Shobhan Stuti Vruttimala Part 01

Author(s): Rihtvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust

Page 192

श्रीशीतलजिनस्तुतयः 161 मानवीदेव्याः स्तुतिःघनरुचिर्जयताद् भुवि मानवी गुरुतराविहतामरसंगता / कृतकराऽस्त्रवरे फलपत्रभा गुरुतराविह तामरसं गता // 4 // 40 // - द्रुत० ज० वि०-घनरुचिरिति / मानवी-मानवीनाम्नी देवी भुवि-पृथिव्यां इह-जगति जयतात्जयत्विति क्रियाकारकसंबन्धः / अत्र 'जयतात्' इति क्रियापदम् / का कर्जी ? ‘मानवी' / कस्यां ? 'भुवि' पृथिव्याम् / कथंभूता मानवी ? 'घनरुचिः' घनवत्-मेघवत् (रुचिः)-छाया यस्याः सा तथा, श्यामेत्यर्थः / पुनः कथंभूता ? 'गुरुतराविहतामरसङ्गता' गुरुतराः- अतिशयेन गुरवो-महान्तः अविहताःकेनाप्यपरिक्षता ये अमरा-देवास्तैः सङ्गता-सहिता / पुनः कथंभूता ? ‘कृतकरा' स्थापितपाणिः / कस्मिन् ? ‘फलपत्रभागुरुतरौ' फलानि च पत्राणि च भजन्त इति फलपत्रभाक् उरुः-विशालो यस्तरु:वृक्षः तस्मिन् फलपत्रभागुरुतरौ / कथंभूते ? 'अस्त्रवरे' प्रवरायुधे / मानस्या देव्या वृक्षरूपमायुधमस्तीति / पुनः कथंभूता मानवी? 'गता' प्राप्ता, समासीनेत्यर्थः / किं कर्मतापन्नम् ? 'तामरसं' कमलम् / / अथ समासः-धनवद् रुचिर्यस्याः सा घनरुचिः ‘बहुव्रीहिः' / अतिशयेन गुरवो गुरुतराः / न विहता अविहता / उभयत्रापि 'तत्पुरुषः' / गुरुतराश्च ते अविहताश्च गुरु० 'कर्मधारयः' / गुरुतराविहताश्च तेऽमराश्च गुरुतरा० 'कर्मधारयः' / गुरुतरविहतामरैः सङ्गता गुरुतरा० ‘बहुव्रीहिः' / कृतौ करौ यया सा कृतकरा 'बहुव्रीहिः' / अस्त्रेषु वरोऽस्त्रवरः 'तत्पुरुषः' / तस्मिन् अस्त्रवरे / फलानि च पत्राणि च फलपत्राणि इतरेतरद्वन्द्वः' / फलपत्राणि भजतीति फलपत्रभाक् ‘तत्पुरुषः' / उरुश्चासौ तरुश्च उरुतरुः ‘कर्मधारयः' / फलपत्रभाक् चासावुरुतरुश्च फलपत्र० 'कर्मधारयः' / तस्मिन् फलपत्र० / इति काव्यार्थः / / 40 // .. // इति शोभनस्तुतिवृत्तौ श्रीशीतलतीर्थकृतः स्तुतेर्व्याख्या // 4 / 10 / 40 // सि० वृ०-घनरुचिरिति / मानवी-मानवीनाम्नी देवी इह-जगति भुवि-पृथिव्यां जयतात्१. 'तराऽविह०' इत्यपि पाठः