________________
આગળ ઊભો છું. પુસ્તકમાં રજૂ કરેલો મારો વિચાર બદલવો હોય તો તે બદલવા હું તૈયાર છું.”
ચર્ચને લાગ્યું કે એમનો વિજય થયો, પરંતુ ગૅલિલિયોએ કહ્યું, જુઓ, મારા પુસ્તકમાં હું હકીક્ત બદલી નાંખીશ એથી પૃથ્વી બદલાવાની નથી અને સૂરજ પણ બદલાવાનો નથી.”
ચર્ચે પૂછયું, “તમે આવું કેમ કહી શકો ?”
ગૅલિલિયોએ કહ્યું, “જુઓ, પૃથ્વી કંઈ મારું પુસ્તક વાંચતી નથી. એમાં કરેલું પરિવર્તન જોવાની નથી. એ તો સૂર્યની પરિક્રમા કરતી જ રહેશે.”
ગૅલિલિયોએ પુસ્તકમાંથી એ સંશોધન કાઢી નાખ્યું, કારણ કે એ જાણતો હતો કે એનાથી વાસ્તવિકતામાં કશો ફરક પડવાનો નથી. હકીકત તો એ જ રહેશે !
ફ્રાન્સના સમ્રાટ અને સમગ્ર વિશ્વને
ધ્રુજાવનાર નેપોલિયને જર્મન મહાકવિ કવિની. ગ્યુથેને કાનમાં ધીમા સાદે વિનંતી કરી,
*આપ મારું એક કામ કરી આપશો, તો હું પ્રતિભા
આપનો કૃતજ્ઞ રહીશ. વળી એ કાર્યના
બદલામાં આપને ઘણા દેશોમાં કીર્તિ મળશે અને અઢળક સંપત્તિ પ્રાપ્ત થશે.'
મહાકવિ ગૃથેએ પૂછ્યું, ‘રાજવી, મારે કરવાનું છે શું?”
‘તમારે બીજું કશું નથી કરવાનું, માત્ર રશિયાના સમ્રાટ ઝાર વિશે માર્મિક અને હૃદયસ્પર્શી પ્રશસ્તિકાવ્ય લખવાનું છે.”
‘જુઓ, તેઓ મારી જમણી બાજુ બેઠા છે અને તમે મારી ડાબી બાજુએ છો. બસ, લખી નાખો એક શીઘ્ર કવિતા અને મને આપી દો. આજે સાંજે સમ્રાટ ઝારના સન્માનમાં આયોજિત ભોજન-નૃત્ય સમારોહમાં આપે રચેલી કવિતા અને વાંચવા માગીએ છીએ.'
મહાકવિ ગૃથેએ કહ્યું, ‘રાજવી ! મને ક્ષમા કરજો. આવી રીતે હું કવિતા લખી શકું તેમ નથી. આ બાબતમાં તમારે મને માફ કરવો પડશે.'
જન્મ : ૧૫ ફેબ્રુઆરી, ૧પ૬૪, પીઝા, ઇટાલી અવસાન : ૮ જાન્યુઆરી, ૧૯૪ર, ફ્લોરેન્સ નજીક, અર્શેલી, ઇટાલી
૫૮
શીલની સંપદા
શીલની સંપદા પ૯
