pratApI ziSyo maLyA. A pAMceya siddhArtha sAthe joDAIne sAdhanA karavA lAgyA, ane siddhArthanI sevA karavA lAgyA. siddhArthe ahIM haThayoganI sAdhanA karI. zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha Adi IndriyonA AhAra rokI sAdhanA karatA, khorAka maryAdita karatA karatA kevaLa vAyubhakSaNa sudhI AvyA. zarIra ekadama sukAI gayuM. zaktio kSINa thaI gaI chatAM prasanna citte temaNe sAdhanA cAlu rAkhI. ugra tapazcaryA ane haThayoganI parAkASThAe pahoMcavA chatAM jyAre cittanuM samAdhAna na thayuM tyAre ekAeka temaNe daivI saMketa samI vANInuM zravaNa karyuM. vINAvAdaka tenI sakhIne kahetI hatI alI ! vINAnA tArane vadhAre ke ochA kheMcIza nahIM. vadhAre kheMcIza to tAra tUTI jaze ane ochA kheMcIza to tAra DhIlA paDI jaze mATe tArane vadhAre ke ochA kheMcIza nahIM. A gItA zravaNathI siddhArthane sAdhanAnuM saMtulana sAcavavAnI madhyama Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhagavAna gautama buddha mArganI agatya samajAI gaI. temaNe nirAhAra rahevAnuM choDI dIdhuM. bharavADanA bALakane bolAvIne tenI pAsethI dUdha mAgIne grahaNa karyuM. A divasomAM pAsenA gAmanI dhanavAna strI sujAtAe potAnA vratanI pUrNAhuti nimitte banAvelI khIra arpaNa karI, temanI khAsa sevA karI tethI siddhArtha jaladIthI sAjA thayA ane potAnI sAdhanAmAM AgaLa vadhI zakyA. pelA kauDinyAdi pAMca karmakAMDI bhikSuoe siddhArthe AhAra lIdho ema khabara paDI tethI tapasyA mArgathI teo caLyA ema mAnIne temane choDI gayA. Ama mahelamAM hatA tyAre haThabhoga, pachI hayoga ane aMte rAjayoganI sAdhanA tarapha siddhArtha vaLyA. vaizAkhI pUrNimAno pavitra divasa hato. siddhArtha buddhatva prAptinA daDha nirdhAra sAthe bodhivRkSa nIce Asana lagAvI beThA hatA. niraMjanA nadI vahetI hatI. AkAzamAM caMdra pUrNakaLAe prakAzita hato. tyAre paramajJAna prAptinA siddhArthanA puruSArthamAM avarodha nAkhavA "mAra' tenI samagra senAsahita - rati-arati ne tRSNAdi putrIo tema ja moha, mAyA, lobha, ajJAna Adi subhaTo sahita - tyAM Avyo. rAtabhara siddhArthane caLAvavA teNe prayatno karyA paNa siddhArtha jenuM nAma, artha siddha karyA vagara rahe to ne ? aMte "mArane hAra kabUlavI paDI. siddhArthe aihika vAsanAo para vijaya meLavyo. mAravijayathI siddhArtha saMbuddha thayA. temanAM divyacakSu UghaDI gayAM. tenA baLe temaNe pAchalA bhava joyA. halakI sthitimAMthI buddhatva prApti sudhInAM sopAno spaSTa thayAM. te pachInA tabakke Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha samagra vizvanA jIvonuM jJAna thayuM. vijJAnanAM UMDANonuM madhyabiMdu samajAvatI e dvitIya samAdhi hatI. temAMthI vRddhAvasthA ne maraNanA zarIramAM samajAvatA prANamaya AnaMdanI tRtIya samAdhi prApta thaI. aMte caturtha samAdhimAM cAra umadA satyo zodhyAM. duHkha che, duHkhanuM kAraNa che, duHkhano nAza che ane te mATe upAyo che. A jJAna thatAM siddhArthanA janmano artha siddha thayo ane teo bhagavAna buddha The Enlightened One banyA. jJAnaprApti pachI sAta divasa e ja Asana para AnaMdamagna sthitimAM vitAvyA. te pachIne aThavADiye anya eka jagyAe besI animeSa netre bodhivRkSa tarapha jotA rahyA. animeSa netre bAhya AnaMdanI magnatAnI A sthiti arpanAra jagyA hAla animeSa caitya nAme oLakhAya che. tyAra pachI atyAre jyAM bodhigayAnuM maMdira UbhuM che tenI najIka sAta divasa caMkramaNa karatA rahyA. A sthAne bAMdhavAmAM Avelo sATha phUTa lAMbo cabUtaro (jenA para bhagavAnanAM padacihanarUpe kamaLo kotarelAM che, te) Aje paNa mojUda che. pachI je sthaLe sAta divasa Asana lagAvyuM te sthaLa "ratnAghara' nAme oLakhAya che. kahevAya che ke temanI Asanastha dazAmAM temanA dehamAMthI sUryanI jema saptaraMgI kiraNono AvirbhAva thato lokoe joyo hato. pAMcame aThavADiye ajapAla vRkSa nIce eka brAhmaNane bodha Apyo hato. cheke aThavADiye mucalinda sarovarakAMThe dhyAnamagna hatA tyAre bhayaMkara AMdhI UThI hatI ane nAgarAja mucalinDe sarovara bahAra AvIne temanA para potAnI pheNa phelAvI rakSA karI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 bhagavAna gautama buddha hatI. sAtame saptAhe jagatahitArthe vicAravAnuM nakkI karyuM. be utkalavAsI vepArI tyAM AvyA ane bhaktibhAvapUrvaka chAza ane madhupiDa mUkyA. jJAnaprApti pachIno A prathama AhAra hato. Ama be vepArIo bhagavAnanA sahu prathama zrAvaka athavA anuyAyI banyA. yuddha rAraI nacchAmi ane dhamma zaraNaM nRcchAmi e be zaraNAM tyAre astitvamAM AvyAM. saMgha thavAne haju vAra hatI. have buddhe potAnA jJAnanI anubhUti AlArakAlAma ane udraka rAmaputrane samajAvavAnuM nakkI karyuM paNa baMnenA dehAMtanI vAta sAMbhaLI teo temanA prathama thayelA ziSyo kauDinyAdi pAse javA nIkaLyA. rastAmAM upaka nAme AjIvaka zramaNa maLyo. buddhe tene pote svabaLe jJAna meLavyuM che ane pote jina che ema kahyuM te sAMbhaLI te cAlyo gayo. te pachI bhagavAna kAzI gayA. tyAM kauDinya vagere pAMca ziSyoe temane dUrathI joyA. vratabhaMga thayelA sAdhune mAna na ApavuM ema manomana temaNe nakkI karyuM chatAM bhagavAna najIka AvyA tyAre teo mana sAthe karelo nizcaya choDI UbhA thaI gayA ane temane bhAvapUrvaka vaMdana karyAM. bhagavAne temane buddhadazA pachI pahelavahelo upadeza Apyo. A dIrgha upadeza dharmacakrapravartana nAme prakhyAta che. * A paMcavargIya bhikSuo - kauDinya, vAzva, bhadrika, mahAnAma ne azvajita temanA prathama ziSyo thayA ane te pAMceno bhikSusaMgha banyo. te sAthe yuddha rAranuM macchAmi, dhamma zaranuM gacchAmi ane saMrtha phAranuM vAmi ema bauddha trizaraNAno janma thayo. *dharmacakrapravartana vize A caritrane aMte joIzuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha kAzImAM yaza nAme eka susaMpanna yuvAna raheto hato. siddhArthanA pUrvacaritrane maLatuM tenuM jIvana hatuM. phera eTalo ja ke saMsAranI AsaktimAM e jAte phasAyo hato paNa aMte bhogavilAsathI trAsI, saMsArathI nAsI chUTyo. bhagavAne tene upadeza ApI zAMta karyo te paNa temano ziSya thayo. pachIthI tene zodhatAM tenAM mAtApitA, patnI vagere AvyAM. temaNe pravrajyA na lIdhI paNa buddha dharma aMgIkAra karyo. cazane zramaNa vezamAM joI tenA pUrvAzramanA cokhkhana sAthImitro paNa durguNono tyAga karI bhagavAnanA ziSyo banyA. Ama ziSyasamudAyanI saMkhyA sAThe pahoMcI. e sarvane temaNe bahujanahitAya janasevAnuM kArya sopyuM. ane janasamAjamAM trizaraNanI upadezadIkSA ApavA mokalyA. yazanI mAtA ane patnI pravrajyA lIdhA vagara gRhasthAdharmamAM rahyAM. A rIte A baMne A dharmanI prathama upAsikAo banI. 19 AkhuM comAsuM kAzInA mRgadAva upavanamAM gALI Aso pUname bhagavAna uruvelA javA nIkaLyA. tyAM araNyamAM Amodapramoda ane raMgarAgamAM masta zokhIna strI-puruSonAM joDAM joyAM. bhagavAne sahune upadeza karyo ethI sahue prabhAvita thaI dIkSA lIdhI. bhagavAnanA darzana-upadezathI janasamAja keTalI jhaDapathI prabhAvita thato hato, temanAmAM kevuM tvarita parivartana AvatuM hatuM tenuM A uttama udAharaNa gaNAvI zakAya. uruvelAmAM kAzyapa nAme pavitra brAhmaNa RSi potAnA pAMcaso ziSyo sAthe rahetA hatA. vedanA sArA jANakAra hatA ane agnihotrAdi kriyAkAMDamAM ja magna rahetA hatA. bhagavAna bha.gau.bu.