________________
ગૌતમ બુદ્ધ નિર્વાણપર્યત ભગવાન બુદ્ધનું જીવન મહદંશે કુદરત સાથે એકરસ બની રહ્યું તેનો જાણે સંકેત આપે છે. એમના જન્મ પછી એમની માતા માયાદેવીનું સાત જ દિવસમાં મૃત્યુ થયું તે પણ વિશિષ્ટ સંદેશ આપનારું ગણી શકાય. બુદ્ધ બનનાર માયાથી અલિપ્ત જ હોય. બુદ્ધ બને તે માયાના બંધનમાંથી તત્કાળ મુક્ત જ થાય. માયાનું પછી અસ્તિત્વ જ ન રહે. કહેવાય છે કે ભગવાન બુદ્ધ જન્મતાંવેત સાત ડગલાં ચાલ્યા હતા. સાત પગલાં ચાલતાં મૈત્રી થાય એ આપણી પુરાણકલિપત માન્યતાનો આશ્રય લઈએ તો ભગવાનને સમસ્ત જગત સાથે મૈત્રી હતી એવો આ ઘટનાનો અર્થ તારવી શકાય. નવજાત શિશુ પોતાના પગ પર ઊભું ન રહી શકે પણ ભગવાન બુદ્ધનું તો જીવન જ નિરાળું હતું. જન્મથી જ સ્વાશ્રયી અને પોતાના સ્વત્વ પર ઊભા રહેનારા, પોતાનો ઈષ્ટમાર્ગ સ્વયં પ્રાપ્ત કરનાર હતા એવું તારણ કાઢી શકાય.
ભગવાન બુદ્ધ જન્મતાં જ પદ્મશા પવિત્ર અને અલિપ્ત હતા. અશ્વઘોષ જેવા ચરિત્રકાર લખે છે કે નવજાત શિશુને સ્નાન કરાવવા ચંદ્રકિરણ સમી દ્વિવિધ જળધારા, શીત અને ઉષ્ણ આકાશેથી ઊતરી અને દેવોએ મસ્તક પર શ્વેત ચંદરવો તાણી દીધો. આવાં કાવ્યમય વર્ણનો સૂચવે છે કે ભગવાનનો અવતાર કેવળ સ્વપરિવારને માટે જ નહીં પણ વસુધૈવ કુટુંબને માટે થયો હતો. તેથી એમના જન્મ સમગ્ર સૃષ્ટિ આનંદે નાચી ઊઠી.
શુદ્ધોદન રાજાને ખબર મળતાં તેમણે માતા તથા બાળકને તેડાવી લીધાં. નગરમાં આનંદોત્સવ થયા તે વખતે વૃદ્ધ અસિત ત્રષિ ત્યાં આવ્યા. થયું એવું કે આ ઋષિ હિમાલયનાં શિખરો પર તપશ્ચર્યા કરતા હતા. ત્યાં અચાનક તેમણે સ્વર્ગનાં દિવ્ય
