Book Title: Yogvinshika Prakaranam
Author(s): Haribhadrasuri, Yashovijay Gani, Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
View full book text
________________ योगविंशिका गाथा-१ 77 NNNNNNNNNNNNNNN NNNNNNNNNNN उच्यते-प्रणिधानं प्रवृत्तिर्विध्नजयः सिद्धिर्विनियोगश्चेति पञ्च, आह च - 6"प्रणिधि-प्रवृत्ति-विघ्नजय-सिद्धि-विनियोगभेदतः प्रायः / धर्मज्ञैराख्यातः शुभाशयः पञ्चघाऽत्र विधौ / / " [षो० 3-6] इति / तत्र “हीनगुणद्वेषाभावपरोपकारवासनाविशिष्टोऽधिकृतधर्मस्थानस्य कर्तव्यतोपयोगः प्रणिधानम्," उक्तं च - 7“प्रणिधानं तत्समये, स्थितिमत्तदधः कृपानुगं चैव / / निरवद्यवस्तुविषयं, परार्थनिष्पत्तिसारं च / / " [षो० 3-7] यत्तु प्रणिधानादि अन्ते-चैतन्यवदनान्ते प्रोक्तं, तद्भिन्न-विशिष्टतरं, पूर्वं तु सामान्यं सर्वक्रियासामान्ये भावत्वाऽऽपादकमिति भावः / कथमन्ते प्रणिधानादिभिन्नमिति चेदत्राहुः / “एयस्स समत्तीए कुसलं पणिहाणमो उ कायव्वं / एत्तो पवित्तिविग्घजयसिद्धि तहय त्थिरीकरणं / / " (पूजा. पञ्चा. 29) एतस्य चैत्यवन्दनस्य समाप्तौ कुशलं शुभं, प्रणिधानं प्रार्थनागतमेकाग्र्यम्, उ इति निपातः पादपूरणे, कर्त्तव्यं विधेयं, यस्मादितः प्रवृत्ति सद्धर्मव्यापारेषु प्रवर्त्तनं, जातमनोरथानां यथाशक्ति तदुपाये प्रवृत्तेः / विघ्नजयो मोक्षपथप्रवृत्तिप्रत्यूहस्य जघन्यमध्यमोत्कृष्टस्याऽशुभभावरूपस्य प्रणिधानजनितशुभभावान्तरेणाभिभवात् / तथा सिद्धिर्विजजयात् प्रस्तुतधर्मव्यापाराणां निष्पत्तिः / तथैव च स्थिरीकरणं स्वगतपरम(परगत)धर्मव्यापाराणां स्थिरत्वाधानं, परयोजनाध्यवसायेनाऽनुबन्धाऽविच्छेद इति यावत् / - कूपदृष्टान्तविशदीकरण, गा. 13 / / 6A - वृ० य० - प्रणिधिश्च प्रवृत्तिश्च विघ्नजयश्च सिद्धिश्च विनियोगश्च एत एव भेदाः तानाश्रित्य कर्मणि ल्यबलोपे पञ्चमी प्रणिधिप्रवृत्तिविघ्नजयसिद्धिविनियोगभेदतः प्राय इति प्राचुर्येण शास्त्रेषु धर्म धर्मवेदिभिराख्यातः कथितः शुभाशयः शुभपरिणामः पञ्चधा पञ्चप्रकारः अत्र प्रक्रमे विधौ कर्त्तव्योपदेशे / प्रतिपादिताशयपञ्चकव्यतिरेकेण पृष्टिशद्धिलक्षणं द्वयमनबन्धि न भवतीति / / 6 / / . उ० प्रणिधानादिभेदानेवाह - प्रणिधीत्यादि / प्रणिधिश्च प्रवृत्तिश्च सिद्धिश्च विनियोगश्च विघ्नजयश्च त एव भेदास्तानाश्रित्य प्रायः प्राचुर्येण शास्त्रेषु धर्मज्ञैः शुभाशयः पञ्चधाख्यातोऽत्र पुष्टि शुद्ध्यनुबन्धप्रक्रमे विधौ विहिताचारे / / 6 / / -- षोडशक - 3, वृत्तिः / / B - तुला - प्रणिधानं प्रवृत्तिश्च तथा विघ्नजयस्त्रिधा / सिद्धिश्च विनियोगश्च एते कर्मशुभाशयाः / / 10 / / वृ० - प्रणिधानमिति / कर्मणि क्रियायां शुभाशयाः स्वपुष्टिशुद्ध्यनुबन्धहेतवः शुभपरिणामाः / पुष्टिरुपचयः शुद्धिश्च ज्ञानादिगुणविघातिघातिकर्महासोत्थनिर्मलतेत्यवधेयम् / / 10 / / - द्वा.द्वा., 10 - योगलक्षणद्वात्रिंशिका सवृत्तिः / / 7. A - वृ० तत्र प्रणिधानलक्षणमाह - य० प्रणिधानं विशेष्यं शेषपदानि विशेषणानि / तत्समये प्रतिपन्नविवक्षितधर्मस्थानमर्यादायां स्थितिमत्

Page Navigation
1 ... 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214