-4 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha temanA nivAsasthAne gayA ane temaNe eka rAta rokAvAnI IcchA karI. RSinA Azrama pAse agnikuMDa najIka pracaMDa zaktivALo jherI nAga raheto hato. sarvanI nA chatAM buddha rAta tyAM rahyA ane potAnA saguNonA baLe e jherI nAgane vaza karyo, ahiMsaka banAvyo. te joI kAzyapa prabhAvita thayA. pachI bhagavAna buddha temane temanA kriyAkAMDanI nirarthakatA samajAvI. aMte kAzyape temanA pAMcaso ziSyo sAthe boddha dharma svIkAryo ane sahu temanA ziSyo banyA. A vAta jANI kAzyapanA bhAIo nadIkAzyapa ane gayAkAzyapa paNa potapotAnA pAMcaso ziSyo sAthe emAM joDAyA. buddha bhagavAne tyAre agnipUjA para eka pravacana ApyuM ne IndriyazuddhinA niyamo samajAvyA. bovijJAna maLyA pachI biMbisAra rAjAne maLavAnuM vacana ApeluM tene saMsmarI buddha bhagavAna te pachI rAjagRha javA nIkaLyA. biMbisAra rAjA to bhagavAna buddhane kAzyapabhAIo ane temanA ziSyo sameta joI daMga thaI gayA. bhagavAne rAjAnI hAjarImAM kAzyapane prazna pUchI temane mukhe sakAmayajJanI vyarthatA samajAvI. biMbisAra ethI prabhAvita thayA, ane buddhanA anuyAyI banyA. A vAtanI khabara paDatAM lokonA ToLeToLAM temanA darzanArthe ane upadeza zravaNArthe temanI pAchaLa pAchaLa bhamavA lAgyAM. biMbisAre bhikSusaMghane 'veNuvana' samarpita karyuM. A ja pahelavahelo bhikSuonA saMghano vihAra banyo. rAjagRhamAM saMjayagurunA sAriputra ane mogallAna evA be mukhya ziSyo bIjA aDhIso ziSyo sAthe bauddha bhikSusaMghamAM maLyA ane buddhanuM ziSyatva meLavI kRtArtha thayA. A samaya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 gautama buddha daramiyAna zivazaMkara nAme brAhmaNaputra yajJakriyAdi, pazubalidAna vagerethI kaMTALyo hato ane pitarAI bhAIbhAbhInA trAsathI saMtapta hato. teNe bauddha dharma aMgIkAra karyo. pachIthI teNe maitreyANIputra evuM nAma dhAraNa karI dIkSA lIdhI ane zramaNa thayo. A sAriputra mogallAna ane maitreyANIputra bhagavAnanA paTTaziSyomAM gaNAyA che. rAjagRhamAM be mAsa rahyA pachI bhagavAna licchavIonI vinaMtIne mAna ApI temanI rAjadhAnI vaizAlImAM AvyA ane mahAmArInA rogacALA vakhate sahune upadeza ane AzvAsana ApyAM. vaizAlIthI pharI pAchA rAjagRha AvI veNuvanamAM rahevA lAgyA tyAre pelA be vepArIo mAraphata kapilavastumAM zuddhodanane bhagavAnanI khyAtinI vAta maLI. teNe temane teDAvavA amAtyane thoDA mANaso sAthe mokalyA. bhagavAnano upadeza sAMbhaLI e sarvee dIkSA lIdhI. koI pAchuM na gayuM. rAjAjIe bIjI vAra mANaso mokalyA te paNa pAchA na gayA. AvuM lagabhaga naveka vAra banyuM. ane zuddhodana rAjAe kaMTALIne siddhArthanA bALamitra udAyIne mokalyA. temaNe bhagavAnano upadeza sAMbhaLI sAdhu thaI javAya ane saMdezo ApavAnuM bhUlI javAya e bIke veNuvanamAM pravezatAM ja karNavivara baMdha karyA. ane buddha pAse jaI temane temanA pUrvAzramanA pitA tathA patnIno saMdezo kahyo. alabatta, pachIthI to temaNe paNa pravajyA ja lIdhI. have bhagavAna rAjagRhathI kapilavastu tarapha javA nIkaLyA. be mahine kapilavastu pahoMcI saMghanA niyama mujaba nagara bahAra udyAnamAM UtaryA. nagaramAM khabara paDatAM sarvatra AnaMda vyApI rahyo. AbAlavRddha darzanArthe AvyA. rAjA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 bhagavAna gautama buddha zuddhodana putrane ghera ghera bhikSA mAgato joI du: khI thayA tyAre bhagavAne, A amArA kuLano dharma che kahI sAdhunA dharmo samajAvIne zAMta karyA. bhagavAne nyagrodhArAmamAM mukAma karyo. mahelamAMthI tema ja nagaramAMthI sarvakoI darzane AvyA. na AvI yazodharA. sAta sAta varSa sudhI te divasanA eka vAra bhojana, bhUmizayana ane vratatapa karI patinI rAha jotI hatI. bhagavAna sAriputra ane mogallAna e be ziSyone laIne yazodharAnA mahele gayA. rastAmAM buddhe baMne ziSyone cetavaNI ApI ke ApaNA saMghanA niyama pramANe zramaNe strIne aDakavuM na joIe. temane aDakavA devI na joIe. chatAM jo yazodharA AvIne mane aDake to tame rokatA nahIM. yazodharAnuM mAnasa bhagavAna barobara samajyA hatA. yazodharA pUrvajIvananA pati siddhArthane sAdhunA svAMgamAM joI page bAjhI paDI khUba raDI. pachI siddhArthanI siddhi joI, temanI ane potAnI vacce vizALa aMtara joI, bAjue jaI UbhI. bhagavAne temane prasaMgAnurUpa upadeza Apyo. pachIthI cazodharA upAsikA banI ane jyAre bhagavAne potAnI icchA viruddha potAnA priya ziSya AnaMdanI bhalAmaNathI ane vidhavA pAlaka mAtA prajApati gautamInA ati AgrahathI strIone mATe keTalAka niyamo bAMdhI ApI bhikSuNI varga sthApyo tyAre yazodharA tenI mukhya sAdhvI banI. te arasAmAM kapilavastumAM bhagavAnanA nAnA bhAI gautamIputra naMdano yuvarAja tarIke abhiSeka tathA vivAha hatA. bhagavAne tene prazno pUchIne samajAvIne pravrajyA ApI. te pachI bALa rAhulano vAro Avyo. bhagavAna bhikSAnimitte rAjamahela Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 23 AvyA tyAre yazodharAe rAhulane tenA pitA batAvIne temanI pAse tene vAraso mAgavA mokalyo. rAhule buddha banelA pitA pAse mAgaNI karI. buddha javAba na Apyo. rAhula vArasAnI mAgaNI karato karato utArA sudhI pAchaLa pAchaLa Avyo. utAre AvIne bhagavAne sAriputrane sUcavyuM ane pravajyA Apo. e ja ene vAraso che. Ama bhagavAne rAhulane potAno sAco apUrva vAraso Apyo. naMda ane rAhula baMnene pravajyA maLavAthI zuddhodana becena banyA ane bhagavAna pAse doDI AvyA. sagIra uMmaranA bALakane mAtApitAnI saMmati vagara pravrajyA devAnuM anaucitya darzAvI temaNe bhaviSyamAM tema na karavAnuM bhagavAna pAse vacana lIdhuM. bhagavAna be mAsa kapilavastumAM rahyA pachI anapiyA AmravanamAM AvyA. te samaye temanA svajano ane zAkyomAMthI je keTalAka temanA ziSyo thayA temAM AnaMda, mahAnAma devadatta ane aniruddha to temanA pitarAI bhAIo ja hatA. temAMthI AnaMda niraMtara temanI sAthe raheto ane temano paTTaziSya banyo hato. devadatta prathama temano ziSya banyo pachIthI pratispardhI banI temanA para kalaMka lagAvatAM paNa cUkyo na hato. upAlI jAtano hajAma hato paNa tenI dhArmika vRtti behada hatI ane buddhi paNa vicakSaNa hatI tethI te saMghano moTo nAyaka banyo hato. guru tarIke buddha bhagavAne aneka ziSyo karyA. UMcanIca, rAyaka, brAhmaNa-cAMDAla, saMnyAsI-gRhasthI, puruSo-strIo ema sarva prakAranA ziSyo thayA. kosalano prasenajita, kozAmbIno udayana, magadhano biMbisAra - rAjAo hatA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. bhagavAna gautama buddha naMda, rAhula jevA rAjakumAro hatA. kAzyapabaMdhuo, sAriputra, mogalAna jevA anya saMpradAyanuM pAlana karanAra anya gurunA ziSyo hatA. aMgulImAla jevo lUMTAro hato. upAlI hajAma ! hato ane AmrapAlI jevI gaNikA paNa hatI. temAMnA keTalAka zramaNa thayA to bIjAo kevaLa te mata svIkArI upAsaka thayA. emanA ziSyamaMDaLamAM bauddha dharmanA prasAraka tarIke jemanA nAmollekha maLe che temAM kauDinya azvajita, sAriputra, mogallAna, mahAkAzyapa, mahAkAtyAyana aniruddha, upAlI, piMDoLA, bhAradvAja, rAhula ane maitreyANIputra e pramukha che. buddha bhagavAne prathama varSARtu veNuvanamAM gALI tyAre sudatta nAme zrAvastI nagarIno eka dhanavAna tyAM dharmazravaNArthe Avato. pachIthI teNe boddha dharma aMgIkAra karyo. te garIbono belI ane dAnamAM agresara hato. tethI te anAthapiMDada nAmathI vikhyAta thayo. teNe bhagavAnane zrAvatI nagarImAM AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM hatuM. zrAvastImAM te vakhate rAjA prasenajita rAjya karato hato. tenA putranA nAma parathI tyAM AvelA ramaNIyavananuM nAma jetavana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. anAthapiMDade tenI tasue tasu jamIna DhAMkI zakAya teTalI Azare copana karoDa sonAmahora ApIne, te vana rAjakumAra pAsethI kharIdI lIdhuM ane buddhanA sAdhuone vAte eka bhavya vihAra baMdhAvyo ane buddhacaraNe arpaNa karyo. A kImatI ramaNIya bhUmi parathI pachIthI bhagavAne amUlya upadezavacano ApyAM. e upadezono saMgraha te 'dhammapada ' je mahattAmAM hiMdu dharmagraMtha mAtAnI sAthe mUkI zakAya tevo samRddha che. zrAvastInI vizAkhA nAme dhanavAna strIe Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 25 paNa pUrvArAma nAme vihAra baMdhAvI arpaNa karyo. tenA putra migAranA bauddha dharma svIkAra pachI te upAsikA minAramAtAne nAme bauddha graMthomAM vikhyAta thaI. buddhatva prApti pachI prathama paricitone jJAnopadeza karyA pachI bhagavAnano sarvaloka saMparkano kALa zarU thayo. nadI-nALAM, parvato-vano