Book Title: Taraditray Battrishi Ek Parishilan
Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 23
________________ अतोऽन्तरायविजयो, द्वन्द्वानभिहतिः परा । લોપિડિયા, ધાનપુરઃ રર-શા “ઉપર જણાવેલા સ્થિર-સુખાસનના કારણે; શરીરના કંપનાદિ સ્વરૂપ અંતરાયોનો વિજય, શીત-ઉષ્ણ. ઈત્યાદિ દ્વન્દોથી દુઃખ ન પામવા સ્વરૂપ શ્રેષ્ઠ અનભિહતિ અને પ્રણિધાનપૂર્વક મનના સકલેશાદિનો પરિત્યાગ થાય છે.”આ પ્રમાણે બારમા શ્લોકનો અક્ષરાર્થ છે. કહેવાનો આશય એ છે કે આ દષ્ટિમાં સ્થિર સુખાસનની સિદ્ધિ થવાથી શરીરમાં કંપ(ધ્રુજારી) નથી થતો. તાત્પર્ય એ છે કે યોગની સાધનામાં પ્રવૃત્તિ કરતી વખતે યોગાથએ ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે એ પ્રવૃત્તિમાં સ્થિરતા આવવી જોઈએ. એ પ્રવૃત્તિ વખતે, તેના આરંભ પૂર્વે જે લૌકિક પ્રવૃત્તિ વધારે કરી હોય તો શરીર થાકેલું હોવાથી શરીર કંપાયમાન થાય છે. તેથી જેમ બને તેમ લૌકિક પ્રવૃત્તિ ઓછી કરી આસનની સ્થિરતા પ્રાપ્ત કરી અમેજ (શરીરનું કંપન) ઉપર વિજય મેળવી શકાય છે, જે આ દષ્ટિમાં પ્રાપ્ત થનાર આસનસિદ્ધિનું ફળ છે. તેમ જ આ દષ્ટિમાં આસનની સિદ્ધિના કારણે શીતઉષ્ણ; માન-અપમાન અને હર્ષ-વિષાદ... ઈત્યાદિ દ્વન્દ્રોથી દુઃખની પ્રાપ્તિ થતી નથી. કારણ કે યોગાથીને આસનના કારણે પીડા નથી અને અસત્ તૃષ્ણા નથી. દુઃખની અપ્રાપ્તિ સ્વરૂપ અનભિહતિ શ્રેષ્ઠ છે, ચિરકાળસ્થાયિની છે. આવી જ રીતે મનના પ્રશસ્ત અવધાન(ઉપયોગવિચારણા)પૂર્વક દોષોનો પરિત્યાગ થાય છે. મનની સ્થિતિના કારણે જે ફલેશ વગેરે દેખીતા દોષો ઉદ્ભવતા

Loading...

Page Navigation
1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58