________________
ભગવાન ગૌતમ બુદ્ધ ખૂલી ગયા અને કંથકના ડાબલાએ સૂતા નગરજનો જાગીને સિદ્ધાર્થના માર્ગમાં અવરોધ ઊભા ન કરે તે આશયે દેવોએ નગરના માર્ગ પર પુષ્પો પાથર્યો. કપિલવસ્તુથી પિસ્તાળીસ કોશ દૂર, અનોમા નદીને કિનારે ત્રણે આવી પહોંચ્યા. ત્યાં આવીને સિદ્ધાર્થે પોતાનાં આભૂષણો છન્નને સોંપ્યાં અને પોતાની તલવારથી પોતાના કેશ કાપી નાખ્યા. સિદ્ધાર્થ ત્યાંથી વનમાં પ્રવેશ્યા. વનમાં ફરતા પારધીને તેમણે પોતાનાં રેશમી વસ્ત્રો આપી, બદલામાં તેનું જીર્ણ વસ્ત્ર પરિધાન કર્યું. ફરતા ફરતા તેઓ મગધની રાજધાની રાજગૃહમાં પ્રવેશ્યા. આ નગરી વિંધ્યાચલ પર્વતની પાંચ ટેકરી પર આવેલી હતી. તેમાંની એક રત્નગિરિ પર સિદ્ધાર્થે નિવાસસ્થાન બનાવ્યું. ત્યાં ભિક્ષા માગતા લોકોનાં ટોળેટોળાં કુતૂહલવશ એકત્ર થયાં. પ્રથમ દિવસે ભિક્ષા— આરોગતા સિદ્ધાર્થના રાજરસથી ટેવાયેલા નાજુક દેહને તકલીફ પડી. પછી તેઓ ટેવાઈ ગયા. ભિક્ષાન્ન આરોગી તેઓ કલાકો સુધી ધ્યાનમાં બેસતા.
એક વાર ભિક્ષા માગી પાછા ફરતાં તેમણે જોયું કે ભરવાડો ઘેટાંબકરાંનાં ટોળેટોળાં લઈ મધ્યાહુનના સખત તાપમાં નગર પ્રતિ જઈ રહ્યા છે. પ્રશ્ન પૂછતાં ખબર પડી કે બિંબિસાર રાજાના યજ્ઞના આ બલિ છે. સાંભળતાં સિદ્ધાર્થનું હૃદય કરુણાથી કવી ઊઠ્યું. એક લંગડાતા ઘેટાને ખભે ઊંચકી ભરવાડો સાથે યજ્ઞસ્થળે પહોંચી તેમણે યજ્ઞબલિને સ્થાને પોતાનો દેહ ધરી દીધો. તેજોમય, સુકુમાર માનવદેહનો વધ કરતાં બ્રાહ્મણો અચકાયા. સિદ્ધાર્થે તેમને જીવમાત્ર પ્રત્યેની કરુણાનો બોધ આપ્યો અને યજ્ઞમાં જીવહિંસા થતી અટકાવી. બિંબિસાર