pasAra karI, vihAra vicaraNa karatA bhagavAne lagabhaga 45 varSa sudhI bhAratanA hRdayane sthAne AvelA pradezo - bihAra, uttara pradeza, avaMti, mathurA -ne potAnI jIvanalIlAnuM kAryakSetra banAvyuM. mukhyatve magadha, kosala, vatsa ne avaMti e cAra rAjyo madhya vibhAganAM kendrasthaLo hatAM. tyAM bauddha dharmanA UMDA pAyA nakhAyA ane tyAMthI bhagavAnano jIvanasaMdeza AkhA bhAratamAM phelAyo. AvAM pacIseka sthAne maLIne lagabhaga savA cAraso jeTalA upadezo temaNe ApyA. prAraMbhamAM saMghanA guNasaMvardhana tema ja saMkhyAvikAsa tarapha lakSya ApyuM pachI sarvaloka saMparka mATe akhaMDa paribhramaNa karatA rahyA. magadha pradeza to Akho ja bhikSuvihAra jevo banI gayo hato tethI tenuM mULa nAma vIsarAIne vihAra athavA bihAra tarIke te oLakhAvA lAgyo. bhagavAnano atizaya prabhAva joI temanA pitarAI bhAI devadattane IrSyA AvI. teNe magadhanA rAjakumAra ajAtazatru pAse, tenA pitA biMbisAranI hatyA karAvI tene gAdIe besADI, saMghanA adhipati karavo ane pachI tenI madadathI buddhanI hatyA karavI - evuM kAvataruM ghaDyuM. paNa te pakaDAI gayuM. biMbisAre putrane kSamA ApI. te pachI devadatte bhagavAnane mAravA traNa prayatno karyA. eka vAra dhana ApIne mArA mokalyA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 bhagavAna gautama buddha jemanuM buddhanA upadezazravaNathI hRdayaparivartana thayuM. bIjI vAra buddha taLeTImAM pharatA hatA tyAre pahADa parathI temanA para paththara gabaDAvyo ane trIjI vAra nAlAgiri nAme gAMDo hAthI choDyo. traNe kAvatarAM niSphaLa gayAM. eka vAra navA AvelA pAMcaso ziSyone uzkerelA. pratyeka veLAe bhagavAne devadattane kSamA ApelI. A pachI mahinAo sudhI mAMdagI bhogavI devadatta mRtyu pAmyo. bIjA paMthavALA virodhIoe paNa bhagavAnane kalaMka -lAMchana lagAvavAnA prayatno karyA hatA. eka vAra ciMcA nAme eka strIne paisAthI lobhAvIne te bhagavAna dvArA sattA thaI che evo AkSepa mukAvIne, to bIjI vAra eka strInI hatyA karAvIne. bhagavAne tenI sAthe vyabhicAra karyo che ane pApa DhAMkavA tenI hatyA karI che ema bevaDo Aropa lagAvyo paNa baMne vakhata pokaLa phUTI gayuM. satyane kSaNika DhAMkI denAra AvaraNa dUra thaI gayuM ane satya sUrya peThe prakAzI UThyuM. alabatta, e sarva prasaMgomAM bhagavAne to kSamAdaSTi ja rAkhI. buddhano pramukha ziSya mogallAna mahAprabhAvazALI dharmavatA hovAthI bIjA paMthavALAoe ASathI zilAthI chUMdIne tene mArI nAkhelo. ajAtazatrue pitA biMbisArane kArAgRhamAM pUrI bhUkhyA-tarasyA mArI nAkhelA. alabatta, pachI to te potAnA pApakarma mATe pastAyelo ane buddha bhagavAna pAse jaI upadeza zravaNa karI zAMta thayelo. teNe pAchaLathI bauddha dharmane sArI sahAya karI. buddhanA nirvANa pachI maLelI pahelI sabhAne teNe sAro Teko Apyo hato. saMghamAM paNa bhikSuonI saMkhyA vizeSa hovAne kAraNe temanI prakRti, ruci ne Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 27 matibhinnatAthI kyAreka vivAdo thatA; chatAM bhagavAne potAnI AgavI rIte saraLa dRSTAMto dvArA lokone samaja paDe te rIte ane tevI bhASAmAM jJAnopadezanuM ane bodhAmRtanuM pAna karAvIne saMghane prANavAna ane satata sevAparAyaNa banAvyo tethI bauddha saMghanI AvaDI jIvaMta ne dharakhama asara lokasamAja para paDI ane hajAra varSa sudhI kAyama rahI. chappana varSanI uMmare bhagavAna para pahelI vAra vRddhAvasthAnI chAyA paDI. temane eka paricArakanI jarUra jaNAI. sAriputra ane mogallAna baMnee sevAnI taiyArI batAvI paNa AvA mahAprabhAvazALI dharmapracArakane kevaLa sevAkAryamAM lagAvavAthI saMghane nukasAna thAya tema hatuM tethI bhagavAne AnaMda para pasaMdagI utArI. AnaMde prasanna citte ekaniSThAthI covIsa varSa sevA karI jene kAraNe bhagavAna ezI varSa jIvyA. vaizAlImAM AmrapAlInA AmravanamAM rahyA pachI rAjagRhanA veNuvanamAM bhagavAne varSovAsa karyo tyAre tyAM mAMdA paDyA. vyAdhinI pIDA bahu hatI paNa zAMtabhAve veThatA rahyA. tyAM haMmezanI jema bhikSuo AgaLa upadeza-pravacana karI aMbagrAma, jaMbugrAma ne bhoganagara thaI pAvA gAme pahoMcyA. pAvA gAme cuMda sonIne tyAM aMtima bhojana lIdhA pachI vadhu pIDA UpaDI topaNa tyAMthI virAma letA letA kuzinagara pahoMcyA. kukutca nadI para snAna karyuM. pachI hiraNyavatI nadI UtarIne zAlavana pahoMcyA. agAunA pratApI mahAsudarzana rAjAnI A rAjadhAnImAM joDiyA zAlavRkSa heThaLa bhagavAne Asana taiyAra karAvIne potAnA mahAnirvANanI jAherAta karI. lokonAM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 bhagavAna gautama buddha ToLeToLAM duHkhI hRdaye bhagavAnanA aMtima darzanArthe AvyAM. bhagavAne sahune yogya upadeza ApI zAMta karyA. subhadra nAme sAmAnya jananI zaMkAnuM nivAraNa karyuM. e rIte aMta samaya sudhI lokasevAnuM kArya karyuM. pachI zAkhI pUrNimAnI e pavitra cirasmaraNIya rAtre eka pachI eka ema cAra samAdhimAM bhagavAne praveza karyo ne sthULa dehanAM baMdhanomAMthI mukita meLavI. bhagavAnanA mahAparinirvANanA samaye AkAza nirabhra hatuM. caMdra pUrNa kaLAe khIlyo hato ane zAlavRkSoe kamosamanI puSpavRSTi karI hatI. bhagavAnanA parinirvANa pachI mahAkAzyapanI AgevAnI heThaLa rAjagRhamAM pAMcaso prajJAbhikSuonI saMgIti (dharma saMmelana) maLI. emAM bauddha sAhityane lepabaddha karavAno nirNaya levAyo. pachInA zatakamAM vaizAlImAM e ja hetuthI sAtaso prajJAbhikSuonI saMgIti maLI. A pachI ekaso chatrIsame varSe pATalIputramAM mogalliputramAM tismatheranI rAhabarI heThaLa trIjI vAra saMgIti maLI. Ama aDhIsothI traNaso varSanA gALAmAM tripiTaka nAme pUro pAli sAhitya saMgraha taiyAra thayo. A tripiTakanA mukhya traNa bhAga cheH (1) vinayapiTaka emAM saMghanA bhikSuonA vyavahAra tema ja jIvanacaryA aMgenA niyamo vagerenuM varNana che. (2) suttapiTaka. emAM bhagavAna buddha ane emanA ziSyo vacce prasaMgopAtta thayelA parisaMvAdono saMgraha che, ane (3) abhidhammapiTaka. emAM bauddha dharmane lagatA tattvasiddhAMto ApelA che. A traNe maLIne gadyapadya ubhaya gaNIe to lagabhaga traNeka lAkha zloko thAya evaDo A Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 gautama buddha mAtabara vAlmayanidhi che. tripiTakanI racanA pUrI thayA pachI ekAda saikAmAM ja boddha dharmamAM hInayAna ane mahAyAna evA be phAMTA paDyA. hInayAnano pAyo pAlitripiTakano hato. temAM jIva, jagata, Ivara, AtmA vagerene lagatuM tattvajJAna nahotuM tema ja mUrtipUjA na hatI. nirvANa prApti, buddhatva prApti mATe bhikSu banavuM anivArya manAtuM. svargasukhane sthAna na hatuM. jUnA vaidika dharmanI bAbatonI temAM UNapa hatI tethI te paMtha hIna eTale ke moLo kahevAyo. e UNapa pUrI karIne je paMthe dharmane vizALa karyo te mahAyAna kahevAyo. mahAyAnamAM saMskRta graMtharacanAno AdhAra levAmAM Avyo. azvaghoSa, nAgArjuna, vasubaMdhu vagere AcAyoe emAM evuM eka tattvajJAna ghaDI lIdhuM. pachI emAM vaibhASika, sautrAMtika, yogAcAra ane mAdhyamika evA cAra peTApaMtha UbhA thayA. Ama tattvajJAna, graMthaprAmANya, mUrtipUjA, bhakti, buddhanI sAthe tArA, prajJA pAramitA, vijayAdi devatAonI pUjA, svargakAmanAnI siddhi arthe amitAbha buddhanI pUjA vagere sAta bAbato mahAyAna paMthamAM navI dAkhala thaI. kaniSkanA kALamAM lakhAyela "saddharmapuMDarIka nAme sarvazreSTha bauddha graMthamAM mahAyAnanuM pUruM vivaraNa che. buddhacaritranA janmathI nirvANa sudhInA jIvanaprasaMgonI hajAro zilpAkRtio saikAo sudhI banatI rahI. te bhAratavarSamAM tema ja duniyAbharamAM Aje paNa pUrNa ke vikalarUpe mojUda che. jaDa paththara para ATaluM sauMdarya A AkRtio dharAve che to te parathI kahI zakAya ke te kALanA lokahRdaya para bhagavAna buddhanA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. bhagavAna gautama buddha jIvanasaudarye keTalI UMDI chApa pADI haze ! madhya eziyAnA tAkalA makAna raNanA raNadvIpamAM bauddhasaMskRti