________________
૨૨
ભગવાન ગૌતમ બુદ્ધ
શુદ્ધોદન પુત્રને ઘેર ઘેર ભિક્ષા માગતો જોઈ દુ: ખી થયા ત્યારે ભગવાને, આ અમારા કુળનો ધર્મ છે કહી સાધુના ધર્મો સમજાવીને શાંત કર્યા. ભગવાને ન્યગ્રોધારામમાં મુકામ કર્યો. મહેલમાંથી તેમ જ નગરમાંથી સર્વકોઈ દર્શને આવ્યા. ન આવી યશોધરા. સાત સાત વર્ષ સુધી તે દિવસના એક વાર ભોજન, ભૂમિશયન અને વ્રતતપ કરી પતિની રાહ જોતી હતી. ભગવાન સારિપુત્ર અને મોગલ્લાન એ બે શિષ્યોને લઈને યશોધરાના મહેલે ગયા. રસ્તામાં બુદ્ધે બંને શિષ્યોને ચેતવણી આપી કે આપણા સંઘના નિયમ પ્રમાણે શ્રમણે સ્ત્રીને અડકવું ન જોઈએ. તેમને અડકવા દેવી ન જોઈએ. છતાં જો યશોધરા આવીને મને અડકે તો તમે રોકતા નહીં. યશોધરાનું માનસ ભગવાન બરોબર સમજ્યા હતા. યશોધરા પૂર્વજીવનના પતિ સિદ્ધાર્થને સાધુના સ્વાંગમાં જોઈ પગે બાઝી પડી ખૂબ રડી. પછી સિદ્ધાર્થની સિદ્ધિ જોઈ, તેમની અને પોતાની વચ્ચે વિશાળ અંતર જોઈ, બાજુએ જઈ ઊભી. ભગવાને તેમને પ્રસંગાનુરૂપ ઉપદેશ આપ્યો. પછીથી ચશોધરા ઉપાસિકા બની અને જ્યારે ભગવાને પોતાની ઇચ્છા વિરુદ્ધ પોતાના પ્રિય શિષ્ય આનંદની ભલામણથી અને વિધવા પાલક માતા પ્રજાપતિ ગૌતમીના અતિ આગ્રહથી સ્ત્રીઓને માટે કેટલાક નિયમો બાંધી આપી ભિક્ષુણી વર્ગ સ્થાપ્યો ત્યારે યશોધરા તેની મુખ્ય સાધ્વી બની.
તે અરસામાં કપિલવસ્તુમાં ભગવાનના નાના ભાઈ ગૌતમીપુત્ર નંદનો યુવરાજ તરીકે અભિષેક તથા વિવાહ હતા. ભગવાને તેને પ્રશ્નો પૂછીને સમજાવીને પ્રવ્રજ્યા આપી. તે પછી બાળ રાહુલનો વારો આવ્યો. ભગવાન ભિક્ષાનિમિત્તે રાજમહેલ
