________________
ગૌતમ બુદ્ધ અને સર્વસંમતિથી નિર્ણય લેવાયો કે મારનાર કરતાં તારનારનો હક પ્રથમ ગણાય. હંસ સિદ્ધાર્થ પાસે રહ્યો. સિદ્ધાર્થે તેની પ્રેમપૂર્વક સારવાર કરી અને તે સાજો થતાં તેને પુનઃ અવકાશમાં મુકત કરી દીધો. જીવમાત્ર પ્રત્યેની કરુણાનું દર્શન કરાવનાર આ પ્રસંગમાં બુદ્ધની ભાવિ પ્રતિભાનાં બીજ દેખાય છે. - ચિરકાલ સુધી ટકતી ધ્યાનમગ્ન દશા, વસ્તુના હાર્દને પામવાની તત્પરતા અને સંસારના સુખોપભોગને સ્થાને સંયમશીલ સ્વભાવ - આવાં સાધુપુરુષોનાં લક્ષણો પુત્રના આચરણમાં જોઈને તથા પુત્ર અંગેના ભવિષ્યકથનના સ્મરણથી શુદ્ધોદનનું પિતૃહૃદય સચિત બન્યું. પુત્રને સાધુ થતો રોકવા તેઓ સક્રિય બન્યા. તેમણે શીત, ગ્રીષ્મ ને વર્ષો –ની ત્રાહુત્રિવેણીને લક્ષમાં રાખી રાજકુમારના આનંદપ્રમોદને માટે ત્રિવિધ સુંદર પ્રાસાદો તૈયાર કરાવ્યા અને સિદ્ધાર્થ એ પ્રાસાદોમાં, સુખની જ કેદમાં રહે, સંસારનાં સંતાપો જરા, વ્યાધિ આદિ તેને સ્પશે નહીં તેમ જ નજરે પડે નહીં તે માટે સરસ બંદોબસ્ત કર્યો, છતાં જગતના આવા ક્ષુલ્લક ને ક્ષણભંગુર પદાર્થો યુવાન સિદ્ધાર્થને કેમે કરીને આકર્ષી શકતા નહીં. મૂંઝાયેલા પિતાએ નગરના સુજ્ઞજનોની સલાહ લીધી. સર્વેએ એકમતે સિદ્ધાર્થને લગ્નબંધનમાં બાંધી દેવાની સલાહ આપી. હવે પ્રશ્ન એ થયો કે અનાસક્ત યુવકને સ્ત્રી સૌદર્યનો અનુરાગી કરવો શી રીતે ? વિચારણાને અંતે એવો નિર્ણય લેવાયો કે એક સુંદર સમારંભનું આયોજન કરવું. તેમાં રૂપગુણવતી સર્વ શાક્ય સુંદરીઓને આમંત્રણ આપવું અને સિદ્ધાર્થને શુભ હસ્તે તેમને આભૂષણો ભેટ અપાવવાં. વિવિધ વસ્ત્રાલંકારથી સુસજ્જ સુંદરીઓ પ્રતિ