phelAyelI tenA avazeSomAMthI zahera, stUpo, vihAro, guphAo, dhammapada, dastAveja, bhIMtacitro, kASTAkRtio maLI AvyAM che. jAvAnuM vizvavikhyAta mahAmaMdira borobudura, samrATa azoke UbhA karelA vihAro, staMbho, stUpo ane zilAlekho, sAMcIno stUpa, sAranAthanI buddhapratimA, rASTrIya cihna tarIke svIkArAyelo siMhastaMbha, ajaMtAnI guphAo ne bhIMtacitro, kArlI vAgha ane badAmInAM caityagRho, giranAra taLeTImAM tema ja kAlazI, zAhabAjhagaDhI, manazahara, dhavalI, yAvagaDha, sopArA Adi gAma pAsenA zilAlekho, ToparA, mIrata, kozAmbI, loriyA, rAmapUrvA, sAMcI Adi gAma pAsenA staMbhalekho tema ja barbaranA gRhAlekho - A badhA kALamIMDha paththaro para bhagavAna buddhanI karuNAno hoja chalakAyo che. tethI Aje paNa bauddha dharmanA A kalAvArasAmAM prANadhabakAra anubhavAya che. vasaMtapUrNimAe janmI, ASADhI pUrNimAe gRhatyAga karI, ane vaizAkhI pUrNimAe bodhijJAna prApta karI pachI pAchI te ja pUrNimAnI pavitra rAtrie mahAnirvANa pAmelA buddha pote karuNAnA pUrNAvatAra caMdra hatA. temanuM samagra jIvana karuNAnA amRtapravAha samuM hatuM. gaMgAyamunAnA medAnamAM temaNe 'praNayarasagaMgA" vahAvI ane janasamudAyanAM pApatApa zamAvyAM. dharmacakapravartana : buddhatva prApti pachI bhagavAne je sahu prathama upadeza Apyo te Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 31 dharmacakrapravartana kahevAya che. dhArmika manuSya be cheDAno tyAga karavo. pahelo cheDo kAmopabhoga karatA rahevuM e che. te hIna, grAmya, sAmAnya janasevita, anArya ane anarthakAraka che. bIjo cheDo che dehadamana karavuM te. A cheDo paNa duHkhakAraka, anArya ane anarthakAraka che. A baMne aMtima mArga choDIne bhagavAne jJAnacakSu kholanAro, upazama, prajJA, saMbodha ane nirvANanI prApti karAvanAra madhyama mArga zodhI kADhyA. temAM cAra Aryasatyo ApyAM ? (1) duHkha nAmanuM paheluM Aryasatya A pramANe cheH janma, jarA (vRddhAvasthA), mRtyu, apriya vastuono samAgama ane priya vastuono viyoga - e pAMca upAdAna - skaMdha duHkhakAraka che. (2) pharI pharI utpanna thanArI ane sarvatra Asakti utpanna karanArI tRSNA e duHkhanuM mULa che. te tRSNA traNa prakAranI che. kAmatRSNA, bhavatRSNA ane vibhava ke vinAzatRSNA. - A du:khasamudAya nAme bIjuM Aryasatya che. (3) duHkhanirodha e trIjuM Aryasatya che. eTale ke e tRSNAno vairAgyathI pUrNa nirodha karavo, tyAga karavo, tenAthI mukti meLavavI. (4) duHkhanirodhagAminI pratipadA eTale ke Arya aSTAMgika mArga e cothuM Aryasatya che. matalaba ke Arya aSTAMgika mArga ja duHkhanA nirodhano mArga che. tenAM ATha aMgo che. Arya aSTAMgika mArga : (1) samyaphadaSTi arthAt yathArtha jJAna eTale ke jagata vizenA vAcA siddhAMtamAM zraddhA. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 bhagavAna gautama buddha (2) samyapha saMkalpa arthAt ekAMtavAsamAM prIti, prANImAtra para zuddha prema ane bIjAne trAsa na thAo tevI icchA - ema trividha saMkalpa. (3) samyapha vAcA arthAt asatya na bolavuM, cADI na khAvI, kaThora zabda na uccAravo ane nirarthaka na bolavuM ema vANIno caturvidha saMyama. (4) samyapha karma eTale ke sAcAM karma. emAM traNa takedArI rAkhavAnI che. prANaghAta na karavo, corI na karavI ane paradArAgamana na karavuM. (5) samyapha AjIva eTale kharAba mArge nahIM paNa sAre mArge upajIvikA karavI. jhera vecavAno, kasAIno, gulAmonA vepArano - vagere dhaMdhAmAM na paDavuM. (6) samyapha vyAyAma arthAt manamAM na AvelA kharAba vicArone manamAM AvatA rokavAno prayatna karavo. AvelA kharAba vicArono nAza karavAno prayatna karavo. na AvelA suvicArone manamAM utpanna karavAno prayatna karavo ane AvelA suvicArone vadhArIne pUrNatA tarapha laI javAno prayatna karavo. (7) samyapha smRti arthAt zarIrAdi padArtho pratye viveka jAgrata rAkhavo. sukhaduHkhAdi vedanAonuM avalokana, potAnA cittanuM vAraMvAra avalokana ne tAtvika vastuonuM ciMtana - e cAra rIte cittane jAgrata rAkhavuM te. (8) samyapha samAdhi arthAt kAmavAsanAo ane bIjI kharAba manovRttiono virodha karI cAra dhyAna saMpAdana karavAM te. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama buddha 33 sahu prathama duHkha nAme Aryasatya jANyuM tyAre navI daSTi maLI. duHkhasamudaya jANI teno tyAga karyo. du: khanirodha jANI teno sAkSAtkAra karyo ane du:khanirodhagAminI pratipadA nAme caturtha Aryasatyane jANI Arya aSTAMgika mArgano anubhava karyo tyAre gautama buddhane abhinava daSTi maLI, jJAna utpanna thayuM, vidyA ubhavI ane Aloka utpanna thayo. matalaba ke A cAra Aryasatya vize yathArtha suvizuddha jJAnadarzana thayuM tyAre pUrNa saMbodhino lAbha thayo.. bhagavAna buddha ziSyonA traNa bheda pADyA hatA : gRhastha, upAsaka ane bhikSu. upAsako ne bhikSuo evA zrAvakasaMghanA vibhAgo hatA. manuSyaprakRti ekadama na badalAya tethI teo manuSya dhyeyane pahoMcavAno mArga dhIme dhIme samajapUrvaka badalavA mAgatA hatA. ane tethI temaNe vyakitazaraNatA, saMghazaraNatA ne siddhAMtazaraNatA - ema trizaraNa ApyAM. jUnA samayathI cAlatI AvelI yajJayAga ne karmakAMDanI pratiSThA temaNe toDI. mAMsAhAranA tyAganuM sUcana karyuM. yajJamAMthI tema ja bhojanamAMthI (zakya teTale aMze) pazuhiMsA baMdha karAvI. dharmanA adhikArArthe samAjamAMthI jAtibheda tema ja varNabhedanI saMkIrNatA dUra karI vikAsano mArga khullo karyo. jIvanamAM zuddha naitikatA para bhAra mUkyo ane maitrI, karuNA tathA ahiMsAno prasAra karyo. svAmI vivekAnaMde buddhane "Adarza karmayogI' kahyA che. karmayoganA upadezane yathArtharUpamAM utAranAra advitIya puruSa te buddha. svaviveka ne svakarma para nirbhara rahevAnuM kahenAra te prathama mahApuruSa hatA. tattvabuddhithI, vANIthI ne IndriyothI je para che Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 bhagavAna gautama buddha tenA varNanamAM jyAre vANI, buddhi ane indriyonI madada levAya tyAre anekavAkyatA janme te svAbhAvika ja che. e mATe teo AMdhaLA ne hAthInuM dRSTAMta ApatA. anubhavajanya jJAnanI bahAra vizALa jJAnarAzi che te darzAvavA khobAmAMnAM alpa paNa ne vRkSa paranAM asaMkhya paNanuM daSTAMta ApatA. duHkhanivAraNamAM je madadagAra thAya teTalAno ja boja uThAvavo ema vicAranI duniyAmAM paNa aparigrahane Agraha rAkhatA. satya samajAvavuM ane te paNa premapUrvaka, saraLa rIte, evuM mAnatA. ekanA eka putranA mRtyue zokavihavaLa kisA gotamIne - jene ghera koInuM paNa mRtyu na thayuM hoya tyAMthI - rAInA dANA lAvavAnuM kahenAra buddhanuM sarvavidita daSTAMta paNa e ja sUcave che. lokabhASAmAM, loko samajI zake tevI saraLa rIte, sadaSTAMta temaNe bodha Apyo. jagatamAM sauthI vadhu vyApaka evA khristI dharmamAM, doSonA ekarAra mATe jema saptAhamAM eka divasa mukarara thayo che tema gautama buddha mahinAmAM eka vAra dara pUname doSono saMgha samakSa ekarAra karavA uposathavidhinuM Ayojana karyuM hatuM. AtmaparIkSaNa karI jIvanavyavahAra sudhAravAnI ane e rIte satata vikAsazIla rahevAnI kevI sarasa rIta ! bhagavAna buddhanuM jIvana eTale karuNA ne vivekano adbhuta samanvaya. gautama buddhanuM prabuddha jIvana ApaNA sahune maitrI, karuNA ne muditAno saraLasahaja mArga cIMdhI rahe evI abhyarthanA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 'huM kAlAmo, sAMbhaLo. koInA kahevAthI, rUDhithI ke lokavAyakAthI dorAI jazo nahIM. sUtrasaMgrahonA jJAnathI ke tarkathI ane anumAnathI dorAI jazo nahIM; - tema ja amuka kAraNothI ke koI matano vicAra karIne teno pote svIkAra karyo che mATe athavA to sAruM lAgaze mATe athavA to e matano pravartaka tamAro guru che e khyAlathI tame doravAI jazo nahIM. paraMtu tamane potAne pratIti thAya ke A vastuo sArI nathI, AmAM doSo rahelA che, Ane buddhimAno vakhoDe che, AnuM AcaraNa hAni ane du: kha utpanna kare tevuM che to pachI tamAre teno