________________
૨૧
ગૌતમ બુદ્ધ દરમિયાન શિવશંકર નામે બ્રાહ્મણપુત્ર યજ્ઞક્રિયાદિ, પશુબલિદાન વગેરેથી કંટાળ્યો હતો અને પિતરાઈ ભાઈભાભીના ત્રાસથી સંતપ્ત હતો. તેણે બૌદ્ધ ધર્મ અંગીકાર કર્યો. પછીથી તેણે મૈત્રેયાણીપુત્ર એવું નામ ધારણ કરી દીક્ષા લીધી અને શ્રમણ થયો. આ સારિપુત્ર મોગલ્લાન અને મૈત્રેયાણીપુત્ર ભગવાનના પટ્ટશિષ્યોમાં ગણાયા છે. રાજગૃહમાં બે માસ રહ્યા પછી ભગવાન લિચ્છવીઓની વિનંતીને માન આપી તેમની રાજધાની વૈશાલીમાં આવ્યા અને મહામારીના રોગચાળા વખતે સહુને ઉપદેશ અને આશ્વાસન આપ્યાં. વૈશાલીથી ફરી પાછા રાજગૃહ આવી વેણુવનમાં રહેવા લાગ્યા ત્યારે પેલા બે વેપારીઓ મારફત કપિલવસ્તુમાં શુદ્ધોદનને ભગવાનની ખ્યાતિની વાત મળી. તેણે તેમને તેડાવવા અમાત્યને થોડા માણસો સાથે મોકલ્યા. ભગવાનનો ઉપદેશ સાંભળી એ સર્વેએ દીક્ષા લીધી. કોઈ પાછું ન ગયું. રાજાજીએ બીજી વાર માણસો મોકલ્યા તે પણ પાછા ન ગયા. આવું લગભગ નવેક વાર બન્યું. અને શુદ્ધોદન રાજાએ કંટાળીને સિદ્ધાર્થના બાળમિત્ર ઉદાયીને મોકલ્યા. તેમણે ભગવાનનો ઉપદેશ સાંભળી સાધુ થઈ જવાય અને સંદેશો આપવાનું ભૂલી જવાય એ બીકે વેણુવનમાં પ્રવેશતાં જ કર્ણવિવર બંધ કર્યા. અને બુદ્ધ પાસે જઈ તેમને તેમના પૂર્વાશ્રમના પિતા તથા પત્નીનો સંદેશો કહ્યો. અલબત્ત, પછીથી તો તેમણે પણ પ્રવજ્યા જ લીધી. હવે ભગવાન રાજગૃહથી કપિલવસ્તુ તરફ જવા નીકળ્યા. બે મહિને કપિલવસ્તુ પહોંચી સંઘના નિયમ મુજબ નગર બહાર ઉદ્યાનમાં ઊતર્યા. નગરમાં ખબર પડતાં સર્વત્ર આનંદ વ્યાપી રહ્યો. આબાલવૃદ્ધ દર્શનાર્થે આવ્યા. રાજા
