________________
માનવજાત ભરખાઈ ગઈ. આ સમયે ઊંડી ગુફામાંથી એક વાનર બહાર આવ્યો. એ વાનરે ચોતરફ દૃષ્ટિ ફેરવી, તો સર્વત્ર તબાહી અને બરબાદી જોવા મળી. વાનર ધ્રૂજી ઊઠ્યો. એનું માથું ભમવા લાગ્યું. ચિત્ત સ્તબ્ધ થઈ ગયું. અતિ સંતપ્ત થઈને નજીકમાં આવેલા પર્વતની ટોચ પર ચડીને આત્મહત્યા કરવાની એ વાનર તૈયારી કરતો હતો. નીચે ઊંડી ખીણમાં પડીને જીવનનો અંત આણવો હતો. ત્યાં જ પાછળથી એક અવાજ આવ્યો. એ અવાજ વાનરે તત્પણ ઓળખી કાઢયો. બીજી ગુફામાંથી નીકળેલી વાંદરીએ એને બૂમ પાડી. અંતે આ ગુફાવાસી વાનર આત્મહત્યાનો ખ્યાલ છોડીને વાનરકન્યા પાસે આવ્યો. વાનરે પૂછ્યું, “તમે વિશ્વદહનમાંથી બચી ગયા લાગો છો.”
વાંદરીએ કહ્યું, “હા, ઊંડી ગુફામાં હોવાને કારણે.”
વાનરે ખૂબ પરેશાની સાથે કહ્યું, “ઓ ભગવાન ! શું હવે અમારે ફરીથી સુષ્ટિની રચના કરવી પડશે ?”
વિખ્યાત કવિ વિલિયમ વર્ડ્ઝવર્થના
જીવનનો સૂર્ય અસ્તાચળ તરફ ઢળતો પ્રસનતાનું હતો, છતાં મુખ પર અપૂર્વ પ્રસન્નતા
હતી. મૃત્યુ ધીરે ધીરે એમની સમીપ રહસ્ય
આવતું હોવા છતાં વઝવર્થનાં સંતોષ
અને સ્વસ્થતા અનુપમ હતાં. એક કવિ-મિત્ર વર્ડ્ઝવર્થને મળવા માટે રાતના સમયે આવ્યા. વર્ડ્ઝવર્થના સ્વજનો સહુ વીખરાઈ ગયા હતા. ત્યારે આ કવિમિત્રે વડ્ઝવર્થને પૂછ્યું,
કવિ, મારા ચિત્તમાં કેટલાય દિવસથી આપના વિશે એક પ્રશ્ન ઘોળાતો હોવાથી ભારે અજંપો અનુભવતો હતો. અંગત વાત પૂછવાની હોવાથી આપ એકલા હો તેવો સમય શોધતો હતો. આજે અનાયાસે એકાંતમાં મળવાનો સુયોગ સાંપડ્યો.”
ઇંગ્લેન્ડના મહાકવિ વઝવર્થે પૂછ્યું, “એવો તે મારા વિશેનો કયો પ્રશ્ન છે, જે તમને અતિ બેચેન બનાવી મૂકે છે ? મારું જીવન તો ખુલ્લી કિતાબ જેવું છે. તમારા મનની જિજ્ઞાસા નિઃસંકોચ કહો.”
જન્મ : ૨૫ સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૭, ન્યુ આલ્બની, મિસિસિપી, અમેરિક્ષ અવસાન : ૬ જુલાઈ, ૧૯૧૨, બાયથેલિયા, મિસિસિપી, અમેરિકા
૧૦૪ શીલની સંપદા
શીલની સંપદા ૧૦૫