svIkAra na karavo'' * * buddhanI mAnyatA pramANe saMsAramAM nIce mujaba baMdhano hatAM: "he bhikhkhuo, saMsAra sAthe jakaDI rAkhanArAM A pAMca ucca prakAranAM baMdhano che. kayAM kayAM pAMca ? zarIranI eSaNA, azarIranI eSaNA, ahaMkAra, Aveza, ajJAna - A pAMca che. A pAMca saMsAra sAthe jakaDI rAkhanArAM ucca prakAranAM baMdhanone pUrepUrAM samajavAM, pUrepUrAM ucchedavAM ane ukheDI nAkhavA mATe ATha prakArano dharmamArga banAvavAmAM Avyo che ane dhyAnanI cAra bhUmikAo nakkI karelI che.'' * * * dhyAnanI bhUmikAo samajAvatAM buddhe kahyuM hatuM: 'he bhikhkhuo, dhyAnanI cAra bhUmikAo kaI kaI ? he bhikhkhuo, indriyonA AnaMda ane mAnasika vikRtiothI 35 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha alipta (banelo) sAdhaka aliptatAthI janmelA AnaMdaromAMcarUpa dhyAnanI prathama bhUmikA - jyAM vizleSaNa ane saMzodhana cAlatAM hoya che temAM - pravezIne sthira rahe che, teno dAkhalo lo. "he bhikhuo, AMtarazraddhAne baLe vizleSaNa ane saMzodhana zamI jatAM citta ekAgra thaI jAya che ane te sAdhaka ciMtanamAMthI janmelI dhyAnanI bIjI bhUmikAmAM pravezI rahe che, jyAM have vizleSaNa ane saMzodhana zamI gayuM hoya che, ane je AnaMdaromAMcanA anubhavarUpa hoya che. AnaMda-romAMca adazya thatAM te (sAdhaka) taTastha, sAvadhAna ne mananazIla bane che, ane zArIrika svasthatA prApta kare che, jene lIdhe, te dhyAnanI trIjI bhUmikAmAM praveze che ane tene vize sAdhako kahe che, "te taTastha, sAvadhAna ane svastha che.' 'sukha ane duHkhanI avasthA dUra thatAM ane pUrvakAlIna harSazokanA anubhavo laya pAmatAM te (sAdhaka) dhyAnanI cothI bhUmikAmAM praveze che, je sukha ane duHkhathI mukta hoya che ane (jene) taTasthatArUpa anazuddha sAvadhAnatA hoya che. ""he bhikhuo, e pramANe dhyAnanI cAra bhUmikAo hoya che. he bhikhuo, gaMgA nadI jema pUrva bhaNI vaLIne vahetI vahetI jhaDapathI (samudramAM) pahoMcI jAya che tema sAdhaka paNa dhyAnanI cAra bhUmikAo pUrepUrI siddha karyA pachI nirvANa bhaNI vaLIne jhaDapathI (lakSyasthAne) pahoMcI jAya che.' sAranAthamAM dharmacakraparivartana veLAnuM udabodhanaH Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 37. "vizuddha AcAranA niyama te cakradaMDa che. e cakradaMDonI samAna dIrghatA te nyAya che. viveka te lohavAya che. vinamratA ane ciMtanazIlatA te nAbhi che jemAM satyanI aTala dharI daDha thaI che. ""je duHkhanuM astitva, duHkhanuM kAraNa, duHkhanuM nidAna ane temAMthI mukti apAvanAra Arya aSTAMgika mArgane samyaka prajJAthI jANe che te cAra Aryasatyone hRdayaMgama karI le che. evo manuSya samyapha mArga para vicaraNa kare che. "samyapha daSTi enA pathane prakAzita karanArI mazAla thaze. samyapha uddezya enA pathadarzaka thaze. samyapha vacana mArgamAMnAM AzrayasthaLa thaze. e samyapha AcArane kAraNe enI padagati sIdhI raheze. jIvikA upArjananI vidhi enuM anusaMjana haze, prayatna enAM caraNa, vicAra eno zvAsa ane zAMti enAM padacihanonuM anusaraNa karaze. . ''sArI IcchA, prema, satyaniSThA, pavitratA, anubhUtinI udAttatA ane dayA - e saddharmanAM pramukha lakSaNo che. prANImAtra AnaMdanI AkAMkSA rAkhe che tethI sarva jIvo tarapha karuNAno prasAra karo. A jagatamAM dhRNAne dhRNAthI rokI nahIM zakAya paNa teno nirodha premathI karI zakAze. prema e sanAtana niyama che.'' sAMpradAyika saMkucitatAno virodha karatAM buddhe nIce mujaba upadeza Apyo hato? keTalAka loko kahe che ke amAro dharma ja pUrNa che ane bIjA dhamAM hIna che. A rIte laDAIjhaghaDA UbhA karI teo vivAda kare che. teo potAnI vAta ja sAcI che evo Agraha rAkhe che. pote Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bhagavAna gautama buddha kalpelA matane mahattva denAra ane haThapUrvaka vAdavivAda karanAra mANasane samajAvavo ane zAMta karavo muzkela che. te vivAdamAM potAnI jItane ja potAnuM dhyeya mAne che. te ahaMkAramAM matta banI potAnI jAtane mAnathI abhiSikata kare che. A badhuM sAMpradAyikatAne hRdayasarasI cAMpavAnuM ja pariNAma che. asthira manuSya vAdavivAdamAM paDe che. DAhyA ane sthiracitta mANasa temAM paDato nathI. te koI matano Agraha rAkhato nathI. tene koI paMtha pratye rAga hoto nathI. bhinna bhinna mato ane paMtho pratye te udAsIna rahe che. teNe rAgadveSarUpI gAMTha chedI nAkhI hovAthI te A ke te mata yA paMthano pakSapAtI banI anyane utArI pADato nathI. tenI pAse sAMpradAyikatA ane saMkucitatA TUMkatAM paNa nathI. te sAMpradAyika matamatAMtarothI mukta hoya che, udAra hoya che.' . munioe zuM karavuM te aMge bhagavAna buddhe kahyuM hatuM. tamane loko munio kahe che - e zabda sArtha nIvaDe ane tamAro vyavasAya tene anurUpa nIvaDe enI takedArI rAkhaje. tamAruM dhArmika jIvana niSphaLa na jAya paNa uttama phaLa ApanAruM nIvaDe te jovAnI tamArI javAbadArI che. pahelAM Ane mATe tamArI jAtane keLavajo ane pachI pelAne mATe. vaLI jeTaluM karyuM che teTaluM basa che ane AgaLa kazuM karavAnuM rahetuM nathI ema mAnIne besI na rahezo. huM tamane Adeza ApuM chuM ke, jyAre kazuMka AgaLa karavAnuM hoya tyAre tamArA dhyeyane hAMsala karavAmAM pAchI pAnI karazo nahIM. AgaLa zuM karavAnuM che? pahelAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 39 AtmaniSTha ane pApabhIru banavuM; pachI krame krame mana, vacana, karma ane vartanamAM zuddha thavuM; Indriyo paratve sajAga rahevuM; mitAhArI thavuM; sAdhanAmAM ekAgra thavuM; smRtimAna ane sAvaceta rahevuM, cha prakAranI prajJA saMpAdana karavI. A dareka kAma uttarottara AgaLa vadhIne karavAnuM che. ane jyAre kazuMka AgaLa karavAnuM hoya tyAre tame tamArA dhyeyane hAMsala karavAmAM pAchI pAnI karazo nahIM. e badhuM siddha thaI jAya tyAre chevaTe sAdhaka kahI zake ke kartavya kArya pUruM thayuM che, brahmacaryA samApta thaI che.'' bhagavAna buddhe ziSyone upadezakano dharma samajAvatAM kahyuM hatuM? ''je paNa saddharma zravaNa karavA Ave, upadezake tenuM udAratAthI svAgata karavuM tathA AtmaprazaMsA na karavI. ""upadezake anyanA chidrAnveSaNathI dUra rahevuM. na anya upadezakonI niMdA karavI, na mithyApavAda karavo, na kaTu vyavahAra karavo. koI paNa ziSyano nAmollekha karI na to tenI bharsanA karavI, na to tenA AcaraNanI niMdA karavI. "upadezaka skUrti ane ullAsapUrNa AzAthI paripUrNa hovuM ghaTe. teNe kyAreya paNa thAkavuM na joIe ane kyAreya paNa aMtima niSphaLatAthI nirAza na thavuM. upadezake jhaghaDALu vivAdothI khuza na thavuM ke na to pratibhAnI uccatA siddha karavA virodhAbhAsamAM paDavuM. teNe sarvadA sthira ne zAMta rahevuM. ''jIvananI anivArya AvazyakatAone saMtuSTa karavAmAM pApa nathI. zarIrane svastha rAkhavuM te kartavya che. te vinA vivekadI5 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 bhagavAna gautama buddha pragaTAvIne manane sazakta ane zuddha nahIM rAkhI zakAya.'' strInAM sAdhAraNa kartavyo vize bhagavAna buddha eka vAra vizAkhAne A pramANe upadeza ApatAM kahyuM hatuM. "strIe AdarapUrvaka gharanA vaDIlonI sevA karavI joIe, temane madhura veNa kahevAM joIe. temanA UDyA pahelAM UThavuM joIe ane temanA sUtA pachI sUvuM joIe. teNe gharanA vaDIlo uparAMta pati jemane Adara Apato hoya te sAdhujanonuM ucita sanmAna karavuM joIe. gharamAM rAkhavAmAM AvelAM kapAsa, Una vagereno yathocita upayoga karavAmAM teNe nipuNa banavuM joIe. gharanA sevako ane majUrone je kAma soMpavAmAM AvyuM hoya tene teo sArI rIte kare che ke nahIM tenuM teNe nirIkSaNa karavuM joIe. ane temanA bhojananuM paNa ucita dhyAna rAkhavuM joIe. pati gharamAM je anna yA dhana lAve tene saMbhALIne teNe rAkhavuM joIe. temAMthI potAne mATe teNe chUpo kharca na karavo joIe. teNe paMcazIlanuM pAlana karavuM joIe ane kaMjUsAI choDI chUTa hAthe dAna karavuM joIe.' eka vAra bhagavAna buddha rAjagRhamAMnA veNuvanamAM rahetA hatA tyAre rAhula sAthe - kartavyamArgamAM jAgrata rahevA saMdarbhe - nIce mujaba vArtAlApa thayo hato? "rAhula, ArasAno upayoga zo ?' pratyavekSaNa karavA - jovA mATe ArasAno upayoga thAya che.' rAhule uttara Apyo. