Book Title: Vastusara
Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Balwantrai Sompura

View full book text
Previous | Next

Page 46
________________ ૨ नगरपुर प्रमाण चत्वार्थऽष्टाद्विष्टौ च सहस्राणि करैपुरः । સૂત્રધા-માન-વિધિ तन्मध्ये दशधा प्रोक्तं वृध्या हस्त सहस्रतः ॥ ८१ ॥ નગર પુરનું પ્રમાણુ હજારગજ, આઠ હજાર ગજ, સેાળ હજાર ગજ ઋણુવુ'. તેમાં શ પ્રકાર કહ્યા છે. તે જેષ્ટ, મધ્યમને કનિષ્ઠ પ્રમાણે મૂળ ભેદ ત્રણ, સહસ્ર ચાર પ્રથમથી વૃદ્ધિ પાંચ સહસ્ર અને સાત સહસ્ત્ર પ્રમાણુ કનિષ્ઠ, પછી આઠ સહસ્રથી નવ દશ, અગ્યાર, તેર એ રીતે ગ્રંર્થાન્તરે કહેલ છે. નગર સવાયું લાંબુ તથા દેઢ સહસ્ર લાંબુ; અથવા અષ્ટાંશ આઠમે ભાગે સાડા ચાર લાંબુ કરવું. એ રીતે આઠ હજારનું મધ્ય પ્રમાણુ કરવુ. તેમ સોળ હજાર ગજનું પુર એ રીતે વિધથી જાણવું'. ૮૧ अष्टादशपद साद्धा रायतं बासमांशककै । ग्रामः पुरार्धतोऽर्धेऽर्थे खेटं कूटं च खर्बटम् ॥ ८२ ॥ ૨ પુરતુ અધ ગ્રામ; ગ્રામનુ અર્ધો ખેટક ખેટનું અ ફૂટ: ફ્રૂટનું અધ ખટતુ પ્રમાણુ જાણવુ, ૮૨ (૪) અપાનિતસૂત્ર માં ૮૧ પદના વાસ્તુમા ૧ વશ વાસ્તુની પૂર્વ પશ્ચિમ મધ્યની ઉભા ત્રણે રેખાએ ૨ ઉપવા——વાસ્તુની ઉત્તર દક્ષીણની મધ્યની ત્રણ રેખાઓ ૐ શીત- –વાસ્તુપદના તિંગ ખુણાખુડ્ડાની બે રેખા અને પુષ્પદંત યમ ઈંદ્ર સૂર્ય ભલ્લાવરૂણ ગૃહક્ષતતા પદને છેદતી તિગૂ ચારે રેખા તેમ કુલ છ શીરા. ૪ મહામ વાસ્તુપદના છેડાના પુત્ર મધ્યગર્ભ ઉપવશ રેખાના સ`પાત સ્થાને તેમજ બ્રહ્મના પદની ચાર ખુણે લાંચલને મહામ ઉપજે, લગુલત્યાં છ સુત્રોના સઘાત સુધિ થાય તે લાંગુલ: શીરાતે લગતા છ સુત્રોના સંપાતને પણ લાંગુલ કહે છે. મહામર્મને લાંગુલ પણ કહે છે. ચાવીશ લાંગુલ હાયતે વાસ્તુના કરતાં એક પદના સધિ સ્થાને જો હેયા તે ૨૪ લાંગુલ થાય. ૫ પદ્મક—બુદ્ધના મધ્યના આઠ સુત્રો ભેગા થાશ તે પદ્મક હું શૂલ—ત્રિશૂલ બ્રહ્માના પદ બહારના ચારણે ત્રિશુલ ૭ વજ્રક બ્રહ્માના પદની ત્રાંસી એ રખાએ એ વજ્રક (૨૦) સમાનસૂત્રધાર અને બ્રહ્માંડુપુરાણમાં નગરાદિના માનપ્રમાણ કળ્યાં છે. તેમજ તે પ્રત્યેક વચ્ચે કેટલુ અંતર રાખવું તે પણ કહ્યું છે. અમર શેરાાં સાત નામેા આપેલા છે. ૧ પુર ર પુરી ૩ નગર ૪ પત્તન ૬ સ્થાનિય છ નિગમ. ૫ પુટભેદન માનસર ગ્રંથમાં આ! પ્રકારના નગર કહ્યાં છે. ૧ રાજધાની ૨ નગરી ૩ પુર ૪ નાગરી ૫ ખેત ૬ ખવટ ૭ કુબ્જ ૮ પત્તન ચિત્રામમાં કોઈ મહાનગરના પરાને દજ્ઞ કહ્યું છે.

Loading...

Page Navigation
1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90