________________
૪૬
ઉપશમનાકરણ ભાગ-૧
સમય નિક્ષેપ વધતો જાય. ચાવત્ ચરમ સ્થિતિસ્થાનનું દલિક ત્યાથી નીચે એક આવલિકા ઓળંગી શેષ સર્વ સ્થાનકોમાં પડે છે. માટે નિબંઘાભાવી અપવર્તનામાં ઉત્કૃષ્ટ વિલેપ સમયાધિક બે આવલિકા ચૂળ ઉcકૃષ્ટ સ્થિતિ પ્રમાણ કહ્યો છે. અહીં સમયાધક બે આqલકા ચૂળ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેવાનું કારણ એ છે કે કોઈ પણ કર્મ બંધાયા પછી એક આવલકા સુધી તેમાં કોઈ કરણ લાગતું નથી, તેથી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિત બાંધ્યા પછી એક આવલિકા જાય એટલે સત્તાગત સ્થિતિ પણ એકાવલિકા ચૂળ ઉત્કૃષ્ટસ્થિત જેટલી થાય અને ત્યારપછી ઉપરતળ સમયનું દલિક એક અતીથાપનાવલિકા ઓળગી નીચે પડે એટલે કુલ બંધાવલકા, ઉપરતન સ્થિતિસ્થાન અને અતીથાપનાવલિકા એમ સમયાધક બે આqલકા ચૂળ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ જેટલો ઉત્કૃષ્ટ વિલેપ નિબંઘાભાવી અપવર્તવામાં આવે. પંચસંગ્રહ ઉર્વીર્વના-અપgર્તલાકરણ ગા. ૧૩માં કહ્યું છે કે “સમયાદિયસ્થવUT વંથાવત્તિય ય મોજુ નિવરવો !' અસત્કલ્પનાથી નવ્યંઘાભાવી અપવર્તવાનું સ્વરૂપ : ૧ આલકાના સમય ૧૨ કપ્યા છે. ૧૩ માં સમયના દલનો નિક્ષેપ ૧ થી ૫ સમયમાં, અતીથાપના ૬ થી ૧૨ રૂ૫ ૭ સમય ૧૪ મા સમયના દલનો વિક્ષેપ ૧ થી ૫ સમયમાં, અતીથાપના ૬ થી ૧૩ ૩૫ ૮ સમય ૧૫ મા સમયના દલનો વિક્ષેપ ૧ થી ૫ સમયમાં, અતીથાપના ૬ થી ૧૪ રૂપ ૯ સમય ૧૬ મા સમયના દલનો વિક્ષેપ ૧ થી પ સમયમાં, અતીથાપના ૬ થી ૧૫ રૂપ 10 સમય ૧૭ માં સમયના દલનો નિક્ષેપ ૧ થી ૫ સમયમાં, અતીત્થાપના ૬ થી ૧૬ ૩૫ ૧૧ સમય ૧૮ મા સમયના દલનો નિક્ષેપ ૧ થી ૫ સમયમાં, અતીત્થાપના ૬ થી ૧૭ રૂપ ૧૨ સમય
(બીજી આdલકાના સમયાધક ત્રીજા ભાગ પછીનો સમય) -
હવેથી અતીથાપના તેટલી જ રહે, વિક્ષેપ વધે. ૧૯ માં સમયના દલનો વિક્ષેપ ૧ થી ૬ સમયમાં, અતીથાપના ૭ થી ૧૮ રૂપ ૧૨ સમય ૨૦ મા સમયના દલનો નિક્ષેપ ૧ થી ૭ સમયમાં, અતીથાપના ૮ થી ૧૯ રૂપ ૧૨ સમય..... એમ ચાવતું ચરમસ્થિતિસ્થાન સુધી સમજવુ.
આમ વિઘાભાવી અપવર્તવાનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. પ્રસ્તુતમાં સ્થિતિઘાત રૂપ વ્યાઘાતભાવી અપવર્તના ઉપરિત સ્થિતિખંડોમાં થાય છે. તે વખતે શેષ સ્થિતિમાં નિર્વાઘાતભાવી અપવર્તના હોઈ શકે છે. પરંતુ તે દ્વારા સત્તાગડ સ્થિત ઓછી ન થતી હોવાથી તે કહેવાનું ખાસ કંઈ પ્રયોજન ન હોવાથી તેનો નિર્દેશ ગ્રંથકારોએ કર્યો નથી એમ. લાગે છે.