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 41 "te ja pramANe, rAhula, prathama potAnA mananI sAthe pratyavekSaNa karI pachI tuM karma karato jA. kAyA, vAcA ane manathI ekAda karma karavAno jyAre tuM AraMbha kare, tyAre prathama tuM te karmanuM pratyavekSaNa kara; ane tema karavAthI jo te karma Atmahita ane parahitane ADe AvanAruM tane jaNAya, to teno tuM ekadama tyAga kara. paNa te ja karma Atmahita tathA parahita sAdhanAruM ane sukhakAraka pariNAma lAvanAruM tane jaNAya, to teno tuM aMgIkAra kara. karma karatAM karatAM paNa tenuM pratyavekSaNa karavuM joIe ane karma AtmahitabAdhaka tathA parahitabAdhaka jaNAya to adhavacamAM ja tene choDI devuM; paNa te karma sAruM jaNAtAM AgaLa cAlu rAkhavuM. vaLI rAhula, koI paNa karma karyA pachI paNa tAre enuM pratyavekSaNa karavuM. te karma kharAba che, Atmahitane tathA parahitane vighna karanAruM che ane duHkhapariNAmI che, ema jaNAI AvatAM tathAgata pAse ke vidvAna bhikSu pAse jaI tAre teno pazcAttApa karavo ane te divasathI pharI te karavuM nahIM. paraMtu potAne hAthe thayeluM karma jo tane AtmahitasAdhaka tathA parahitasAdhaka hoI sukhapariNAmI che ema jaNAI Ave, to muditaAnaMdita aMtaHkaraNathI te karmano tAre pharI pharI abhyAsa karavo.'' bhagavAna buddhe janmaprApta varNano virodha karyo hato. brAhmaNa kone kahevAya tenI vyAkhyA ApatAM temaNe kahyuM hatuM: nirmala, dhyAnI ne sthira, kRtakRtya anAsava, lAdhyuM jene paruM satya; tene mAnuM huM brAhmaNa. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mana, vANI ne saMyamyAM che traNe bhagavAna gautama buddha kAyAthI je nA durita Acare, sthAna, tene lekhuM huM brAhmaNa. na caLe kSamA jenI mahAsenA, * * maitrIbhAvethI gALa baMdhana ghAtathI; tene lekhuM huM brAhmaNa. gRhasthI vAnaprasthI vA, bannethI che alipta je, alpecchu, svairacArI je, tene lekhuM huM brAhmaNa. A loke paraloke vA jene nA kAmanA kazI, nirapekSa nirmaLo je, tene mAnuM huM brAhmaNa. sarvazreSTha mahAvIra, sarvajetA, maharSi vinIta, buddha, niSkapa tene mAnuM huM brAhmaNa. je brAhmaNa jAtimAM janmyo che, je brAhmaNa mAtAne peTa janmyo che, tene huM 'brAhmaNa' kaheto nathI. akiMcana ane 'anAdAna' che - arthAt je dravya rAkhato nathI ane koInuM dravya leto nathI - tene huM 'brAhmaNa' kahuM chuM. vinA doSe paNa jene tADo, mAro, bAMdho tathApi hRdayamAM malina bhAva lAvyA vinA sahana kare che - evA kSamArUpI baLavALAne ane daDhatArUpI senAvALAne huM 'brAhmaNa' kahuM chuM ,, * na" kharo zramaNa ane bhikSu kone kahevAya te samajAvatAM kahyuM hatuM: ''mAthuM mUMDAvye zramaNa thavAtuM nathI; je nAnAMmoTAM pApa sarva prakAre zamAvI de te - pApa zamAvavAthI - 'zramaNa' kahevAya che. pArakAne ghera jaI bhikSA mAge teTalAthI bhikSu thavAtuM nathI; sakaLa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 43 dharma pALIne je bhikSu thAya che te ja kharo bhikSu che, mAtra bhikSA mAganAro ja nahIM. mUDha puruSa mauna dhAraNa karIne bese teTalAthI muni thato nathI; paNa je trAjavuM laIne be bAju toLe che te ja muni che. prANIonI hiMsA karavAthI (yajJathI) Arya thavAtuM nathI; je sarva prANIo upara dayA rAkhe che te ja Arya che. AraMbho A krame carcA bhikSu ! svasAdhanA vize; Indriyo vazamAM rAkhI, saMtoSI AvI je maLe, yama ne niyamo sevI, Acaro dharmabhAvanA, sevo sanmitrane evA udyamI cAruzIla je! kAyA ne manavANIthI zAnta ne susamAhita, tRSNAne vAmI che jeNe, bhikSu te upazAnta che. AtmAthI tAra AtmAne Atmarata rahI sadA, AtmarakSI smRtivaMto bhikSu jIve sukhe sadA. yajJa vizenI rUDha mAnyatA karatAM bhagavAna buddhanI mAnyatA sadaMtara nirALI ja hatI. temanI mAnyatA pramANe yajJa eTale? he mAgha, tuM yajJa kara ema karatI vakhate dareka prakAre hRdayazuddhi kara; yajamAnane yajJa sahAyarUpa che, jene AdhAre yajamAna dveSano tyAga kare che. vItarAga thaIne te vizALa maitrIbhAvanA keLave che; nitya rAtadivasa (jAgrata) rahIne te sarva dizAone anaMta bhAvanAothI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bhagavAna gautama buddha mahekatI karI mUke che. he mAgha, je trividha yajJasaMpadAthI yajJa kare che, je supAtre dAna karIne yajJane samRddha kare che, te sabhAvazALI yAcakapriya A pramANe yajJa karIne brahmalokane pAme che, evuM amAruM vacana che.'' he brAhmaNa, huM dareka yajJane AvakArato nathI. tema chatAM badhAne nathI AvakArato ema paNa nathI. je koI yajJamAM bakarAM, gheTAM, batakAM ane DukkaranI hiMsA thAya che ane jemAM vividha jIvaMta prANIono nAza karavAmAM Ave che, je koI yajJamAM hiMsA thAya che, tene huM AvakArato nathI, tenuM zuM kAraNa? pUrNa puruSo ke pUrNatAne mArge vicaratA puruSo AvA hiMsAtmaka yajJanI najIka TUMkatA paNa nathI paraMtu je yajJamAM gAyo, bakarAM, gheTAM, batakAM ke Dukkarano vadha karavAmAM Avato nathI, jemAM hiMsAno Azraya levAto nathI tevA yajJone huM avazya AvakAruM chuM. lAMbA samayathI sthapAyeluM sadAvrata athavA to kuLanA kalyANane mATe apAto bali tenAM daSTAMto che. enuM zuM kAraNa? kema ke pUrNa puruSo ane pUrNatAne mArge vicaratA puruSo jemAM jIvahiMsA thatI nathI evA yajJonI najIka avazya Ave che.' pavitratA kone kahevAya te samajAvatAM eka vAra bhagavAna buddha kahyuM hatuM. "je manuSya bhramathI mukta nathI te na to mAchalIno tyAga karavAthI pavitra thAya che na to mAMsAhAra-tyAgathI, na to digaMbara muni banI ghUmavAthI, na to jaTA dhAraNa karavAthI ke Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 4pa valkala paridhAnathI, na to bhasma lagAvavAthI ke na to agnimAM Ahuti ApavAthI pavitra thAya che. "jyAM sudhI manuSyanA bhramano nAza nathI thayo tyAM sudhI te vedapAThathI, purohitone dAna athavA devatAone bali ApavAthI, uttApa ke zIta dvArA AtmapIDana karavAthI - amara thavA mATenAM A sarva kaSTamaya vidhAno saMpanna karavA chatAM pavitra thaI zakato nathI. "mAMsa bhakSaNathI apavitratAno janma nathI thato paNa krodha, pramAda, haTha, vyabhicAra, chaLa, IrSyA, AtmaprazaMsA, anyanI niMdA, uddhatAI ane azubha abhiprAyothI apavitratA janma manuSya mana, vANI ane karmathI aneka kukarmo kare che te dUra karI, satkama kevI rIte karavo te saMdarbhe bhagavAna buddha nIce mujaba upadeza Apyo hato? "he gRhastho! kukamo dehathI thAya che, vANIthI thAya che ane manathI thAya che. dehathI traNa kukama thAya che, vANIthI cAra ane manathI traNa. prANIno ghAta karavo, paradhana corI levuM ane parastrIno saMga karavo - A traNa kAyAnA kukama che. asatya bolavuM, cADI khAvI, gALAgALI karavI ane vyartha lAMbuM lAMbu bolyA karavuM - A cAra vANInAM kuka che. paradravyano lobha karavo, bIjAnA prANa haravAnI IcchA karavI ane nAstika daSTi dharAvavI - A traNa mananAM kukama che. he gRhastho ! je mANasa koInA prANa harato nathI, sarva prANIo pratye dayA-maitrI rAkhe -- Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha che, bIjAnI vastuo pacAvI pADato nathI ane bIjAnI strIno saMga karato nathI tenAM kAyAnAM karmo zuddha ane dhArmika thayAM gaNAya. jenI vANI zuddha ane dhArmika hoya che te khoTuM bolato nathI, nyAyAdhIza AgaLa khoTI sAkSI pUrato nathI paNa je dekhyuM hoya te ja kahe che ane je na dekhyuM hoya te kaheto nathI. eTaluM ja nahIM paNa bane tyAM sudhI te pArakAnA TaMTA miTAvavA prayatna kare che. tene lokomAM sulehasaMpa joI AnaMda thAya che, tenI vANImAM eTalI mIThAza hoya che ke bhAMgelAM haiyAM pAchAM saMdhAya che, te kadI gALAgALI karato nathI, kaThora vacano bolato nathI, te nakAmuM bolato nathI paNa yogya vakhate jarUra hoya eTaluM ja bole che. A rIte vANInAM cAreya satkama kare che. mananAM satkarmo AcaranAra bIjAnA dhanano lobha karato nathI, bIjAnI hAni karavAno vicAra sarakho paNa tene Avato nathI. eTaluM ja nahIM paNa sarva jIvonuM bhaluM thAya evuM ja rAtadivasa te ciMtavyA kare che ane satkarma tema ja satkarmanAM phaLamAM te saMpUrNa zraddhA dharAve che.'' ""je manuSya kahyA pramANe vartato nathI, tenA suMdara paNa anupayogI zabdo raMgavALA, paNa gaMdha vagaranA suMdara puSpa jevA che. paNa je manuSya kahyA pramANe varte che tenA suMdara ane upayogI zabdo raMgavALA tema ja sugaMdhavALA suMdara puSpa jevA che. puSpanA DhagalAmAMthI aneka jAtanI mALAo banAvI zakAya. tevI rIte eka janmelo manuSya aneka sArAM kAma karI zake.'' Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza A che eka vAra bhagavAna buddhe sigAla nAmanA yuvAnane vyasanonA doSo samajAvatAM kahyuM hatuM: ''he sigAla ! madyapAna karavuM, rAte bahAra rakhaDavuM, nATaka-tamAsAnuM vyasana karavuM, jugAra ramavo, duSTanI dostI karavI ane ALasu banI paDI rahevuM saMpattino nAza karanArAM che. dArUnA vyasanathI saMpattino nAza thAya che, emAM to kaMI kahevApaNuM ja nathI. A uparAMta dArUthI kalaha ne roga vadhe che. dArU pIvAthI apakIrti thAya che. dArU lajjAne mArI nAkhe che. dArU buddhine nirbaLa ane nIca banAve che. jene rAte rakhaDavAnI Teva che teno deha surakSita raheto nathI, tenI patnI ane bALako paNa surakSita rahetAM nathI, tenI saMpattine te saMbhALI zakato nathI. potAne koI oLakhI jaze evo bhaya tene rahe che, khoTuM bolavAnI tene Teva paDI jAya che ane aneka vipattiomAM te AvI paDe che. jene nATaka, tamAsA ane jalasAo jovAnuM vyasana paDI gayuM hoya che te nATaka, tamAsA ane jalasAnI zodhamAM ja bhame che. tene potAnI pharajanuM bhAna rahetuM nathI. te paisA bagADe che ane jIvana paNa bagADe che. jugAranI lata paNa sArI nathI. jugAramAM mANasa jIte che to hAranArAo tenI adekhAI kare che. te hAre che to tene duHkha thAya che. jugArInA vacanamAM koI vizvAsa rAkhatuM nathI. tenAM sagAMvahAlAM ane mitrone paNa tenA vacanamAM vizvAsa raheto nathI. teo vAraMvAra tenuM apamAna kare che. koI tenI sAthe navo saMbaMdha bAMdhavA icchatuM nathI kAraNa ke saune te kuTuMbanuM pAlanapoSaNa karavA asamartha jaNAya che. duSTanI sobata atyaMta hAnikara che. jo koI mANasa duSTanI sobata kare che to pachI tene dhUrta, dArUDiyA, luccA, laphaMgA, cora - 47 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 bhagavAna gautama buddha vagere sarva prakAranA halakA mANasono sahavAsa thAya che ane pariNAme divase divase tenuM patana vadhatuM jAya che. ALasanuM vyasana paNa kharAba che. ALasu mANasa eka divasa ghaNI kaMDIne laIne potAnuM kAma karato nathI to bIje divase atizaya garamIne laIne te potAnuM kAma karato nathI; eka divasa te sAMja paDI gaI hoya che eTale kAma karato nathI, to bIje divase savAra paDI hotI nathI eTale kAma karato nathI. Ama te AjanuM kAma AvatI kAla para nAkhI, navI saMpatti meLavI zakato nathI ane pUrvAjita saMpattino nAza kare che.'' mUrkha ane sujJa vacceno bheda samajAvatAM bhagavAna buddha suMdara, daSTAMta ApatAM kahyuM hatuM nadInA pravAha uparathI samajo ke, vaheLA dhodhamAra parvata upara thaIne ane khINamAM thaIne moTA avAja karatA vahe che; paNa moTI nadIo zAMtithI vahe che. khAlI hoya te moTo avAja kare che. paNa bhareluM hoya te zAMta hoya che. adhUrA ghaDAnI jema mUrkha chalakAya che. paNa sujJa jana UMDA jalanA dharAnI jema zAMta hoya che. eka divasa buddhe durAcAranA geraphAyadA ane sadAcAranA phAyadA darzAvatAM kahyuM hatuM? ""he gRhastho ! durAcArI manuSyane pAMca-cha rIte nukasAna thAya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza 49 che. durAcaraNathI tenI saMpatti nAza pAme che, tenI lokomAM apakIrti thAya che, koI paNa sabhAmAM teno prabhAva paDato nathI, tenA vacanamAMthI sAmarthya cAlyuM jAya che, maraNakALe tenuM citta zAMti anubhavatuM nathI ane maraNa pachI tenI durgati thAya che. paraMtu he gRhastho ! je sadAcArI che tene pAMca-cha rIte lAbha thAya che. sadAcArathI tenI saMpatti vadhe che, lokomAM teno yaza phelAya che, koI paNa sabhAmAM teno prabhAva paDe che, tenI vANImAM baLa Ave che, maraNakALe tenuM citta zAMti anubhave che ane maraNa pachI tenI sugati thAya che. - keTalAka manuSyone pharIthI janma levo paDe che. kharAba kAma : naraka jAya che. puNya kAma karanAra svarge jAya che, jeo dArika tRpAthI mukata che te nirvANa pAme che. ''AkAramAM, samudramAM, parvatanI guphAmAM, are AkhA vizvamAM evI eka paNa jagyA nathI ke jyAM vasavAthI manuSya pApakarmanA phaLathI mukata thaI zake.'' sukhI thavAnI eka cAvI te krodhane akrodhathI jItavo te. e aMge bhagavAna buddhano upadeza A pramANe hato: ''sukhe jIvavuM hoya to tAre krodhane haNavo joIe; duHkhI na thavuM hoya to tAre krodhane haNavo joIe; tenA viSa-mUla sahita krodhane vaza karanAra mayuratama mAdaka rAkSasano vijetA che; A krodhasahArane Aryoe vakhANyo che. duHkhI na thavuM hoya to tAre tene haNavo joIe, Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DO. bhagavAna gautama buddha akrodhathI krodhane jItavo joIe; asatno sathI parAbhava karavo joIe; kRpaNane dAnathI parAbhava karavo joIe; asatyabhASIno satyathI parAbhava karavo joIe.' dveSa dUra karavAnA pAMca mArga bhagavAna buddhe batAvyA hatA: "je koI mANasa dveSabhAve sevato hoya tenAmAM prema pragaTa karAvavo joIe. te ja rIte karuNA ane samabhAva paNa. je koI mANasamAM zreSabuddhi utpanna thaI hoya tenAmAM te bhAva pratye durlakSa ke anavadhAna pedA thAya tevuM karavuM joIe. je koI mANasamAM dveSa jAgyo hoya teNe manamAM khyAla karavo joIe ke mAre karmanAM phaLa bhogavavAnAM che ane vicAravuM joIe ke phalANo tenAM potAnAM kRtya mATe javAbadAra che ane te karmonAM phaLa bhogave che. bhava ane kuTuMbane mATe kama karavA jatAM karma puna: puna: AvyA ja kare che. sArAM ke naThArAM je kAMI karma te kare che tenAM phaLa te bhogavavAno che.' kharAba vicArone cittamAMthI kevI rIte dUra karavA te mATe bhikSuone bodha ApatAM bhagavAne kahyuM hatuM "he bhikSuo! jyAre cittamAM kharAba vicAro Ave tyAre tenA virodhI sArA vicArone baLapUrvaka cittamAM lAvavA. jema koI sutAra pATiyAmAM besADelI mekhane bIjI mekha mArI kADhI nAkhe che tema kharAba vicArone sArA vicAro cittamAM bharI kADhI nAkhavA. ATalAthI paNa jo saphaLatA na maLe to kharAba Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 upadeza vicAronA doSo vicAravA. kharAba vicAro kevA adhaHpatanakArI ane duHkha pariNAmI che tenuM ciMtana karavuM. ATalAthI paNa kAma na sare to kharAba vicAro tarapha dhyAna ja na ApavuM. temanI upekSA karavI. ATalAthI paNa kAma na sare to kharAba vicAro karavAthI zo lAbha che teno pUrepUro vicAra karavo. vagara vicAryuM doDato mANasa pote zA mATe doDe che te vicAre to tenuM doDavAnuM aTakI jAya che. tevI ja rIte kharAba vicAro karanAra mANasa je vicAre ke kharAba vicAro karavA zA mATe, tema karavAthI zuM prayojana siddha thavAnuM, to te kharAba vicAro karato aTakI jaze. AnAthI paNa je saphaLatA na maLe to dAMta bhIMsI jIbha tALave aDADI baLapUrvaka durvicArone cittamAMthI hAMkI kADhavA prayatna karavo, durvicAronuM damana karavuM.' vartamAnane veDaphI nahIM nAkhavA vize bhagavAna buddhe eka vAra bhikSuone saMbodhIne nIce mujaba kahyuM hatuM? "he bhikSuo ! gaI vAtano adhika vicAra karavo nahIM. bhaviSya upara bahu AdhAra rAkhavo nahIM. je banI gayuM te banI gayuM ane je banavAnuM che te haju banaze tyAre kharuM. bhUta nAza pAmyuM che, bhaviSyanuM hajI astitva nathI. mATe, vartamAnano barobara upayoga karI levo joIe. vartamAnano ja kharekhara vicAra karavo joIe. kAle jIvatA hoIzuM ke kema tenI kone khabara che? vartamAna ja ApaNA hAthanI vAta che. eTale vartamAnane veDapho nahIM. sAvadhAna thaI ane hoziyArIthI vartamAnano upayoga karo.' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautama buddha eka vAra bhagavAna buddhe potAnI jAtane AdhyAtmika khetI karanAra tarIke oLakhAvI nIce mujaba kahyuM hatuM: ''zraddhA e mAruM bIja che, tapasyA vRSTi che, para prajJA mArAM dhUMsarI ane haLa che; namratA e haLanuM lAMbuM lAkaDuM che, citta rAza che, jAgRti e phaLuM ane cAbuka che. vAcA ane karmaNAthI surakSita chuM, AhAramAM saMyamI chuM; satya mArI kharapaDI che, satya e mAro mokSa che. yogakSemAbhimukha laI janAro utsAha mArA dhorInI joDa che, je jyAM javAthI zokarahita thavAya che, tyAM pAchuM joyA vagara, AgaLa ne AgaLa jAya che. A rIte khetI thAya che, ane tenAM amRtaphaLa Utare che; AvI rIte je koI khetI kare che te badhAM du:khomAMthI mukta thAya che. * * Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza zrAvastImAM eka divasa buddhe bhikSuone kahyuM: ''he bhikSuo ! dareke pAMca bAbata pratyeka paLe yAda rAkhavI joIe : huM gharaDo thavAno chuM. mane rogo thavAnA che. mAre paNa maravAnuM che. priya cIja ke priyajanano viyoga thavAno ja che ane huM je kharAba ke sAruM karma karIza tenuM phaLa mane ja maLavAnuM che. karma ja mAruM dhana che, karma ja mAro bAMdhava che. huM gharaDo thavAno chuM e vAtanuM smaraNa rahetAM manuSyano tAruNyamada naSTa thAya che. tAruNyamadane lIdhe mANasa ghaNAM pApakarma kare che. tAruNyamada naSTa thatAM AvAM pApakarmothI bacI zakAya che. mane rogo thavAnA che e vAtanuM smaraNa rahetAM manuSyano Arogyamada naSTa thAya che, ane pariNAme Arogyamadajanya kukarmothI te bacI jAya che. huM maraNadharmI chuM e vAtanuM smaraNa rahetAM manuSyano jIvitamada naSTa thAya che ane pApakarmo karatAM te aTake che. priya cIja yA priyajanano viyoga aTaLa che e vAtanuM smaraNa rahetAM priya vastu yA priyajana mATe pApakarmo karatAM te aTake che ane viyogadu: khano bhoga thaI paDato nathI. 'huM je karma karIza tenuM phaLa mane ja maLavAnuM che, karma ja mAruM dhana che ane karma ja mAro bAMdhava che.' A vAtanuM smaraNa rahetAM manuSya pApakarma karato nathI, paNa satkarmo ja kare che.'' te kALe keTalAka loko dizAvaMdanano niyama pALatA. bhagavAna buddhe jagatanuM kalyANa karavAnI dRSTithI dizAvaMdananuM navIna arthaghaTana A rIte karAvyuM: 53 ''snAna karIne pavitra thavuM e basa nathI. cha dizAne namaskAra karavAvALAe nIcenI cauda bAbatono tyAga karavo joIe: Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 bhagavAna gautama buddha (1) prANaghAta, corI, vyabhicAra ane asatyabhASaNa e cAra duHkharUpa karmo; (2) svacchaMda, dveSa, bhaya ane moha e cAra pApanAM kAraNo, ane (3) madyapAna, rAtribhramaNa, nATaka-tamAzA, vyasana, jugAra, kusaMgati ane ALasa e che saMpattinAzanAM dvAro. 'A rIte pavitra thaIne eNe mAtApitAne pUrva dizA samajI temanI pUjA karavI. emanI pUjA eTale emanuM kAma ane poSaNa karavuM, kuLamAM cAlI AvelAM satkarmo cAlu rAkhavAM, emanI saMpattino yogya vibhAga karavo ane marI gayelAM bhAMDuonA bhAganAM dAnadharma karavAM. * '"gurune dakSiNa dizA samajI e Ave tyAre UbhA thaI, bImAra hoya tyAre zuzruSA karI, zIkhave tyAre zraddhApUrvaka samajI laI, prasaMge temanuM kAma karI ane emaNe ApelI vidyAne saMbhArI rAkhI e dizAnI pUjA karavI. "pazcima dizA strInI jANavI. enuM mAna rAkhavAthI, apamAna na thavA devAthI, patnIvratanA pAlanathI, gharano kArabhAra ene sopavAthI ane joItAM vaAdika pUrAM pADavAthI enI pUjA thAya che. 'uttara dizA eTale mitravarga ane sagAMsaMbaMdhI, emane ApavA jevI cIjo emane bheTa karavAthI, emanI sAthe mIThAza rAkhavAthI, emane upayogI thaI paDavAthI, emanI joDe samAnabhAve vartavAthI ane niSkapaTa vyavahArathI e dizA barAbara pUjAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza ''adhodizAnuM vaMdana sevakane gajA pramANe ja kAma soMpavAthI, pUrato ane vakhatasara pagAra cUkavavAthI, bImArImAM emanI mAvajata karavAthI tathA sAruM bhojana ane prasaMgopAtta inAma ApavAthI thAya che. 55 ''Urdhva dizAnuM pUjana sAdhusaMtone kAyA, vAcA ane manathI Adara karavAthI, bhikSAmAM aDacaNa na karavAthI ane yogya vastunA dAnathI thAya che.'' * eka vAra buddhe bhikSuone kahyuM: ''he bhikSuo ! koI raMgAro meluM vastra raMgavA lAge to te sArI rIte raMgI zakAtuM nathI. tenuM kAraNa e che ke te vastra meluM che. melA vastra upara raMga barAbara caDato nathI, tevI ja rIte, citta meluM hoya to tenA upara sadguNano-AdhyAtmikatAno raMga caDato nathI. cittano mela che rAga, dveSa, IrSyA, mAtsarya, zaThatA, kuTilatA, abhimAna ane pramAda. melA vastrane dhoI tenA upara raMga caDAvavAmAM Ave to tenA upara raMga barAbara UghaDe che. tevI ja rIte cittanA maLone dUra karI, cittane sApha karavAmAM AvatAM sadguNo tenAmAM sahelAIthI praveze che. mATe rAgadveSa vagere cittamaLone dUra karI, cittane zuddha karavuM sau prathama jarUrI che keTalAka loko gaMgAmAM snAna karIne pote zuddha thaI gayA ema mAne che. keTalAka gayAtIrtha jaI AvyAthI pote zuddha thaI gayA ema mAne che. gaMgA, gayA, mUrkha mANasa roja jAya topaNa zuddha thavAno nathI. badhA sAthe vera karanArA pApI mANasane gaMgA, gayA, vagere zuM karI zakavAnAM ! je puNyakarmo kare che tene to sau Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 bhagavAna gautama buddha sthAno tIrtha che ane roja zubha nakSatra che. tenA hAthe haMmezAM vrata thayA ja kare che. DAhyA mANase dharmakAryamAM ja pravRtta rahevuM ane sau jIvone prema karavo.'' buddha prasaMgopAtta janasamAja samakSa rajU karelI ciMtanakaNikAoH "dharma sarovara che; saguNa teno snAna karavAno ghATa che, tenA svaccha ane nirmaLa jaLanAM sarjano vakhANa kare che. tyAM kharuM jotAM vidyAvato snAnArthe Ave che ane zuddha thaIne pelI pAra pahoMce che. satya dharma che, saMyama brahma-sAdhanA che, he brAhmaNa, brahmaprAptino mArga te madhyama mArga che. ajaMpe rAta lAMbI, ne koza lAMbo zramitane; janmanI zRMkhalA lAMbI, jeNe jANyo na dharmane. mAta ke tAtathI je nA bane, vA svajano vaDe, saMyamI cittathI lAdhe zatadhA zreya ApaNuM. dubuddhi saMyamahINA jIve so varSa sAmaTAM, tethI dhyAnI manISInuM jIvyuM dI ekanuM rUDuM. phalaikhya ne ALase jIvuM Ayu vyartha zatAbdanuM karmavIra taNuM jIvuM rUDuM ekAda rojanuM. amRtadharmane proDyA vinA jIvyuM zatAbdanuM vyartha; dharmAmRta mANe dhanya jIvyuM thaI jatuM.'' Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata 12 - 00 9- 00 9- 00 9- 00 12- 00 16-00 | 0 o je 18- 00 9- 00 9- 00 10 - 00 9- 00 10-00 saMtavANI graMthAvalI - 2006 1. jagadguru zrI Adi zaMkarAcArya 2. zrIrAmakRSNa paramahaMsa 3. svAmI vivekAnaMda 4. zrI zrImA AnaMdamayI mA 5. bhagavAna mahAvIra 6. mahAtmA gAMdhIjI 7. Izu khrista 8. maharSi vinobA bhAve 9. hajarata mahaMmada payagaMbara 10. bhagavAna gautama buddha 11. svAmI sahajAnaMda 12. azo jarathuSTra 13. guru nAnakadeva 14. saMta kabIra 15. mahAprabhu zrIvallabhAcArya 16. zrI svAmI rAmadAsa (kananagaDha- kerAlA) 17. maharSi dayAnaMda 18. zrImad rAjacaMdra 19. sAdhu vAsavANI 20. pUjya zrImoTA 21. zrI ramaNa maharSi 22. maharSi araviMda 23. zrI raNachoDadAsajI mahArAja 24. zrI raMga avadhUta 25. zrI punita mahArAja 26. svAmI muktAnaMda 27. svAmI zivAnaMda sarasvatI (hRSIkeza) 28. svAmI cidAnaMda sarasvatI 10-00 10 - 00 10-00 | 0 cha o 0 | 0 o 10-00 9-00 10-00 12-00 10 - 00 10-00 9- 00 9-00 12-00 12 - 00 300-00 | A graMthAvalinAM 28 pustakonI kiMmata rU.300 thAya che. graMthAvalino | saMpuTa kharIdanArane te rU.200nA rAhata dare ApavAmAM Avaze. rU.200 (seTanI) ISBN 81-7229-237-6 (set)